COMMUNIST?
DUITSCHLANDS TOEKOMST
Waarom krabbelde
de Republiekterug!
Komende Jaarbeurs
grootste totnutoe
Arnold Meyer
16 October voor
Raad m Cassatie
DISTRIBUTIENIEUWTJE S
1 Commissie-
Generaal
E
IRAK VRAAGT VRIJHEID
VOOR ARABISCH-LYBIE
Byrnes geeft de Amerikaansche
visie en becritiseert de Sovjet-
politiek
IS SANDERS
Belgisch huldeblijk
voor Vught
Sjahrir confereerde
over wapenstilstand
TWEEDE JAARGANG No. 561
Comm. v. Toezicht: A. F. J. AERNOUDTS C. J.
VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST; Mr Dr
A. J. J M. MES; Mr. H. B. L. DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) f 3.30 p. kwartaal; per
post 4.10; p. week (bij niet-postbestell.) 0.25;
r.osse nummers 6 cent. Postrekening 278.841
ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1946
UITGAVE STICHTING
E
Voor God, Koningin en Vaderland
STEM"
Directeur J. A. H. M VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J. J. H. a. BEUNA Algem.
Zeeuwsen-redacteur: w GROFFEN. 'lisslngen
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst Dubbele
poort 7, tel. 102; Bed J v d broek neSjnqCi-
Oostburg, Nieuwstr 23, tel. 35; Z.-Eilanden Bur.
Goes. Westsingel 75, tel. 2236 Red N .1 KARHOF
In December gaat Nederland de ver
antwoordelijkheid geheel - en- al dragen
(Van onzen correspondent
te Batavia)
P8 IS IETS MEER BEKEND van
de taak, welke Lord Killearn op
zich genomen heeft. De Britsehe
diplomaat was hier om zijn voel
horens uit te steken, als wij ons dit
beeld jegens den hoogen Britschen
ambtenaar mogen veroorloven. Hij
komt kijken of er reden is zijn
diensten bij de hervatting van het
overleg aan te bieden.
Wij spreken opzettelijk van „her
vatting", omdat het wel een heel
aardig spitsvondigheidje is van dr.
Koets, den fg. directeur van het
kabinet van den lt. gouv.-generaal,
om tegenover de pers te verklaren,
dat de besprekingen eigenlijk nooit
zijn afgebroken, doch meer dan
een spitsvondigheid is dit toeh niet.
Al moge het dan waar zijn dat
de lagere goden bijv. de ambte
naren van den Regeeringsvoorlich
tingsdienst en enkele van de advi
seurs van dr. Van Mook - steeds
contact onderhouden hebben met
de republikemsche „autoriteiten",
dit is toch wel heel wat anders dan
officieele besprekingen.
[\Ju Lord Killearn. Het zou, mogen
wij aannemen, al te optimistisch
zijn om te denken, dat hij komt
zien, of de verhouding tusschen de
Nederlanders en de „repoeblik" wel
zoo slecht is. dat men opnieuw een
Britschen diplomaat noodig heeft
om de partijen bij elkaar te bren
gen. Hij komt dus zien want dit
is de eenige mogelijkheid die over
blijft of het wel zin heeft, de be
sprekingen te hervatten, m.a.w. of
er wel een schijn van kans is op een
compromis. Al schijnt Sir Archibald
Clark Kerr dan een baronaat te
danken te hebben aan het welsla
gen van zijn missie (zijn verheffing
tot baron onmiddellijk na zijn te
rugkeer uit Indië heeft althans dien
schijn gewekt), nauwelijks had deze
afgezant zijn eerste handteekening
gezet als „Lord Inverchapel", of het
bleek al, dat hij in het geheel niet
geslaagd was. Het is zeer aanne
melijk. dat Engeland niet ten twee
den male een dergelijk avontuur wil
wagen.
Lord Killearn zal dus eerst wel
eens willen weten, waarom de „re
publiek" in haar laatste tegen-
eischen veel verder is gegaan dan 't
statHlpnnt dat haar vertegenwoor
digers in de door Lord Inverchapel
geleide besprekingen hebben inge
nomen. Aan lieden, die zich niet
aan hun woord houden, heeft men
niets.
fntusschen staat het thans vast,
dat de laatste Britsehe soldaat
hier 30 November a.s. verdwenen zal
zyn en dan knappen wij de zaken
hier dus weer geheel zelf en onder
eigen verantwoordelijkheid op. De
maand December zal ongetwijfeld
een spannende maand worden op
Java en Sumatra.
Wij hebben dat er gaarne voor
over. Bij alle waardeering voor het
feit, dat de Engelschen de eenige
bondgenoot vormen, die zich wat de
bevrijding van Indië betreft, wer
kelijk wat aan ons gelegen hebben
laten .liggen en hier een ondankbare
taak hebben opgeknapt ten koste
van veel menschenlevens, behoeft 't
geen betoog, dat vreemde bezettings
troepen overal en onder alle om
standigheden veel onaangenaamhe
den meebrengen. Het verlies van
zelfstandigheid moge in regeerings.
kringen de meest op den voorgrond
tredende onaangenaamheid zijn,
voor de bevolking spreken andere
het sterkst. Zoowel de Europeesche,
de Chineesche als de Indonesische
bevolking heeft van de bevrijders
nogal wat te verduren. Verschillen
den onder hen gaan uit van het'
standpunt, dat zij „niet voor niets"
naar Indië gekomen zijn om hun le
ven voor ons op het spel te zetten
en waar zij het er uit jde lengte niet
goed van kunnen nemen, doen zij
dat uit de breedte.
Voeg daarbij nog dat de meeste
Britsch-Indiërs sympathiseeren met
de „republiek" wat hun, gezien de
vrijheidsbeweging in hun eigen
land, niet zoo kwalijk te nemen is,
en ge begrijpt dat wij er niet rou
wig om zullen zijn, als we onze gas
ten kwijt raken, die veel langer ge
bleven zijn dan de bedoeling was.
R ZIJN MOEILIJKHEDEN in
zake de samenstelling der
Commissie-Generaal, dat is duide
lijk. Een week geleden gaf de
Eerste Kamer haar zegen aan het
desbetreffende wetsontwerp. De
Commissie kon nu al onderweg
zijn naar Indië. Er is echter nog
geen Commissie. Drie personen
werden genoemd; Schermerhorn,
de Boer en Steenberghe. Steen-
berghe bedankte In zijn plaats
schijnt eerst gedacht te zijn aan den
Tweede-Kamervoorzitter Mr. van
Schaik. Ook die bedankte. Toen
kwam de naam van Max van Poll
naar voren. Uit een artikeltje in
,,Het Vrije Volk" blijkt echter,
dat de Partij van den Arbeid hem
nog niet vergeeft zijn voorstel tot
het uitzenden van een commissie
van voorlichting naar Indië, als
mede het rapport dier commissie.
En .,Het Parool" weet te vertel
len, dat Schermerhorn nu ook
bezwaren heeft tegen den opzet,
van regeeringszijde voorgesteld.
Dus vermoedelijk ook tegen van
Poll als commissielid.
Zoo zit de zaak klem. In de ver
standhouding tusschen K.V.P. en
P.v.d.A. is Indië het moeilijke,
zwakke punt. dat is nu ook weer
gebleken. Doch de tijd dringt. Een
oplossing moet op korten tijd ge
vonden worden. We zijn be
nieuwd hoe.
T\R. P. Idenburg, tevoren directeur
van het kabinet van den gou
verneur-generaal, is benoemd tot
directeur-generaal voor algemeene
zaken te Batavia.
l^ED.-INDIE heeft voor 15 mil-
lioen Australische ponden aan
opdrachten in Australië geannu
leerd.
rpiJDENS een algemeene verga-
gadering van de Parijsche
conferentie heeft Tamali. gezant
van Irak het standpunt van zijn
land ten aanzien van ontwerp-
vrede.sverdrag voor Italië uiteen
gezet.
Hü verklaarde, dat Irak onafhan
kelijk den oorlog aan Italië had ver
klaard, en daarom de vraag gere
zen was, of thans een afzonderlijk
vredesverdrag gesloten zou moeten
worden. ,,U zult met mij eens zijn",
aldus Tamali, „dat Irak als lid van
de Ver. Naties ook gezamenlijk met
de andere leden een vredesverdrag
zou moeten sluiten. Maar hoe kon
dan een vredesverdrag worden ont
worpen, waarin Irak zelfs niet ge
noemd wordt? Aan deze kwestie zal
de noodige aandacht moeten worden
besteed en er zal een weg moeten
worden gevonden om Irak in staat
te stellen op denzelfden voet als an
dere landen tot een vredesovereen
komst niet Italië te komen", con
cludeerde hij.
Tamali verzocht de Italiaansche
koloniën niet aan Italië terug te
geven en vroeg tevens om onvoor
waardelijke erkenning van vrij
heid en onafhankelijkheid voor
Arabisch-Lybië.
\1: 47ste Jaarbeurs te Utrecht,
die gehouden wordt van 10
tot 19 Sept. is in omvang de
grootste beurs, tot nu toe in ons
land gehouden.
De beurs overtreft met 10.117 m2
netto ruimte haar voorgangster
en is nu 32.120 m2 groot.
In de gebouwen op het Vreeburg is
16.000 m2 ingenomen, terwijl op een
nieuw terrein 6000 m2 in gebouwen
en tenten en 10.000 m2 in de open
lucht is bezet.
Het aantal deelnemers bedraagt
1957 tegen 1629 tijdens de voor-
jaarsbeurs, waarvan ruim 37 pet. of
725 deelnemers met buitenlandsche
fabrikaten ter beurze aanwezig zijn
tegen 41'.8 pet. of 681 tijdens de vo
rige beurs. Tevens blijkt, dat het
Nederiandsche element in de deel
neming ditmaal met enkele per
centen is toegenomen, Engeland is
met 200 lirma's het sterkst verte
genwoordigd. De Ver. Staten met
136 en Zwitserland met 105 inzen
dingen nemen de tweede en derde
plaats in, gevolgd door België met
94 en Frankrijk met 71 vertegen
woordigers. Ook Tsjecho Slowakije
met 61 firma's is uitstekend verte
genwoordigd. In totaal zullen 15
landen acte de présence geven,
waarvan wij nog noemenDenemar.
ken 18, Zweden 13, Italië 13, Canada
5, Oostenrijk 4, Portugal 2 en Noor
wegen, Marokko, Britsch-Indië elk
met één inzending.
In 1947 zal een vierde gebouw en
een nieuw administratiegabouw op
Vreeburg' en verschillende hallen op
een nieuw terrein, gelegen op het
zgn. „Suikerterrein" gereed zijn
Het is een plan van 9 millioen.
TAE Bijzondere Raad van Cassatie
zal Maandag 16 October te 9.45
urn- de zaak behandelen van den
gewezen leider van Nationaal Front
Arnold Meyer, die door het Bijzon
der Gerechtshof te Den Bosch we
gens hulpverleening van den vijand
werd veroordeeld tot 5 jaren gevan,
genisstraf met aftrek van voor
arrest, en 10 jaren ontzetting uit
de kiesrechten.
Van deze sententie waren zoowel
de veroordeelde als de procureur
fiscaal in cassatie gekomen.
Als pleiters zullen optreden mrs
J. van der Putt te Eindhoven en S
van Oven te Den Haag.
DYRNES, de minister van Bui
tenlandsche Zaken der Ver.
Staten, heeft in Stuttgart een
uitvoerige rede gehouden, die
uitgelegd kan worden als een
veroordeeling van de Russische
bezettingspolitiek in Duitschland
die aangezien wordt voor een
politiek van obstructie en de
Russische ambities in dat deel
van Europa.
In zijn rede verlangde Byrnes o.a.
de economische eenheid en een uit
eindelijke federatie van Duitsch
land.
Opheldering
dringend noodig
flSTER maakten wij melding van
het feit, dat tegen den heer W.
E. Sanders van het Buread van Na
tionale Veiligheid een onderzoek
gaande is, in verband met het ver
dwijnen van diverse dossiers en an
dere documenten betreffende ver
dachte personen uit de administra
tie van dit bureau.
Geruchten, die ons daarna ter
oore zijn gekomen, geven intusschen
een heel anderen kijk op deze
affaire, dan uit de lezing van den
Regeeringsvoorlichtingsdienst blijkt.
Ook de „Helmondsche Courant"
hoorde, dat deze heer Sanders een
communist is en zijn baan bij Na
tionale Veiligheid voor partij-poli
tieke doeleinden misbruikte.
De zaak lijkt ons werkelijk be
langrijk genoeg, dat wij moeten
aandringen op volledige opheldering
over deze materie 1
Hij waarschuwde voor het gevaar
van inflatie en achtte een ingrij
pende hervorming met betrekking
tot de schatkist noodzakelijk.
Naar de meening van Byrnes
moet thans aan het Duitsche volk
worden toegestaan en hulp worden
verleend tot de noodige voorberei
dingen voor het vestigen van een
democratische regeering, welke de
voorwaarden van het vredesverdrag
kan naleven.
Zulk een voorloopige regeering
moet niet door andere regeerin
gen in elkaar worden gezet. Wij
wenschen niet. dat Duitschland
de satelliet wordt van eenige mo
gendheid of groep van mogend
heden, of dat het komt te staan
onder buiten, en binnenlandsche
dictatuur, beklemde Byrnes.
Zoowel in het belang van Duitsch
land als Oostenrijk en in het belang
van den vrede in Europa, verlangde
hij dat Duitschland en Oostenrijk
hun eigen weg zouden gaan.
Behoudens de in Potsdam getrof
fen overeenkomsten betr. Konings
bergen, Silezië en de andere Ooste
lijke Duitsche provincies, zullen de
Ver. Staten geen steun verleenen aan
eenige aanspraak op gebied, dat on.
betwistbaar Duitsch is.
De Ver. Staten zullen zich niet
verzetten tegen den wenseh van
Ruhrgebied en Rijnland om ver-
eenigd te blijven met de rest van
Duitschland.
TAE Prins-regent van België
heeft aart de bevolking van
Vught de „gouden medaille van
de Belgische erkentelijkheid" toe
gekend.
Deze eervolle onderscheiding is be
stemd als huldeblijk voor Belgische
en vreemde personen, die een on
onderbroken en belangelooze be
drijvigheid van liefdadige werken
ten bate van oorlogsgetroffenen aan
den dag hebben gelegd.
Voor de eerste maal wordt zij
thans toegekend en wel aan de be
woners van Vught, die, ondanks de
terreur, een bewonderenswaardige
houding jegens de gevangenen aan
genomen heeft. Plaatselijke organi
saties slaagden er nl. in iedere week
honderden kleine pakjes met ver-
sche levensmiddelen te verzamelen,
die zij dan binnen in het kamp wis
ten te smokkelen.
Minister Morlot zal deze onder
scheiding uitreiken tijdens de her
denkingsplechtigheid. die Zondag te
Vught georganiseerd wordt.
Heiden (tegelijk)„Jij hitet dat dier tegen het mijne op."
O JAHKIR heeft in Batavia met
officieren van de TRI gecon
fereerd over dë bijzonderheden
van een wapenstilstand.
Hij zei, dat hij niet zal deelnemen
aan de conferentie ter bespreking
van de wapenstilstandsvoorstellen te
Batavia. De datum hiervan is nog
fliet vastgesteld, daar genoemde
conferentie pas kan beginnen na
aankomst van den republikenschen
gen.-maj. Soehardjo uit Sumatra.
Hij zal onmiddellijk doorreizen naar
Djokjakarta voor voorafgaande be
sprekingen met betrekking tot den
wapenstilstand.
Sjahrir was er zeker van dat de
militaire en semi-militaire forma
ties buiten de TRI zich aan de
eventueele voorwaarden van een
wapenstilstand zullen houden.
Zoolleder komt vrij
TAE looierijen draaien thans op
volle capaciteit en de positie
der zware leersoorten, zoolleder en
tuigleder, is zeer bevredigend.
Overal doet in den lande het ge
rucht de ronde, dat het zoolleder
spoedig geheel vrij zal komen. Naar
wij vernemen zal met ingang van
1 October a.s. het zoolleder inder
daad vrij zijn, zoodal dan voor*het
repareeren van schoenen geen bon
nen meer noodig zijn.
MEER BRANDSPIRITUS
"jyïET ingang van begin October
zullen de handelaren met een
grootere hoeveelheid brandspiritus
worden bevoorraad. Zij ontvingen
den Iaatsten tijd een hoeveelheid,
die gelijk was aan 40 pet. van hun
voor-oorlogschen omzet: dit per
centage wordt verhoogd tot 60 pet.
Alle bonnen voor brandspiritus,
die in den loop van den tijd zijn
uitgegeven, verliezen met ingang
van 1 October lmn geldigheid.
PftIJZEN VAN FRUIT
PRODUCTEN VRIJ
[VI prijzen van vruchten op sap,
snelgevroren vruchten, kersen
en boschbessensap-, fruitproducten,
die een min of meer luxe karakter
dragen, zijn door de overheid vrij
gelaten.
De overige fruitproducten blijven
echter aan een orficieelen maximum
prijs gebonden. Dat zijn o.m. jam,
roode en zwarte bessensap, fram-
bozensap, appelmoes, vruchtenwijn,
vruchtendranken, limonade, enz.
Ook tomatenpuree, tomatenket
chup. en tomatensap blijven aan
maximumprijzen gebonden.
