MENSCHEN EN MUZEN
Het steekspel
in Neurenberg
Geleide Economie
Diploma-uitreiking
K.IK. „De Schelde"
nader onder de loupe
In hoeverre moet
de staai weer
terugtred en?
N'
Welke kansen hebben de
aangeklaagden
KRANTEN
Russische spionnage
in Canada
'ALS WE NADER gaan bc-
schouwen, hoe het geld werkt
in de geleide economie volgens
het strengste type. dan blijkt, dat
men de behoeften (de vraag)
moet gaan berekenen op grond
van wetenschappelijke gegevens.
Bij de voeding zal men b.v. reke
ning moeten houden met de hoe
veelheid calorieën, die een mensch
beslist noodig heeft. Maakt men
een fout in de berekeningen, dan
wordt er teveel of te weinig voed
sel geproduceerd, met alle gevolgen
van dien. Dit kwam echter ook in
de „vrije economie" voor. De aan
passing aan de behoeften gaat daar
echter veel soepeler en sneller, ge
dreven door het eigenbelang. In de
„Socialistische Economie" is men
afhankelijk van het plichtsgevoel
en de bekwaamheid van den
ambtenaar.
Veranderingen in de vraag, door
veranderingen in den smaak, zul
len goedgekeurd moeten worden
door de leidinggevende instanties,
alvorens men tot productie en vol
doening aan de vraag over kan
gaan.
Het groote probleem blijft echter
dat van „Wirtschaftsrechnung" de
berekening van de kosten en op
brengsten.
De kosten der productie kan men
gemakkelijk uitdrukken in ar
beidsuren. Maar daarmee is men
er niet. Kosten zijn ook het opge
offerde nut. Men offert immers de
productie van goed A op door goed
B te maken.
Als men een zekere hoeveelheid
arbeid gebruikt om auto's te ma
ken, dan kunnen die arbeiders geen
frigidaires vervaardigen.
Wie zal nu zeggen wat nuttiger
is En hoe drukken we het nut
van de goederen uit, als er geen
geld is
DIJ TYPE B komen we voor de-
zelfde moeilijkheid.
Wel blijven de prijzen bij type B
bestaan, maar zij worden onbruik-
Te Vlissingen vond ds diploma-
uitreiking plaats aan de leerlin
gen, die opgeleid zijn volgens het
leerlingenstelsel, uitgaande van de
Stichting „Bedrijfsgroepen Me
taal- en Electrotechnische In
dustrie" te 's Gravenhage.
Gediplomeerd werden:
Voor het vak bankwerken:
D. Bijleveld te Vlissingen, J. Ce-
vaal te Souburg, J. J. Geluk te
Vlissingen; S. A, Kasteleijn te
Middelburg, K. F. Moens te Vlis
singen; J. Platteeuw te Vlissingen
J. H. van Sorge, te Vlissingen; J.
H. Uijl te Souburg, J, Wildeboer te
Vlissingen.
voor het vak metaaldraalen:
A. A. S Schinkel te Vlissingen;
voor het vak metaalfraisen:
A. Hekkebus en G Verhetj,
beiden Vlissingen;
Voor het vak Electro.techniek:
W. v. d. Welle te Vlissingen;
voor het vak met aal be werken
i. d. Scheepsbouw;
,J. v. d. Driest te Souburg;
voor het vak Scheepsbeschieten
D. van Eenennaam te VMssingen
A- Klap te Souburg; J. C, Leuve-
link te Vlissingen; D. Lous te
Vlissingen; J. Pattenier te Vlis
singen; G. Wagenaar te Vlissingen
J. Wallenburg te Souburg.
De diploma's werden uitgereikt
door den directeur van den cursus,,
dhr. van Wagenvoorde uit Mid
delburg, nadat de heer Arie Smit,
directeur der K.M. „De Schelde",
de leerlingen had toegesproken.
Hij deelce o.m. mede dat het in
de bedoeling ligt oni naast de
practisch-e ook de theoretische op
leiding in het bedrijf tijdens de
werkuren te doen geven. Door den
bestaanden toestan i, die meebrengt
dat de leerlingen in de avonduren
op een ambachtsschool theoretisch
bekwaamd worden, kunnen niet
allen van de geboden kar.', profi-
teereny velen wonen te ver van
zoo'n opleidingscentrum af en bo
vendien aldus de heer Smit, is het
ongewerischt, dat de jongens na
een zware dagtaak geen tijd voor
ontspanning, sport of andere lief
hebberijen overhouden.
De belangstelling van ouders en
anderen was zeer gi-oot voor deze
uitreiking en de fraaie tentoon
gestelde werkstukken hadden aller
aandacht.
baar als leiddraad bü de productie.
Immers de prijzen komen niet meer
„vrij" tot stand, maar zij worden
gedicteerd door den „prijzendicta-
tor". Prijsbeheersching wil zeggen,
dat de prijzen kunstmatig op een
bepaald niveau gehouden worden.
In tijden vair schaarschte wil men
voorkomen, dat de prijzen stijgen.
De motieven hiertoe zijn vele.
Men wil inflatie tegengaan, om
dat de waarde van onze munt in
het buitenland anders tot onge
kende diepte kan dalen. Men wil
de prijsstijging van de levensmid
delen tegenhouden om sociale on
rust te voorkomen.
Het belangrijkste doel der prijs
beheersching is echter, dat men
het niet aan het volk wil over
laten, wat er geproduceerd moet
worden.
We zagen, dat in de vrije econo
mie, de vraag, door middel van de
prijzen besliste over de richting dei-
productie.
Dat wil men voorkomen. De
Regeering kan alleen toestaan, dat
de meest noodzakelijke goederen
geproduceerd worden in tijden van
schaarschte.
Dit kan zij doen door Prijsbe
heersching en Vergunning- of Toe
wijzingstelsel.
De geldfunctie schrompelt dus in
bü type B.
Het geld is geen algemeen ruil
middel meer. Men kan met het
geld niet meer doen wat men wil,
maar wordt gedwongen het in be
paalde richting te besteden, of
anders het niet te besteden.
Het geld is ook geen reken-
middel meer, want de prijzen zijn
onbetrouwbaar geworden als lei
draad.
Bij type C zijn de geldfuncties
niet ingeschrompeld. Alle functies,
met als voornaamste de ruilmid
del- en de rekenmiddel functies
bloeiden daar in vollen omvang.
Uit geldtheoretisch oogpunt is er
geen verschil tusschen de geleide
economie van type C en dat wat w(j
„vrije economie" noemen.
Komen we dan tenslotte tot een
conclusie, dan is deze de volgende:
Het probleem van de „Wirt-
schafsrechnung" in de geleide eco
nomie weegt voor ons erg zwaar.
We betwijfelen het, of de be
rekeningen juist en snel kunnen
geschieden, en nog meer of de uit
voering der productieplannen over
een zal stemmen met de bereke
ningen.
Type A wordt geheel door ons
verworpen, omdat dit zou leiden tot
een staat die topzwaar zou worden
van de ambtenaren. Hun werk zou
men nauwelijks meer productief
kunnen noemen. Niet alleen zou
den een massa menschen onledig
gehouden worden met het uitvin
den en invullen van formulieren,
en het controleeren van de ver
strekte gegevens. Maar bovendien
zou de al te groote controle en
dwang remmend werken op het
productievermogen van de arbei
ders met en zonder boord. Het
wegnemen van het eigenbelang als
drijfveer tot arbeid zou den gena
deslag beteekenen voor de men-
schelijke samenleving.
De geschiedenis heeft trouwens
bewezen, dat in een moderne maat
schappij het geld niet gemist kan
worden.
De bestaansmogelijkheden van
type B worden door ons veel groo-
ter geacht.
Een groote mate van consump-
tievrijheid, en zoo weinig mogelijk
dwang bü de „keuze" van het be
roep zijn echter onontbeerlijk.
TAe huidige vorm van geleide eco-
nomie, dien we thans in Ne
derland aan den lijve ondervinden,
gelijkt in vele opzichten op die
van type B. We beseffen echter,
dat in deze moeilijke na-oorlogs-
jaren de leiding veel strenger en
ingrijpender moet zijn, dan in
„normale" tijden. De maatregelen
van de huidige Regeering kunnen
dan ook onmogelijk populair zijn
Onze vrees is echter, dat de mate
van leiding door de Overheid, geen
gelijken tred zal houden met den
terugkeer der normale toestanden.
Het is nu eenmaal gemakkelijker
om maatregelen in te voeren, dan
deze ongedaan te maken.
Het inkrimpen van een ambte
narencorps heeft heel wat voeten
in de aarde. En er wordt heel wat
vindingrijkheid tentoongespreid bij
het aantoonen van de onmisbaar
heid der „bezuinigingsslacht
offers". Gelukkig hebben we de
vrijheid van het woord terugge
kregen, en de critiek in Parlement
en Pers zullen er wel voor zorgen,
dat de noodige zuinigheid betracht
wordt.
Een beetje, geduld zullen we
hierbij echter vast niet kunnen
missen. K. W.
ZOOALS wij al met 'n
enkel woord hebben
gemeld, heeft rector-cantus
Fick met enkele Ooster-
houtsche nachtegalen deel
genomen aan het interna
tionaal congres der zang
scholen te Parijs. Het was
een imposante manifestatie
van cultureelen heropbloei
in de eeuwig-jonge Kerk
van Rome. Fransche zan
gertjes leverden vanzelf
sprekend het grootste con
tingent onder leiding van
prominente musici. Naast de
Parijsche zangscholen wa
ren er knapen uit St.
Brieux, Toulouse, van Cam-
brai tot Marseille, enz. On
der de buitenlanders domi
neerden in aantal de Zwit
sers, die met het volledig
koor der ,,Petits Chanteurs
de Notre Dame" waren ge
komen. Uitsluitend de
kleine Nederlandsche af
vaardiging mocht deelne
men aan het concert van de
gezamenlijke manécante-
rie£n van Parijs. Wel een
bewijs, dat het te Ooster
hout gevolgd methodisch
zangonderwijs op hoog peil
staat.
grepen, ter dood veroor
deeld, begenadigd en ln
verschillende gevangenis
sen en concentratiekampen
opgesloten. Van zijn too-
neelstukken verwierf voor
al ..Leontientje" in het
Zuiden een groote bekend
heid. Met zijn tijdstuk
,,Oranjehotel" had het ge
zelschap van Balledux veel
succes. In een geestige auto
biografie schreef hij eens:
Dat ik in hoofdzaak drama
turg ben geworden komt
alleen, omdat het publiek
zoo onverstandig was naar
mijn stukken te komen kij-
aandaoht van den minister
president en van den mi
nister van buitenlandsche
zaken op dit onverkwikke
lijk optreden gevestigd. Het
zal via de legatie te Bern
niet moeilijk vallen het
Zwitsersche volk te doen
begrijpen, dat het zich com
promitteert door naar me
vrouw van Ammers te gaan
luisteren.
Stewart Granger,
de moderne Robin
Hooi, bekend o.a. uit de
Nachtegalen in Parijs Eduard
Veterman f Een collaboreerende
schiijfstei over illegaliteit - Wieler
baan belangrijker dan pers De
nieuwste attractie na Picasso
|E bekende letterkun
dige en tooneelre-
gisseur Eduard Veterman is
met zijn vrouw bij een auto
-ongeluk te Laren om het
leven gekomen. Dit ver
scheiden is des te tragi
scher, daar Veterman tij
dens den oorlog herhaalde
lijk aan den dood ontsnapt
is. Onder den naam dr.
Necker deed hij voortreffe
lijk illegaal werk, werd ge-
ken. Als het evenveel aan
dacht voor mijn essays had
getoond, was ik nu een ver
maard filosoof en nog ver
velender.
T\E eertijds populaire
romanschrijfster Jo
van Ammers-Kliller, die
wegens haar onvader-
landsch gedrag voor de
rest^ van haar leven het
recht van publicatie heeft
verloren, is zoo brutaal in
Zwitserland lezingen te
houden over het verzet en
de organisatie van de ille
galiteit in Nederland. Mej.
Tendeloo heeft terecht de
film „Madonna of the seven
moons", is in ons land ge
weest. Er was een perscon
ferentie uitgeschreven ln
den Haag, waar de journa
listen den beroemden En-
gelschman van aangezicht
tot aangezicht zouden kun
nen aanschouwen. Hij liet
evenwel een half uur op
zich wachten, maar veront
schuldigde zich eerlijk en
rondborstig Sorry hoor,
maar d'r was een reuzefijne
wielerwedstrijd in Scheve-
ningen en daar moest ik
met m'n neus borsnop
staan
A dadaïsme en sur
realisme komt Pa
rijs met een nieuw snufje.
Een zekere heer Dubuffet is
op het oogenblik^ het ge
sprek van den dag. Hij
heeft een geheel nieuwe
wijze van schilderen uitge
vonden en houdt thans z'n
eerste tentoonstelling. De
werken bestaan uit asphalt,
pleister, modder, zand. op
eengehoopt, gedroogd, ver
hard. „De Nederlander",
waaraan wij deze interes
sante bijzonderheden ont-
leenen, weet voorts te ver
tellen, dat de vervaardiger
zich gemak van mes of pen
seel ontzegt. Hij gebruikt
slechts een lepeltje en zijn
vingers. En om het nog in
drukwekkender te maken,
plakt hij er wenkbrauwen
van grof touw op, plant er
tanden van kiezelsteentjes
in, haren van een bezem,
pupillen van stukjes glas.
De bezoekers staan er ver
stomd van! Dubuffet is in
staat te schilderen met wat
ook .uitgezonderd met
verfNatuurlijk zijn er
Parijzenaars, die het heeie
geval een enorme voor-den-
gek -houderij noemen, doeh
die hebben geen verstand
van kunst. Dubuffet heeft
al twee schilderijen voor
39.900 en 28.000 francs ver
kocht. Wanneer uw kinde
ren poppetjes teekenen met
hun du m gedoopt in mod
der, jam of boenwas, kom
dan niet tusschenbeide,
maar wakker deze winst
gevende zaken aan. Men
kan nooit weten wat er uit
groeit!
<><>ooo<>oo<>oooo<xx>oooC>o<>ooooooooooooo<xxxxxx>oo<>oooo 000004X><><><X>0<>CO<><X>0
len sleepen. Goering heeft tot zijn
medestanders gezegd: „Kijk dien
man niet meer aan, maak hem het
even zoo onpleiaierig mogelijk"....
Von Neurath en Fritsche blijken
ook in het front van Schacht en
Speer te staan tegenover de Goe-
ring-groep, die weer wil werken
aan een nieuwe mythe en een nieu
we dolkstootlegende voor de toe
komstige Duitsche generatie.
(Van een btjzonderen medewerker)
UóóR HET GRIJZE GERECHTSGEBOUW te Neurenberg rijden
nog iederen morgen en iederen avond lange colonnes van auto
mobielen en autobussen aan om een paar duizend ambtenaren naar
hun taaie eentonige dagwerk te brengen. Twee honderd dagen
hetzelfde beeld in het gerechtsgebouw: aanklagers met dikke mappen
hollen er haastig door de lange gangen, soldaten sjouwen er hoogc
stapels verschbedruktc papieren de lange planken aan de wanden in
de documentenkamers zakken nog dagelijks een stukje verder door
onder het gewicht van den altijd aanzwellenden vloed ran papier,
de offieieele verslagen der zittingen zijn met de regelmaat van een
klok genaderd tot in de buurt van bladzijde 13000.
Maar dit en al wat er verder om
dit proces gebeurt is uiterlijk. On
danks de gelijkvormigheid en ge
lijkmatigheid, waarmee dit heele
gebeuren is omgeven, blijft de
strijd die in de hooge hel ver
lichte rechtszaal wordt gestreden
vol van een spanning, die telkens
weer opnieuw opflitst.
TJUIJ ZIJN begonnen met een
bepaalden vasten indruk vam
de 21 beschuldigden. „The mise
rable men", de aanduiding, die de
Amerika'ansche hoofdaanklager
Robert H. Jackson hen gaf was
misschien wel de meest karakteris
tieke.
Maar in het stadium der verde
diging heeft de meerderheid van
hen zich geweerd met een kracht
van energie en intelligentie, die
men nauwelijks meer voor mogelijk
had gehouden.
De jonge Fransche aanklager,
clia in het geestelijke steekspel
tegen „onzen" beschuldigde Seyss-
Inquart vrijwel geen slag kon
slaan die niet door den even
scherpen als sluwen geest kon
worden afgeweerd, was niet de
•eerste vam het corps van prosecu-
tors, die ondervinden moest dat
ook miserable men" nog strijd
baar en slagvaardig kunnen zijn.
,,Unser Hermann" wiens welge
dane figuur thans als „Der letzte
„Rjenaissancefuerst" door de Duit
sche geïllustreerde pers gaat,
heeft het voorbeeld gegeven. Hij
bleek niets van zijn energie ver
loren te hebben toen hij in dezelf
de rechtzaal waar de films van
Auschwitz en Bergen-Belsen waren
vertoond, zijn vurige propaganda,-
rede voor den nationaal-socialis-
tischen heilstaat hield. De andere
militaire vertegenwoordigers deden
in agressiviteit niet voor hem
onder, toen zij hier een laatste
eeresa'luut kwamen brengen aan
het Duitsche soldatendom. Keitel
was de zwakste in dit gezelschap.
Doenitz de scherpste, Jodl de
hardnekkigste. Vooral de kracht
en de overtuiging, waarmede de
laatste een slechte zaak, óe plicht
van den soldaat om t« gehoor
zamen ook aan 'n staatshoofd dat
,alle menschelijke rechtsbegrip
pen heeft losgelaten" heeft ver
dedigd liet niet na een zekeren
indruk te maken. Een openbaring
was hier ook Kaltenbrunners ver
dediging.
De man tegen wien de gruwe
lijkste beschuldigingen zich richten
en in wiens gezicht men de beu
len van Mauthausen herkent,
heeft hier getoond een man van
buitengewoon intellectueele kwali
teiten te zjjn. Zijn stadgenoot
Seyss-Inquart deed in scherpzin
nigheid niet voor hen onder en
zeer opmerkelijk was het met hoe
veel nadruk hij zjjn ongebroken
vriendschap met Heydrichs opvol
ger liet uitkomen.
Slechts tweu der beschuldigden
die tot nog toe aan het woord
zyn geweest, hebben Hitier zon
der meer verloochend Schacht, van
wien nauwelijks anders kon wor
den verwacht en wiens meesterlijke
verdedigingsrede geen verrassing
was, en Schirach die zfcide de
Duitsche jeugd tot trouw aan een
misdadiger te hebben opgevoed.
Frank is de eenige der beschul
digden di'i als het ware volmaakt
gecapituleerd is voor den druk der
aanklacht, maar voor een gouver
neur van Polen zou elke andere
houding dan ook wel een zeer mi
serabelen indruk gemaakt hebben.
Een miserabelen indruk, die heb
ben de mannen van minder for
maat verkozen: Ribbentrop, Ro
senberg Frick, Streicher Sauckel.
Hun verdedigingen waren niet
veel meer dan pogingen om hun
heil te zoeken in voorgewende on
beduidendheid.
Een verrassing bracht het ver
hoor van Speer, Hitiers architect.
Hij heeft Goering verschrikkelijk
boos gemaakt door te zeggen, dat
de Nazi-leiders een collectieve ver
antwoordelijkheid moesten dragen,
door Hitiers geheime wapens
slechts ..bluf" te noemen en door
'te vertellen, dat de Führer tenslot-
I te het heele Duitsche volk met
hemzelf in den ondergang had wil-
TAE OPVATTINGEN omtrent de
te verwachten vonnissen loo-
pen ver uiteen. Er zijn menschen,
die gevoelig zijn gebleken voor de
motieven der generaals en admi
raals. Er zijn er tenslotte ook,
ö:e Seyss meer kansen geven,
dan ieder Nederlander hoopt. Niet
temin is er, naar wij gelooven,
niet veel van de wezenlijke punten
van het „indictment" aan het
wankelen gobracht. Het eenige
wat wij na de reeks van plei
dooien zien is een scherpere af-
teekening van de verschillende
schakeeringen onder de beschul
digden, een scherpere schildering
der karakters.
Er blijft zooveel dat wij geloo
ven dat er voor de mannen in
het „doek" weinig reden is voor
het optimisme dat eenigen hun
ner blijkbaar nog a. d. dag leggen.
VOOR ONZE JONGENS
IN INDIE
XT ET ROODE KRUIS ie erin ge
slaagd een overeenkomst te
treffen met de Departementen van
Oorlog en vam Marine, waardoor
wekelijks door dsn tijdschriften-
dienst van 't Roode Kruis speciaal
voor de Nederlandsche Strijdkrach
ten ruim 400 k g. recente dag-,
week-, en maandbladen per lucht
post verstuurd wordt, waardoor
een groote vraag om nieuws uit
Nederland eenigszins voldaan
wordt. Te dien einde tracht het
Roode Kruis wekelijks ca. 50.000
exemplaren in te zamelen.
Helpt allen mede om deze taak
uitvoerbaar te maken en wel door
Uw eigen dag-, week-, maandbladen
en tijdschriften direct na lezing
ongefrankeerd op te zenden aan
Roode Kruis - Tljcschriftendienst
Den Haag.
TAE CANADEESCHE Koninklijke
Commissie heeft haai' laatste
rapport gepubliceerd over de spion-
nagezaken in Canada. „Er bestaat
in Canada een vijfde colonne, geor
ganiseerd en geïnstrueerd door de
Russen in Canada en Rusland" al
dus het rapport. Er bestaat tevens
weinig twijfel over de aanwezig
heid van een „machtige organisatie
in Canada" van den N.K.W.D. (de
Russische veiligheidspolitie),
