Neurenberg
nadert zifn einde
Slechts één man ontbreekt er:
Dienstboden wraagstuk
en strafrecht
West is er te doen tegen n
onverhoedsche opzegging
8
aan z'n
't laten
ing?"
voor de
ichroe-ven-
hetzelfde
pullen zoo
lectie en
I1 er wij! de
htig' ver-
zeer on-
Tye droevige en beschamende blad-
zijde geschiedenis, welke men
meende te kunnen omslaan met 't
proces te Neurenberg, blijkt nog
niet volgeschreven. Op de bank der
beklaagden ontbbeekt er één; Mar
tin Bormann, de zonderlingste, de
meest cynische onder Hitler's hand
langers, tevens diegene, die de
meeste geheimen bij zich had. De
Brusselsche Standaard schetst hem
als volgt:
Daar zit hij, beurtelings pein
zend, opgebonden, bezorgd, nurksch
en uitgelaten. Thans is hij geheel
verdiept in zijn werk.
Op de schrijftafel, overdekt met
vellen papier voorzien van den
Rijksadelaar, troont een omvang
rijke map met vele bonte^omslagen.
Er dienen nog verzoeken om audiën
tie bij den Fuehrer te worden af
gewikkeld
Met één trek van zijn potlood
wordt iets toegestaan of geweigerd.
Het voorschrift, volgens hetwelk
alle mededeelingen langs hem die
nen te gaan, maakt hem dit mo
gelijk.
Alles gaat door zijn zeef.
Hitier, de Fuehrer-kanselier,
heerscher over het Duitsche Rijk,
zal de rapporten kunnen inzien, die
Martin Bormann wel heeft willen
doorlaten
Achter de dubbele, met leder om
boorde deur weerklinkt gestadig te-
lef oongerinkel. Gedempte antwoor
den sterven weg, zoodra zij uitge
sproken worden.
Onverstoorbaar gaat onze man
voort met krabbelen.
Hij -strekt den arm uit naar een
schelknop, aarzelt even, en drukt
ten slotte toch op het witte knopje.
De deur gaat open, piepend en
krakend als nieuwe schoenen.
Een man met gladgeschoren
schedel drukt zich tegen de tafel
aan.
't Is Heimich Lammers.
De Rijksminister, chef van de
Rijkskanselarij is daar om bevelen
in ontvangst te nemen.
Wat nieuws, Lammers?
De Gauleiters in Polen en in
België wenschen een onderhoud
met den Fuehrer, Excellentie.
Bormann heeft zijn potlood op
het tafelblad gesmeten. Mét ge
kruiste armen blikt hij in de be
weeglijke oogen van zijn onderge
schikte.
Met zalvende gebaren, met oogen
die vochtig worden en van ont
zetting spreken, vervolgt Lammers:.
evenals dr. Ley en maar
schalk Goering.
Bormann bladert in zijn agenda
Ik zal die audiënties bijwonen.
En Himmler, wanneer
Morgen.
De blaadjes trillen even.
Niet vrij, uit te stellen.
Nazi No, 2 haakt af:
Blmienlandsche Zaken?., Wil
den minister waarschuwen, dat de
Fuehrer hem morgen niet zal kun
nen ontvangen.
Lammers heeft geen vin verroerd.
Lammers, slap individu, weet,
dat hij zich slechts kan handhaven
door samenwerking met Bormann.
Hij is hem heelemaal ter wille.
Wien ontvangt de Fuehrer
morgen
Den Gauleiter van Bohemen-
Moravië. Excellentie.
Heeft niets te beteekenen.
Wat zijn uw instructies, Ex-
celentie.
Mij op de hoogte houden van
de jongste gouvernementeele be
schikkingen Anna Reitsch van
dichtbij in 't oog houdenHans
Frank voorschrijven met uiterste
gestrengheid op te tredende gau
leiters oproepen, die ik voor den
eerstvolgenden maaltijd in de
Rijkskanselarij heb uitgekozen,
de lijst ligt in de ladebevel ge
ven
Steeds bevelen Steeds orders
Dat is Bormann.
Zijn opgang
Uiterst vlot.
Een dag: in 1925, kwam een jon
ge man zijn aansluiting vragen in
een der tallooze partijlokalen.
Als zoovele andere, werd hij in
geschreven.
Hij heette Martin Bormann.
Eenigen tijd bleef hij onopge
merkt in de bruine massa. Dan
dook hij op als redacteur aan de
partijbladen in Thueringen.
In 1928 werd hij opgenomen in
den staf van de Bruinhemden.
Hier steekt hij de handen uit de
mouwen, leidt de partijformaties,
die zoowat overal verspreid zijn
bezoekt jeugdkampen, neemt het
woord tijdens vergaderingen, slooft
zich anderzins af en oefent daar
bij nog toezicht uit op het budget
van de reeds uitgebreide admini
stratie der jonge partij.
Het kon niet anders, of Rudolf
Hess zou hem in de gaten krijgen
en hem in zijn persoonlijken staf
opnemen.
Toentertijd was de indrukwek
kende Rudolf nog de onbetwistbare
adjudant van den Fuehrer, die hij
als zijn schaduw volgde.
Daar weet Bormann zich weer te
onderscheiden.
Hij blijkt een zwak te hebben
voor allerlei kleine karweitjes.
De voornaamste bestaat in de fi-
nancieering van des Fuehrers per
soonlijk hulpfonds.
Hü kwijt zich uitstekend' van die
taak: de verplichte bijdrage der
partyleden, die hij uitvaardigt,
helpt hem bij den start. Het eind
resultaat is van dien aard, dat
Bormann de onafhankelijkheid van
de beweging veilig kan stellen.
Dit succes bezorgt hem de eer
volle aanstelling van chef der per
soonlijke financiën van Hitier.
Dat was in 1935.
Hier kan Bormann zich weer doen
gelden. Dank zij invoering van de
min of meer verplichte aanschaf
fing' van ..Mein Kampf", vloeit
het geld naar het laadje van den
Fuehler. Er kan nu gedacht wor
den aan vergrooting en verfraaiiing
van het Fuehrerverblijf op den Ober
salzberg, te Berchtesgaden. Bor
mann vergeet niet voor de noodige
kunstwerken te zorgen. Later zal
zjjn taak heel wat vergemakkelijkt
worden door de „ontleeningen"
bij musea üi de bezette gebieden.
Geleidelijk verruimen zich de be
voegdheden van Martin Bormann,
Men schrijft hem alle bouwprojec
ten toe. Om er de uitvoering van
te bespoedigen, vond hij de „Adolf-
Hitlerstichting" uit, een soort van
belasting, die de bouwkas van den
Fuehrer zou stijven. Op dit tijdstip
worden ook de werken aan de Oder
aangevangen.
Dit stelde hem in de gelegenheid
steeds in nauw contact te blijven
met den Fuehrer, die in hem een
betrouwbaren, onvermoeibaren me
dewerker zagwaardoor hij tot
de waardigheid van particulier
raadsman kon promoveeren.
Van dit oogenblik af zou de in
vloed van Bormann op Hitier steeds
duidelijker merkbaar worden.
Hess speurde het gevaar voor
zijn eigen rekening'.
Doch het was te laat om het nog
te verhelpen.
Hij berust er in en laat begaan.
En Bormann zet zijn opgang on
gehinderd voort.
gen. Dat ging natuurlijk niet zon
der wrijvingen. Vooral Himmler
bood tegenstand, doch Bormann
wist hem te lijmen met zijn benoe
ming tot minister van Binnenland-
sche Zaken.
Zoo was Martin Bormann, cabi-
netsminister, generaal der S.S.
chef van den uitvoerenden raad
van den Volkssturm en oppermach
tig meester in het Rijk.
c oooooooooooo 00<x> c-00<x^00000^oooooooooooooo^oooooooooooooooo <x>oock>c>o<>o<> 000000«k>000<>00<
Hij wordt nazi Nr. Z.
Om het zoover te brengen had
hij een zeer eenvoudige methode
aangewend vermijden de aan
dacht te trekken. Spectaculaire suc
cessen laat hij links liggen voor
de zooveel minder gevaarlijke en
meer doeltreffende actie achter de
schermen. Daar is hij op zijn ge
mak. Aldus slaagt hij er in den
invloed" te dwarsboomen van ande
re partijbonzen, met name dien
van Dr. Ley, leider van het Arbeits
front.
Bormann heeft slechts één am
bitie: den Fuehrer opvolgen.
Alles wordt daaraan onderge
schikt gemaakt. Hij ga-at tewerk
met een strenge logika en een on
verbiddelijke energie. Hij heeft een
heel systeem uitgedacht om den
Fuehrer geleidelijk te isoleeren. En
hij komt er toe zijn meester te
domineeren. Voortaan is Hitier nog
slechts een werktuig in zijn hand.
De Gauleiters zijn hem ook toege
daan. Is er een onder, die onwillig'
blijkt, dan weet Bormann onge
merkt een zijner vertrouwensman
nen in zijn naaste omgeving' te
plaatsen, die hem van alles op de
hoogte zal houden.
Bij het uitbreken van den oorlog
in 1939, was hef de tijd van de
staatsiediners in de Rijkskanselarij.
Gauleiters en ministers, die Hitier
niet meer te zien kregen, hadden
gehoopt dat die gelegenheid hun
weer nauwer contact met hun chef
zou verschaffen. Doch alras bleek,
dat alleen verknochte jaknikkers ge
inviteerd werden.
Dat was een meesterlijke
zet van Bormann. Reeds voor Hess'
onverklaarbaar gebleven vlucht
naar Schotland, wist hij uitste
kend partij te trekken van de di
ners in de Rijkskanselarij, om zijn
positie te verstevigen.
Doch de omstandigheden zouden
hem nog meer gaan dienen, Na de
aanvankelijke bliksemsuccessen, on
dervond de Wehrmacht nu tegen
slagen op alle fronten.
Hitier hield zich nog slechts be
zig met militaire aangelegenheden.
De binnenlandsche politiek kwam
rechtens toe aan Bormann. Van nu
af aa,n was het onmogelijk au
diëntie bij den Fuehrer te verkrij
gen zonder de instemming' van
Bormann. Zelfs Goering en Himm
ler diendén zich hiernaar te voe-
TJEEDS VOORDAT de huidige
diienstbodennood zich in al zijn
hevigheid openbaarde, kwam het
herhaaldelijk voor, dat een ge
dienstige soms slechts om een
of andere futiliteit op staanden
voet al of niet met de stille trem
vertrok. Den laatsten tijd is dit
euvel er niet minder op gewor
den.
Mevrouw wordt daardoor gedu
peerd; de dienstbode loopt zelf
geen gevaar, omdat Mevrouw of
de heer des huizes toch geen actie
tot schadevergoeding ingevolge het
Burgerlijk Wetboek instelt; men
ziet op tegen den rompslomp, die
dit meebrengt en de voordeelen
dreigen meestal nihil te zijn.
Het bekende adiagium: ,,piuk
eens veren va-n een kikker" is hier
al te zeer toepasselijk.
Een dienstbode, die haar me
vrouw na afspraak om op een be
paalden datum in dienst te tre
den laat zitten of die, om -een fu
tiliteit, of dikwijls zonder eenige
Was het plotselinge vertrek van a.anieicjmg midden im de maand'
een dienstbode zonder dringende hpt ooze-zeiner haar dienst ver-
ien dienstbode
reden vroeger zeer onplezierig, doch
wegens de altijd nog bestaande
mogelijkheid om vrij spoedig een
nieuwe te krijgen nog wel te over-
xomen, op het oogenblik ban inen
sulk een daad van de zijde eener
gedienstige gerust bijna misdadig'
aoemen. Misdadig is eveneens do
practijk cie door het dalend ver-
intwoordelij-kheidsbesef steeds meer
veld wint, om zich na afspraak om
op een bepaalden datum in di--i st
te treden eenvoudig niet meer ie
vertoonen of hoogstens als
uiterste vorm van beleefdheid
twee öf drie dagen tevoren te la
ten weten, dat men van die be
trekking afziet. De huisvrouw
heeft d-an het gelukkige idee, dat
zij weer geholpen was, kostbare
weken waarin zij verder had kun
nen zoeken, laten voorbijgaan en
zit weer zooveel langer in de mi
sère, die grooter is naarmate het
kindertal hooger en dte kinderen
kleiner. Ook in deze gevallen loopt
de gedienstige volkomen vrij. Nie
mand denict er over een actie inge
volge het burgerlijk recht te begin
nen. Te duur, te omslachtig en te
weinig loonend. Het heeft immers
géén zin de dienstbode via den
rechter tot nakoming harer ver
plichtingen- te dwingen. Zij zou
toch nooit langbr dian strikt nood
zakelijk is blijven in een huisge
zin, waarin- zij op tdie wijze haar
intrede had gedaan. En om een
schadevergoeding gaat het mnestai
niet.
T augzaam maar zek-er zijn de toe
standen op het giebied- vam het
vraagstuk der huishoudelijke hulp
dermate precair geworden dat gp
rustelijk mag worden gezegd, dat
„Waar zitten we hier ergens?" vroeg
Mpe Verhagen, kunnen we niet terug loo-
pen naar Oss?"
,,'u Uur te voet door de sneeuw? Wie
is er r.ou zoo Gsserig? De Directeur moet
maar zorgan, de-t we thuis komen," zei
Julie.
,,'n Oogenbkkje geduk.j' schreeuwde
de chauffeur.
,.Als-ie dat nog eens zegt, vlieg ik 'm
naar de keel!" beet Boekhoven, toen zich
omwendend r.aar Lily: 'n Mooie titel voor
'n gedicht!"
Plots flikkerden in de verte twee vuur-
oogen.
„Wat eng, strakkies rijen ze ons nog
omver, vreesde Bet je. Maar de directie, na
een vlugge opmerking van den chauffeur,
schreeuwde als de veldheer bij Waterloo, d-ie
de eigen troepen ziet ter hulp snellen.: Het
zijn- de onzen!"
XII
LUUK ENGAGEERT EERSTE
KLAS-KRACHTEN.
1> met, gvoen fluweel en goud-en lelies ge
dekte artisten hadden tenslotte bemerkt,
dat directie en regie met de schoonere helft
van t gezelschap maaa- niet kwam opdagen:
„Doorrijden!" had Dalouip geroepen, „ik heb
thuis ook 'n vrouw!"
Jamaar," zei Bart, ..dot maakt een
groot verschil: de jouwe ligt in bed' en de
mijne in de sneeuw. „Toen had-ie voor de
devtfë maal, z'n hoofd boven den rand der
carossevie opgestoken en over den reeds af-
gelegöen weg getuurd, maar de tweede wa
gen kwam niet in zicht: „Stoppen," had de
literair-adviseur gelast, „we zijn ver-plicht,
contact met de rest te houden-!" Onwillig
had de chauffeur gehoorzaamd', want t
sneeuwde nog steeds, en de wagen had al
genoeg te trekken. Telkens tuurden de reizi
gers over de besneeuwoe vlakte, maar de
tweede wagen blééf uit. „We hadden ook nog
wolven achter ons kunnen hebben, „r.ijdigde
Bart.
Na een half uur wachten, stelde de chauf
feur zelf voor terug te rijden. Hij had' 't
vooruit gezegd: die ouwe kast met zes man
er in en twee koffers er op, zou 't onderweg
afpikken. Boekhoven, die weer buiten den
wagen gesprongen was, stond nu nv
op den weg gesticuleeren„Je repeteert je
eerst blauw, je betaalt veertig gulden zaa-I-
huiu', je laat biljetjes drukken, je trekt goud,
zilver en fluweel aan-, je declameert verzen
op de maat van 'n machine, om Nederland-
sche inboorlingen „Beter Tooneel" te laten
zien, er komen vier toeschouwers voor lede
ren acteur of actrice er.- dan moet je 's
nachts nog' door de sneeuw gesleept wor
den, om onder de wol te komen.
„Tja, as 'n mensch geen- kruiwagen
in het leven heef, komt-ie er niet." rei
Bart, die z'n vroolijkhed weer voélde bo
ven komen, toen-ie Betjes gezicht ongedeerd
onder den fluweelen hoed met de witte
veer zag.
Luuk bleef hardnekkig' op z'n plaats zitten,
onder de overweging: als ik er uit ga, moet
ik mee helpen tillen, duwen, trekken of bij
lichten, m'n- schoenen zijn kapot, en sneeuw
is koud. De beide motoren ronkten weer, en
en, met 'n schok, zette de eerste wagen zich
in beweging, sleepte den tweeden aan twee
niet te sterke koorden achter zich aan. In
ee-n zeer kalm gangetje ging het nu over den
sma-llen weg, zeer voorzichtig, en met de
vrees in elk artistenhart, dat ook de voor
ste motor het zou afpikken. Om half drie
precies stopten de wagens, d-roog-ronkend,
dampend en kwalijk-riekend, voor de deur
a r. het pension Schuitemaker. Woestenberg
stak den sleutel ir.- het slot, maar de deur
bewoo-g niet: de grendel scheen er van bin
nen soücde voorgeschoven. Middelerwijl
joeg Luuk de vroolijkheid er in. door in z'n
nachtjak met de flapmuts op het hoofd en
met den groen-fluweelen mantel van Julia
om de schouders, door de sneeuw te beenen
tot ouder het kleine venster in de eerste
verdieping van de spekslagerij, waar Marie
tj-e woonde. Hij hield de zwarte pomp voor
de autobanden als 'n guitaar in- c.e armen,
keek verrukt op naar het neergelaten goy-
dijn en- improviseerde half-zmgend, half
declameerend, terwijl de sneeuwvlokken
daalden:
..Geliefde, hoor de nachtegalen kweelen
In 't rozenboschje aar.- den overkant,
O, laat mjj nu Uw blonde lokken streelen.."
(Wordt vervolgd).
de verhoudingen terzake zijn ko
nen te liggen op het terrein der
openbare orde.-
De straf voor de z nrïen, die op
gebied worden begaan, is niet hin
der meer af te doen met het bur-
ferlijk recht, dat de verhoudingen
Ier partijen onderling regelt, doch
hier dient de staat in te grijpen
net het strafrecht, het recht waar
t»p dé staat zich in de plaats van
ie benadeelde partij stelt, omdat
hij van oordeel is, dat hier alge-
tneene "belangen zijn geschaad die
verder reiken dan het belang \an
het betrokken individu.
zonder opzegging haar dienst, ver
laat moet kunnen worden aaiige
pakt op eenvoudige aangifte bij de
politie en moet veroordeeld kunnen
worden tot hechtenis of geldboete.
Het behoeft geen betoog, dat de
heer des huizes die zonder dringen
de reden volgens het Burgerlijk
Wetboek de dienstbode plotseling
de deur uitzet, of haar na af
spraak niet in zijn huis toelaat,
volkomen hetzelfde moet women
behandeld. Beide partijen hebben
recht op naleving van afspraken
en rechtsregelen. Beide part.
behooren op dezelfde wijze te
worden aangepakt en bestraft, als
zij ovcrtred'ing'jn- begaan.
TAat dieze Sprong Vifci burgerlijk
naai' strafrecht niet zoo groot
is ais het lijkt blijkt wel uit h-et
buitengewoon besluit arbeidsverhou
dingen, waarin werkgever en werk
nemer strafbaar zijn met straf-
recl)telijke sancties (hechtenis;
geldboete) ais zij een arbeidsover
eenkomst beëindigen- zonder toe
stemming van den Directeur van
het Arbeidsbureau. Dit besluit is
echter nifet van toepassing op huis
houdelü-k personeel. Het zou ook
niet juist zijn het. van toepassing
te verklaren.
Wat echter wèl mag gevraagd,
is, dat een strafrechtsprocedUre
mogelijk wordt gemaakt, als een
der beide partijen apert te kort
schiet in het naleven van de boven
besproken, en toch slechts meest
elementaire verplichtingen. De
gesignaleerde euvelen zullen er
waarschijnlijk we] beduidend door
verminderen.
W.
Philippine
Afscheid Sr. Melitine. Sr. Me-
litine kwam voor de laatste maal
naar haar zoo lief geworden fröbel
school. Nu was het om afscheid te
nemen van haar kindertjes. Vele
huismoeders waren meegekomen
om van deze goede Zuster afscheid
te nemen en om haar tevens te
danken voor het vele goeds aan de
ze kinderen gedaan. Het is niet
overdreven als wij zeggen dat Sr.
Melitine moeilijk te vervangen zal
zijn, doch haar Overste heeft haar
een plaats bestemd in de missie.
Wij wenschen haar een zegenrijken
arbeid toe.
Behouden thuiskomst. Zater
dagmorgen zijn de twee laatste
jongens van hier behouden aange
komen uit Duitschland. Evenals
bij de anderen was bij deze thuis
komst ook weer groote belangstel
ling Jammei' dat onze gemeente
ook het offer heeft moeten bren
gen n.l. 1 jongen is in Duitschland
gestorven.
Een oude Koninginnedag. Na
vele jaren heeft men hier weel
een Koninginnedag gevierd zooals
liet moet zijn. Was het al ruim 'n
25 jaar niets anders dan een
enkel vlagvertoon, nu was het weer
een hulde vertoon met muziek en
wel met muziek van een eigen fan
fare. De fanfare bestaat nog maar
kort, toch heeft men onder de
bekwame leiding van dhr. Comelis
het zoo ver gebracht dat onze man
nen flink voor den dag kunnen ko
men. Op Koninginnedag hebben ze
ruim 2 uur al het volk op straat
gehouden, door hun pittigen rond
gang. De jeugd vooral was er jpj.
Wij hopen als het volgend jaar
ons corps goed ingeburgerd zal zijn
dat wij dan de kinderen samen met
de fanfare de Nederlandsche lie i-
jes zullen hooien zingen.
