De Katholieken en
de politiek in Engeland
Als spionne in Frankrijk
Geheel andere verhoudingen door
afzien van een eigen party
Amerika herdenkt BUFFALO BILL
Radlo-
v
prsgram
No. 559 TWEEDE BLAD
DONDERDAG 5 SEPTEMER 1946
He!
HET rs ONTZETTEND moeilijk
enig begrip te krijgen van de
Engelse mentaliteit. Men moet dan
in ander categorieën leren denken.
Daarom kan men ook alleen van
uit die gezichtshoek Engelse toe
standen beoordeelen. Dit alles geldt
dubbel van de politieke verhoudin
gen in dit land.
Jet eerste wat men moet onthou
den bij de beoordeeling van de
positie der Engelse Katholieken in
het openbare leven is, dat hun
percentage zó klein is, dat men over
het algemeen meer heil verwacht
van penetratie der bestaande groe
peeringen, dan vjm eigen organisa
tie. Daarom denkt men in de verste
verte niet aan een eigen sociaal
vereenigingsleven, of een eigen po
litieke partij. Dit staat echter ook
in verband met het feit, dat het
publieke leven hier niet op de con
fessies is gebaseerd, zoals bijv. in
ons land. Ik heb niemand ontmoet
die daar iets voor voelde, ofschoon
ik verschillende leidende figuren
hierover heb aangesproken. Men re
deneert zo: de vakverenigingen wer
ken voor loonsverhoging en lots
verbetering: dit zijn algemeen men
selfike problemen: wanneer deze
een godsdienstigee zijde hebben,
kunnen wy ze nog vry volgens ei
gen geweten beoordelen.
Over het algemeen bekommert de
Engelsman zich niet heel veel over
beginselen. Iemand zei tegen me
onze beginselen zjjn 'common sense
and fair play', een gezond ver
stand en een sportieve houding
tegenover de rest, met name tegen
over je tegenstanders. Dit is wel
de meest typische trek van den
flegmatischen Engelsman.
Hfj heeft éën sterk ontwikkeld in
dividueel vrijheidsbesef, bepaalt In.
stlnctmatig zijh persooniyke hou
ding tegenover ieder probleem,
laat zich daarbij leiden door een
gezond verstand en traditie min
of meer hetzelfde valt nooit in
uitersten, d.w.z. loopt nooit erg
warm voor iets en staat nooit iets
geweldig af, en heeft een aangebo
ren eerbied voor het menselüke
standpunt vair een tegenstander,
wien hy het liefst een compromis
sluit.
Ook de Katholieken hebben deze
oer-Engelse mentaliteit. zy gaan
Volgens dezelfde beginselen van
.common sense' en .tab play' te
werk, en zullen pas een andere, een
eigen houding aannemen als de al-
gemeene overtuiging bedorven
blijkt te zyn door moderne begrip
pen. en in botsing komt met de
Katholieke levensovertuiging.
Zij nemen dus over 't algemeen
een defensieve houding aan.
Strijdbaar wordt men pas dan,
als katholiek erfgoed wordt be
dreigd: feitelijk betekent dit, dat
men in het parlement momenteel
vooral een scherp afgebakende hou
ding aanneemt In de kwesties, die
het onderwijs of het gezond ge
zinsleven raken.
By dit alles moet men r.og be
denken, dat de emancipatie der
Katholieken nog lang zover niet is
gevorderd als bij ons, en dat zy nog
maar weinig esprit-de-corps heb
ben. ,De groote fout van de katho
lieken in dit iard'. zei me Christo
pher Hollis, een katholiek parle
mentslid. 'is, dat ze niet weten, hoe
sterk ze zijn'.
2° kan de lezer misschien begry-
j>en, dat we niet mogen ver
wachten, dat de Engelsen een eigen
katholieke politieke organistie
hebben. Dit zou in de gegeven om
standigheden onmogeiyk, ongewenst
en on-Engels zijn. Men sluit dus aan
by de bestaande groepeeringen.
Nu wordt het politieke leven in
Engeland bepaald door twee grote
partyen: de Conservatieven en de
Labour. Het is verkeerd en mis
leidend dat Iaatsten zonder meer
Socialisten te noemen.
Ieder stelsel, dat vanuit het vaste
land naar Engeland komt, krijgt
daar zijn eigen vorm: wordt geab
sorbeerd door de Engelse men tali
teit. Men heeft dit ervaren met de
Vrymetselary ln Engeland ont
staan, maar in Frankrijk doctrinair
geworden men heeft dit zeer
sterk ondervonden met het Sodalis
me, dat in Engeland rooit Marxis
tisch is geweest, men ziet het thans
zelfs enigszins in het Communisme.
De tegenstelling tussen de twee
grote partyen in Engeland ia deze.
De Conservatieven leggen de hoofd
u°p een sterk Empire en
ril =tP„!?un aanhan8 in de bezitten,
ui veel oer-echte groot-
E H. h en de intellectu-
™Vlb0,urparty allereerst
Beest n^m^i «Wlaltotlsche
geest, noemt zich graag the nennle's
government', en -is aVrrerst een
n,l0nS CT' een ^PCrkt
aantal doctrinairen als Prof. Laskl
die vooral de laatste tyd een ver
schuiving naar links hebben ver
oorzaakt. Sommige vreezen hierdoor
een zwenking naar het Maxisme.
rpengevolge va# het Engelse kies-
stelsel gaan alle minderheids
stemmen verloren. Het land is ver
deeld in districten met één verte
genwoordiger, die gekozen won»
met relatieve meerderheid van
stemmen; de rest vervalt. Is de ge
kozene nu eer katholiek, dan zal
dit over het algemeen niet zyn,
omdat hij katholiek is, maar omdat
hij candidaat was van een van bei
de partijen. Zodoende is de kans
voor een grote groep Katholieken
in het Lagerhuis gering, te meer
omdat de Katholieken nog maar
Weinig geschikte krachten hebben,
tengevolge van onvoldoende eman
cipatie.
Feitelijk zyn er van de ruim 600
Parlementsleden maar 16 katholiek,
en deze zijn ongeveer gelijk ver
deeld over de twee grote partijen.
Christopher Hollis is een leidende
figuur van de Conservatieve vleu
gel, Mr. Stokes van de Labour.
Men vergete niet, dat zy niet met
katholieke stemmen, maar als dls-
trictscandidaat van een party zijn
gekozen. De meeste katholieken
stemmen volgers myn zegslieden
Labour, want de meeste Katholie
ken zyn arbeiders en bovendien
Ieren; dit laatste ls van belang om
dat de Conservatieven sinds de 19e
eeuw het odium van alle Ieren op
zich geladen hebben.
De Labourpartü heeft in haar
reglement opgenomen, dat in ge
wetenszaken een Labour M, P.
(Member of Parliament-) vrjj is te
stemmen volgens zjjn geloofsover
tuiging.
Dit gebeurt dan ook. In de school
kwestie de nieuwe onderwyswet
van 1945 trokken de katholieke
afgevaardigden allen één lyn. on
afhankelijk van hun party en
zij staan gereed om dit weer te
doen, als in de komende zittings
periode de Medical Act o.a, over
echtscheiding en geboortecontrole
zal behandeld worden. By derge
lijke gelegenheden komen de katho
liek afgevaardigden van beide par
tyen tussen de zittingen samen om
hun gezameniyk standpunt te be
palen.
yiedaar enig inzicht in de houding
van de Engelse katholieken ln
de politiek. Het is in zjjn geheel
een Engelse oplossing, en moet als
zodanig beoordeeld worden. Even
verkeerd als het is, de toestanden
daar met Nederlandse ogen te wil
len beoordeelen, even verkeerd is
het in Nederland Engelse toestan
den te willen overbrengen. De op
traditie gebaseerde werkelijkheid is
in belde landen een grote factor.
J. DELLEPOORT, pr
Londen, Wlllesden Green,
28 Augustus 1946
Dots hold van do Wild- Wemt
atiorf ala Katholiek
rpE DENVER, de hoofdstad van
den Staat Colorado, werd de
honderdste verjaardag gevierd van
de geboorte van Kolonel William
Cody, alom bekend ais „Buffalo
Bill".
De Geschiedkundige Vereeniging
van den Staat organiseerde bij die
gelegenheid een tentoonstelling van
talrijke documenten, dagboeken, fo
to's en andere herinneringen aan
den beroemden held van het Wilde
Westen, die in Augustus 1846 ge
boren werd en in 1917 te Denver
stierf.
Het katholiek weekblad van Den
ver, „The Catholic Register", pu
bliceerde een artikel waarin er aan
herinnerd wordt, hoe ..Buffalo Bill"
zich op zyn sterfbed tot het ka
tholicisme bekeerde en gedoopt
werd door P. Christopher Walsh,
kapelaan aan de Denver Kathe
draal, op 9 Januari 1917. De vrouw
van kolonel Cody was katholiek en
hij telde veel vrienden onder de
katholieken.
Duffalo Bill begor. reeds beroemd
te worden in zyn jeugd, toen
hy dienst deed als bode-ruiter in
Kansas, en pakken vervoerde over
de vlakten, die zwermden van vij-
andiggezinde Indianen. Dikwyis
contsnapte hy slechts op 't nipper
tje, maar zyn onwankelbare moed,
behendigheid, opmerkingsgave en
snel begrijpen, brachten hem tel
kens weer in veiligheid. Toen hy
volwassen was, werd hy erkend als
een der meest onverschrokken en
betrouwbare figuren vair het Wes
ten. In 1868-'69 werd hij tot „Chief
of Scouts" benoemd in de campag
ne van Generaal Sheridan tegen
de Indiaarsche zwervende en plun
derende indiaansche stammen zyn
naam „Buffalo Bill" verwierf hij
door zyn behendigheid by de buf-
feljacht; in een enkel seizoen wist
hji 4.862 buffers te dooden; op een
enkelen dag 9. Kort na 1880 ver
zamelde hy zyn Wild West-groep,
omvattende Indianen en cowboys
en reisde daarmee gedurende meer
dan twintig jaar door de Ver. Sta
ten en Europa. Hy organiseerde
eveneens het „Cody Militair Colle
ge". een Internationale Leerschool
voor Rough Riders (geharde ruiters!
waar jonge mannen onderwezen
werden in het paardrijden en koe
ne daden. Kolonel Cody werd be
graven op den top van Lookout
Mountain, twintig myien buiten
Denver.
RUITERSPORT
RUITERDAG VAN ST. JORIS
Ter gelegenheid van het la'/.-jarlg
bestaan der R.K. Landelijke Rijver.
St. Joria te St. Jansteen. onder lei
ding van den heer G. Vael, had op het
oude voetbalterrein een buitengewoon
geslaagden rutterdag plaats. Het plaat
selijk muziekgezelschap bracht bij 't
bijzonder groote aantal bezoekers er
met hare vroolijke marschen, de ware
feeststemming in.
Kleine
broer
lust het
niet
en daarom moet
groote
bioet
helpen
Odeiie Sansom zweeg, ondanks de kwellingen
die de Gestapo op haar toepaste Een oneer
lijke Duitscher was haar redding
DE 34-JARIGE ODETTE SANSOM uit het plaatsje Liss in Engeland,
moeder van 3 kinderen, kreeg dezer dagen het George-cross, de
hoogste Engelsche onderscheiding voor haar dapperheid tijdens den oorlog.
Zij werkte als geheime agente in Frankrijk, werd door de Gestapo ge
vangen genomen en weigerde, onda nks de kwellingen die op haar werden
toegepast, ook maar één woord los te laten omtrent hetgeen men van
haar wilde weten. Aan een reporter van de Daily Express, die haar inter
viewde vertelde zij het een en ander van haar „leertijd" en van haar
eigenlijke sensatloneele werk ln een gebied dat wemelde van Duitschers
De voornaamste en Interessantste fragmenten van het verhaal geven wij
hier weer
boot naar Marseille. Als visscher
vermomd kwam ik in Frankrijk
aan. Te Cannes op het hoofdkwar
tier van den Engelschen geheimen
dienst, had ik het eerste onder
houd met mjjn chef, die me de
laatste instructies en raadgevingen
verschafte.
Ik reisde heel Frankryk door,
per trein en per auto, ik sliep in
hotels, op boerderyen en in schuil
plaatsen van de Maquis. Op zekeren
r.acht, toen ik met myn auto een
paar rapporten vervoerde, die zoo
gauw mogelijk naar Londen, moes
ten, werd ik aangehouden door 'n
Franschen gendarme. Hy vroeg me
wat ik op den openbaren weg deed
na spertijd. Ik perste, met alle
kraclit die in me was, tranen raar
buiten en vertelde hem snikkend,
dat ik op weg was naar myn zoon,
die in Cannes op sterven lag. „U
zult ongetwyfeld begrip tooner. voor
moederiyke gevoelens" zei ik. Hij
liet me doorrijden.
Op een anderen keer vervoerde
ik een radiozendertje van Marseil
le naar Toulouse. Toen ik in eerst
genoemde plaats ln den trein stap
te, ontdekte ik dat myn reisge
zelschap voor de helft bestond uit
Dultsche officieren. Een van hen
zag, dat het me moeite kostte het
kleine koffertje, waarin het lood
zware zendapparaat zat, ln het ba
gagerek te heffen. Galant bood hij
zyn diensten aan. Nog steeds kam
ik niet begrjjpen, dat hy geen arg
waan gekoesterd heeft, toen hij
met groote krachtinspanning het
ding naar boven heesch.
Oefeningen
npoen ik met enkele andere meisjes
A naar de school voor oorlogs
agenten gezonden werd, zoo vertel
de mevrouw Sansom. kreeg ik den
beroepsnaam van Llse. De lessen
die we ontvingen waren getoetst
aan de practijk. Zoo gebeulde het
b.v. dat wy midden ln den nacht
gewekt werden en naar een klas
lokaal gebracht, waar leden van
den geheimen dienst, gekleed als
Dultsche officieren ons een kruis
verhoor afnamen. We moesten ver
tellen wat we den vorigen dag zoo
al hadden gedaan Het moeiiyke
was, dat de antwoorden onjuist
moesten zyn, maar niet zoo, dat ze
met elkaar in tegenspraak waren.
Men leerde or.s, hoe we geheime
boodschappen moestén overbren
gen, hoe we de Duitschers konden
overbluffen en hoe we gevaariyke
pakjes moesten vervoeren onder de
fö ver de leerschool derV.
geheime agenten f
argwanende neuzen der Germanen.
Soms werd ons zelfs opgedragen,
menschen van den eigen geheimen
dienst te schaduwen en een rap
port uit te brengen over hun doen
en laten. Een andere „oefening"
was het bespionneeren van de eigen
oorlogsindustrie. In Bristol of Swin
don moesten we ons zoo onopval
lend mogeiyk ophouden in de na-
byheid van groote fabrieken en
trachten, allerlei byzonderheden te
weten te komen over het werk, dat
er werd vericht. Veel menschen die
zich destUds erover verwonderden,
dat wegens splonnage gearresteerde
personen nooit werden veroordeeld,
zullen nu wellicht begrypen, waar
om deze zaken in den doofpot wer
den gestopt. Het was slechts trai
ning der eigen menschen, anders
niet Elk van ors had een envelop-
pe in zyn bezit met een identiteits
kaart, die slechts in geval aller
grootsten nood getoond mocht wor
den.
T meestrijd.
P»r waren dagen dat de neiging by
me opkwam me terug te trek
ken. Ik stond in tweestryd, wat ik
het zwaarst moest laten wegen
myn plichten als moeder of myn ge
vnarlijke functie in dienst van het
vaderland. Wanneer ik echter de
verhalen hoorden over de duizen
den kinderen, wier ouders door de
Duitschers waren gedood of opge
sloten in, een martelkamp, werd Ik
me altijd weer opnieuw bewust van
de noodzaak en de belangrijkheid
van mijn werk. Tenslotte stond het
by me vast, dat ik zou biyven tot
de oorlog gewonnen was.
In functie.
Tioen myn schooltyd om was,
werd ik raar Gibraltar gezon
den en van daaruit per visschers-
N
VRIJDAG 6 SEPTEMBER.
HILVERSUM I. 7.00 Nieuws 7.30
Morgengebed 7.45 Gram. 0 00 Nieuws
8.15 Gram. 10.00 Brahms 10.45 Poëzie
11.00 Tsjaikowsky 11.30 Als de ziele
luistert 11.45 Fam. ber. Indlë 12.03
Zigcunorork. 12.30 V. man. tot man
12.45 Ork. 13.00 Nlouws 13.20 Qrk. 14.30
Lezing 15.0(1 V de vrouw 10.00 Gren.
Guards lfi.30 Kwintet 17.00 V. de jeugd
17.35 Ork. 18.00 Hawatlanmuz. 18.15
Causerie 18.30 Ned. Strijdkr. 19.00
Nieuws 19.15 Gram. 20.08 Kamermuz.
21.00 Tryespv. Min. Drees 21.15 Brahms
21.20 Klankbeeld 22.00 Nieuws 22 20
Avondgebed 22.35 Splendora 23.00 Gr.
23.18 Dr. M. Euwe 23.30 Gram
HILVERSUM II. 7.00 Nieuws 7.30
Gram. 8.00 Nieuws 8.15 Gram. 8.50 V.
de huisvrouw 9.00 Gram. 915 Philh.
ork. 10.00 Morgenwijding 10 20 Regen
boog 10.45 V ooi en piano 11.15 V. de
vrouw 11.30 F.ddy Walis 12.00 Chopin
12.35 P. Palla 13.00 Nieuws 13.15 Braz.
progr. 13.30 Bandi Balogh 14.00 Kook
kunat 14.20 Kamerork. 15.20 C. Gib-
hors 15.35 Hoorspel 10.00 Operaprogr.
10.30 Vac. progr. 17.00 Piano 17 30
Metr ork. 18.00 Nieuws 18.15 Pop.
progr 18.35 Muz. causerie 19.00 Hoor
spel 19.15 Dop. ultz. 10.30 Causërie
20.05 Cantate 20.30 Lezing 31.15 Act.
21.30 Verzoekpl. 22.00 L. de Jong 22.15
Jazr. 22.40 Avondwijding 23.00 Nieuws
>23.11 Gram.
Verraden.
Tn April 1943 werd lk „verkocht"
door een, Franschnian, die voor
beide partijen spionnagediensLn
verrichtte. Onverwacht drongen
vier Gestapomannen myn hotel
kamer binnen. Een van hen duwde
een revolver in myn rug. terwijl
een ander vroeg, waar mlln chef
was.
Ik zei. dat ik het niet wist,
maar ik was ervan overtuigd, dat
het nutteloos was. want hy ver
toefde in een aangroi eende kamer
en de Duitschers zouden niet rus
ten, voordat zy het geheele gebouw
hadden onderzocht. Ik bracht hen
na eenige' overdenking zelf naar
zyn vertrek en wel om twee rede
nen: ten eerste wilde ik trachten
met een handige manoeuvre zijn
portefeuille, waarvan ik wist dat
ze op zyn tafel lag ,te laten ver
dwijnen wegens de bezwarende pa
pieren, die de dienaren van Himrn-
lcr erin zouden vinden. Er. ten twee
de wilde ik met hem tezamen de
gevangenschap ingaan om gelegen
heid to hebben het verhaal samen
te stellen, dat we beiden zouden
kunnen opdisschen wanneer men
ons ging ondervragen.
De opzet lukte. Ik slaagde erin
de portefeuille te bemachtigen en
liaar ongemerkt in den mouw van
myn mantel tc laten giyder.. In
de auto deed ik alsof mijn jas tus-
schen de zitting zat. Ik trok hem er
zoogenaamd tussohenuit en liet te
gelijk de portefeuille in de smnlle
gleuf verdwijnen. Het zou allicht
enkele uren duren, alvorens men 't
ditg ontdekte en in dien tussehen-
tyd konden allen, die in de paple
ren werden genoemd en die onge
twyfeld van onze arrestaties zou
den hooreti, gelegenheid vinden den
aftocht te blazer..
Onverwachte redding.
ür gebeurde echter iets dat ik
heelemaal niet had verwacht.
Degene nameiyk, die de portefeuil
le vond, voelde er blijkbaar meer
voor de groote som geld die zij be
vatte in de wacht te sleepen en de
vondst geheim t.e houden, dan zyn
vaderland een dienst te bewijzen en
de centen te moeten derven. We
boorden in elk geval niets meer van
de portefeuille of haar inhoud. Het
gelukte ons een aannemlyk ver
haal te verzinnen, waaraan we on
danks de dwangmiddelen waarmee
men ons tot waardevolle uitlatin
gen wilde bewegen aar vast hielden.
Na enkele maarden lang van ge
vangenis na gevangenis te zijn ge
sleept, werden we in vryheld ge
steld.