DE VRIJLATING DER
25.000
Koning George krijgt 't moeilijk
Commissie-Generaal
Botwinnik won ondanks nederlaag
Haat en wrok mogen ons
niet leiden
Rooivepbod
aardappelen
Halië lm onm
10.834.256 P. Sf. schuldig
VERHOOGING
Inmaakglazen vrij
Overeenstemming
over Tirol
14 September
naar Batavia?
Linksche partij en communisten
willen hem niet terug
Salarissen
IN T KORT
,71
mom-stop
TWEEDE JAARGANG No. 562
Comm. v. Toezicht: A. F. J. AERNOUDTS C. J.
VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST; Mr Dr
A. J. J M. MES; Mr. H. B. L. DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) t 3.38 p. kwartaal; per
post 4.10; p. week (bij nlet-postbestell.) 0.26;
Losse nummers 6 cent. - Postrekening 278.841
Voor God, Koningin en Vaderland
MAANDAG 9 SEPTEMBER 1946
UITGAVE
STICHTING ..DE STEM"
M. VAN SCHIJNDEL
Directeur J. A. H.
Hoofdredacteur J. J H A. BRUNA Algemi
Zeeuwsen-redacteur: w. GROFFEN, 'llsslngen
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 7, tel. 102; Red J. v d BROEK.neaanqCf
Oostburg, Nleuwstr. 23, tel. 35; Z.-Eilanden: Bur.
Goes. Westsingel 75. tel. 2236. Red. N. J KARHOF
TYE KWESTIE DER POLITIEKE DELINQUENTEN blijft de gemoede
ren in beweging houden. Verschillende briefschrijvers getuigden
ons ervan, dat ze zich in hun gemoed niet kunnen vereenigen met de
maatregelen der Regeering; ook de brief der Bisschoppen wordt door
hen niet aanvaard. In starre onverzoenlijkheid zouden ze wenschen,
dat de Regeering voor altijd alle N.S.B.'ers uit de samenleving ver
wijderd houdt. Ze beroepen zich op een radiorede van de Koningin
van 10 Mei 1941, die zou gezegd hebben, „dat voor die menschen
geen plaats meer is in. onze samenleving", terwijl H.M. in werkelijk
heid slechts sprak over „een handjevol landverraders", waarvoor
geen plaats meer zou zijn. Dat een dergelijke houding met de ele
mentaire begrippen van recht in strijd is, komt niet bij hen op.
Merkwaardig is hun reactie op het Herderlijk Schrijven. In volkomen
nationaal-socialistischen geest merkte een onzer lezers op; „Waar be.
moeien ze zich mee Onze Nat. Soc. overheerschers. die wisten dat
hun heidensche beginselen tegen de christelijke beginselen der Kath.
Kerk aanbotsten, hadden het niet kunnen verbeteren.
Uet wil ons voorkomen, dat dege
nen, die aldus tegen de vrijla
ting van bepaalde categorieën poli
tieke delinquenten zijn gekant, twee
zaken niet voldoende bedenken.
Vooreerst, dat het hier gaat om
lichte gevallen. Uitdrukkelijk heeft
Minister van Maarseveen in zijn
radiorede van 22 Augustus 1.1. ver
klaard; „Niemand van wien bewe
zen kan worden, dat hij zijn mede-
mensch moedwillig verraden heeft
en aan den vijand heeft overgele
verd, of dat hij zijn medemensch
lichamelijk mishandeld heeft of ge.
kweld, zal zijn gerechte straf ont
gaan. Geen van dezen komen vol
gens de regeeringsplannen voor
buiten vervolgingstelling in aan
merking".
Tegenover deze lichte gevallen is
vrijlating eenvoudig een eisch van
rechtvaardigheid zonder meer. Hier
is geen sprake van sentimentaliteit;
ja zelfs de barmhartigheid beslist
niet over hun vrijlating. Deze po
litieke delinquenten hebben vol
gens de jurisprudentie vaak zelfs
meer dan voldoende geboet voor
hun schuld; wanneer er dus geen
schuld meer is, kan er ook geen
straf meer zijn en is het eerste vcr-
eischte, dat zij worden vrijgelaten.
Zij, die nog steeds zoo verbitterd
zijn in hun gemoed om het onrecht
dat ons tijdens den oorlog door een
vreemde natie werd aangedaan,
zouden duizenden van het eigen
volk 'n zelfde onrechtvaardige be
handeling willen doen ondergaan.
Een dergelijke mentaliteit eert ons
volk niet. Nederland is steeds een
rechtstaat geweest en hoe spoedi
ger en vollediger we daartoe terug-
keeren, met achterlating van alle
nat. soc. besmetting, hoe beter 't is.
Op de tweede plaats vergeet men
vaak, dat wij op den weg zUn van
't herstel Wederopbouw, volksherstel
enz. zijn zeer schoone leuzen. Maar
het gaat niet om het opbouwen van
steenen huizen alleen, niet om het
opvoeren van onzen export en- het
bereiken van het vooroorlogsche
levenspeil allereerst.
Het zijn de levende menschen,
het is onze gemeenschap, die moet
genezen van de vele wonden, die ze
in jarenlangen strijd en onder
drukking opliep.
Herstel moet het beteekenen voor
een volk, wanneer duizenden men
schen weer kunnen terugkeeren in
de samenleving en daar onder
steund door de naastenliefde der
anderen geholpen, worden om
goede staatsburgers en goede chris
tenen te zijn. Herstel beteekent het
ook. wanneer de Bisschoppen in
een dringenden oproep vermanen,
terug te keeren tot het beoefenen
der christelijke naastenliefde, waar
tegen in de voorbije jaren zoo vaak
werd misdaan, omdat de invloed
van het nationaal-socialisme niet
ongemerkt aan ons volk voorbij
ging.
^"atuurlijk zijn er naast de vele
verbitterden en haatdragenden
ook tal van Nederlanders, die de
Regeeringsplannen van een andere
basis uit bestrijden, die betoogen,
dat de methode van de voorwaar
delijke buitenvervolgingstelling be
ter vervangen kan worden door een
OPGEHEVEN
JJEt ROOI verbod van aard!-
rru aW>e*en is geheel opgeheven.
ihans mogen alle rassen consump
le-aardappelen worden gerooid'.
lelers van consumptieaardappe
I? *2rdori echter op attent
da'' de V.B.N.A. voorloo
ps,?nen,aa;dar>!>eletl van de late
'assen zal afnemen,
voorwaardelijke vrijlating, die de
bezwaren van huisvesting e.d. zeer
ernstig tellen en vreezen, dat slacht
offers van Naziterreur en oorlogs
geweld nu achtergesteld zullen
worden bij de vrijgelatenen. Daar
over is de vorige week In een pers
conferentie breedvoerig gesproken,
waaruit bleek, dat men van regee-
ringszijde wel degelijk oog heeft
voor een en ander, doch dat men,
alles bezien en overziend, toch het
gekozen stelsel meent te moeten
aanvaarden.
We gelooven, dat degenen, die
zich daardoor niet overtuigd voe
len, doch wien het belang en de
toekomst van ons land ter harte
gaan, toch hun medewerking aan
de regeeringsmaatregelen niet zul
len willen onthouden. Het beroep
van den Minister op hun bereid
heid tot offers moge niet vergeefs
geklonken hebben.
QNS LAND vraagt herstelbeta
ling van Italië ten bedrage
van 10.834.256 Pond Sterling,
waarvan ongeveer 10 millioen
pond wegens verliezen veroor
zaakt door oorlogsgeweld met in
begrip van de verliezen van de
marine, de koopvaardij, van pen
sioenen en oorlogsuitgaven en
ongeveer een bedrag van 834.256
pond wegens verliezen uit an
deren hoofde, zooals in beslag
genomen en gestrande ladingen
en de verliezen geleden door ge
arresteerde en in Italië geinter
neerde Nederlanders.
De Nederlandsche regeering is
bereid een deel van het overschot
aan Italiaansch oorlogsmateriaal,
dat ter beschikking van de Sovjet
Unie, Engeland ce V. S en Frank
rijk zal worden- gesteld als gedeel
telijke betaling te aanvaarden. Hier
by wordt in het bijzonder gedacht
aan eenheden varj de Italiaansche
marine.
van gas- en eleciriciieiisrantsoen
TYE KOLENPRODUCTIE laat toe
dat de gas- en electriciteits
rantsoenen worden verhoogd. Om
streeks 20 September mogen vol
gens de Nat. R. C. hieromtrent na
de-re mededeelin-gen worden tege
moet gezien.
yOOR DEIN VERKOOP en de
aflevering van inmaakglazen
door grossiers en detaillisten is
thans geen bijzondere machtiging
tot aflevering meer vereischt.
Een dramatische laatste ronde
TYRAMATISCH kan men de laat-
ste ronde van het Groninger
schaaktoumooi met recht noemen.
Want tegen alle verwachting in
wist Botwinnik uit zijn partij tegen
Najdorf zelfs geen remise te halen,
zoodat het er alleszins naar uitzag,
dat Euwe minstens gelijk zou ko
men met den Rus. Onze landge
noot had een volkomen remise-stel.
Iing tegen Kotov, maar op den 25-
sten zet maakte hij een Ieelijken
blunder, die hem de partij en daar
mee den eersten prijs kostte.
De laatste ronde kenmerkte zich
nu bepaald niet door mooie par
tijen. Zoo werd Guimard-Denker re
mise gegeven, in een stelling, die
voor den Argentijn gewonnen stond.
Lundin-Smyslov werd eveneens re
mise gegeven, ofschoon er voor den
Rus wel meer inzat dan gelijk spel.
Lundin- ontving den eersten schoon
heidsprijs, die bestond uit een fraai-
en zilvervos, terwyi Euwe behalve
den tweeden toumooiprijs ook den
tweede schoonheidsprys in de wacht
sleepte. O'Kelly behaalde nog een
mooi succes door den Tsjech Kott-
nauer te verslaan, waardoor hy een
half punt boven Christoffel kwam
te staan, die het tegen Boleslavsky
niet kon bolwerken en zoodoende
den rooden lantaarn in handen
kreeg. Szabo bleek te sterk voor
Stetaer, terwyi in de partijen Ja-
nowsky-Bernstein, Tartakower-
Stoltz en Vidmar-Flohr de winst
broederlijk gedeeld werd.
De slotstand luidt: Botwinnik
1412, Euwe 14, Smyslov 1214Szabo
en- Najdorf ll'j, Fiohr en Boleslavs
ky 11, Stoltz en Lundin 1014, Denker
QVER DE TOEKOMST van Tirol
is volgens Reuter een overeen
komst -getroffen tusschen dr. Gru-
ber, den Oostenrijkscherj minister
van Buitenlandsche Zaken, en 6e
Gasperi, den Ita-liaanschen minister
president.
Zuid-Tirol zou Italiaansch
blijven en in hooge mate auto
noom worden.
Het voornemen is het grensver
drag van Hitler en Mussolini te
ar.nuleeren om zoo het goederen
verkeer tusschen Oostenryk en
Zuid-Tirol gemakkelijker te ma
ken. Beide partyen zullen den
raa-d van ministers van Buiten
landsche zaken te Parijs een reeds
overeengekomen vorm van interna
tionale garantie voor dit gebied
voorstellen. i
Tartakower en Kotov 9(2, Koti-
nauer 9, Yanowsky 814, Guimard en
Bernstein 7, Vidmar 614, Steiner 6,
O'Kelly 5'4, Christoffel 5.
Het nationaal tournooi leverde 'n
overwinning op voor den Eindhove-
naar Dr. L. Stumpers, terwijl ten
slotte mevr. Heemskerck haar titel
van dameskampioene wist te hand
haven tegen haar- uitdaagster mevr.
Roodzant.
pANDIT NEROE heeft in zyn eer-
ste radio-rede als vice-president
van de nieuwe ad-interim-regeering
van Britsch-Indië gesproken van
de „hoop op vroegtydige verwerke
lijking van volledig onafhankelijk
heid".
yOLGENS het Londensche blad
„The Star" is de aankondiging
van de verloving van Prinses Eliza
beth, de oudste dochter van het
Britsche koningspaar, met den Griek
schera prins Philip, binnenkort te
verwachten.
Overeenstemming over Candida*
ten P. v. d. A. komt met reso*
lutie voot den dag Republikein
sche uitnoodiging voor
Nederlandsche missie
alax van Roil
TYE TIJD van Zaterdag wist te vertellen, dat tusschen Minister
Jonkman en de candidaten voor de Commissie-Generaal, t.w.
Prof. Sehermerhorn, F. de Boer en Max van Poll overeenstemming
is bereikt. Vandaag zon in den M inisterraad de definitieve samenstel.
Iing plaats hebben. Het salaris der commissarissen-generaal zal vol.
gens het Amsterdamsche blad gelijk zijn aan dat van een Minister
der Kroon, boven en behalve hun representatiekosten. Zij zullen op
Zaterdag 14 September a.s. de reis naar Batavia aanvaarden en zul
len op aanbod van de luit.-gou verneur-generaal hun intrek nemen
in het paleis Rijswijk te Batavia.
TYit bericht komt wel onverwacht
na de geluiden, welke men de
vorige week in de bladen der Par
ty van den Arbeid hoorde. Ja, op
het Indonesisch Congres, dat deze
Partij Zaterdag j.l. te Amsterdam
hield, heeft een der sprekers zelfs
onder luiden bijval uitgeroepen:
„Het is een bewijs van de
kracht van onze partij dat een
figuur als Max van Poll niet lang
op de lijst van candidaten heeft
kunnen paradeeren naast die van
'n Sehermerhorn. Slechts 'n Com
missie-Generaal waarin Seher
merhorn bovenaan staat, kan in
den juisten geest tot overeenstem
ming komen in Indonesië"
Dit heele congres heeft trouwens
een nogal verwarden indruk achter
gelaten; al werd er dan met slechts
een stem tegen een resolutie aan
genomen, waarin o.m. staat:
dat gestreefd behoort te worden
naar een samengaan van staatkun
dige eenheden, gelijk in status vrije,
lijk vereenigd als leden van een ge
meenschap van naties; dat Neder
land bereid moet zijn te onderhan
delen met vertegenwoordigers van
de Republiek Indonesia als zoodanig
door haar aan te wijzen: dat ten
spoedigste moet worden bevorderd
het sluiten van een wapenstilstand
op in onderling overleg te bepalen
voorwaarden, en dat de uitzending
van troepen uit Nederland dien
overeenkomstig moet worden gere
geld; dat de eenheid van Indonesië
moet worden gehandhaafd onder
waarborgen voor Indonesische en
niet-Xndonesische minderheden.
Oud-minister Logemann was de
gematlgdste van het gezelschap. Hu
durft de waarheid onder oogen te
zien door op te merken, dat er in
vele buitengewesten een chaotische
toestand heerscht, welken de lei
ders niet in handen hebben, zoodat
de Ned. Regeering verantwoorde
lijkheden heeft, welke ze niet van
zich mag afschuiven. Ook verdedig
de hu de troepenuitzendingen, om
onze landgenooterj en 'n groot deel
van onze Rijksgenooten te kunnen
beschermen. Hu wil echter de voor
waarde van „samenwerking in Rijks
verband" desnoods loslaten. Andere
sprekers verkondigden meeningen
als„Nederland zal zich moeten
voegen naar de resultaten van den
Engelschen bemiddelaar Lord Kil-
learn.... De houding der Ned. mi
litaire politie in Indië is beneden
peilHet Indonesische volk vindt
dat Soekarno geen landverrader is,
dus is hy geen landverrader"
enz.
nr van Mook overweegt een
schrijven naar Sjahrir te zen
den, waarin hij hem zal voorstel
len tezamen te bespreken, of zij
ir onING GEORGE van Grieken
land zal in den loop van deze
week een proclamatie tot het
Grieksche volk richten.
Door de linksche party (de EAM)
en door de communisten wordt er
inmiddels fel stemming gemaakt te
gen den uitslag van het plebisciet
In een verklaring van deze twee
partijen heet het dat dit plebisciet
plaats heeft gevonden „onder terro.
risme van de Grieksche regeering
en Britsche troepen" en daarom
achten deze lieden het plebisciet
ongeldig.
Geëiseht wordt, dat de koning
niet terugkeert, dat eën coalitie
kabinet zal worden gevormd, nieu
we verkiezingen gehouden en de
Britsche troepen uit Griekenland
teruggetrokken zullen worden.
Als men dat alles zoo hoort, dan
wordt men toch wel door de vrees
bekropen, dat Griekenland en zijn
Koning een or.irustigen tijd tegemoet
gaan, als gevolg van het commu
nistisch gestook.
overheidspersoneel
TYE MINISTER van Binnenlar.d-
sche Zaken heeft een vertegen
woordiging ontvangen van de sa
menwerkende centrales var.' over
heidspersoneel en haar meegedeeld
dat de salaris-commissie 23 Sept.
za! beraadslagen over nadere be-
zolóigingsmaatregelen. voor het
overheidspersoneel.
Prof. Ir. W. Sehermerhorn.
Lord Killearn al dan niet zullen
uitnoodigen zijn diensten te verlee-
nen bij de oplossing van het Neder-
landsch-Indonesiseh conflict.
Dr. van Mook heeft een uit
noodiging van de republikeinen
ontvangen om een Nederlandsche
missie naar Djokjakarta te zen
den ten einde zelf den toestand
in oogenschouw te nemen. De
republikeinen zijn bereid om het
programma van de tocht geheel
aan de missie over te laten, na
dat deze in Djokjakarta is gearri
veerd.
Te Batavia is in dezen nog geen
beslissing genomen, doch indien de
uitnoodiging aangenomen wordt, zal
de missie waaschynlijk hoofdz3ke-
ïyk uit hoofden van departementen
en andere vooraanstaande personen
bestaan.
NewYork-Amsterdam
TYE TWEEDE Constellation van
de K.L.M., onder commando
van Evert van Dük, is Zondagoch
tend op Schiphol geland, ra een
non-stop-vlucht New-York-Amster
dam (6200 K.M.).
yRUMAN heeft de atoombomproef
waarby een atoombom diep on
der water tot ontploffing zou wor
den gebracht, voor onbepaalden tijd
uitgesteld.
TYE SOVJET-RUSSISCHE bladen
hebben zonder commentaar een
samenvattend verslag over de door
Byrnes te Stuttgart gehouden rede
gepubliceerd.
E'EN BRITSCH VLIEGTUIG van
de lun Engeland-Zuid-Amerika
is in de omgeving van Bathuist <N-
W.-Afrika) omlaag gestort. 23 per
sonen kwamen om het leven
Heden zon onder 19.11 uur en
maan onder 3.30 uur. Dinsdag
zon op 6.5 u. en Maan op 19.22
uur. Weersverwachting: Gedeel
telijk bewolkt, enkele buiten,
zelfde temperatunr als gisteren,
zwakke tot matige Zuideljjke
tot Westelijke wind.