HET ZUIVERIHGSDRAMA
Bevin hekelt
„beneden de verwachtingen"
Sovjet-politiek
TWEE JAAR GELEDEN:
ER ZIT GEEN LIJN EN
GEEN STELSEL IN
mobilisatie
In joego-slavie?
Prof. Romme gaat heen
als Rijksbemiddelaar
Sjahrir zal met tegenvoorstellen
voor den dag komen
WAAROM BLIJFT
SOVJET-ZONE IN
DUITSCHLAND
GESLOTEN?
PROVINCIALE STATEN
vóór 21 Juni bijeen
TWEEDE JAARGANG*— No. 482
UITGAVE STICHTING „DE STEM"
DLrecteur J. A. H. M. VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J. J. H. A. BRUNA Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W. GROFFEN, Vlisslngen;
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 8. tel. 102; Red J. v. d. BROEK, Bijbureau
Oostburg, Nleuwstr 25 Z.-Eilanden: Bureau
Goes, Westsingel 75, tel. 2236 Red. N.J. KARHOF
Voor God Koningin en Vaderland,
WOENSDAG 5 JUNI 1946
Commissie van Toezicht: A. L. J. AERNOUDTS
C. J. VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST;
Mr. Dr. A. J. J. M. MES; Mr. H. B. L. DE
RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 1.38 per kwartaal
per post 4.10 per week (bij nlet-post-
bestelllng) f 0.26; Losse nummers 6 cent.
tJET ARTIKEL over die zuivering,
geplaatst in or^s blad van 20
Mei heeft eenige reactie gewekt.
Er is allereerst een inzender, diie
herinnert aan het woord, door
H.M. de Konihgln voor Raddo
Oranje gesproken, dat er in een
bevrijd Nederland geen plaats meer
zou zijn voor landverraders en
consorten.
En wat televen wij nu? zoo
vraagt dit schrijven en aLs ant
woord volgt: ..Zij gaan vrij rond,
evenals de zoogenaamde genatu
raliseerde Duitschers, die voor mij
(en voor anderen) moffen blijven."
Wat de NSB-ers betreft, men heeft
het nu over zware, lichte en half
lichte gevallen, maar men vergeet
daarbij, dat al deze gevallen zeker
heel zwaar geworden zouden zijn, in
dien onverhoopt, het naziregiem de
eindoverwinning behaald zou heb
ben.
Wat de berechting aangaat, waar
om zijn de SS. landwacht en derge
lijke dit waren in vijandelijk uni
form gekleede en bovendien bewa
pende lieden niet direct na hun
arrestatie voor een krijgsraad ge
bracht?
Hebben al deze menschen, groote
en kleine gevallen, gedurende de vijf
oorlogsjaren niet in ieder opzicht ge
profiteerd ten koste van de trouw
gebleven bevolking? Niettegenstaande
dit alles zou men het spreken van
het menschelijk gevoel nog tot zekere
hoogte kunnen billijken, indien er
geen oorlogsslachtoffers waren ofwel
deze laatste categorie reetfs volledig
ware schadeloos gesteld. Zoolang dit
echter niet het geval is (er zijn nog
landgenooten die sinds Mei 1940 in de
misère zitten) ware het wenschelijk,
dat eerst alle krachten, niet met
woorden, maar in daden besteed zou
den worden aan al degenen, die door
oorlogsgeweld leed en schade onder
vonden hebben en wanneer dit voor
elkaar is, dat men dan zich voor zoo
ver noodig bezorgd maakt over de
toekomst van NSB-ers en andere
handlangers van den vijand.
Een andere Inzender betwijfelt,
of de door Prof. Duinstee aange
prezen middelen doeltreffend zul
len zijn, waarna hij voortgaat:
Natuurlijk worden er, zooals overal
in de wereld, prove fouten gemaakt.
Maar om te beweren, dat de gelteele
politieke berechting welhaast illusoir
wordt gemaakt door het den dans
ontsprongen zijn van kleine en groo
te sluwe boeven, is een dwaasheid,
want ook in de normaal misdadige
wereld is zulks het geval.
Opvoering van tempo zou mogelijk
zijn, door militaire gevallen SS en
SD te brengen voor een zuiver mi
litair gerecht en economische geval
len weermachtsleveranties e.d.
bij een economische rechtbank: in
welke laatste ook anderen dan juris
ten, bv. economen, zitting konden
hebben.
Een versterkt korps offlcieren-fis-
v u. *n" k.f'iseh vele duizenden
lichte gevallen, uit de 75000 arrestan
te., tuben u't te schiften.
Overigens is het Nederlandsche
volk aan eer en nageslacht verplicht
offers over te hebben voor belangrijke
zaken.
\yGELOOVEN, dat deze inge
zonden stukken langs d? kern
der zaak heen redeneeren. Nie
mand is ertegen dat landverra
ders, collaborateurs, handlangers
van den vijand berecht worden.
Niemand is er ook tegen, dat ze
gestraft worden.
Mlaar het gaat juist om de zeer
breede oategorie van menschen.
die wel in eenlgerlei opzicht
„fout" zijn geweest of nog minder
nog: die wel eens „fouten" hebben
gemaakt doch van wie men niet
raag zeggen, dat ze „in ieder op
zicht" geprofiteerd hebben ten
koste van de trouw gebleven bevol
king".
Men eert de si>oorweg menschen
en terecht om hun prompte
en moedige staking, men legt hun
ook rerder niets in den weg al
hebben ze vóór September 1944 op
groote schaal rrvEdegeholpen aan
het vervoer van troepen, kTijgs
materiaal, gevangenen; ai hielpen
ze gewillig mee bij het vrij houden
van treingedeelten voor Wehr-
machtsmenschen, terwijl de Ne
derlanders in de rest der coupé's
als sardientjes werden verpakt;
al heeft de vijand uit hun arbeid
groot voordeel getrokken. Men
redeneert: de instandhouding van
het bedrijf was zoo"n groot
goed, dat men zich deze collabo
ratie mocht laten afdwingen. Als
men echter op andere terreinen
komt, dan wordt er zóó niet gere
deneerd, dan zegt men: Alles was
beter dan zóó den vijand in die
kaart spelen.
Een ander voorbeeld: Het bios-
ooopbedirijf heeft in z(jn geheel
noodgedwongen de Duitsche pro
paganda gediend. De journaals ver
heerlijkten de kracht en de
sterkte en de onoverwinnelijkheid
der Nazi-heerscharen, ze vertoon
den de N.S.B.-bonzen in al hun
praalden prots, ze wekten op tot
dienstneming bij de S.S. enz.
En ook de speelfilms moesten be
wondering en eerbied bijbrengen
voor de Nazi-cultuur. Men rede
neert blijkbaar: Het heele bios
coopbedrijf kan daarvoor niet ge
straft worden, want het was van
groot belang, dat het in Nederland
sche handen bleef, dat de moffen
er geen beslag op legden enz.
Als echter andere vormen van
voorlichting en cultuurversprei
ding voor het voetlicht der zuive
ring komen, dan warden de
strengste maatstaven aangelegd,
dan volgen er inbeslagnemingen en
verboden om voor langer of korter
tijd te werken.
Dat is het wat zoo velen ergert
in het heele zuiveringsge\ ai: er
zit geen lijn en geen stelsel in..
Men pluist precies na wat men
schen, die in zeer moeilijke posi
ties sten eten op bepaalde momen
ten verkeerd gedaan of gezegd
hebben, terwijl anderen, die zich
de weelde konden veroorloven van
terzijde te blijven als kranige
kerels worden geëerd.
Men vergeet niet zelden, dat het
onderduikingshjtlr en het verzets-
front slechts bestaan konden bij
de gTatie van hen, die op hun
posten bleven en dan ook wel eens
iets daden, dat met strengen
maatstaf gemeten, niet door den
beugel kon.
Men heeft te weinig oog voor
den groei der verzetsgedachte, die
in de eerste jaren der bezetting
bij slechts kleine groepjes leefd:
doch onder den wassenden druk
der terreur tot een machtige be
weging aanzwol.
Kortom: men is gaan „zuiveren1
zonder dat men zich eerst helder
voor oogen had gesteld wat d:
begrippen „zuiverheid" en on
zuiverheid" precies inhielden.
rvOK TEN AANZIEN van den
aard der bestraffing is men
stelselloos en zondar verbeeldings
kracht te werk gegaan.
Men copieerde domweg het
systeem der concentratiekampen
natuurlijk wat verhumaniseerd
en tracteerde het Vaderland zoo
niet alleen op hooge materieclc
kosten, doch ook op een verbit
terde massa uitgestotenen, die
heel moeilijk te herwinnen zal zijn
voor den wederopbouw van het
vaderland.
Dat zijn de grieven en die blij
ven onaangetast, als men betoogt,
dat de oorlogsslachtoffers vam zoo
menigen aard slecht geholpen zijn,
als men roept om vergelding voor
het veroorzaakte leed.
Niet dat «r gestraft wordt, is
de fout, maaT dat er zoo normen
loos en zonder goed begrip van de
werkelijkheid wordt gestraft dat
zal zich wreken, nu en in de to
mende jaren.
Tenzij een vaste, doelbewuste
hand heel het zuiveringscomplex
met eenvoudige en heldere maat
staven met rerchtvaarchgie en doel
matige maatregelen volkomen
herziet..
yOLGKNS de Dally Mail zouden
de bladen te Belgrado alge-
meene mobilisatie in Joego-Slavië
nebben aangekondigd. In de door
de geallieerden bezette zone van
venetia Julia zou de alarmtoestand
zijn afgekondigd.
v^.'rriest heeft de spanning het
hoogtepunt bereikt. „De Joego-Sla-
^fc'l2„bc.v„olkln<? wacht opgewonden
maarwhifi"™®1 Ult Moskou van
i Tit0.en zün chefs van
nwi e®"e.'ia staf". zoo heet het
in de Dally-correspondentle.
pROF. mr. C. P. M. ROMME heeft
den minister van Sociale Za
ken verzocht om ontheffing van het
ambt van lid en voorzitter van het
College van Rijksbemiddelaars,
zulks ln verband met zijn verkie
zing tot lid van de Tweede Kamer
der Stai-en Generaal en den om
vang zijner overige werkzaamheden.
Prof. Romme heeft bedankt als
lid en vice-voorzitter van het be
stuur der Kath. Volkspartij, welks
vergaderingen hij voortaan als
voorzitter van de kath. fractie derf Engeland
T.irnA/ÏA IFAM AM frnl UiintAnats ItiepnVlon 13
Tweede Kamer zal bijwonen.
MET ALLEEN
HET SOVJET-STELSEL
IS DEMOCRATISCH
ALLEEN met de onbelemmerde
medewerking van de Sovjet-
Unie zei Bevin in het Lager
huis in een belangrijke verkla
ring over de buitenlandsche po
litiek van Engeland kan er in
Europa van een duurzame vrede
sprake zijn.
De opvatting der Sovjets, dat al
leen het Sovjetstelsel democratisch
is en alle overige systemen openlijk
of bedekt fascistisch zijn, keurde
hij af. Deze opvatting noemde hij
een der grootste hindernissen voor
den vrede.
Aangaande het Italiaansche-Joe-
goslavische grensprobleem merkte
hij op, dat het Sovjet-voorstel zou
beteekenen: alle Slovenen, uit Ita
lië maar meer dan 500.000 Italianen
in Joego-Slavië.
Ik kan er niet toe komen, zet
Bevin, Triest af te staan aan Joe
go-Slavië. Triëst moet een inter
nationale haven worden en niet
een internationale pion in het po
litieke schaakspel.
Bevin wenschte, dat de Sovjet-
Unie bereid zou zijn het Oosten-
rijksche probleem tegelijk met het
Itallaansche en dat van het Donau.
"bekken te behandelen.
wil de betrekkingen
tusschen Roemenië, Hongarije en
IIET HOOGE WOORD is er bij Sjahrir en Soekarno cum suis dan
officieel uit. De hoeren kunnen de Nederlandsche voorstellen na
melijk niet aanvaarden.
ne Nederlandsche voorstellen zijn
ver beneden de verwachtingen
gebleven, zoo verklaarde Sjahrir tij
dens een persconferentie.
Hij voegde er toe, dat een van
de voornaamste redenen voor de
teleurstelling was geweest, dat de
Nederlanders hadden geweigerd
de onafhankelijkheid van Suma
tra de facto te erkennen ofschoon
er ook nog andere punten zijn.
Binnen een of twee dagen zal hij
een begin maken met het ontwer
pen van tegenvoorstellen. Dit ont
werp zal hij ter goedkeuring
vervolgens aan Soekarno voorleg
gen. HU zeide verder, dat de Ne
derlanders bij het voorleggen van
hun voorstellen hem nooit hadden
gezegd, dat dit uiterste voorstellen
waren.
Men neemt ln Batavia aan, dat
deze tegenvoorstellen ln hoofdzaak
zullen behelzen, den elsch, dat de
republiek Indonesia geen autono
me staat binnen het kader van het
koninkrijk zal zijn, doch eerder 'n
onafhankelijke staat, wel
ke aanvankelijk met het koninkrijk
door een verdrag zal zijn verbonden.
De erkenning van 't de faeto ge
jJEERBOVEN geven wü een over
zicht-kaartje van de grootste
militaire gebeurtenis aller tUden:
de geallieerde Invasie in Norman-
dië in den nacht van 5 op S Juni,
1944.
Met hoeveel spanning heeft de
heele beschaafde wereld op deze
invasie gewacht. Men hoopte er
vurig op, doch men vroeg zich toch
ook dikwijls af, of de beloofde lnva
sie werkelijk zou komen of dat 't luk
ken zou de Duitschers die ten
kos'e van veel bloed en tranen der
bevolking overal zeer zware verster
kingen hadden aangelegd te
overrompelen.
Maar toen de geallieerden hun
belofte gestand deden en even
grandioos als stoutmoedig juist de
meeste versterkte kuststrook van
West-Europa bestormden, de ge
weldige Duitsche stellingen murw
beukten en na heldhaftigen strijd
eerst meter voor meter vorderden
en daarna de Nazis als maar voor
zich uitjaagden, wist men dat het
spoedig afgeloopen zou zyn met de
Duitsche overheersching. En met
groote dankbaarheid ln het hart
volgd men in het geteisterde en
uitgehongerde West-Europa de
helden-prestaties der geallieerde
legers. Men juichte mee met de
sucoessen. men voelde z' h <j,én
met hen. Niet om het materieele
gewin dat school ln een volledige Naai-verplettering, maar onwiat een geallieerde zegepraal redding
be tee kende voor de Christelijke beschaving en. cultuur. Het h goeddaaraan nog eena te denken,
andere met de Sovjet-Unie niet ia
den weg staan, zei hij, maar het
wenscht voor zich zelf de oude re
laties te herstellen (zooals men
weet ondervond Engeland moeilUk-
heden bU het trachten om tot over
eenkomsten te komen met genoem
de landen).
fl/Tet betrekking tot Eritrea en So-
maliland verklaasde Bevin. dat
hij het onrechtvaardig van Molotof
vond Groot-Brittannië er van te
beschuldigen ten koste van Italië
zUn imperium te willen uitbreiden.
Engeland kan ook niet goed
keuren, dat de Sovjet-zone in
Duitschland gesloten blijft, ter
wijl de Britsche open staat voor
inspectie. Voorts is het Engeland
niet mogelijk 60.000.000 pond per
jaar uit te trekken om de Duit
schers te steunen.
HU had geen bezwaren tegen het
afstaan van het Saar-gebied aan
Frankrijk, maar wilde, alvorens een
eindoordeel uit te spreken, het Duit
sche probleem toch als een geheel
behandeld zien.
Wat aangaat het voorstel om
vertegenwoordigers van de een-en-
twintig belanghebbende naties te
doen bUeenkomen ln verband met
het falen van de conferentie der
vier ministers, meende Bevir dat
de betrekkingen met voormalige
vlJandelUke staten zoo spoedig mo
gelijk geregeld dienen te worden.
Bevin ton niet gelooven, dat de
volgende conferentie een succes zou
zijn, maar in het belang van de
gewone menschen over de geheele
wereld zou hU zUn uiterste best
doen.
TVE Commissarissen der Koningin
ln de onderscheidene provin
ciën zyn gemachtigd, de Staten
hunner Provincie, vóór 21 Juni in
buitengewone zitting bijeen te roe
pen. teneinde over de toelating der
nieuw inkomende leden dezer Sta
ten te beslissen en den, door de wet
vereischten eed (verklaring en be
lofte) te doen aflegger,
zag over Sumatra zal eveneens deel
uitmaken van de in het tegenvoor
stel vervatte eischen.
In republikeinsche kringen wordt
verklaard, dat dit of een daarop
zeer gelijkend schema in tegenwoor
digheid van Sir Archibald Clark
Kerr tusschen. dr. van Mook en
Sjahrir te Batavia in het laatste
stadium der besprekingen is be
sproken, waarna van Mook het aan
de Nederlandsche regeering heeft
overgelegd, welke, aldus deze repu
blikeinsche bron, daarmee niet ac-
coord heeft willen gaan.
Tn Batavia is een Nederlandsche
patrouille beschoten, waarbU een
soldaat werd gewond. Een brug ten
Noorden van Tjipanoekan is door
de Indonesiërs opgeblazen en door
onze genietroepen weer hersteld.
Het DJrakah-station te Semarang
is door de Indonesiërs bezet, die
later door Nederlandsche troepen
weer werden verdreven. Aanvallen
op Nederlandsche stellingen ten
Noorden van Toegoe zUn afgesla
gen.
Soerabaja en Kletek blUven nog
steeds het tooneel van botsingen,
'n Patrouille werd door ongeveer 50
Indonesiërs aangevallen, waarbU 1
man gewond werd. Nederlandsche
mariniers hebben de door terro
risten bezette stellingen in den Zui
delijken sector van Soerabaja aan
gevallen en zUn tot in Tjimandl
doorgedrongen. Er ls hevig tegen
stand geboden te Betro. De Ne
derlandsche verliezen bedroegen 4
gewonden. Het gebied ls nu gezui
verd.
Heden zon onder 20.55 uur
maan onder 1.11 uur. Donder
dag zon op 4,23 uur, maan oiv-
der 11,47 uur.
Weersverwachting: Zwaar
bewolkt met plaatselijk eenige
regen. Matige, aan de kust tij
delijk krachtige Zuid-Westelij
ke wind. Weinig verandering
in temperatuur.
