De T.R.L is geen
nationaal leger
Het Koninkrijk in ontbinding
D
Met alle bevolkingsgroepen
wordt gesproken
almaar
bezwaren
Dubbele moord
te Rijswijk
PERZIE STELT
sa EISCHEN
De fruitdistributie
Moeilijkheden
opgelost
GOEDKOOPERE
AARDAPPELEN
MOLOTOF
Twee-derde meerderheid
heeft zijn hart gestolen
Evatt verwijt hem ob
structie-politiek
Plan tot bijeenroeping van conferen
tie in Indonesië op 1 September
TWEEDE JAARGANG No. 537
Comm. v. Toezicht: A. F. J. AERNOUDTS C. J.
VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST; Mr Dr
A. J. J M. MES; Mr. H. B. L. DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) f 3.38 p. kwartaal; per
post 4.10; p. week (bij niet-postbestell.) 0.26;
Losse nummers 6 cent. - Postrekening 278.841
Voor God, Koningin en Vaderland
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1946
UITGAVE: STICHTING ..DE STEM'»
Directeur J. A. H. M. VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J. J. H A. bruna Algem.
Zeeuwsen-redacteur: W. groffen, 'lissingen
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst, Dubbele
poort 7, tel. 102; Red J. v d BROEK, -ijbureau
Oostburg, Nieuwstr. 23, tel. 35; Z.-Eilanden: Bur.
Goes. Westsingel 75, tel. 2236 Red. n j karhof
Do staeisrochiolljko positie
dor gebiodsdoolen
i.
•yOLGENS de grondwet bestaat 't
Koninkrijk der Nederlanden uit
vier gebiedsdeelen, nl. het Rijk in
Europa, Ned. Indië, Suriname en
Curacao. Bezit de Nederlandsche
staat nog wel gezag in Ned. Indië?
Deze vraag is van principieele be-
teekenis, want, indien deze vraag
ontkennend moet worden beant
woord, beteekent dit niet meer of
minder dan dat de Nederlandsche
staat in ontbinding is, want het
eerste kenmerk van een staat is de
souverelniteit, hetgeen beteekent,
dat het gezag van den staat als het
hoogste gezag erkend wordt en dat
de aan den staat onderworpen in
dividuen erkennen, dat het staats
gezag de bevoegdheid heeft iedere
beslissing te nemen en al datgene
te doen wat noodlg is om deze
beslissing uit te voeren. Dit voor
oogen houdende is het duidelijk,
dat de daad van ir. Soekarno, om
de absolute macht op zich te ne
men, revolutionair is en gericht te
gen het voortbestaan van den Ne-
derlandschen staat, waartegen deze
met alle beschikbare middelen moet
ageeren. Een van deze middelen
moet zijn het radicaal breken met de
tot dusverre gevolgde politiek, dus
dat vóór alles de openbare orde en
rust moet worden hersteld; eerst
daarna kan er verder met de In
donesiërs worden onderhandeld op
basis van volledige gelijkheid en be.
rechtigdheid en zonder bedreiging
van revolutionaire elementen.
Het voortbestaan van het Ko
ninkrijk der Nederlanden moet bij
deze besprekingen echter voorop
staan en conditio sine qua non zijn.
Wanneer de Indonesiërs hiermee
aocoord willen gaan, moet een op
lossing mogelijk zjjn, hoezeer men
aanvankelijk ook van meening moge
verschillen over de toekomstige
staatsrechtelijke positie van de vier
gebiedsdeelen van het Koninkrijk.
0 ver deze vraag bestond ook reeds
vóór den oorlog veel verschil van
meening. Het lijkt ons wel ge-
wenscht de voornaamste opvattin
gen hier even weer te geven. De
aanhangers van de zg. Leidsche
richting (o.a. prof. van Vollenhoven
Kleintjes e.a.) meenen, dat artikel
1 der grondwet, zooals dit sinds de
grondwetswijziging van 1922 luidt,
inhoudt, dat het Koninkrijk der Ne
derlanden bestaat uit vier gelijk
soortige en gelijkwaardige rechtsge
meenschappen, nl. Nederland, Ned.
Indië, Suriname en Curacao, die
door een rechtsgemeenschap van
hooger orde (het Koninkrijk der
Nederlanden) overkoepeld worden,
(verhouding en coördinatie. De
aanhangers van de Utrechtsche
richting (o.a. Prof. Nederburgh en
wijlen de Savornin Lohman) zijn het
met deze voorstelling van zaken,
als zou het Koninkrijk der Neder
landen bestaan uit vier geiyksoor
tige en gelijkwaardige rechtsge
meenschappen in het geheel niet
eer.s en h.i. kan deze ook geenszins
uit de grondwet worden gelezen;
volgens deze opvatting zijn de over-
zeesche gebiedsdeelen in rangorde
ondergeschikt aan het moederland,
zooals b.v. de provinciën tegenover
het Rijk. (verhouding van sub-or-
dinatle). Prof. Eigeman neemt nog
een ander standpunt ln. Wel bestaat
volgens hem het Koninkrijk der
Nederlanden uit vier gelijksoortige
rechtsgemeenschappen, door het
Koninkrijk der Nederlanden als 5e
rechtsgemeenschap van hooger or
de overkoepeld, maai- z.i. is uit ar
tikel 1 der grondwet niet te lezen,
dat deze rechtsgemeenschappen ook
gelijk in rang zijn. Nederland be
kleedt z.i. een overwegende positie.
(Verhouding van sub-co-ordinatie)
Tiet ligt geheel in de lijn van de
historische ontwikkeling van
de overzeesche gebiedsdeelen, dat
uiteindelijk de opvattingen van de
z.g. Leidsche richting zullen wor
den verwezenlijkt. Volgens deze
richting ziet men in de overzeesche
gewesten rechtsgemeenschappen
van gelijke orde als Nederland in
Europa. De overzeesche gebiedsdee
len zullen het bestuur van de be
treffende gewesten voeren zonder
inmenging van Nederland. Wel moet
daarbij in acht genomen worden,
dat alle vier de rechtsgemeenschap
pen, waaruit het Koninkrijk be
staat, onder de hoogere rechtsge
meenschap van het Koninkrijk der
Nederlanden staan, waaruit volgt,
dat de zaken, die het geheele Ko
ninkrijk aangaan tot het beleid van
heit Koninkrijk behooren en dat
dus in die zaken de regeeringen van
de vier rechtsgemeenschappen niet
zelfstandig zijn.
Dit moet echter gelijkelijk gelden
vooi het R(jk in Europa als voor
de overzeesche gewesten. Er zouden
komen organen voor het geheele
Koninkrijk.
Dergelijke organen bestaan thans
nog niel. In Haar bekende rede van
7 December 1942 heeft Hare Ma
jesteit de Koningin echter de by
eenroeping van een Rijkscocferen-
tie in het vooruitzicht gesteld. Deze
conferentie zou o.m. tot taak kun
nen hebben hieromtrent te advi
seeren.
Onze nieuwe minister van Marine
J. J. A, Schagen van Leeuwen,
wiens benoeming het kabinet Beel
voltallig maakte.
■yERTEGENWOORDIGERS van
de kleinhandelaren in fruit
hebben overeenstemming bereikt
met de overheid met betrekking
tot de voorgenomen distributie
van fruit. Aan de bezwaren van
de detaillisten is de regeering zoo
veel mogelijk tegemoet gekomen.
Naar verwacht mag worden is
daarmee een eind gekomen aan de
moeilijkheden, die in verband met
deze distributie waren gerezen.
Inmiddels is de geldigheidsduur
van de aangewezen bonnen ver
streken, zoodat hieromtrent nog na.
dere mededeelingen zullen volgen.
TIET ligt in de bedoeling van de
regeering om den aardappel-
prys met ingang van Maandag a.s.
te verlagen, waarschyniyk tot 13
cent per kg., weet het Parool te
vertellen.
OORLOGSHEERERV PROBEERER
HET EEHHEIDSSTREVEH TE DOORBREKEN
"G>R wordt geen oorlog gevoerd tegen het Indonesische volk, maar mi-
litair opgetreden tegen de extremisten, vertelde luitenant generaal
Spoor deze week tUdens een persconferentie en vervolgens gaf hU dan
een toelichting op den toestand, zooals die thans in Indië er ligt.
TAe TRI is geen nationaal leger,
zoo vertelde hy, doch be
lichaamt slechts een streven om
organisaties, die hun oorsprong
vinden in de door Japan, opgezetten
Keibodan, Seinendan, Laskar ra'
jat etc., te centraliseerentot dus
ver is men hierin slechts ten deele
geslaagd, want op verschillende
fronten herkennen wy het systeem
van de Chineesche „war lords", die
alleen dan aan de orders van het
„opperbevel" gehoorzamen, wanneer
dat in hun kraam te pas komt. Het
ALS iemand de illusie mocht
hebben gekoesterd, dat de
kwestie van het stemmen na de
moeizaam verkregen beslissing in
de procedure-commissie voorgoed
van de baan was, dan heeft de ver.
gadering van gisteren hem wel
snel van die illusie beroofd.
TAe plenaire vergadering van de
Parijsche vredesconferentie
kwam nl, byeen. om haar goed. of
TIET streven van de Nederland-
11 sche regeering om den toekom-
stlgen status van Indonesië niet al
leen met de groep SJahrir te be
spreken, maar eveneens met andere
Indonesische groepen en met ver
tegenwoordigers van de Nederland
sche, Chineesche en Arabische be
volkingsgroepen, heeft geleid tot 't
voornemen op denzelfden grondslag
en met dezelfde mogelijkheden als
Malino, een speciale conferentie by-
een te roepen, waaraan alle groepen
zullen deelnemen en waar zij zich
van elkanders wenschen op de
hoogte kunnen stellen. Op deze
conferentie zullen tevens afgevaar
digden worden benoemd voor de
conferentie, die te Malino is aan
gekondigd en die ten doel heeft om
de politieke reconstructie van Bor
neo en de Groote Oost uit te wer
ken. Mocht daartoe de wensch be
staan. dan zullen de groepen te
vens in de gelegenheid worden ge
steld om onderling overleg te ple
gen, zonder dat da&rbü een verte
genwoordiger van de regeering aan
wezig is.
Het ligt in de bedoeling van de
regeering om deze conferentie op 1
September te doen beginnen. Een
definitieve datum is echter nog niet
vastgesteld.
Nederland streeft naar behoud
van wereldrijk
JTJe Nederlandsche regeering
streeft, aldus verklaarde de mi
nister van Overzeesche gebiedsdee
len, mr. Jonkman volgens de Msb.
aan Associated Press, naar behoud
van een wereldrijk, dat Nederland,
Oost- en West-Indië omvat. Neder
land zal, als de toekomstige status
is geregeld, voor Indonesië het lid
maatschap van de V.N. trachten te
bevorderen.
De minister verklaarde, dat het
zenden van. troepen, die een- poli
tieke taak hebben, zal worden voort
gezet: hij hoopte, dat ook vertegen
woordigers van Java en Sumatra
op de a.s. rijksconferentie tegen
woordig zouden zyn.
Militaire activiteit.
Tve afgeloopen. week hebben zich
botsingen voorgedaan tusschen
Nederlandsche patrouilles en ex
tremisten, die trachtten te infil-
treeren. In Z. Celebes wordt de
zuivering van het gebied krachtig
voortgezet.
Te Buitenzorg heeft een treffen
plaats gehad tusschen een Brltsche
patrouille en Indonesiërs. Rond
Semarang was er activiteit van Ne
derlandsche en Indonesische mor
tieren en artillerie.
Handel in Indonesië vrjj
T\e Ned.-Ind. Gouvernement» Im-
en Exportorganisatie en de
Ned.'Ind. regeerings-technische In
kooporganisatie (Nigieo en Nirtlo)
welke belde voor de bevrijding van
Indonesië door de Nederlandsche
regeering zyn opgericht en het uit
sluitend recht van in- en uitvoer
bezaten, zullen op 1 Jan. 1947 wor
den ontbonden. Het ligt in de be
doeling na dien datum dit gebied
weer aan het particulier initiatief
over te laten.
SPECIALE
RiJ WIELT REINER
TN verband met de groote drukte
zullen op 9 en 10 Aug. rywie-
len, die ten vervoer worden aange
boden, met rywielkaarten van, f 1.50
niet kunnen worden vervoerd met
treinen naar keuze van den reizi
ger, doch uitsluitend met de spe
ciale rywieltreinen, die op die da
gen zullen loopen. Het is den reizi
gers op die dagen dus niet mogeiyk
op afstanden boven 40 km. rywie-
len te doen vervoeren met den
trein, waar zo zelf in reizen. Indien
roodig zal ook op de volgende Vrij
dagen en Zaterdagen tot dezen
maatregel worden overgegaan.
TAE spoorbrug by Zutphen wordt
Maandag officieel geopend.
afkeuring te hechten aan het regle
ment van orde, zooals dat door de
commissie was samengesteld.
Nog maar amper had Bidault de
vergadering geopend en voorgesteld
door handopsteken de meening ken
baar te maken, of Molotof rees op
en verklaarde zich niet accoord met
het Britsche compromisvoorstel,
waarbij ook aanbevelingen met een
voudige meerderheid zyn toe
gestaan. Hij vond het onjuist en
stond er op, dat het zou worden
herzien. Het compromis, aldus Mo
lotof, is blijkbaar door Engeland en
de V.S. voorgesteld opdat de con
ferentie de door hen gesteunde aan
bevelingen gemakkelijker kan aan
vaarden.
Dit compromis-voorstel was
Dinsdagnacht met 14 tegen 6 stem
men en één onthouding aanvaard.
De tegenstemmers waren: de Sov
jet Unie. Wit Rusland, Polen,
Tsjecho Slowakye, Yoego Slavië en
de Oekraïne.
Un met die opmerking van Molo-
tof begonnen we weer van vo
ren af aan. De Australiër Evatt
meende, dat als Molotof zoo'n lief
hebber is van twee-derde meer
derheden, hy zeker het besluit van
de commissie moet respecteeren,
dat een 2/3-meerderheld behaal
de; hij verweet den Rus obstructie-
politiek te voeren.
Yoego-SlaVië verklaarde zich ac
coord met Rusland en zei, dat het
slechts onder zeer streng voorbe
houd aan de conferentie zou deel
nemen, als de eenvoudige meerder
heid werd aanvaard.
De spanning in de zaal steeg
merkbaar, toen de leider van de
Engelsche delegatie, Alexander, het
woord nam, die zich fel tegen Molo
tof richtte, waarby hy zyn stem
luide door'de zaal deed schallen.
„Moiotofs woorden, zei hy, zyn de
moeite van het overdenken nauwe-
lyks waard. De wereld wenscht, dat
we voortmaken met den vrede. Een
langdurige en vervelende herhaling
is wei uiterst ongewenscht."
Bidault oordeelde het toen maar
het beste de zitting te verdagen.
Molotof hield zijn belofte
Molotof heeft zyn belofte gehou
den. De verklaring van Byrnes is
over Radio Moskou voorgelezen, on-
middeliyk gevolgd door de rede van
Molotof. Volgens Radio Moskou had
Byrnes op „boozen- en strydlusti
gen toon" gesproken.
rpE Ryswyk heeft Woensdagavond
de 28-jarige Geesink zijn 26-
jarige vrouw, waarmee hy ln on
min leefde en die deswege by een
andere familie was ingetrokken,
met twee schoten in de hartstreek
van het leven beroofd.
Direct daarop schoot hy zichzelf
door de slapen. De dood trad bij
beiden onmtddeliyk in.
is gebleken, dat de aanvalskracht
van die eenheden, welke onder Ja-
pansche leiding staan het grootst
is. Ook Duitsche instructeurs (nl.
naar Indië gekomen duikbootpev-
soneel) worden gebruikt en wel bij
de Indonesische vloot (ALRI: Ang-
katan laoet repoeblik Indonesia).
De TRI is dus een apparaat, waar
op niemand kan rekenen, het
bewapenen van twee TRI batal
jons door de Engelschen is dan
ook zeer gevaarlyk gebleken.
/jjevraagd naar de sterkte van de
Britsche en Nederlandsche
strijdkrachten, antwoordde de ge
neraal, dat er zich op Java en Su
matra elk een Britsche divisie be
vindt. Op Java bevinden zich zes
Nederlandsche brigades, in de buiten
gewesten 15,000 man.
Ten einde de Britten te vervan
gen zullen nog een divisie (15 a
18.000 man) en garnizoenstroepen
naar Indië worden gedirigeerd.
■JOaar aanleiding van de opmerking
dat ontevredenheid bestaat over
de salarieering van de manschap
pen, deelde generaal Spoor ten
slotte mede, dat in het KNIL by
de salarieering verschillen van
landaard geen rol meer spelen. Er
bestaan echter tegenstellingen met
de troepen van de Kon. Landmacht
en de mariniers die ieder op afzon-
deriyke salarisbasis worden betaald.
Straks komen daar nog militietroe
pen bij, voor wie weer een andere
salarisregeling geldt. Nlvelleerirg
der salarieering zou de ider'.e oplos
sing zyn, doch technische moeilijk
heden maken dit helaas onmoge-
ïyk.
Tn een andere persconferentie heeft
1 de commandant van het corps
mariniers, generaal majoor von
Freitag Drabbe medegedeeld, dat
de materieele en geesteiyke 'ver
zorging van de mariniers weliswaar
nog niet volmaakt is, maar verha
len over ontstellend-onzedeiyke
toestanden volkomen uit de lucht
zyn gegrepen. De generaal vertelde,
dat hy persooniyk een onderzoek
had ingesteld en den apostolisch
vicaris van Soerabaja over deze
kwestie had gesproken. Deze had
verklaard, dat er geen enkele aan
leiding bestaat tot ongerustheid
over het moreel welzyn van de ma
riniers.
Veel kan nog worden gedaan aan
de ontwikkeling en ontspanning,
doch wat in den vorm van film. en
tooneelvoorslellingen. toegang tot
alle openbare gelegenheden te Soe
rabaja enz., geboden wordt, recht
vaardigt geenszins de bewering, dat
de mariniers geheel op zichzelf zijn
aangewezen en daarom hun toe
vlucht moeten Zoeken tot verdachte
havenkroegen, die overigens niet
eens bestaar..
Onmiddellijke terug
trekking Britsche troepen
'M'AAR officieel te Teheran wordt
medegedeeld, heefl de Perzische
regeering by de Britsche ambassade
te Teheran een protest ingediend
tegen de aanwezigheid van Br.-In-
dische troepen te Basra, een haven
aan de Perzische Golf, in Irak,
waarin het onmiddellyk terugtrek
ken der troepen wordt geëischt.
De nota haalt uitzer dingen van de
BBC en Radio New Delhi aan, waar
ln melding wordt gemaakt van het
s.turen der troepen naar Basra ter
verdediging' van de Britsche belan
gen ln Perzië. Indien dit noodzake
lijk mocht blyken.
OIJ een botsing tusschen een
vrachtwagen van de marine en
een lichte bestelwagen nabij Scha
gen, werden twee inzittenden van
den> bestelwagen gedood. De be
stuurder van dezen wagen verkeer
de onder invloed van sterken drank.
