Bij Marchant
I00KELAAR
De R.K. Landdag te Oostburg
Zeeuwsche hulp
boven de rivieren
Vemigde Kamers
tweede jaargang.
dinsdag 16 JULI 1946-
begon de victorie
ikenmeisje
tkenberg"
een groot succes
TV"
ONZE TOEKOMSTIGE
VLOOT
MEER VLEESCH
vanaf 1 September
No. 516
sO-CjJL+ls
■„mm V. Toezicht: A. r. J. AERNOUDTS C. J.
Ban HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST; Mr Dr
A J. J M. MES; Mr. H. B. L. DE RECHTER
herschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
■•ij vooruitbetaling) 1 3.38 p. kwartaal; per
ist 110; p. week (bij niet-postbestell.) 0.26;
.osse nummers 6 cent. - Postrekening 278.841
Voor God, Koningin en Vaderland
UITGAVE STICHTING „DE STEM''
Directeur J. A. H. M. VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J. J. H. A. BRUNA Algem.
Zeeuwsen-redacteur: W. GROFFEN, •Gissingen
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst, Dubbele
poort 7, tel. 102; Red. J. v. d. BROEK, ijbureau
Oostburg, Nieuwstr. 23, tel. 35; Z.-Eilanden: Bur.
Goes, Westsingel 75, tel. 2236. Red. N. J. KARHOF
Veel ouds en weinig
nieuws in de thans
voorgestelde regeling
kattaeoffM h««fc U a iet M««
(«xichmcherpt* kunt U
>«houd«n. C«m daarom mal U»|
naar dan vakoptkian. Voor Uw
b«< baaca tuut go«d s«noa«!
a Dr. BrMtma*
.Optica" «mor
4N>
Iel 2094
IrsrKAAi 49
leisje gevraagd
leden de 18 jaat|
of dag en nacht
"is 3 uur.
lip van werkster aai
JWasch buitenshui;
SLAGER, Nieuwstr
741-
jINKERT, Gr
14 Goes vraagt
Kugustus een
en nacht, wegert
der tegenwoordig!
5 MEISJE AAN-
74!
Hl fabriek vooa
vlakte techniek
zooais:
E toelichting, die enkele dagen
geleden door de op 3 October
JP45 ingestelde Nederlandse dele-
latie van. de Nederlands-Belgische
Jcmmissie, inzake het spelling-
■^f-aagstuk der Nederlandse taal bij
Jaar onlangs uitgebracht advies ge-
Jubliceerd is, bevat eigenlijk weinig
«ieuws, maar er zijn meer' dingen
.e bekend zün en waarvan het
ich goed is, dat men er bij tijd en
Ijle aan herinnerd wordt.
In het kort samengevat heeft de
-mmissie de volgende adviezen
tgebracht:
jle. In open lettergrepen wordt de
heldere ee steeds enkel geschreven,
Ldus: regeren, benen, kastelen, wre
de. vereren, enz. Een uitzondering
vormt de ee op het einde van woor-
I den: zee, mee, thee en in de aflei
dingen en samenstellingen van der
gelijke woorden: zeesluizen, onder-
zeeër, theepot, enz. Ook woorden
als eega en deemoed, die thans als
simplicia gelden maar oorspronke
lijk samenstellingen waren, vallen
onder deze uitzondering;
2e. In open lettergrepen wordt de
heldere oo enkel geschreven*, lo
pen, stoten, enz. Dit geldt ook voor
het woordeinde. Men denke aan de
slagzin: niet zoo, maar zo. Alleen
voor ch blijft de dubbele oo: loo
chenen, goochem, goochelen.
3e. De sch wordt alleen geschreven
waar hij uitgesproken wordt, dus
niet in mens, vis, enz. Het achter
voegsel isch blijft echter behouden:
historisch, tragisch, enz.
Tot hiertoe ls dit voor onze kin-
leren niets nieuws. Marchant
Derde het in, Slotemaker de
3ruïne handhaafde het en de jeugd
(f-ert het zodoende al twaalf jaar.
fog antieker is de
en
tien
■ren
eren
ken
neeren
(Telen
Jjpen
Jolijsten
Zandstralen
I enz. enz.
verchromen
MACHINEBOUW,
4e. Regel die de buiging van een,
geen en de bezittelijke voornaam
woorden facultatief stelt, met uit
zondering van de staarde uitdruk-
k.ngen als: Hare Majesteit. Alle
grammatica's stemmen hierin trou
wens allang overeen.
Nieuw, en althans volgens de
etter eigenlijk zuiver „Kolle-
ijns" is de facultatiefsteUing van
de naamvals-n. ook van de zgn.
seksuele. Men mag dus schrijven; op
3e tak en op den tak, aan de mi
nister en aan den minister, onder
de oorlog en onder den oorlog. Heel
duidelijk motiveert de commissie
bier haar standpunt: thans is de
toestand zo, dat in de Noordneder-
tandse beschaafde taal de li-loze
form definitief de alleenheer-
ichappjj heeft, terwijl de dialec
ten in Zuid-Nederland zovele ver-
IHAVENDIJK 13 ("hillen in dit opzicht vertonen dat
SENDAAL 633 rï voor het behoud der n geen
r ordslag kunnen vormen. Boven-
n merkt de commissie nog op,
dat daar denin ieder geval geen
c .sus-n meer is, aangezien men ook
e et pleizier den oorlog in de le
naamval gebruikt. Volkomen te
recht hekelt de commissie dan nog
eens het oude wanbegrip als zou
het taalonderwijs met al die n-
etjes tot beter taalbegrip leiden.
Zij vindt de vrees dat afschaffing
van de n het taalinzicht bij het on
derwijs in de moedertaal zou onder
mijnen. daar het leren van zins
ontleding en naamvallen er door
sou worden bemoeilijkt, ongegrond.
Immers wil men het gebruik van
de n beheersen, dan moet men deze
>ok zelf kunnen schrijven waar het
ietaamt en dus dient, daar deze n
(een lerend taalelement meer is,
ie schrijver er van, voor hij tot het
schrijven van dit naamvalsteken
san overgaan, eerst zelf de naam-
ral te kunnen bepalen. Het taal
kundig^ inzicht wordt daarom ook
niet bijgebracht door deze achteraf
Vastgestelde n, het moet reeds aan
wezig zijn voordat men haar gaat
schrijven. Het feit dat de commis
sie deze n tenslotte niet geheel af
schaft, wordt door haar gemoti-
eerd als compromis met de tradi
tie en het zuidelijk deel van ons
taalgebied. Toch zal de facultatief
steUing onvermijdelijk een verder
terreinverlies van de n tengevolge
hebben.
In vaste verbindingen als op den
duur. in koelen bloede, bUjft de n
nog bestaan.
rjiot een regeling van de spelling
A der inheemse aardrijkskundige
namen achtte de commissie zich
niet competent. Wel wenst zij de
bovengenoemde spellingvereenvou
diging ook te laten gelden voor de
Nederlandse vormen van uitheemse
aardrijkskundige namen, bijv. We
nen, Parijse, enz., alsook voor de
adjectieven die van Nederlandse
aardrijkskundige namen zijn afge
leid, met dien verstande, dat het
grondwoord, de eigenlijke aard
rijkskundige naam, slechts wordt
aangetast, in zover een e of o in
open syllabe voor het suffix niet
wordt verdubbeld en met het voor
behoud dat adjectieven die deel
uitmaken van aardrijkskundige na
men voorlopig hun oude spelling
bewaren; Utrechtse theerandjes,
doch Utrechtsche Vecht. Eindigt 't
grondwoord op sch, dan blijft de
ch in de afleiding gehandhaafd;
Bossche koek. Namen van straten,
pleinen enz., moeten ook weer niet
als geographische namen worden
verstaan, zodat op deze de vereen-
voudigingsregels worden toegepast
met dezelfde beperking omtrent de
sch; Tongerlosestraat, Oudenbos-
sche weg.
Omtrent het zo neteüg vraag
stuk van de voornaamwoordelijke
aanduiding, de bastaardwoorden en
de zgn. tussenklanken n en s, in
samenstellingen (matrozekraag of
matrozenkraag dorpschool of
dorpsschool) kondigt de commissie
nog een nadere regeling aan.
vyij zijn erg benieuwd, vooral naar
de regeling van de voornaam-
woordelijke aanduiding. De com-
I missie heeft verstandig werk ge
leverd, al had ik zelf de naamvals-n
liever geheel afgeschaft gezien,
maar aan de taalkwestie: hij of zij,
zijn of haar zal ze pas echt kunnen
bewijzen of zij de meestertitel ver
dient. Hier kan züj niet meer vol
staan met over te nemen, wat an
deren reeds voor haar uitgezocht
hadden.
Dr. A. WEIJNEN
Rectificatie: Ia het eerste artikel
wordt gesproken over ,,m eerdere
goden ais M Roelantswaart en J.
Meerman". Dit moet natuurlijk zijn:
mindere goden.
PROVINCIALE
EN BATE VAN
TE BOUWEN
van Justitie
1643
lueer dan 25,000
1 Zeeuwsche In-
l.adio's; Linnen
rs; Snelkokers;
Imen; Sponzen
|;ohalen; groote
artikelen
50000
jie-t belang der -
en Zeeland te
bn helpt mede
Igbaar bij alle
1 bij het Werk-
Tilburg 43-oo
>OOOOd
andersteen
We!/We?f^
nom, Msice,
h/ef /s de
Tceufcen!
van Wiske. Ma3f
r erg in, dat ^lt
potje, wel te vey"
met een touW
li is bevestigd.
lwwv.W<
STREMMING
Moerdijkbrug verkeer
JN VERBAND met het uitvaren
en vervangen van een deel der
verkeersbrug te Moerdijk, dat van
de vroegere spoorwegbrug afkom
stig was, zal deze verkeersbrug
op Vrijdag 19 of Zaterdag 20 of
Zondag 21 Juli a s. tijdelijk buiten
gebruik worden gesteld. Op welke
Ier bovengenoemde drie data zulks
plaats zal hebben hangt af van de
weersomstandigheden.
Van de stremming van het ver
keer zal door middel van borden
op de toegangswegen aan de weg
gebruikers worden kennis gegeven.
Het verkeer zal dan over Hedel
worden geleld.
üR ZIJN tAL van aakenmen-
schen die veel reizen, doch
niet voldoende om er de kosten
van een algemeen spoorweg-
abonnement uit te halen. Ten
einde ook deze reizigers tege
moet te komen, zullen zoo
spoedig mogelijk na de invoe
ring van de algemeene abonne
mentskaarten vastrechtkaarten
worden ingevoerd, die f 35,
per maand voor de tweede
klasse eff f 24per maand
voor de derde klasse zullen
kosten.
Geestelijke heropbouw van West-Zeeuwsch>Vlaanderen
/~kP godsdienstig-zedelijk gebied
constateerer, wij achteruitgang;
het kerkbezoek, het naderen tot de
Sacramenten is verminderd, de ka
tholieke principes in den bezettings
tijd verdoezeld, aldus de Hoogeerw.
Deken Lievegoed van Oostburg in
zijn openingswoord van den R. K.
Landdag voor West-Zeeuwsch-Vl.,
welke Zondag jl. werd gehouden.
Herstel en vernieuwing van het
godsdienstig leven is mins' I is even
noodzakelijk als de weliswaar lang
zame, maar gestadige opleving die
zich op stoffelijk terrein in deze
streek openbaart. Het is niet voor
niets, dat onze Bisschoppen hebben
opgeroepen tot den geestelijken her
opbouw van ons vaderland.
vaandels en niet minder kleurige slag
zinnen naar het terrein.
Het was niet toevallig, dat de huis
moeders de laatste groepen in dien
optocht vormden. Immers, zoo onthul
de de Hoogeerw. Deken onder hila
riteit in zün slotwoord, zij zijn de
grootste kracht in den strüd om het
behoud der gezinnen en door hun
plaats in den stoet konden zij een
oogje houden op hun mannen, die
vóór hen gingen.
De sprekers.
Schrijven van Mgr. Baeten.
Iz Ks
TJET TOTALE VLOOTPLAN, dat
ons land binnen korten tijd
denkt te verwezenlijken, is inclu
sief de materieele reserve gebaseerd
op 8 kruisers, 4 vliekampschepen, 36
torpedobootjagers, 3 reparatie voor
raadschepen en 3 snelle tan
kers. In het vlootplan zijn nog geen
duikbooten opgenomen, omdat de
duikboot bouw op het oogenblik in
een periode van experiment ver
keert en wel zoodanig, dat men ge
vaar loopt duikbooten te bouwen,
welke reeds verouderd zijn op het
moment, dat zij van stapel loopen.
r>e bouw van onze vloot zal hoofd
zakelijk op eigen werven geschie
den.
de West-Zeeuwsch-Vlaamsche
Katholieken dezen oproep hebben
verstaan is door de massale opkomst
op den Landdag bewezen. De wij
bisschop van Breda, mgr. Jos. Baeten,
zond een schrijven, waarin Z.H.E.
mededeelde, tot Zijn groote spijt door
ambtsbezigheden (het toedienen der
H. Wijdingen te Roosendaal) verhin
derd te zijn den Landdag bij te wo
nen, en verleende den deelnemers Zijn
Bisschoppelijken zegen. Onder de vele
aanwezigen merkten wij op rector v.
Campen fen rector van Boxsel, de
Statenleden Cammaert en Raes, ver
tegenwoordigers van de Dekenale
Middelburgsche Gemeenschap en van
de Plaatselijke Kath. Gemeenschap
Vlissingen en vele andere vooraan
staande personen. Verheugend was
ook de belangstelling, die uit Walche
ren, Zuid-Beveland en Oost-Zeeuwsch
Vlaanderen voor deze bijeenkomst
werd getoond.
'n Indrukwekkende optocht door de
kom der gemeente ging vooraf. Voor
gegaan door ruiters trok de eene or
ganisatie na de andere met kleurige
VERWOESTE kerken zijn erg, ver
woeste gezinnen zijn erger", al
dus Deken Lievegoed, en dat was ook
het thema van ..Katholicisme en So
cialisme". waarover drs. van Eijk uit
Rijswijk sprak. Niet slechts is een op
bloei van het zuiver geestelijk leven
noodig, maar ook van de sociale recht
vaardigheid en de sociale liefde.
Het lid van Ged. Staten, dhr. Alb.
Lockefeer uit Hulst, belichtte de so
ciale organisaties. Na een uitvoerig
historisch overzicht omtrent de tot
standkoming der katholieke stands-
en vakorganisaties zette spr. hun doel
en beteekenis voor de toekomst uit
een, daarbij uitgaande van de ency
clieken. Ook stipte spr. de nationa
lisatie der nuts-bedrijven en het ont-
werp-Vos omtrent de bedrijfschappen
aan.
Tenslotte verkreeg pater Bonifacius
O.M.C. uit Rotterdam, in Zeeuwsch-
Vlaanderen algemeen bekend en be
mind, het woord en richtte zich spe
ciaal tot de jeugd, wier taak bij den
godsdienstigen herbouw spr. in een
pakkend en lulde toegejuichd betoog
belichtte.
Telegrammen.
„ZUID
HELPT NOORD"
fpOEN Zeeland bevrijd was en het Noorden van het land nog onder
het juk van den onderdrukker zuchtte, ja, daar moeilijker tijden
doormaakte, dan ooit het geval geweest was gedurende den schier
eindelooien oorlogstijd, is in Zeeland het initiatief genomen voor
een spontane actie tot „Zeeuwsche hulp voor boven de rivieren".
Dit initiatief is met een verrassend succes bekroond. De Zeeuwen ga
ven met uiterst milde hand. ondanks de ellende die de bevrijding
hen zelf gebracht had, tastten zij diep hi hun buidel en het feit,
dat er met een royaal gebaar aan het Noorden hulp kon worden ge
boden, zal Zeeland ten eeuwigen dage tot groote eer strekken. Wie
geeft en snel geeft, terwijl hij zelf in benarde omstandigheden ver
keert, geeft niet twee, maar drie vierdubbel!
Enkele cijfers.
WIJ ONTVINGEN thans van óe
Commissie van Toezicht op
het toen gestichte fonds Zeeuw
sche Hulp voor boven de Rivieren
een accountantsrapport, uitge
bracht door het accountantskan
toor P- Slagman Jr. waarin reken
schap wordt afgelegd van de beste
ding der toen binnengekomen
gelden.
De voornaamste feiten uit den
inhoud laten wij hier volgen:
Ontvangsten totaal f 446.936 39
Uitgaven titaal f 232,616,92
Batig- saldo f 214,319.47
De uitgaven waren ais volgt
verdeeld
Aankoop voedsel f 135.892,35
H.A.R.K f 76.237,56
Ned, helpt Incië f 2.500,00
Vervoer en verblijfk. f 11,533.69
Drukw., kantoorkosten
Affiches, etc. f 3,771,35
Shows en cabaret f 1.623.59
Telefoon f 189.33
Loon f 849,33
Verwarming f 28.43
Financieel beleid.
^MTRENT het financieele be
leid zegt het accountantsrap
port onder meer het volcence:
„De binnengekomen gelden zijn,
behoudens een naar verhouding
gering bedrag, rechtstreeks gestort
op een ten behoeve van het fonds
bij de Twentsche Bank te Middel
burg geopende rekening. De per
kas ontvangen bedragen zijn met
korte tusschenpoozen eveneens op
rekening bij de Twentsche Bank
gestort"
De uitgaven loopen eveneens
uitsluitend over de rekening bij de
Twentsche Bank te Middelburg en
het accountantsrapport verklaart
dat, op een enkele uitzondering na
alle uitgaven voor zoover noodl®,
behoorlijk waren gedocumenteerd.
Aan loon werd wegens tijdelijk
administratief werk uitbetaald'
een bedrag van f 840,33.
Ncch de personen, zoo zegt het
accountantsrapport, die tot de
hulpactie het initiatief hebben ge
nomen en zich met die leiding naar-
van hebben belast, noch de pen
ningmeester en c'e leden der Com
missie van Toezicht op de finan
ciën, noch vele andere personen,
welke aan die hulpactie hebben
medegewerkt hebben loon ontvan
gen. Al déze menschen hebben
zich volkomen belangeloos ter be
schikking gesteld. Alleen de wer
kelijk gemaakte kosten zijn vergoed
geworden."
Tenslotte verklaart het rapport,
da't nergens de indruk wierd ver
kregen dat niet de noodige zuinig
heid zou ziin betracht.
Sprekende getallen
TNMIDDELS blijkt uit het rap
port tevens, dat er inderdaad
op groote schaal hulp is verleend
aan het Noorden. Het is ondoen
lijk hier een volledige opsomming
te geven van wat near boven de
rivieren werd getransporteerd,
maar enkele cijfers v?rdienen toch
de a'-.ndacht.
Er werden 135,000 kg aardappe
len, 246 000 kg brood, 38 000 k.g.
bloem duizenden kilgorammen neiil
vruchten, tarwe, havermout. fr"it,
grutterswaren, koffie melk in blik.
melkpoeder cinoeder etc. naar het
Noorden gezonden. Er werden
verder 20 000 blikken gesneden
wortelen 1200 blikken snerciehoo-
nen. 27.000 blikken doperwten,
15.500 k g. boter en 49 597 kg si
naasappelen verstuurd nog ver
meerderd met 5390 eieren. In to
taal dus een hoeveelheid van
660.519 k-g
Al (üt voedsel was gedeeltelijk
gekocht van de binnengekomen,
gelden gedeeltelijk gratis verstrekt
door de inwoners van Walcheren,
Noord en Zuid Beveland.
Zeeland kaïn dus volóaan zijn
over den steun, dien het aan Ne
derland boven de rivieren heeft
verleend!
Het batig saldo.
JPR REST nu nog de vraag, wat
er geschieden zal met het batig
saldo ten bedrage van f 214.406.18.
Het zal ongetwijfeld in breeden
kring voldoening wekken, dat de
Oommissie van Toezicht op de
Financiën van het Fonds Zeeuw,
sche Hulp voor boven de Rivieren
besloten heeft, deze gelden te ge.
bruiken tot steunverleening aan
de nagelaten betrekkingen van
illegale werkers die hun strijd'
voor het vaderland met hun teven
moesten bekoopen, daarnaast voor
steun aan andiere oorlogsslacht
offers.
Het is algemeen bekend, dat tail
van menschen, die necht op hujp
hebben, door administratieve Bé
palingen daarvan verstoken blij
ven. Juist in deze noodgevallen in
Zeeland wil men nu steun bieden
en wel op duscaigie wijze, diait na
een tijdsverloop van 2025 jaren
het kapitaal verbruikt zal zijn.
Een betere bestemming had men
aan deze gelden moeilijk kunnen
geven. Als ergens hulp
gebracht moet worden, dan is het
wel hier. n.l. in die gevallen, waar
de l?mde!ijke hulpactie, ce rijkspen
sioenen en de schadeloosstellingen
ontoereikend zijn.
Wecurom meng men hier spreken
van een zeer goed initiatief.
Tenslotte nog dit; er is destijds
eenig gerucht geweest rondom
deze Zeeuwsche Hulp voor boven
de rivieren.. Uit het accountants,
rapport blijkt zonneklaar, dat deze
geruchten op zijn minst voorbarig,
maar zeer zeker ook onjuist zijn
geweest. Wellicht was het beter
geweest, ais dit accountantsrapport
eerder het licht had gezien, doch
drukke werkzaamheden van de
bank en van den accountant
maakten dit onmogelijk.
Hoe het echter zijZeeland heeft
alle reden om met voldoening terug
te zien op de Zeeuwsche Hulp voor
boven de Rivieren.
De gelden worden tot dim laat-
sten cent besteed op een wijze, (5ie
ieders instemming zal hebbeu.
HIERNA werd onder groot enthou
siasme mededeeling gedaan, dat
telegrammen van hulde en trouw wa
ren verzonden aan H, M. de Koningin
Z.Em. den Kardinaal-Aartsbisschop
en H.H.E. Mgr. Hopmans en Mgr. Jos
Baeten. In het telegram aan H. M.
de Koningin werd met luide instem
ming de verzekering gegeven van de
verknochtheid der Kath. West-Z.-Vl.
aan het vaderland onder verwerping
van iedere annexatie-gedachte. Het
„Aan U, o Koning der Eeuwen" en
het „Wilhelmus" ingezet door de Vlis-
slngsche harmonie St. Cecilia, onder
leiding van haar directeur Jac. Hoi-
laers, die een speciaal woord van
dank voor haar medewerking mocht
oogsten, besloot de bijeenkomst.
Zoo is deze Landdag, ondanks de
zeer ongunstige weersomstandighe
den, waardoor het dank-Lof in de
openlucht niet kon doorgaan, toch
geworden wat zij beoogde te zijn:
niet alleen een uiting van onze ka
tholieke eenheid, een oproep tot al
len om de handen ineen tè slaan
tot herstel van onzen lieren katho
lieken geest, maar ook een stoot tot
edeler geestdrift en krachtiger actie
op alle terreinen van- ons organisa
tieleven.
JXET VLEESCHRANTSOEN zal
met ingang van 1 September,
volgens het „Nieuw Noord-HoJI.
Dagblad" verhoogde worden tot 300
gram per week per persoon. Voor
de restaurants, hotels, broodjeswin
kels etc. zal een bijzondere rege
ling getroffen worden.
TJE BEIDE KAMERS der Staten
Generaal zijn bijeengeroepen
voor een vereenigde vergadering
op 20 Juli om kwart voor drie. De
huidige zittingsperiode zal dan
worden gesloten. De Tweede Ka
mer zal 18 dezer nog vergaderen.
•yAN EEN REISVERBOD naar
België, Frankrijk en Zwitser
land is geen sprake, is thans ook
officieel medegedeeld. Wel zal met
het oog op de zwarte deviezenprac-
tijken, vooral i.v.b. met reizen raar
Zwitserland er naar gestreefd wor
den den weg eener verscherpte con
trole op het reizigersverkeer te
volgen.
Heden zon onder 20.53 uur,
maan onder 6.23 uur. Woens
dag zon on 4.39 uur, maan op
22.53 uur Weersverwachting tot
Dinsdagavond: Na een tijdelijke
opklaring weer regen, hier en
daar met onweer. Weinig ver
andering van temperatuur.
Krimpende en toenemende wind
