Philippiji
ijnen
De buit komt terug
Zoo gaat het in Hongarije toi
r ZÜIT TROUWEN
aan den ttoi/ut*
gokopp&id
Moord is altijd te veroordeelen
In de Engelsche, Amerika», nsche en Fr-ansche
zone gaat het vlot; in de Russische zone moot
de zaak nog op gang komen
TAE STROOM van z.g. oorlogs-
buit, welke breed naai' het
Oosten golfde tijdens de bezet
tingsjaren begint nu in flinke
mate weer terug te vloeien naar
ons land. Kolonel H. L. F. Otto,
Hoofd van het Commissariaat-
Generaal voor de Nederlandsche
Economische Belangen in Duitseh
land (C.G.R.) schrijft daarover
in „Commentaar"
Doen we een greep in de cijfers,
verzameld tot 1 Juli j-1. dam zijn
de volgende belangwekkend:
complete fabrieksinstallaties;
(walsery, machinefabriek, rij-
wielfabriek, radiolampenfabriek
enz.)
c.a. 3600 gereedschapswerktuigen
veelal met aandrijving, waaron
der b.v. pl.m. 500 draaibanken;
ca. 160 landbouwwerktuigen;
ruim 1400 losse electrische ma
chines (motoren, dynamo's enz i
9 Diesel-motoren
16 Scheepssioommachines;
eenige honderden diverse ma
chines als lieren, kranen, druk
persen naaimachines, enz.
groote partijen handgereedschap
machineonderoeelen, electroden.'
e.d. ca. 600 ton ijzer en staal in
gewalste of gegoten vorm
ca. 500 ton koper en andere non-
ferro metalen;
eenige partijen textiel hout e.d.:
ca 10.000 ton rails, een groot
aantal gereedschapswerktuigen
veel bovenbouwmateriaal als
transformatoren, kabel, enz.
naast groote hoeveelheden rol
lend materiaal alles van de Ne-
derlanc.sche Spoorwegen;
ea. 30 binnenschepen (hierbij
zijn niet inbegrepen schepen,
die in voorloopig gebruik zijn
teruggegeven)
eenige partijen zilver en andere
kostbaarheden enz. ervz.
Vijftig miltioen.
TV waarde van deze goederen is
bij elkaar geschat op circa 50
miliioen gulden. De taxaties liggen
in de meeste gevallen erg aan oen
lagen kant. Er wordt voor de taxa
tie uitgegaan van de vooroorlog-
scne waarde en dan rekening ge
houden met een zekere prijsstij
ging en met ds mate van bescha
diging en verwaarloozing. die de
goederen vertoonen. Dikwijls lijkt
het een oud zood-je wat we terug
vinden en lijkt een hoog percen
tage voor waardevermindering zeer
op zijn plaats. Maar dan valt het
achteraf meestal aardig mede. Na
schoonmaak en controle kunnen
t'ie meeste machines weer in bedrijf
worden gesteld. Voor de taxatie
waarde zouden dezelfde machines
niet kunnen worden gekocht. Dit
had dus alles betrekking op het
geen de grenzen van ons land voor
1 Juli al weer heeft overschreden.
Belangrijke objecten hebben we
caarnaast onderhanden of ze zijn
ons door de geallieerden vrij gege
ven, Hiertoe behoorden b.v. nog
weer 9 complete fabrieksinstallaties
een belangrijke partij materieel
voor de mijnen, practisch alle ge
stolen tramwagens, 30 brandweer
wagens, 10 havenkranen, ca. 150
binnenschepen en groote aantallen
machines voor alle .soorten grond
stoffen enz.
De waarde hiervan mogen we
toch zeker weer op ten minste 12
miliioen gulden schatten.
/kok voert het C.G.R. cultureele
goeseren terug. Tot 1 Juni
omvatte de terugvoer ruim 1100
schilderijen en ruim 1300 andere
objecten, benevens eenige vrijwel
complete bibliotheken De waarde
hiervan is groot daar de belang
rijkste zaken, die door de groote
verzamelaars als Hitier en Goering
zelf waren opgekocht, gemakkelijk
gevonden werden en daar
door het eerst aan de beurt zijn
gekomen voor terugvoer. Maar niet
de geldwaarde is de hoofcza-ak; 't
gaat hier om de cultureele waarde.
Den laatsten tijd kwam het mee-
rencteel der goederen uit de En-
gels-che zóne. Na een nogal lange
aanloopperiode is de organisatie
hier nu goed in orde en verloopt
het werk op vlotte wijze Een groot
aantal Nederlandsche officieren is
over het geheele gebied verspreid
en zorgt tezamen met de Britsch-e
officieren zoowel voor het terug
zenden van vrijgegeven goederen
ais voor het opsporen van nieuwe.
In de Amerikaansche zóne is de
hoofdzaak van het week nu achter
den rug, evenals in de Fransche
zóne. In de Russische zóne moet
de zaak daarentegen nog op gang
komen Wel werd met de Russische
autoriteiten reeds goed contact ge
maakt en is met hun instemming
een speciale Nederlandsche officier
in Berlijn belast met het onder
houden van het contact, maar op
de vele ingediende aanvragen voor
restitutie is nog pas heel weinig
positief antwoord binnengekomen.
Slechts in één geval, betreffende
een instrument van de Technische
Hoogeschool te Delft hebben wij
het object geheel volgens de re
gelen van het spel van de Russen
terugontvangen.
Ook in anüsre ianc.cn aan
Duitschlancl zijn mooie successen
geboekt. Uit Oostenrijk komen
enkele zeer belangrijke complete
installaties en verder een aantal
machines en andere zaken; in
Tsjechoslowakije trachten we ver
der houvast te krijgen op de vele
goederen, c.ie er via Duitschland
heengestuurd zijn en ook in België
en Frankrijk zün verscheidene ge
rooide zaken teruggevonden.
HFVU'SSCHEN Kisten pruimen en
handperen, onder de geur van
gerookte Harderwijkers en gestoom
de bokking stond de helderziende,
dte speelde met het verleden en
door middel van gesloten envelop
pen de sluier voor de toekomst
wegnam. Een schare belangstel
lenden, die het toch niet geloof
de, gaapte naar den overigens niet
bijster geheimzinnig aandoenden
waarzegger, die met een glazen
oog door een brillenglas tot diep
in het hiernamaals poogde te tu
ren. En toch grepen vele handen
in de boodschappentasschen naar
de beurzen om ,,voor de flauwe
kul"' zijn toekomstschreden te lee-
ren kennen. En zoo stopte ook een
huisvrouw de gele enveloppe tus-
schen de snijboonen in haar mand
je en op een rustig plekje onder
de kiosk werd de horoscoop ver
slonden. Bittere teleurstelling. U
zult trouwen onder het teeken
van
Afzetter'' gromde de bedroge
ne. Ik ben volgende week 25 jaar
getrouwd.
ftnwiiWMiiMlWotM mhutor-kttk
rf» poHtMkm poHtit
jW MOWGtWtMR is ouder druk
van de Russen een hevige
campagne kngeset tegen de ka
tholieke jeugdvereenigingen. De
communistische minister van
binnenlandsche zaken heeft ze
arte verboden.
Toch is (je eerste-mditister, leider
van de party der kleine bezitters,
een katholiek. Hy kan blijkbaar
niet meer optornen tegen den
druk van de communistische
„bondgenooten", die in alles gerug
steund worden door Sovjet-Rusland
Het was ook niet voor niets c.at de
communisten die slechts 19 pet. van
't aantal stemmen behaalden, het
Ministerie van Binnen tandsche
Een schijn-onafhankelijkheid
onder economische dictatuur
QNDER DEZEN TITEL schrijft
de Amerikaansche journalist
Andrew Roth een lichtelijk wrang
doch juist artikel in „internatio
nale informatiebladen van Vrij
Nederland. Wij ontleenen aan dit
artikel het volgende:
Aan het oratorison vuurwerk,
waarmede de onafhankelijk
heidsdag in Amerika gepaard
pleegt te gaan, heeft ditmaal het
feit, dat de Philippino's formeel
een onafhankelijke natie zyn ge
worden bijzonder kleur en gloed
verleend. Ér is daarbij met vee!
warmte en gloed gesproken over
,on3.3 kleine bruine broeders" en
n un heroïsche deelname aan den
oorlog tegen Japan, waarbij men er
mee eindigde met trots te wijzen
op het feit, dat de Amerikanen
hun belofe van onafhankelijkheid
inlossen wanneer deze beloofd is.
Hopenlijk is er in dit verband
niet te veel misbruik gemaakt van
De Katholieke geestelijkheid oyer
de pogrom te Kielce
"VAEN KENT de gruwelijke ge
schiedenis: Een anti-semiet in
de Poolsche stad Kielce vertelde
aan een achtjarig jongetje, dat de
Joden, die een bepaald huis be
woonden hem wilden vangen, om
hem te vermoorden. Het jongetje
vertelde het verhaal overal -rond.
Een menigte liep te hoop en dood
de tientallen Joden.
Tn tegenstelling met ancersluiden-
de berichten kan gezegd worden,
dat de katholieke geestelijkheid
deze moordpartij ten strengste
veroordeelde.
Mgr. Teodor Kubina, lisschop
van Czestóchowa, \erklaarüe in
een oproep: Er is volstrekt niets,
dat deze misdaad van Kielce kan
rechtvaardigen waarvan de reden
enkel te vinden is in een crimineel
fanatisme en onverklaarbare on
wetendheid. De opruiers tot deze
moordpartij en de deelnemers er
aan hebben de waardigheid van
den mensch met voeten getreden
en op verschrikkelyke manier het
christeiyke gebod van naasten
liefde, zoowel 't gebod: „Gü zult
niet c.ooden" overtreden,.
Welingelichte Poolsche kringen
wuzen er op, dat, tijdens anti
semitische betoogingen te Kielce
in den vorigen herfst Bisschop
Op tie a.s. N'ajaarsbeurs te Utrecht zal men exposeeren met een sproei-
machine ter bestrijding van den coloradokever en onkruid. Iteze machine
kan gebruikt worden met luchtpompen aangedreven vanaf het wiel, met
lucht in flesschen en met benzinemotor. De sproeibreedte is S tot IC meter.
De machine staat op luchtbanden.
Ceslas Kaczmareck van Kielce
een Joodsche afvaardiging ontving
en deze mededeelde, dat hij order
gegeven had aan zijn geestelykheid
bijzondere pree-ken te houden over
verdraagzaamheid en alle symp
tomen van haat te veroordeelen
als tegenstrijdig met de christelijke
moraal.
IV laatste verklaring van Kar-
dinaal Hlond, Primaat van
Polen, veroordeelde „moord in alle
vormen onverschillig door wie be
dreven en onverschillig of hy be
gaan wordt op Polen of Joden in
Kielce of in andere deelen va-n de
republiek". Een zin uit zyn ver
klaring, die vyf punten behelsde,
werd jammer genoeg uit het ver
band gerukt en alom bekent, ge
maakt; deze vestigde de aandacht
op het feit, dat sommige anti-
Joodsche gevoelens veroorzaakt
waren door de meening da-t een
aantal Joden een groot' aandeel
hadden in „de poging een regee-
ringsstructuur in te voeren, die
door de meerderheid van het volk
niet gewenscht is."
F)c heele toestand werd volgens
,die Poolsche kringen vertroe
beld door de pogingen van het
Poolsche Gouvernement om c.e
relletjes uit te buiten voor poli
tieke doeleinden, o.a. door den
Vice-Premier Mikolajczyk aan te
vallen, en voor anti-katholieke
doeleinden, door de Katholieke
Hierachie te laken. In werkeiykheid
echter waren sommige oproerma
kers leden van de „Volksmilitie"
van de Regeering zelf. De Vice-
Commissaris van Politie te Kielce,
Majoor Criezdowicz, aangesteld
door de regeering vain Warschau,
werd in verband met de relletjes
aangehouden
De relletjes moeten beschouwd
worden, volgens Poolsche oogge
tuigen, in het licht van de alge-
meene tuchteloosheid, die er se
dert meer dan een jaar in Polen
heerscht, met vele moorden op
politieke leiders, gepleegd door
parlisanen van de Regeering en
zelfs door de politie Dit heeft,
naar zij zeggen, een atmosfeer ge
schapen, waarin de gevoelens ge
makkelijk kunnen worden aange
blazen tot gewelddaden en moord.
het woord edelmoedigheid want
ofschoon de V. S. hun aanspraak
op een formeele souvereiniteit,
over de eilanden laten vallen, zij
houden terdege vast aan de econo
mische, politieke en militaire
banden, die de Philippino's in een
koloniale positie zullen houden
Voor oen oorlog verkeerden de
Pv'.Lippijnen niet alleen wat hun
politieke status betreft, maar
ook fe-ielijk economisch in een
koloniale positie. De eilanden
waren tamelijk rijk aan grond
stoffen zooals ijzererts steenko
len, koper, lood, zink, goud en
zilver terwyi zij ook rijk aan bos-
schen en aan vruchtbare akkers
waren, maar c.e heele economie had
zich ontwikkeld om Amerika's
verlangen naar grondstoffen te
bevredigen en voor de Amerikaan-
sche goederen een bescermde
markt te verzekeren.
Het einde van den oorlog bracht
een uitstekende gelegenheid mêt
zich om deze eenzydige koloniale
volkshuishouding kwijt te raken.
De oorlog had de meeste suiker
fabrieken en andere exportbedrij
ven lam gelegd en populaire de
mocratische figuren als de guerilla-
leider Tomas Confesor -wierpen de
geda-chte op om herstelfondsen te
gebruiken voor een volkshuishou
ding, die voor de onafhankelijke
Philippijnen beter geschikt zou
zijn. Al deze verwachtingen werden
in April in den grond geboord-
door het feit dat het Aimerikaan-
sohe Congres twee wetten aannam
en door de verkezing van Ma-nuel
Roxas tot president van de Phi
lippijnen.
De nieuwe handelswet
/Ae Philippynsche handel wordt
naar de Amerikaansche markt
overgeheveld dooi- alle rechten
van den voornaamsten uitvoer
naar die V.S. op te heffen tot 1954
waarna zij geleidelük het P^l zul
len fchreiken van de invoerrechten-
voor goederen uit andere landen.
Hiermede zal een tijdperk van
twintig ja-ren gemoeid zyn
Het meest aanmatigende deel van
de wet is dat, waarin voor de
komende 28 jaar een monopolie
voor alle Philippijnschen uitvoer
handel verleend wordt aan de
firma's die daar in 1940 bij be
trokken waren. Nieuwe Philip-
pünsehc producten zullen dus niet
in staal zijn vrij in hun eigen land
te concurreeren
De Philippino's hebben niet het
recht om de Amerikaansche export
naar hun land te beperken. Zü
mogen op producten van andere
landen geen lager invoerrecht
heffen dan het Amerikaansche
recht. Zy mogen geen uitvoer
recht heffen. Hun valuta is maar
liefst tot 1974 aan de Amerikaan
sche valuta gekoppeld. Tot dat
zelfde jaar bezitten de Ameri
kanen c.ezelfde rechten als de
Philippino's ten aanzien van de
ontwikkeling van de natuuriyfce
rijkdommen der eilanden. Het is
nauwelijks nooddg mede te deelen,
dia-t de philippino's hunnerzijds
geen enkel recht in de V. S. bezit
ten waar zij zelfs geen burgers
kunnen worden.
„Vergoeding oorlogsschade".
HPeneinde de Philippijnen deze
nogal bezwaarlijke handelswet
te doen aanvaarden werd er te
gelijkertijd een Herstelwet inge
diend 620 miliioen dollar be
schikbaar stelt voor nerste! van.
oorlogsschade, maar dfe tegeiy-
kertijd de clausule bevat, dat er
voor c.e oorlogsschade niet meer
Zaken voor zich opeieehten. Daar.;
door immers kregen ze ook 't
strwment van de politieke pobtit
iaa handen,
T-n een groot grps gebouw
ty-dens den oorlog óe Geeta
herbergde zetelt zij. Evenals ha»
Duitsche collega kan ze willekeurig
arresteeren en opsluiten.
Ook thans weer moeten duizeo.
den Hongaren de groote deum
van dit gebouw betreden, om daar.
na te verdwijnen, zonder dai
vrienden of verwanten er nog in
van hooren.
Het hoofd vau deze polititk
politie is Gen er aai-majoor Ga
briel Peyer, natuurlijk ook <e
communist.
Niemand kent het aantal pok
tieke gevangenen, dat sinds «i
jaar in Hongarije is vastgezet. Hr
moeten er vele duizenden zijr.
want bijna iedereen dóen men a
Boedapest ontmoet, kent iemand
dde were, gearresteerd en spoorloot
verdwenen is. Daaronder zijn er
talloozen, die men met de mee«
gewrongen redeneering geen fas.
cistische beesten" kan noemen, zoo
zegt een speciale correspond*-™
van de „Daily Telegraph".
TJet meest merkwaardige is wel,
dat er in de rijen van de com.
munisten heel wat leden rondloo-
pen, die vroeger behoorden tot de
fascistische Pijlkruisers. Of kever:
zoo heel merkwaardig is dat nu
ook weer niet, daar deze lieden het
gewend zün in een autoritair be.
stuurde partij te leven
Hun leiders zijn nu echter meest
lieden, die in de periode tusschen
te twee wereldoorlogen buitens
lands d.i. in Rusland ver
toefden, waar ze zijn opgekweekt
voor de taak van Hongarijes bols-
jewiseering. Het was wel een te
leurstelling voor hen, dat de partij
der kleine bezitters bü de verkie
zingen 54 procent van het totaal
aantal stemmen behaalde. Haar
program lykt in bepaalde opzichten
op Chestertons „distributismeDe
sterkste leider is een priester,
Balogh, die ook een zetel heeft in
de regeering als onderstaatssecre
taris.
De communisten echter weten
met volharding en sluwheid en
vooral ook onder patronaat van
c.e Russen hun zin door te drijven
Ook hier wordt bewaarheid: In
de politiek zyn de communisten
onmogelijk als bondgenooten. Op
den achtergrond van hun arbeid
staat altijd het streven naar hun
eigen dictatuur.
dan 500 dollar mag worden uit
betaald zoolang de regeeripg der
Philippijnen niet de handelswet
heeft aanvaard. Deze listig" be
paling ueeft tot gevolg dat in
feite al degenen, die een aanzien
lijke oorlogsschade hebben geleden,
veraars worden voor een wet die
er voor zorgt, dat de Philippijnen
een economische kolonie Müven.
Om nog' een andere troef achter
de hand te hebben, heeft de Ame
rikaansche beheersinstelling voor
vreemd eigendom Japansche be
zittingen overgenomen ai-e in tot»»'
100 miliioen dollar waard zijn en
waartoe hennepplantages in Davao
behooren. Hiermede zou de schade
door de japanners aangericht voor
een groot deel vergoed kunnen
worden maar tot dusverre is er
geen sprake van guweest om deze
bezittingen ove>- te dragen aan de
Philippijnsche regeerine ondanks
herhaaldelijk daartoe gedane ver
zoeken. Bovendien is er een
„Eigendomswet" aanhanging' bij
net Congres waarby de regeering
der V.S. voor militaire bases geen
onderhandelingtin zal behoeven te
voeren, maar elk eigendom dat
zij wenscht kan verwerven en be
houden.
Zooals men verwachten kan be
staat er op de Philippünen ee»
aanzieniyke oppositie tegen Ame
rika's economische politiek-. Oir 6
April stelde de „Philippine Press'
verontwaardigd de vraag; „Is tie
Amerikaansche adelaar een giei
geworden.
Neen, het »s ee wel heelemao!
naast om Amerika's behandeling
van de Philippijnen als edel
moedig te bestempelen. Men
de feestredenaars Tan de 4e W
wel willen adviseeren, of zij ziek
niet eens zouden willen afvra
gen in hoeverre wij opreent zijn
wanneer wrjj aan andere naties
vragen hun economische greep
op koloniën te laten vallen <lif
voor hun economie van vitale
beteekenis zijn, terwijl wij ona'
eigen economische greep op de
Philippijnen enkel verstevigen.
