:n
GELEIDE ECONOMIE tkinderranlsoenen
Hulst
M.S. Meerkerk
Het probleem: Duitschland
Weer conferentie
te Parijs
Idersbedrqf
chippers
est
Vlaanderen
1 DE
To hooge
Er zijn 3 types te onderscheiden
op mijn geïoopen
SIGARETTEN
naar keuze
Groote militaire activiteit
op Java en Sumatra
Internationaliseering van gebieden
Britsch-Indiërs
zijn dwars
IN 'T KORT
ULLEIDER
uitbreiding vra-
voor ons filiaal
•op Zoom een
AALLE1DEB.
t wordt: Tech-
cominercieel- en
•ra'tief inzicht en
betrouwbaar -
?nd. Zelfstandig
te optreden. Ro
tlef en tactvol,
tvde voorwaarden
m die over cat-
n en arbeidslust
te sollicitatie, on
oeging van recen
|>to, te richten
mneeialeiding
O K S M A
iteurenfabriek
nzenstraat 48-56,
tDAM - WEST
149-a
•AO 16 JUNI
[•Vlaanderen naar
feen het geachte
ie afvaarten en
Terneuzen, Sas
spolder.
is Woensdag en
ijdag 12 uur-
idag 17 uur.
naar Rotterdam
17
Tel. 3 en> elf.
n No 28872.
tTVEREENIGINO
AANDEREN".
TUSSCHEH
tlburg
invang7 u.
JIZEN en P. J. T
lor te Burg 1 zal
ZEN DUKE trachr
DERSWONINGEN
E
ügbaar tegen be-
ïtehuize te IJaen-
t ten kantore van
1100—2147, elke
ook die bestekken
iet aanbestod ings
10-30 uur vm, te
268-0
tekeningen -welke
•ding worden in-
Vandersteen
weer zal zegevic-
lep onder den 1**-
ineer de klok gaat
ok weer moet ver-
TVVEEDE JAARGANG. No. 491
UITGAVE STICHTING „DE STEM"
Directeur J. A H. M. VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J. J H A. BRUNA Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W. GROFFEN. Vlissingen;
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 8, tel. 102, Red J. v. d. BROEK. BIJ bureau
Oostburg, Nleuwstr 23 Z.-Eilanden: Bureau
Goes. Westsingel 75. tel. 2236. Red. N.J KARHOF
Voor God, Koningin en Vaderland
MAANDAG 17 JUNI 1946
Commissie van Toezicht: A. L. J. AERNOUDTS;
C. J VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST;
Mr. Dr. A. J. J. M. MES; Mr. H. B. L. DE
RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bi) vooruitbetaling) J.3P per kwartaal
per post i.io per week (bi) nlet-post-
besteiling) 0.26; Losse nummers 6 cent.
Wat is
/AVER HET GEGRIP .geleid» diet- of winst-garanties verleening
1' i v».r_ I van overheidsdiensten heneden
economie" bestaat veel ver
warring. Dit kan ook niet anders,
want het is een verzamelnaam voor
verschillende stelsels die sterk uit
eenloopen. Deze stelsels bewegen
zich tusschen twee uitersten, n.l.:
1) Een volledig vrije rutlverkeers-
huishouding.
2) Een volledig centraal geleid1
economisch stelsel.
Prof. Koopmans brengt al deze
stelsels oncJér in 3 typen.
Het criterium bij zijn indeeling
is daarbij: of, en in welke mate
het ingrijpen der leidende instan
ties bet ruilverkeersmechamisme
als zoodanig uitschakelt, of in zijn
werkingen Milemmert.
In het Prae-advies van 1943
voor de Véreeniging voor de Staat
huishoudkunde en de Statistiek
komt hij dan tot dó volgende ty
pen:
A. He type, waarbij de ruil als
zoodanig komt te vervallen b.v.
doordat de leidinggevende instan
ties zelve de volledig» beschik-
kmgskracht over alle of bepaalde
categorieën economische goederen
in het bijzontfjr productiemid
delen tot zich trekken, dan wel
zelve de ondernemersfunctie uit
oefenen. Dit type wordt meestal
aangeduid als „socialistische eco
nomie" of bij gedeeltelijke toepas
sing, ais „socialisatie".
Pogingen om den ruil, en dus het
geld uit te schakelen, hebben we
gezien in Rusland, vóórdat men
daar overging tot de N.E.P. (Nieu
we Economische politiek).
In primitieve maatschappijen
kunnen we dit type ook zien. De
leider" van een dergelijke geslo
ten gemeenschap, g'éeft leiding aan
productie en consumptie. Hij be
slist wat er geproduoeerd zal wor
den, en hoe de vruchten van den
arbeid verdeeld zullen woren. Rui
len komt er practisch niet voor.
Men krijgt zijn portie toegewezen.
Het kan zijn, dat zoo'n stelsel goed
functioneert, als de leider recht
vaardig en wijs is en machtig ge
noeg om zijn bevelen te doen uit
voeren. De groote mate vajn dwang,
het ontbreken van de mogelijkheid
tot het ooen van een keuze zoowel
by cnsumptle, als bij productie,
maken een dergelijk stelsel voor
den modernen Westerschen mensch
ondraaglijk. Wij eischen een zeke
re vrijheid bij het kiezen van on
zen werkkring, en de besteding van
ons inkomen.
B. Het type, waarbij de particu
liere eigendom en de indlvidiueele
ci'i'ernrmersfunctie. gehandhaafd)
blijft, en daarm'édie de mogelijkheid!
tot ruil, maar waarbij de eoomo-
mische subjecten, (particulieren
en ondernemers) op de een of an
dere wijze, b.v. door een itergun-
nings- of toewyzings-stelsel, in hun
beschikkingsrecht over economi
sche goederen worden bepakt.
De ruil en het gelul blijven, kier
dus bestaan. Maar de beschnrkitvga
macht van het geld. die in du vrije
economie algemeen was, wordt hier
beperkt.
Behalve het geld, heeft men nu
ook bonnen of „toewijzingon" noo-
dig. Men kan niet meerr alle goe
deren met geld koopen. Behalve
geld heeft men nog iets anders
noodig. Geld is niet meer d» alleen
heerscher. Naast den dictator
.Geld", komt de dictator „Ambte
naar", d.w.z. de man die over het
al of niet toekenen van een ver
gunning beslist. De beschikkings
vrijheid over inkomens- en vermo-
gens-bestaaiddeelen wordt tteperkt
Het geld wordt „geblokkeerd",
zoodat men er practisch niets mee
kan doen en met de rest het
„vrije" gid, kan men aankoopen
doen, hetzij van „vrije" artlkt'en,
hetzij van artikelen die op de bon
zijn, of waarvoor een speciale toe
wijzing noodzakelijk is.
C. Het type, waarby het tb-schik
kingsrecht der economische subjec
ten over bun vermogens- en in-
komena-bestanddeelen alsmtede
°ver hun arbeidskracht onaangte-
4ast blijft en waarbij dus ook het
tuil- en prijsvormings-mechanisme
v»n de vrije vertoéershouding ge
handhaafd wordt, maar waarbij de
leidinggevende instanties er naar
streven, viai dit prijsvormingsme
chanisme, bepaalde resultaten te
te-reiken, (b.v. grondstof fenvalori-
saties valuta-egalisatie-fondsen,
belasting- en tol-politiek, sociale
verzekering, werkioozensteun, ore-
van overheidsdiensten boneden
kostprijs b.v. op vervoersgeb.
Ook de disconto- en open-markt-
politiek bjhooren onder type C.
In het type A. („Socialistische
Economie") verdwijnt het geld. De
ruilmiddelfunctie hoeft niet langer
waargenomen te worden. Maar hoe
staat het met de rekenmiddel-
functie?
In c?é vrije economie haden we de
markt met haar Prijzen, die een
richtsnoer vormden by de produo-
tie. Stegen de pryzen van sommige
artikelen dan be tee tornde dat
meestal dat er te weinig van die
goederen geproduceerd werden, en
het eigenbelang der producenten
zorgde er voor, dat de productie
opgevoerd werd.
Het geld hielp bü de berekening
van de kosten en opbrengsten. In
de „Socialistische Economie" van
type A. zyn er echter geen prij
zen. en is er geen gb-ld.
Er is geen richtsnoer meer voor
de productie. In het slotartikel
beschouwen we dit nader, om daaT
na ook cJé types B. en C. te be-
kyken. k. w.
Een lijvige
agenda
TAE MINISTERS van Buitenland
sche Zaken der Groote Vier
zyn Zaterdag weer te Parys in het
Luxembourg byeengekomeu. Er
heerschte een harteiyke sfeer.
Men is tot overeenstemming ge
komen over een agenda van 4 pun
ten, te weten:
1. De vredesverdragen met Italië,
Roemenië, Bulgarije, Hongarye en
Finland.
2. Duitschland.
3. De Oostenrüksche kwestie,
waarby tevens zal worden behan
deld het Amerikaansche ontwerp
verdrag tijdens de vorige bijeen
komst voorgelegd.
4. De politieke ontwikkeling in
Italië.
De volgende by eenkomst zal van
middag plaats hebben.
Molotov wilde het vierde punt op
de agenda geplaatst zien, omdat,
naar Iiij zeide, de Italiaansche mo
narchisten niet bereid zyn zich
neer te leggen by het oordeel van
het volk. De monarchisten werden
door hem pro-fascistisch genoemd.
OCHIPHOL verwelkomde Zaterdag
13 de 100.000ste K.L.M.-passagier
sedert de heringebruikstelling van
het vliegveld voor het burgerlucht-
verkeer in Juli 1945.
TyjEYER SCHWENKE, tot 1944 dL
recteur van de „Vereenigde
Persbureaux" is gearresteerd. Hij
had een doktersattest weten te krij
gen, dat hij zenuwziek zou zijn.
|"|E VOEDSELRANTSOENEN voor
kinderen bevatten veel meer
calorieën dan zij volgens weten
schappelijke onderzoekingen nood-
dig hebben. Aldus heeft Prof.
Goudriaan eenigen tijd geleden in
de ..economisch-statlstlsche be
richten" voorgerekend.
De „Nieuwe Nederlander" com
mentarieerde het bericht als volgt:
gezinnen met kinderen hebben
eten over en kunnen hun bonnen
verkoopen. Vandaar zwarte han
del op groote schaal. Wanneer
zal de overheid hieraan een ein
de maken en de kinderen tege
lijkertijd geven naar hun behoef
ten, dus een vermindering van de
rantsoenen?"
Levend in het land der groote
gezinnen hebben wij na deze wijs
heden even onze oogen uitgewre
ven. In de eerste plaats wisten
wij nl. niet, dat alhoewel het
verschijnsel van den bonnenhan-
del ons niet onbekend is deze
een gevolg is van een bestaand
overschot aan bonnen in de groote
gezinnen. Wel is ons bekend, dat
er groote gezinnen zijn, die een
deel van hun bonnen verkoopen
om er de resteerende van te kun
nen gebruiken ten dienste der
eigen voedselvoorziening. M.a.w.:
de onevenwichtigheid tusschen
loon- en prijspeil, tusschen inko
men en kosten van het voedsel
pakket dwingt er hen toe.
Maar krijgen de kinderen en
hier gaal; het voornamelijk om
werkelijk een te hoog calorieën-
aantal toegewezen? Wij hebben de
vraag medici voorgelegd en
deze antwoordden on*> met het
simpele wederwoord „daar valt
niet op te antwoorden, omdat de
behoefte van elk kind kwantita
tief en kwalitatief verschillend is.
Een regeling te treffen, die niet
boven het strikt benoodigde uit
gaat en aan de behoefte van elk
kind tegemoet komt, is dus vol
strekt onmogelijk".
Deze verkl^fcing laat o.i. aan
duidelijkheid niets te wenschen
over. Wij hopen daarom van har
te, dat de distributie-autoriteiten
minder luchthartig dan de Nieu
we Nederlander conclusies trek
ken uit een gegeven, dat door zijn
algemeenheid geen houvast biedt.
VERMOEDELIJK 17 SLACHI OFFERS
(Van onzen redacteur).
7ONDAGNACHT om 2.17 uur is
het ca. 8.000 tons motorschip
„Meerkerk" van de V.N.S. ter
hoogte van Westkapelle op een
mijn geloopen. Vermoedelijk on
voldoende rekening: houdend met
den sterken vloedstroom is het
schip l'A mijl ver in het mijnen
veld terecht gekomen, dat het
Oostgat begrensd.
Men seinde naar de in de buurt
zynde loodsboot nr. 15 om een
loods doch deze gaf met lichtsig
nalen te kennen, dat de „Meer
kerk" haar moest volgen opdat de
beloodsing buiten het mynenveld
kon plaats vinden. Even later volg
de een hevige ontploffing ter hoog
te van de machinekamer. Terstond
maakte het schip slagzij, zoodat de
sloepen niet uitgezet konden wor
den. De loodsboot onder bevel van
schipper List koerste er toen di
rect heen, nam de opvarenden aan
boord en bracht hen om ongeveer
5 30 uur in Vlissingen aan wal. In
de „Scheldehal" werden zy door de
afdeeling Vlissingen van het Roode
Kruis verzorgd en de twee betrek-
keiyk licht gewonden verbonden.
Hier gaven de heeren Kolff, de di-
recteud van het loodswezen, kap.
ter zee Calletuels en de directeur
28 Juni: de groote dag.
/AP DEN TABAKSBON die op 28
Juni wordt aangewezen, zal
men voor de eerste maal zijn keus
kunnen bepalen uit verschillende
merken.
Zooals „Parool" verneemt, zal de
middenkwaliteit der nieuwe sortee
ring van vrijwel dezelfde kwaliteit
zyn als de Rhodesia en ook 60 cl.
kosten. Aan de winkeliers wordt het
overgelaten de Rhodesia en de nieu
were merken eeriyk onder hun klan
ten te verdeelen.
Britsch ultimatum aan Indonesiërs bij Soerabaja
TT ET GEALLIEERDE hoofd.
kwartier te Batavia doet
mededeeling van grootere acti
viteit op alle fronten op Java en
rondom Medan op Sumatra.
Teg'éiytoertyd wordt die politieke
atmosfeer meer gespannen. De In
donesiërs beweren, dat de in de
laatste maanden plaats gehad heb
bende uitbreiding van het geallieer
de gebied om Batavia in het bin
nenland wordt beschouwd als een
poging tot herovering. Het gedreun
ÏAE INTERNATIONALE commis-
sie voor het bestudeexen van
Europeesche vraagstukken heeft
eten dérslag gepubliceerd van haar
onderzoekingen met betrekking tot
Duitschland. De commissie ver
klaart, dait Duitschland vóór zyn
nederlaag maatregelen heeft geno
men om zyn oorlogsproductie voor
vernietiging te vrywaren en de oor
logsindustrle met betrekkelijk ge
ringe moeite weer grootendeels kan
herstellen.
De commissie ziet drie moge
lijkheden om aan deze moeilijk
heden het hoofd te bieden. Ten
eerste het annexeeren van dce
len Duitsch grondgebied door
andere staten, zooals dit reeds
in het Oosten is geschied. Ten
tweede het bitemationaliseeren
van bepaalde Duitsche gebieden
en ten slotte het scheppen van
onafhankeiykc Duitsche staten.
De oommissie geeft haar voor
keur aan het internationaliseeren
van gebieden omda/t dit een dui-
d'éiyk afgerond systeem is, dat in
het verleden beproefd is.
Deze argumenten gelden in ver
sterkte mate voor het Ruhr-ge-
bied, dat reeds langen tyd een
springplank der Duitsche, agres
sie geweest is: Een oplossing ziet
de commissi^ in internationalisatie
van het R u h r g e b i e d onder
toezicht van de vereenigde volken,
terwyl dit gebied dan opgenomen
zou worden in een federatief
Duitschland. Het bestuur van het
Rruhrgebied zou gevoerd worden
door een commissie, waarin de
aangrenzende landen Frankrijk
België, Luxemburg en Néderland
naast Engeland ais bezettende
mogendheid zitting zouden hebben.
Ten aanzien van deze zaken zal
men tot overeenstemming dienen
te komen op een vredesconferentie,
waaraan alle landen, die in dezen
oorlog gevochten hebben, deel zou
den moeten nemen.
Heden zon onder 21.02 uur en
maan onder 6.18 n. Dinsdag zon
op 4.19 uur. Weersverwachting:
In den ochtend tijdeiyk gelijk-
matigen regen by geheel bedek
te lucht en matige Zuidelyke
wind. Daarna scherpe wlndrui-
ming naar West of Noord-West
brekende bewolking en een en
kele regenhui. Koel voor den tijd
van het jaar.
van mortiervuur en artilleriogedon
der kan in Batavia duidbldjk wor
den gehoord. Eenheden van de .12ste
Britseh-Indische divisie, die eenl-
ge dagen geleden stellingen in
omgeving hebben ingenomen
verdedigen deze thans tegen Indo
nesische extremisten.
Dritsche vliegtuigen hebben rond'
om het gebied van Soerabaja
pamfletten met het voigbnde ulti
matum uitgeworpen:
„Indonesische strijdkrachten wor
den thans in de nabijheid van
Soerabaja geconcentreerd. Dit in
strijd met de door uw leiders ge
geven verzekering, dat alles zou
worden gedaan om een gewapend
conflict tusschen geallieerden en
Indonesiërs tijdens den voortgang
van de onderhandelingen te ver
mijden. Indien niet alle troepen
bewegingen en verdere maatrege
len in het gebied begrensd door de
lijn Pangkore-Lamongan-Modjoker
to de rivier e Porong en de kust
onmiddellijk worden gestaakt, zul
len de concentraties binnen 24
unr en zonder verdere waarschu
wing uit de lucht worden aan
gevallen".
TAE WERKCOMMISSIE van de
Britsch-Indische congresparty
heeft het plan van de Britsche ka
binetscommissie tot vorming van
een, ad-interim-regeering, evenals
de voorstellen betreffende de con
stitutie van Brilsch-Indië in de
toekomst, verwerpen. De onderko
ning van Britsch-Indië Lord Wa-
veü, heeft nu een aantal vooraan
staande Indiërs ultgenoodigd zit
ting te nemen in een voorlooplg-
Indisch kabinet, dat zich zal bezig
houden met het ontwerpen van een
grondwet. Tot de uitgenoodigden
behooren Pehroe en Dzjinnah,
van „de Schelde" Wessellnk biyk
van hun belangstelling.
Van de bemanning, die 17 offi
cieren, 14 passagiers en 74 Las
karen (Br.-Indiërs) telt, worden
er 15 tremmers en stokers (Las
karen) vermist, alsmede de vier
den machinist L. Janssen en den
assistent-machinist J. Verduyn,
beiden uit Middelburg, die ter
stond na de ontploffing met hun
zwemvesten over boord sprongen
en door den sterken stroom wer
den meegenomen.
De kapitein, stuurlieden, de hoofd
machinist en de marconist zyn Zon.
dagmiddag voor dat het schip in
tweeën is gebroken van boord ge
gaan. Het schip dat 800 ton lading
by zich had en van Rotterdam via
Antwerpen op weg was naar Austra
lië moet als verloren worden be
schouwd. Sleepbooten en de red
dingsboot uit Breskens zyn in de
nabyheid.
AUTONUMMERS-
MYSTERIE.
AEN LAATSTEN TIJD heeft men
kunnen constateercn, dat een
ware manie is ontstaan om aan
de verkeerswegen autonummers te
noteeren. De lijsten soms fan
tastische aantallen van deze num
mers bevattende worden dan
toegezonden aan de A.N.W.B. en
aan de K.N.A.C. in de veronder
stelling, dat daarvoor geschenken
worden beschikbaar gesteld.
De A.N.W.B. en de K.N.A.C.
deelen ons mede dat door hen nooit
dergelijke volkomen doellooze
„wedstrijden" zijn georganiseerd
en de oorsprong van deze geruch
ten volkomen een mysterie moe
ten worden geacht. Daar de kin
deren zelf ernstig gevaar loopen
bij deze zonderlinge liefhebberij
doen beide bonden een klemmend
beroep op ouders en opvoeders
deze zinlooze bezigheid tegen te
gaar».
n
Goede -gen
in den Haag.
/"OEDEWAAGEN, die eenige da-
gén- geleden in Duitschland is
gearresteerd is naar den Haag
overgebracht.
■yOLGENS mededeeling van het
C.D.K. blyven de toewyzingen
923 voor zachte zeep tot nader aan
kondiging geldig.
9
/AFGERICHT is de „oude S.D.A.
P." door ca. 100 oud-S.D.A.P.'ers
ALS OPVOLGER van het overle-
den Tweede Kamerlid Ruiter is
dhr. J. Ysselmuiden (Arnhem) be
noemd)
TTET LEIDERSCHAP van het
riieuwe Arabische Hooge Be
stuur is door den Raad van den
Arabischen Liga toevertrouwd aan
n Moefti van Jeruzalem. De ver-
'blijfplaats van den-Moefti is nog
steeds onbekend.
JAOMINE J. SNETHLAGE uit
Oyen is door het Bossche Tri
bunaal veroordeeld tot een vermo
gens verbeurd verklarir. g van f 1000
en ontzegging van het kiesrecht
voor 10 jaar. Hij had in den bezet
tingstijd een brochure geschreven,
waarin hij pleitte voor een over
winning van Duitschland en waarin
hij zich laatdunkend over de Ver.
St. en Engeland uitliet.
TAIT JAAR worden in 47 plaat-
sen de examens afgenomen
voor het middenstandsdiploma.
Er zyn ongeveer 40.000 can
didates
TW'AAR de „Cape Times" meldt
zullen 5.000 weezen o.a. van Ne
derland een immigratievisum ont
vangen voor Zuid-Afrika. De eer
ste groep zal 400 Joodsche kinde-,
ren van 2 tot 7 jaar omvatten.
|AE STAKING van Amerikaan-
sche zeelieden, die 15 Juni zou
beginnen, is niet doorgegaan. De
zeelieden krygen loonsverhooglng.
■yOLGENS een ontwerp-decreet,
aangeboden aan de Grieksche
Kamer, zal in Griekenland 1 Sept.
een volksstemming gehouden wor
den betr. den terugkeer van Ko
ning George.
