9 I
Twaalf milliard schade
Geleide Economie
in
?rf
nieuwe
Wat een Wonderlijke Wereld
|f;ers
207
nre
/<V ZÜN
'/LOOPO
IP
ooRLOGS^
OULJT^
V 'JFOP j
r OPAmo*}
r wcp/^e*
EC A/
WA/gca/
^AL£tS
Hoe de katholieken in Oostenrijk
K N.V.
SN zün.
en
het vraagstuk denken op te lossen
KERKELIJKE KALENDER
Woensdag 2. Wit. H.H. Engelbe
waarders, Credo. Haarlem. 2e geb.
®y
'ING
.LEN
[9 71
e We
CHT
(brug
ont-
beids-
op de
L67-00
■JVlfl
steen
die er hun
eric uitvoeren
geren zaaien»
wwyv
2NS
ens
J8-o
NGSFEEST
SEfr- a,s.
0 uur;
iet 2,30 uur;
ij 4 uur.
216O
No. 579 TWEEDE BLAD
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1946
jtyJET OE VRAAGSTUKKEN van
economische vrijheid, geleide
economie en nationalisatie wor
stelt ieder land, vooral daar waar
de behoeften van den wederop
bouw zeer zwaar wegen en de
schaarschte nog altijd als een
wolk boven de volkshuishoudingen
zweeft.
n Oostenrijk, waar deze proble
men bizonder nijpen, heeft de
Christelijke Volkspartij onder ka-
holieke leiding een merkwaardig
ilan opgesteld, volgens hetwelk bij
!e wet coöperaties worden opge-
icht, waardoor de voornaamste in-
ustrieën van het land zouden wor-
en beheerd.
In de ondernemingen, aldus het
ilan, waarin de Staat finantiëel
einteresseerd is, moet de helft van
iet kapitaal overgenomen worden
'oor een „coöperatieve arbeiders-
ereeniging", waarvan elk arbeider
[ie minstens twee jaar In een on-
lememing werkt, lid moet zijn. Een
[ergeiyke coöperatieve vereeniging
iou o.m. vertegenwoordigers heb-
len in de uitvoerende bestuursra-
len en aldus leeren, aandeel te
lebben in de verantwoordelijkheid,
iet inkomen, voortvloeiend uit hun
landeel in kapitaal, zou uitbetaald
('orden, deels aan de arbeiders en
leels aan de vereeniging, die zoo-
loende langzamerhand in staat zou
vorden gesteld te betalen voor het
landeel in kapitaal, van den Staat
mtvangen.
Ve bedoeling is dus niet, het recht
streeks aan den arbeider ten ge
ichenke te geven, maar het afhan-
;elijk te maken van de arbeiders
lelf, te bepalen wanneer zij volle-
lige en onbelemmerde eigenaars
uilen zijn van het voor hen bestem
Ie kapitaal-aandeel".
Volgens dit plan zou nooit meer
lan de helft van het bedrjjfskapi-
;aal worden gereserveerd voor „so-
ialisatie", daar de andere helft be-
itemd blijft voor particuliere beleg
ing. Zoo zou een „gesocialiseerd"
ledrijf, volgens het plan, ten goede
romen aan den Staat, aan de ar-
leiders en aan het particuliere ka-
ïitaal.
Om dit plan te onderscheiden
sin „nationalisatie" heeft de Oos-
«nrijksche Volkspartij met opzet
len term „socialisatie" gekozen, er
nadruk op leggend, dat „het be-
logt een sociale orde te bouwen op
len socius, den medemensch, ter-
vijl nationalisatie den mensch niets
fan dien aard aanbiedt, doch alles
venscht te concentreeren op den
Staat."
Als voornaamste factor in 't plan
noet men het princiep der controle
len.
Ve Volkspartij erkent, dat „een
ordelijke ontwikkeling van eco-
ïomische activiteit van vitaal be-
ang is „en dat" een groote verant
woordelijkheid berust op het
ipenbaar gezag om een krachtige
iconomie te bevorderen, waarbij de
leiging tot excessen of fouten of
mevenredigheid zou verbeterd wor.
den door tusschenkomst van door
den Staat geleide economie. Niet
temin onderstreept zij, dat de
„noodzakelijkheid van een regelend
gezag, in 't algemeen niet de na
tionaliseering van de Staatsecono
mie met zich meebrengt".
Zij is van oordeel, dat de Staat
andere middelen ter beschikking
heeft, die even doeltreffend zijn;
„zelfs in normale tijden kan de Staat
een vergaanden invloed hebben op
de nationale economie, door zijn
legislatieve macht; zijn politiek be
treffende koers, crediet en belas
ting, zijn werk van onderzoek, van
hulpverleening in bijzondere geval
len, en het beperken van bemoei
ingen van anderen".
Door dergelijke maatregelen,
meent de Volkspartij, kan de Staat
een leidende macht uitoefenen, noo-
dig om een tourzame economie voor
Oor nrijlf Hr verzekeren, al geeft
zij toe, dat in sommige gevallen,
radicale nationalisatie noodig zou
kunnen zijn.
plannen van dezen aard verdienen
zeker aandacht en belangstel
ling, ai zullen de verschillende om
standigheden in de onderscheiden
landen moeten beslissen, welken
vorm van geleide economie men uit
eindelijk zal kiezen.
3.500 kg
100 kg
5 kg
1.500 kg
400 kg
De hulpactie
„Zuid helpt Noord"
135 ton goederen werden
ingezameld
Onlangs is een rapport versche
nen van deze bekende actie, die zoo
veel goed werk heeft verricht tij
dens den hongerwinter 19441945.
Door deze actie werd totaal ingeza
meld 135000 kg goederen, bestaande
uit;
Erwten en boonen 55,000 kg
Graan (rogge en tarwe) 40.000 kg,
3000 blikjes melk, wegende 1.500 kg
5000 bl. vleesch en vleesch
waren
Koffie
Thee
Melkpoeder
Suiker
1000 bl. conserven, wegende 1.000 kg
Aardappelen 19.300 kg
Margarine en boter 100 kg
Diversen,
(o.a. 2 kisten eieren) 12.595 kg
Aan gelden werden ingezameld
13,861. Na aftrek van onkosten en
een gift aan het bestuur van de
Rotterdamsche Kinderkolonie bleef
er een batig saldo over van 9000,
hetwelk op verzoek van den burge
meester, die voorzitter is van de
eenige maanden geleden opgerichte
hulpactie voor behoeftige Breda-
naars, genaamd „Bredasche Tijde
lijke Hulpactie", overgedragen is
aan deze instelling. Rest ons nog te
vermelden, dat bovenstaande gelden
en goederen werden ingezameld in
de plaatsen Breda, Beek, Nieuw-
Ginneken, Rucphen, Teteringen,
Terheijden en Etten. Namens de
actie Zuid helpt Noord willen wij
allen, die tot het bereiken van dit
succes hebben meegewerkt, nog
maals hartelijk danken. Th. E. W.
De wederopbouw vergt in
5 jaar bijna een milliard
TvE totale oorlogsschade in Ne-
derlandsch-Indië kan op 10 a
12 milliard gulden geschat wor
den, vertelde ir. C. Warners, di
recteur van liet departement van
Verkeer en Waterstaat in Ned.-
Indië. Er is een vijfjarenplan op
gesteld voor den wederopbouw;
de hiermede in verband staande
uitgaven worden op acht a ne
genhonderd milliard gulden ge
schat.
TVe spoorwegen zijn tijdens de Ja-
pansche bezetting zwaar ge
troffen. Honderden kilometers
spoor zijn opgebroken; veel rollend
materieel is door de Japanneezen
aigevoerd naar Maiakka en Siam
Van dit laatste is een gedeelte al
daar terug gevonden en dit zal
t z i naar Java worden overge
bracht Het irrigatie vezen heelt
doo.' den oorlog nier; veel geleden
Daar echter de irrigatie-laak in de
buitengewesten, in tegenstelling
tot op Java. nog lang niet vol
tooid is, dienen op deze eilanden
groote werken te worden uitge
voerd Wegen en bruggen zijn over
het algemeen in zeer verwaarloos
den staat aangetroffen.
Met het hei-stel van de tinwmning
heeft men reeds een begin gemaakt
Een van de tinbaggermolens kan
echter als geheel verloren worden
beschouwd. Men begroot.dat de tin
productie over dit jaar een bedrag
van 34 millioen aan deviezen zzal
opleveren. Wat de olie betreft de
bedrijfsinrichtingen van de B.P.M
te Tarakan en Balikpapan hebben
aan oorlogshandelingen en Japan-
sche vernielingen zwaar tol moeten
betalen. Tarakan, waar de herstel
werkzaamheden reeds in Mei 1945
zijn begonnen levert echter ai
weer 180.000 m3 olie per maand.
De havenwerken troffen wij over
het algemeen zeer verwaarloosd
aan Het baggermolterieel is groo-
tendeels door den vijand wegge
voerd.
De burgerlijke luchtvaart was
er in Augustus '45 treurig aan toe
doch ook hier maakt de opbouw
groote vorderingen. In Juli 1946
waren reeds 26 vliegvelden weer in
gebruik gesteld. In deze maand
was het maandgemiddelde van de
afgelegden afstand drie maal zoo
groot als in 1940 en twee maal zoo
groot als het net in 1941 Het ont
worpen lijnennet in den archipel
is voorts twee maal zoo groot als
het net van 1941
Belangrijk zijn ook de problemen
van den wederopbouw van verschil
lende steden in de groote oost. Zoo
a's men weet, zijn de plaatsen
Abon. Koepang, Menado Makassar
Onze nieuwe opgave wordt een
„lettergreep-kruiswoordraadsel" ge
roemd. Het schema plaatsen wij
hieronder:
De opgave is nu in elk vakje een
lettergreep te plaatsen, zoodat woor.
den van de volgende beteekenis
ontstaan
Horizontaal: 1 letterkun
dige, 4 aanzienlijken, 7 sarren, 8 op
schudding, 10 gewoonte, 11 dal, 12
bezoldiging, 13 dief, 14 rijschool, 16
jaargetijde, 18 titel, 19 kameraad,
21 lak, 22 vrucht, 24 verhoogd ter
rein, 26 spreken met God, 28 dik
van zure .melk, 30 soepkom, 32 kell-
ner, 33 vrucht, 34 graansoort, 35
deugniet, 36 18e eeuwsche decoratie-
stijl, 38 schrüfkosten. 40 mansarde,
41 moreele in-zinking.
Verticaal; 1 inhoudsmaat,
2 teleurstelling, 3 met moeite iets
dragen, 4 begrip, 5 plechtig be
krachtigen, 6 deel van het lichaam,
9 grasvlakte, 13 hecht, 14 tijding, 15
zonder inspanning, 17 chronische
ziekte, 18 rampspoedig, 20 geïmpro
viseerde slaapplaats, 23 helling van
een wateroppervlakte, 25 spitse lat
of staaf van een hekwerk, 26 aanw.
voorn., 27 neerslachtig, 29 deel
van een voormalig hertogdom, 31
waagstuk, 32 gestorven, 35 uit steen,
koolteer bereide koolwaterstof, 36
wijnglas, 37 wetboek, 39 beheer, lei
ding van zaken.
door geallieerde bombardemen
ten praörisch geheel verwoest. Voor
het herstel van deze steden is hei-
nieuw opgerichte planologiuch bu
reau van he; departement van
verkeer en waterstaat Ingeschat
keld. Men hoopt op deze wijze
te kunnen konven tot een harmo-
nischen opbouw van deze getrof
fen plaatsen.
De P.T.T. heeft in het afge-
taopen jaar wonderen verricht.
Reeds nu overtreft het postver
keer met Europa verre dat van
voor den oorlog Men heeft voorts
uitgebreide plannen voor het ves
tigen van radiötelefonisch en ra-
diorielegrafisch verkeer met de
geheele wereld.
OPLOSSING
WOORDRANGSCHIKKING
De oplossingen van onze „woord
rangschikking" van vorige week
stroomden ons deze week weer uit
alle deelen van ons verschijnings-
gebied toe, zoodat onze puzzle-
redacteur er de handen aan vol
had. Opmerkelijk was, dat die op
lossingen ons in steeds mindere
mate toestroomen in den vorm van
briefkaarten. Een deelnemer aan
den wedstrijd onthulde ons in een
briefje de verklaring daarvoor. Stel
je voor, zoo schreef hij, als ik u
een briefkaart stuur, dan kan ieder
een de vrucht van mijn zwoegen
zoo maar overschrijven en dat wil
ik toch liever voorkomen.
De mogelijkheid daartoe bestaat
op die wijze inderdaad, al geloo-
ven wij niet, dat het in de praktijk
voorkomt. Als onze lezers er echter
de voorkeur aan geven hun oplos
singen per brief te zenden, dan heb
ben wij daartegen geen bezwaar.
En nu de prijswinnaars. Het zijn;
M. Matthee, Bergen op Zoom 5;
Jac. de Gardeyn, Oosterhout 5;
P. Schraven, Iepstraat, Breda 2.50;
P. van Waes, Terneuzen f 2.50.
De prijzen worden den gelukki
gen per postwissel toegezonden. Met
vele anderen, wie Vrouwe Portuna
dit keer niet wenschte toe te wui
ven, vonden zij het spreekwoord
„De paarden achter den wagen
spannen." Ziehier de rangschikking
der woorden;
schaDEPost
gAARkeuken
verDENki'n g
kamerwACHt
dri nkwaTER
goDENdrank
spoorWAGon
mENSchhei d
chi mPANsee
bi nNENstad
aantal bankbedienden in New-York protesteerde op wel zeer
•"'«Ineele wijze tegen de te lage salarissen, Met vogelkooitjes in de hand
^fileerden" zij langs de bankgebouwen aan de Fifth Avenue, terwijl op
borden die meegedragen werden slagzinnen te lezen stonden als: „Wij
°pen kieereiu kanaries hoeven dit niet" en „De bankiers-trust betaalt
nen, precies genoeg voor een zakje vogelzaad."
Verrassing
Een mijnwerker uit Jo
hannesburg (Z.Afr.-
begroef een jampotje
met 1500 gulden aan
bankbiljetten in een
bosch, vlak bij 'n duide
lijk te herkennen boom.
Toen hij enkele weken
later terugkwam om 't
geld op te graven, con
stateerde hij, dat men
Intusschen alle boomen
had omgekapt. Op het
oogenblik is hij nog
steeds bezig, den grond
om te woelen.
Slachtoffer
der wet
"I^enneth Mc Isaac uit
Halifax (Canada)
fietste op een goeden
dag in 1943 naar Detroit
in de yer. Staten. Daar
werd hij door de autori
teiten in zijn, kraag ge
pakt, omdat zijn vader
U.S.-burger was en hij
„dus in het Amerikaan-
sche leger thuishoorde".
Een maand of wat gele
den hij zat toen in
Duitschland kreeg
hij tot zijn verwonde
ring bericht, dat men
hem niet langer kon, ge
bruiken, omdat hij geen
Amerikaansch staats
burger was. Kenneth
keerde terug naar Ca
nada, maar nu zit hij
heelemaal met zijn han
den in het haar, want
de Canadeesche over
heid heeft hem doen
weten, dat hij zijn na
tionaliteit heeft ver
speeld, door in vreem
den krijgsdienst te tre
den.
Geen gek idéé
Tn Pitchmanvillage, 'n
klein dorpje in de
„binnenlanden" van
Amerika hebben de be
woners, meest boeren,
een verzoekschrift op
gesteld waarin zij voor
stellen het Amerikaan-
sche meteorologisch in
stituut op te heffen. Zij
motiveeren dit verzoek
met een lange lijst van
voorspellingen die nooit
zijn uitgekomen. Aan 't
slot van hun petitie stel
len zij een nieuwe naar
hun bescheiden meening
betere en meer betrouw
bare methode om het
weer te voorspellen
voor. Deze methode zou
erop neer komen dat 'n
paar boeren op leeftijd
in het vervolg zouden
vertellen wat voor weer
verwacht kon worden.
Verdient dit idéé geen
navolging?
Zelfverzorger.
Jimmy Fletcher, sol
daat bij het 62ste an
ti Tank Regiment van
het Brltsche leger maak
te bij de gevechten in 't
Zuiden van ons land een
Duitscher krijgsgevan
gen, die een aardig
mondje Engelsch sprak.
De mof vertelde dit van
zijn vader geleerd te
hebben, die in 1914-1918
in Engeland gevangen
had gezeten. In het ge
sprek dat volgde, omdat
het transport voor den
Duitscher wat lang op
zich liet wachten, vroeg
Jimmy, zelf een boeren
zoon, wat het beroep
van den Duitscher was.
Deze bleek ook van het
vak te zijn en dit feit gaf
stof te over, zoodat het
gesprek geanimeerd
werd.
Drie weken geleden is
Jummy gedemobiliseerd
en bij zijn thuiskomst
kwam hij tot de ver
rassende ontdekking dat
de Duitsche krijgsge
vangene die door het
ministerie van Oorlog
op het bedrijf van zijn
vader was tewerkgesteld
de Duitscher was die hij
zelf in Nederland gevan
gen had genomen,
Week van 29 September-5 Oct.
Zondag 29. Wit. Kerkwijdingsfeest
van den H. Aartsengel Michaël. Feest
eigen. Mis Benedicite, 2e geb. en l.
Ev. v. d. 16en Zondag na Pinksteren.
Credo, Pref. v.d. H. Drievuldigheid.
Maandag 30. Wit. H. Hieronymus,
Credo.
Dinsdag 1. Groen. Mis van den 16en
Zondag na Pinksteren. Tijdeigen. Mis
Miserere zonder Gloria of Credo. 2e
geb. H. Remigius, 3e A. cunctis. Ge
wone prefatie. Of: Wit. H. Remigius,
2e geb. v. d. 16en Zondag na Pink
steren, 3e A cunctis.
Haarlem en alle Paterskerken in
dat Bisdom: Wit. H. Bavo (Nederl.).
Credo. Gewone prefatie.
H. Bavo.
Donderdag 3. Wit. H. Theresia van
Lisieux. Haarlem. 2e geb. H. Bavo,
Credo.
Vrijdag 4. Wit. H. Franciscus van
Assisië. Haarlem. 2e geb. H. Bavo.
Credo. Als votiefmis ter eere van het
H. Hart: bovenstaande Mis met 2e
geb. en 1. Ev. uit de Mis Cogitationes.
Of overal (behalve Fr.). Wit. Votief
mis ter eere van het H. Hart van
wege de eerste Vrijdag. Mis Cogita
tiones, GloTia, Creda, Prefatie van 't
H. Hart.
Zaterdag 5. Wit. Mis van O. L. Vr.
op Zaterdag: Salve (bij Votefmissen),
Gloria, 2e geb. H.H. Placidus en Gez.,
3e van den H. Geest. Prefatie van de
H. Maagd.
Haarlem. Groen. Mis van den 16en
Zondag na Pinksteren. Tijdeigen. Mis
Miserere zonder Gloria of Credo. 2e
geb. Oct. H. Bavo, 3e H.H. Placidus
en Gez., Gewone prefatie.
Of: Wit, Mis v.d. H. Bavo 2e geb.
v. d. I6en Zondag na Pinksteren, 8de
H.H. Placidus en Gez., Credo.