Overleg met bevolkingsgroepen
Indonesische adviseurs
■wa teleurgesteld
Dr. van Mook wil:
Perzische vraaqteekens
mist nog de breed» visie
BERN JUICHT
prinselijk paar toe
M®T'
Ter verduidelijking der regeerings-
plannen en benoeming van verte
genwoordigers voor de Rijkscon
ferentie.
DE KABINETSWISSELING
Doodstraf
voor kampbeul van Ommen
TWEEDE JAARGANG. No. 471
UITGAVE STICHTING „DE STEM"
Directeur: J. A. H. M. VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur3. 3. H. A. BRUNA Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W. GROrFEN, Vllsslngen;
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 8. tel. 102: Red 3. v. d. BROEK. Btjbureau
Oostburg, Nieuwste 23Z.-Etlanden: Bureau
Ooes. Westsingel 75, tel. 2236. Red. N.3. KARHOF
Voor God Koningin en Vaderland,
WOENSDAG 22 MEI 1946
Commissie van Toezicht: A. L. J, AERNOUDTS;
C. J. VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST;
Mr. Dr. A. J. J. M. MES; Mr. H. B. L. DE
RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal
per post 4.10 per week (bij niet-post-
bestelling) 0.26; Losse nummers 6 cent.
TJET IS NOODIG, aan het
n Nederlandsche volk duidelijk
te maken, dat de drie Indone
sische adviseurs van onze regee
ring, die de conferenties op St.
Hubcrtus hebben bijgewoond,
teleurgesteld in Indië teruggeko
men zijn, aldus onze Itataviasche
correspondent.
'ALS WOORDVOERDER koos ik
den oudste van de drie, dien
luitenant-kolonel der artillerie
van lret Kon. Ned. Ind, Leger Son-
faoao.
Wat overste Santoso teleurge
steld heeft is niet ut de -eerste
plaats het feit dat de drie loyale
Indonesische adviseurs bij de
eigenlijke besprekingen op Hooge
Veluwe niet ails deelnemers, doch
als ambtelijke -adviseurs zijn be
handeld. Na de conferentie hebben
zij golukbig gelegenheid gehadi
hun standpunt tegenover de re
geering te ontvouwen en dit is
niet zonder invloed gebleven.
Overste Santoso hoopt nu. dat
de Regeeringsverklaring van 10
Februari jl. niet langer uitslui
tend en alleen als voorstellen be
schouwd worden, ge-richt aan de
republikelnsche „regeering" maar
tegelijkertijd als richtlijnen voor
de te houden Rijks-conferentie en
verdere staatkundige hervormingen
in Indonesië waiaamede onmiddel
lijk een Migin gemaakt dient te
worden zonden' liet antwoord van
de „republiek" af te wachten.
1VT AAR wait Overste Santoso
vooral teleurgesteld heeft, is
het ontbreken «ui een „nationaal
en geestelijk reveil" in alle lagen
van het Nederlandsche volk ten
opzichte van Indonesië. Er is wel
belangstelling voor „de Indonesi
sche kwestie" maar niet voor
Indonesië aïli. De overste, die
zich bij voorkeur bedient van
militaire tennen, drukte liet ails
volgt uit: die belangstelling is
politiek-tactisch niet staatkundig-
strategisch. Het is een afwegen van
belangen, niet van het oplossen
van groote staatkundige problemen
Dat het gaat om een nieuw we.
reld vraagstuk, om het vestigen
van een cultureel-economisch
sterken staat in Indonesië want
dat een zwak Indonesië een voort
durende bedreiging mn den we
reldvrede vormt, dat inzicht mis
!k bij den Nederlander, aldus de
overste.
Hy brok een parallel tusschen
Indonesië 'en Palestina. Palestina,
vanouds een bron van politieke
onrust en het tooiveel vran voort
durende penetratie van vreemde
lingen, Maar Palestina was eer
tijds cultureel een sterke staat
wat Indonesië nooit geweest is.
Nog altijd is in Nederland te
veel de vraag: „Wat heeft Neder
land in Indië noodig?" en niet
„Wat heeft Indië noodiig?"
Willen wij werkelijk een sterk
wereldimperlum vestigen dan
iets heel -anders noodig. Dan
het noodig. niet dat liet rendement
van Indonesië ten behoeve van
Nederland zoo hoog mogelijk wordt
opgevoerd, doch dat Indonesië met
behulp van Nederland zoo sterk
mogelijk wordt gemaakt.
Dan voldoet niet langer een
ministerie van „Overzeesehe Ge-
biedsdeelen", doch bepaald nood
zakelijk wordt dan de oprichting
van een ministerie van coördi
natie voor het geheele Koninkrijk.
Dit minis ter ie moet aan de vol
keren van het geheel' Koninkrijk
u? 200 hoodage Inzicht geven van
elkanders belangen, nooden en
behoeften niet alleen door het
verstrekken van gegevens, maar
ook dooi uitwisseling van perso
neel, niet allben vam overheids
organen maar ook van particuliere
bedrijven.
Dan is in Indonesië waarlijk
iets grootsch te verrichten'
Altijd en altijd nog Is in Neder
land liet wachtwoord: laat Indië
er maar eerst om vragen.
Men moet beseffen dat het
thans gaat om geslachten en ge
slachten. Er moet een totale gees
telijke herbewapening komen. Al
leen dim zal the hartelijke samen
werking met inzicht in eikaars be
langen tot stand gebracht worden
die een noodzakelijk^ voorwaarde
is voor het welslagen van het
nieuwe en sterke Indonesië. De
politiek van „tawar menawar"
(loven en bieden) moet voorgoed
verlaten worden.
Helaas, de Nederlander ziet het
niet.
QPREKENDE over de positie van
Soetan Sjahrir zelde overste
Santoso. dat het op het oogenblik
onmogelijk is voorspellingen te
doen omwent den afloop van de
besprekingen.
Er zijn nog steeds machten aan
het werk om het „kabinet-Sjahrlr"
ten val te brengen. In de omge
ving van de nationale concen
tratie" spreekt men van een
penetratie in het Kabinet-Sjahrir,
ja zelfs reeds van een kabinet
onder leiding van Ir. Sardjono.
een communist.
Zonder renlgwn twijfel zou de
val van Sj-s-hri,- ernstige gevolgen
hebben hetgeen op zichzelf
reeds verklaard is door het feit,
dat die vail tot oorzaak zou hebben:
het tegen den wensch van de op
positie in in aoe g-aain met de
Nederlanders binnen liet rijks-
verbamd, dra-ar waag zulks moge
lijk is.
ooo<xxxxxxxx><xxxxxxxxx>
„Kabin«t"-Sjahrir wankelt
Overste Santoso spreekt zich uit
ooo<xxxxxxxxxxxx><xxx>«
De eenlge politiok, die wp bj)
een val van het „Kabinet Sjahrir"
kunnen voeren, is er voorloop tg
een van afwachten. Staatkundig
Is die „onafhankelijke republic k"
een verloren zaak en dit, za'l zich
spoedig u-lten.
Sockarno en Hatta beschouwt
overste Santoso ais lieden, die hun
nationalistische idealen \oor hun
persoonlijke belangeil hebben laten
varen en die thans vooral beze
ten zjjn dOor de gedachte dat hun
lot als gewezen collaborateur on
zeker is.
Daarom zullen zy tot het uiter
ste trachten vol te houden, maat
het is de vraag, of zij die zaak na
een val van SJahirlr lang in het
gareel kunnen houden.
De komende gebeurtenissen in
en om Soeirakarta, den zetel van
„president" Soekamo en „vice-
president" Hatta in Mididen-Java,
zijn van groot belang.
Over de houding van de Engel-
schen in het geval van een af
breken dei- onderhandelingen met
de Nederlanders doOr een nieuw
republikeinsdh „kabinet", bestaat
geen jMkerheid. Wel mag worden
aangenomen, dat de hulp der
Britten aan de republiek nimmer
verder zal gaan dan die, welkt} zij
op het oogenblik aan de beweging
verkenen.
Ex-Koning Victor
I Emmanuel van
Italië deed af-
stand van den
troon en vertrok
naar Alexandrië.
Hier zien w*J zijn
aankomst aldaar.
rpWEE LEIDEN van het door Jos-
jida samengestelde nieuwe Ja-
pansche kabinet, zijn door het
hoofdkwartier van Mac Arthur als
..ongewenscht" gediskwalificeerd.
pRINSES JULIANA en Prins
Bernhard hebben gisteren een
rondrit, door de stad Bern ge
maakt. die deed denken aan de
overweldigende ontvangst die maar.
schalk Montgomery hier drie maan
den geleden te beurt viel.
Langs de oude wegen door eere-
bogen gemarkeerd en rijk gepavoi-
seerd, had een geweldige menigte
een haag gevormd en overal klor.k
„Leve Prinses Julian^, leve Neder
land" als de wagens voorbijreden.
Des middags op een receptie In
het Nederlandsche gezantschap
heeft prinses Juliana aan den Bonds
raad een geschenk overhandigd uit
naam van de Nederlandsche regee
ring. Het is een Rijnlandschap van
den Nederlandschen meester Jan
van Goyen.
INGANG van- 20 Mei as.
is de uitmaling van tarwe voor
broodbloem verhoogd tot 90 pet.
TN LONDEN is de internationale
conferentie van landbouwpro
ducten begonnen. 31 landen zijn
vertegenwoordigd, w.o. Nederland
door H. D. Louwes. Het doei is zoo
veel mogelijk eenheid te brengen
ln de te volgen landbouwpolitiek.
TN AFWACHTING vam de ontwikkeling op Java en Sumatra aehl
de regeering het noodzakelijk om, nu zij haar beleid in groote
lijnen duidelijk heeft aangegeven, die bevolkingsgroepen te raadple
gen. welke zich vrij kunnen uiten. Dit heeft in de eerste plaats ten
doel de regeeringsplannen nader uit te leggen en te verduidelijken;
voorts wil men dan vaststellen op welke wijze de verschillende be
volkingsgroepen in de huidige omstandigheden hnn gevolmachtigde
vertegenwoordigers op de Rijksconferentie zullen benoemen, zoo
zei dr. van Mook tijdens een belangrijke radiorede over den zender
Batavia.
TAit overleg zal voor de verschil-
lende deelen van Borneo, en
voor den Oostelijken Archipel, zoo
mede voor de Riouweilanden, Banka
en Biliton, vastgesteld worden op
een nader vast te stellen plaats in
de buitengewesten.
De vertegenwoordigers van de
Nederlandsche bevolkingsgroep, wel
ke voor het grootste deel thans
eveneens ln vrijheid kan samen
werken. zullen worden geraadpleegd
ln Batavia".
Zoo spoedig mogelijk zullen bo-
verdien met de Indo-Chlneesche en
de Indo-Arabische bevolkingsgroe
pen samensprekingen worden ge
houden.
De onderhandelingen kunnen
wellicht in de tweede helft van
Juni een aanvang nemen.
Dr. van Mook benadrukte voorts,
dat Indonesië iets anders zai zijn
dan Nederlandsch-Indië. evenals
het hedendaagsche Azië geheel ver
schillend Ls van dat van gisteren.
Een volledige breuk met het ver
leden beteekent dit evenwel niet.
HÜ wees er voorts op, dat de
meerderheid van het Nederland
sche volk de wenseheiijkheid en
den noodzaak van een stelselma
tige evolutie en van zelfregeering
in Indonesië erkent en dat van
een Nederlandsche regeering geen
herstel van het oude koloniale
systeem kan worden verwacht.
Hij vond Sjahrir een vertegen
woordiger van een georganiseerd
en verantwoordelijk nationalisme,
dat op Java en in een aantal ge
bieden daarbuiten zijn aanhangers
bezit.
De luit.-gouverneur-genelaal zei-
de, dat er qen reëele basis voor de
toekomst aanwezig was, welke tot
zelfvertrouwen kan stemmen.
Kalmeerende verklaringen der regeering,
maar Ala protesteert.
pERZIK blijft voorioopig nog een
vraagteeken, omdat er een
opvallend verschil is in de be
richten die ten aanzien van dit
land geseind worden.
Zoo heeft de Perzische regeering
meegedeeld, dat „volgens door haar
ontwngen berichten" de Sovjets in.
derdaad op 6 Mei Azerbeidsjan heb
ben ontruimd.
Maarou hetzelfde oogenblik
vertelt Hoessein Ala aan den se
in Lissabon vond mot groote plechtigheid de kroning plaats van het beeld
van onze Lieve Vrouw van Fatima. Kardinaal Hasella, speciale vertegen
woordiger van Paus plus XII verrichtte de plechtigheid. Meer dan een
hall millloen pelgrims waren getuige van het Indrukwekkende ceremo
nieel.
cretaris van den Veiligheidsraad
in New-York, dat zijn regeering
niet over voldoende gegevens be
schikt omtrent den waren stand van
zaken in Azerbeidsjan.
En bovendien heeft deze Per
zische ambassadeur b|J den Vei
ligheidsraad geprotesteerd In ver
band met het feit, dat de Sovjets
zich nog immer in binnenland-
sche aangelegenheden mengen.
TAe zender van de opstandelingen
maakte gister plotseling geen
gewag meer van de botsingen met
de regeeringstroepen, wel echter
dat er drie rechts georiënteerde jx>-
lltici in Teheran waren gearres
teerd. Soeltaneh de Perzische mi
nister-president deelde mee. dat
deze drie „reactionaire samen
zweerders" waren
Over de botsingen tusschen de
troepen en de opstandelingen zei
hij, dat niemand wist wie er begon
nen was. Het waren, overigens
.slechts plaatselijke gebeurtenissen"
Het Perzische departement van
Oorlog wist te vertellen, dat de be
richten over de gevechten „kenne
lijk onwaar" waren.
Wat meer licht in de Perzische
duisternis zou dus heusch geen
kwaad kunnen
Heden zon onder 20.36 u. en
maan onder 9.31 u. Donderdag
zon op 7.36 en maan op 1.57 u.
Weersverwachting: Wisselende
bewolking. Overwegend droog,
zelfde temperatuur als gisteren
Zwakke tot matige Zuld-Wes-
telüke wind.
Dr. van Mook beëindigde zijn rede
met te zeggen, dat er in het nieu
we Indonesië een behoorlijke plaats
zal zyn voor alle Nederlanders, die
de gewijzigde verhoudingen begrij
pen en aanvaarden.
In een plaats ten zuiden vazi
Batavia hebbiyi eenheden van het
Indonesische leger aan de Neder
landers verzocht hulp te verleenen
bij het verdrijven van een bende
gewapende roovers. De Nederlan
ders hebben het dorp van de ban
dieten verlost.
TAe evacuatie per vliegtuig van ge-
interneerden uit midden-Java
vindt gestadig voortgang In Bata
via zijn weer 200 geïnterneerden
uit Soerakarta gearriveerd.
De Indonesiërs in Soerakarta
wilden echter geen geïnterneerden
met een Britsch vliegtuig laten
vertrekken, omdat dit een rood-wit-
blauwe onderscheidingscirkel droeg
waaruit zU concludeerden dat het
een Nederlandsch toestel was
Een officieele Britsche militaire
woordvoerder te Batavia heeft cri-
tiek geleverd op het feit. dat de
Indonesiërs hun belofte om per
trein geïnterneerden uit het bin
nenland te evacueeren niet in da
den hebben omgezet. De Indone
sische ..generaal-majoor" Soedibyo
ts totnutoe nog het antwoord schul
dig gebleven.
Tn het commando van de Neder-
landsch-Indlsche landstrijd
krachten komen wijzigingen.
De kolonel der infanterie S. de
Waal zal benoemd worden tot op-
perbevelhebber van West-Java, de
kolonel der infanterie van Lanten
tot opperbevelhebber van Mldden-
Java, Djokjakarta en Soerakarta
en de kolonel der luchtmacht C.
Giebel tot opperbevelhebber van
Oost-Java, Ball en Lombok.
Er zijn weer 3000 Engelsche
troepen scheep gegaan met het
doel Java te verlaten.
|Ap Borneo heeft onder algemeene
belangstelling en tevredenheid
der bevolking de installatie plaats
gehad van zelfbestuurders.
Morgen beginnen
de besprekingen
TT. M. de Koningin zal zich vati-
daag naar Socstdjjk begeven
ten einde aldaar morgen een be
gin te maken met de besprekingen
met verschillende politieke leiders
in verband met de kabinetswisse
ling.
DEN KAMPBEUL van Ommen, de
35-jarige schilder J. Driehuis
uit Amsterdam, heeft voor het Bij
zondere Gerechtshof te Roermond
terecht gestaan voor zijn ln het
kamp te Ommen bedreven wanda
den. Hij liet bijvoorbeeld gevange
nen „gramofoonplaten draaien", d.
w.z) de gevangenen moesten dan
met een vinger in het oor met de
andere hand aan den grond rond
draaien, zoolang tot de slachtoffers
er half gek van werden en er bij
neervielen. De onmensohelijke sin
jeur hoorde onbewogen de dood
straf tegen zich eischen.
TTARL FRANK, de voormalige
Duitjcbo „protector" van Bo-
hemen en Moiavië, ls. als oorlogs
misdadiger en verantwoordelijk per
soon voor de moordpartij te Lidice,
door het tribunaal te Praag tot den
dood door ophanging veroordeeld.
