DE MISLUKTE DOORBRAAK
radiorede
en haar
gevolgen
IR KT
(X
RICHTPRIJZEN
akkerbouwproducten
VASTGESTELD
^gerbrandy) Een
eh de geer)
0ud-st00ttr0epers
iergen op Z.
r
engelman
eist vrij
situatie
H O V~E N
ARKT
in
.en
5 Combinatie
breda
baron van lynden
overleden
De samenstelling
van STATEN en EERSTE KAMER
siichfen herdenkingskapel
Valscho
Besprekingen
te Batavia
hervat
AVEEDE JAARGANG. No. 469
hTGAVS: STICHTING ,DI STEM"
directeur J. A.. H. M. VAN SCHIJNDEL
.ïoofdredacteur «J. J. H. A. BBUNA Algem.
eeuwsch-redacteur: W. GROFFEN. Vlisslngen;
1 eeuwsch Vlaanderen Bureau Huist, Dubbele
Loort 8. tel. 102; Bed. J. v. d. BROEK, Bijbureau
>ostburg, Nleuwstr 22Z.-Ellanden: Bureau
jes. Westsingel 75, tel. 2228. Red. NJ. KARHOF
U lt4#
II Mei.
Iers welke door heb
werden,
op;
ir. f 2500.—; 2. Serie
j t.w.V. f 2770.— (te
Serie 2A No. 2773;
4 Serie ID No. 51415;
Serie 1F No. 17122:
f 400.—; 6 Serie 2B
7 Serie 3H No. 303:
2C No. 18903: Philips
f2380: Drie biggen ot
No. 71060: Philips*
31400: Groote Cano
ie vacantiereis t.w.v,
al t.w.v. 160.— 14
platen t.w.v. f 145.—;
v.v. f 135.—; 16 Serie
5.—; 17 Serie 3G No.
rie No. 3B No. 25981:
nnaars toegezonden; W^clcltOtlXWCTCl t A/€Cl€T l^T\ds
^guM0"ehebbeeennl?„e Sche volk niet onmiddellijk
ngelicht
JET WITBOEK-GERBRANDY.
zoo lang verwacht, heeft vele
Voor God Koningin en Vaderland,
MAANDAG 20 MEI 1946
Commissie van Toezicht: A. L. J. AERNOUDTS;
C. J. VAN HOOTEGEM; A. E. LANGENHORST;
Mr. Dr. A. J. J. M. MES; Mr. H. B. L. DE
RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 2.38 per kwartaal
per post f 4.10per week (bij niet-post-
bestelling) 0.26; Losse nummers 6 cent.
correspondentie t«
jedigste verzonden.
ESLOTEN!
verloren gaan; ge-
Tw kennissen. Stuurt
an tal nog gratis en
de. 412-oQ
THALIA
oiletartifcelen
EDA 366oo
ns van 9—12 uur.
Bergen op Zoom
afspraken dagelijks
ERGEN OP ZOOM
508-xxx-O
iften, ervaringen,
saagt en de woor-
Wieringa's cursus
tot een vrij en
itie, overwint Uw
lemiheid, e4.) en
IT KOSTELOOS
JA POSTBUS 65,
336-OQ
DAG
OP DE
BREDA
346-00
IGEN OP ZOOM
IE TUIN
BOD AR
BREDA
roe re
igd
dtae combinatie:
tD
tN 189«
SOON
JOULANT
rNGEN plaatseliik
ERGEN VAN IN~
iwde bergplaatsen,
iporten
leiding vaaa den
403—OO
vanaf Mei 1940
iden ln verband
heffing
vermelde belas-
'komt daardoor
575O
ENS-TRÜYENS
TELEFOON 166
ragen open gehouden en nieuwe
ten ryzen. Wat er over de ver-
shillende ministerswisselingen
ordt gezegd, vergt nadere toelich-
ng van de betrokkenen zelf. Het
Indoordeel over de houding van
Ud-mlnlster de Geer mag zeker
ok niet vallen, alvprens deze zelf
Blegenheid heeft gehad om zich te
erdedigèn. Maar één ding valt al
adelJjk op. Jhr. de Geer hield kort
a zijn aankomst ln Londen een
adiorede, die volgens Prof. Ger-
irandy in Engelsche kringen een
eer slechten indruk maakte. In die
ede sprak de minister-president
omens de geheele Regeering het
lederlandsche volk o.m. als volgt
oe:
Terwijl de Regeering voornemens
is haar plicht te doen met betrek
king tot al deze dingen, hoopt zij
dat andere bestuurslichamen in Ne
derland de hunne niet zullen ver
onachtzamen. Hun plicht is nu zoo
goed mogelijk samen te werken met
de Duttsche autoriteiten, waarbij
de bevolking zoo veel mogelijk be-
hooren te helpen. Anderzijds bestaat
de plicht v. d. bevolking daarin de
autoriteiten behulpzaam te zijn door
zich rusti en ordelijk te gedragen en
zich te onthouden van iedere actie,
welke de normale betrekkingen zou
kunnen verstoren. De Regeering
hoopt dat het Nederlandsche volk,
zelfs in deze droeve tijden, zijn
kalmte en waardigheid zal bewa
ren en daardoor de achting van den
tegenstander verdienen.
Liet Nederlandsche volk, de Ne
derlandsche ambtenaar heeft
deze woorden gehoord. Ze wekten
op tot wat men tegenwoordig
collaboratie noemt, ze keurden af
datgene wat later als „illegaal
eraet" bekend werd.
Jet Nederlandsche volk. de Ne
derlandsche ambtenaar kon
pen niet weten, dat de heer De
«eer deze rede uitsprak zonder zijn
lede-mlnisters geraadpleegd te
ebben. Waar het hier een hoogst
irnstige aangelegenheid betrof, wei-
te beslissend was voor de aan te
lemen houding,hadden de andere
ministers, had ook Prof. Gerbran-
ly, er zich niet by mogen neer
eggen, dat deze h.l. totaal ver
teerde woorden waren gesproken.
Men had toen onmiddellijk heti
Nederlandsche volk, den Neder-
andschen ambtenaar dienen te la-j
en weten: Dit is niet de op-I
vatting uwer regeering.
En men had dit kunnen lateii
weten door met aftreden te dreigen
voor het geval die woorden niet
werden herroepen. Zulks is n 1 e
geschied. Hoe valt dit verzuim t j
verklaren?
Aeze aangelegenheid ia vooral ook
daarom van belang, wijl ze van
Invloed moet zyn op het zuive-
rmgsvraagstuk. Wat ln den eersten
tijd der bezetting geschiedde, toen
de Duitschers nog een schijn van
correctheid ophielden en toen men
uit Londen woorden had gehoord
als de boven geciteerde, mag niet
[emeten worden met de maat. wei-
te men voor daden uit de latere
laren aanlegt. Toen immers lieten
de barbaren het gewaad der cor
rectheid almeer afglijden, toen ook
begon Radio Oranje andere taal te
spreken. De logisch en natuurlijke
groei der verzetsgedachte wordt
maar al te vaak uit het oog verlo
ren. Men verlangt van de men-
schen, dat ze ln 1940 en 1941 net
dachten en handelden ten op
zichte van de Duitschers als ze
moesten denken en handelen in tU-
«en, toen de terrur begon te woe
den, de slavenjachten werden in-
J C. E. BARON VAN LIJNDEN,
de vice-voorzitter van het Roo-
de Kruis is op 68-Jarigen leeftijd te
Den Haag overleden. Baron van
Lynden werd te Breda geboren, was
van 1910 tot 1914 marine-officier en
bewoog zich daarna langen tyd ln
het particuliere bedrijfsleven. In de
twintiger Jaren werd hy hoofd van
den ryksgebouwendienst, ln welke
functie hy twee oude huizen naast
net raadhuis van Veere op eieren
kosten liet restaureeren en tot de
rfeer van de 16de eeuw terugbren-
gen Begin van dit jaar benoemde
de-Koningin hem tot grootmeester
van Haar huis. De begrafenis zal
Woensdag plaats vinden.
gezet, het hongerzwaard werd ge
hanteerd. Onder degenen, die den
indruk wekten, dat ze dezen gToei
der verzetsgedachte bij het zuive-
ringswerk niet voldoende in het oog
hielden, behoorde ook Prof. Ger-
brandy. Het is bijvoorbeld duide
lijk geworden in zijn conflict met
Mr. Burger.
Doch als hy de zaken zoo scherp
wil stellen, dan moet hy zelf ook zijn
verzuim uit de eerste oorlogsdagen
scherp stellen, namelijk het niet-
inlichten van het Nederlandsche
volk over zyn meeningsverschil met
Jhr. de Geer ten aanzien van de
gewichtige radiorede.
Aan deze consequentie valt niet
te ontkomen.
In Amerika wor
den proeven ge
nomen met ex-
Duitsche V 2 pro
jectielen. Dit
vliegende moord
tuig kwam in *n
woestijn in N.
Mexico terecht.
Met de cijfers van Vrijdag
tot grondslag
|GU de Tweede Kamerverkiezingen
achter den rug zyn, richt zich
de aandacht meteen op de Staten
verkiezingen op Woensdag over een
week. Het A.N.P. berekende, hoe
de Staten der verschillende provin
cies er uit zouden zien, als de stem-
mencyfers van jl. Vrijdag zouden
gelden.
In Noord-Brabant komt men dan
tot de volgende samenstelling (sa
menstelling van 1939 tusschen
haakjes)
Party van den Arbeid 8 zetels
(8), K.V.P. 52 (53). A.R. 2 (2), C.
H. 1 (2), Comm. 1 (0).
Zeeland geeft het volgende beeld
te zien:
Party van den Arbeid 11 (9), K.
V.P. 9 (8). A.R. 7 (7). C.H. 7 (8),
Party v. d. Vryheid 3 (5), Comm.
1 (0), Staatk. Ger. 4 (4).
De Eerste Kamer op grond van
deze cyfers samengesteld zou er als
volgt uitzien;
Party van den Arbeid 15 14). K.
V.P. 15 (16), A.R. 8 (7). C.H. 5 (6)
Party van de Vryheid 3 (3), Comm.
4 (4). Andere partyen (N.S.B. (4).
Aangenomen is hlerby, dat de
Communistische Statenleden op de
Party van den Arbeid zullen stem
men ln de provincies Brabant, Zee
land. Limburg en Utrecht, de Staat
kundig Ger. op de A.R. ln Zuld-
Holland. Anders zouden de Katho
lieken en de Communisten één ze
tel meer krygen ten koste van ge
noemde partyen.
We moeten nu afwachten, of er
in twaalf dagen tljds nog verschui
vingen zullen plaats hebben in de
gezindheid van het kiezerscorps.
TN DEN BOSCH hielden de oud-
stoottroepers een vergadering,
die zeer druk bezocht was en waar
verschillende persoonlijkheden het
woord voerden. Zy besloten tot op
richting van een bond en betuigden
telegrafisch hun trouw aan de Ko
ningin, van wie zy spoedig daarop
reeds antwoord-telegram kregen.
Aalm. Goossen verklaarde daarop
ln een toespraak, dat de stoottroe
pers zich tegen al wat links is zul
len verzetten. De Koningin moet
op ieder van ons kunnen rekenen.
Kapitein de Groot, de commandant
der oud-stoottroepers maakte be
kend, dat als gedenkteeken een ka
pel zal worden opgericht in den
tuin van de zusters te Leeuwen, in
het land van Maas en Waal. waar
3 stoottroepers begraven liggen.
rje richtprijzen voor akkerbouw-
producten oogst 1946 zyn thans
vastgesteld. Daaruit blijkt, dat de
aanvankelijk voor bieten en cichorei
vastgestelde pryzen nog eens met
een prulden per 1000 kg. «Uit ver
hoogd.
Wij laten hieronder de lyst vol
gen:
Prijzen. Prijzen
OOgSt 1946 OOgSt 1945
f 20.50 p. 100 kg (f 17.50)
20.25
19.50
18.—
23.—
45.—
(f 17.25)
(f 17.25)
(f 15.00)
(f 19.50)
(f 45.-)
85.-)
(f 25.-)
(t 40.—)
(t 70.-)
(f 70.-)
(f 14.50)
(f 3.75)
30.-)
40.-)
Tarwe
Rogge
Gerst
Haver
Gr. erwten
Koolzaad
Blauwm. zaad 85.
Lijnzaad 30.—
Karwijzaad 70.—
Geel mosterdz. 50.
Br. mosterdz. 80.—
Ger. stroovlas 17.
Fabr. aard. ca. 4.75
Suikerbieten 38.50
Cichorei 48.50
Voor consumptie-aardappelen ligt
hei in de bedoeling den richtprijs
f 1.00 per 100 kg. hooger te stellen
dan de prijs, die gold voor den
oogst 1945, waarby echter de prUs-
verhouding tusschen de verschil
lende soorten nader onder de oogen
gezien moet worden, zoodat het
prijsverschil tusschen de producten
van den oogst 1946 en die van den
oogst 1945 voor elk soort afzonder
lijk van het bedrag van f 1.90 kan
afwijken.
Onder richtpryzen worden ver
staan gemiddelde pryzen, die zoo
goed mogeluk benaderd zullen wor
den. Daarbij zal. voor zoover dat
voor de verschillende producten
wenscheiyk is, gebruik kunnen wor.
den gemaakt van middelen als: de
prijsstelling voor producten, die uit
deze akkerbouwproducten vervaar
digd worden, de prysstelling by ex
port dezer producten en bij import
van deze en overeenkomstige pro
ducten: de inname tegen richtprijs:
den verbouw tegen vasten contract
prijs: e.d.
Voor de peulvruchten is alleen een
KABINET
SCHERMERHORN
DEMISSIONAIR
VTRIJDAG hebben de ministers
hun portefeuilles ter b^chik-
king van de Koningin gesteld. De
Koningin heeft dexe ter beschik
king stelling in overweging geno
men en den ministers verzocht in
middels al datgene te blUven ver
richten, wat zij in het landsbe
lang noodig achten.
ÏYE INDRUKKEN over den uitslag der verkiezingen zijn in zeker op-
zicht eensluidend over het lieele front der dagbladpers. Men con
stateert de teleurstelling voor de Party van den Arbeid, de verrassen,
de winst voor de communisten, het hecht stand houden van de ge
organiseerde katholieken en de Christelyk-Historischen, het in wezen
onaangetast biyven van de Anti-Revolutionairen en de zéér betrek-
keiyke waarde van de winst voor de Partij van de Vrijheid.
nc doorbraak is mislukt, consta-
teert T r o u w en anderen zin
gen zoo ongeveer hetzelfde wysje.
„Opnieuw hebben de katholieken
de eenheid des geloofs gesteld bo
ven de verdeeldheid in hun kring
ten aanzien van vrywel aüe groote
actueele strijdvragen", zegt Het
Parool zuur, doch met verval-
schlng der waarheid. „H e t V r y e
Volk" tracht troost te putten in
een uitspraak als de volger "e: „On
danks den zeer zwaren druk, die op
de katholieke kiezers is uitgeoefend
heeft de Party van den Arbeid
vooral ln het Katholieke Zuiden
vasten voet gekregen. Maastricht,
Roermond, Eindhoven, Helmond en
verscheidene andere grootere en
kleinere gemeenten hebben heel
wat socialistische stemmen opge
leverd, terwijl de katholieke per
centages terugliepen"
Deze troost van ..Het Vrije Volk"
is voor ons natuurlijk een reden tot
bezorgdheid en die bezorgdheid
stygt nog, als men de veronderstel
ling van .,D e T ij d" byvalt, dat
de C.P.N. haar winst niet alleen
vond onder oud-S.D.A.P.-ers doch
ook onder katholieke arbeiders in
het Zuiden.
T?r wordt natuuriyk ook druk ge
filosofeerd over de komende
Kabinetsformatie.
Welke partijencombinatie
zal het nieuwe Kabinet
dragen?
Drie mogelykheden komen daar-
by aan de orde:
1. Samengaan van K.V.P. en Par
ty van den Arbeid;
2. herstel der oude coalitie;
3. een nationaal Kabinet (dat de
onnationale communisten uitsluit).
Voor eerstgenoemde oplossing
pleit „D e T y d", omdat daardoor
kan worden bereikt een krachtig
vooruitstrevende sociaal-economi.
sche politiek, maar zoo voegt
het blad eraan toe op den grond
slag van de levens- en wereldbe
schouwing van het Christendom.
Naar de tweede mogelykheid wil
„Het Parool", dat verwant is aan
de Party van den Arbeid ops drin
gen. Ja, zelfs zouden we de Vry-
heldsparty er nog by moeten ne
men. Aan de Party van den Arbeid
raadt het blad de gemakkeiyke
oppositierol aan boven een schip-
perspolitiek". gelegen in het sa
mengaan met de K.V.P. „De Nieu
we Nederlander", orgaan van den
Christelyk-Historischen vleugel in
de Partij van den Arbeid, meent,
dat samengaan van deze party met
de K.V.P. slechts aanvaardbaar is,
„wanneer de ongestoorde voortzet
ting van een vooruitstrevende po
litiek is gewaarborgd en wanneer
de Roomsch-Katholieken him
machtspositie niet gebruiken om
typisch Roomsch-Katholieken desi
derata, die door de meerderheid van
ons volk niet gedeeld worden, door
te zetten"
Toch bang voor een opheffing
van het processieverbod?
„De Maasbode" verwerpt
de derde mogelijkheid niet. Wel
acht ze voor een vooruitstrevende
politiek de combinatie K.V.P.-P.
v. d. A. voor de hand liggend en
ook ziet ze voor een breedere basis
met Anti's en C.H. bezwaren in de
geleide economie en de Indische po
litiek. Maar het blad kan zich toch
voorstellen, dat een formateur al
thans voeling zou willen nemen
met al de partyen, die eenige kans
bieden tot samenwerking op het
door hem ontworpen program.
Ur zU tenslotte nog melding ge-
maakt van een Belgische pers
stem, nl. van de katholieke „N i e u-
we Standaar d". Dit blad
ziet in den uitslag „een afkeuring
van de regeering". Ook meent het
blad, dat de stemmenwinst der
katholieken beneden het aantal ligt.
dat, volgens den aanwas der kies
gerechtigde katholieken verwacht
mag worden en 't acht een coalitie
kabinet waarschyniyk en wensche-
ïyk.
Prijs voor bieten
en cichorei
nog eens verhoogd
richtprys voor groene erwten aan
gegeven. Voor zoover voorkeur in
binnen- en buitenland voor fynere
peulvruchten daartoe de mogelyk
heid opent, zullen deze peulvruch
ten een hoogeren prijs Jcunnen op
brengen.
Het ligt voorts in de bedoeling
voor rogge en tarwe, die afgeleverd
wordt vóór een nader te bepalen
datum vermoedelijk 1 October
1946 een toeslag van f 2.50 per
100 kg. uit te betalen boven den
vastgestelden richtprys ter bevor
dering van een vroegtijdige Inleve
ring.
STEMBILJETTEN
In Tilbury
Een dwaas protest
TN TILBURG is op den verkie
zingsdag een auto in beslag ge
nomen, waarin 127 valsche stem
biljetten gevonden waren.
De bestuurder, een zekere H. en
een inzittende, zeker J., die onlangs
door hulprechercheurs uit zyn huis
gelicht was, werden gearresteerd.
De biljetten droegen roodgemaak-
te stemhokjes, de .stemmen" wa
ren op verschillende partyen uit
gebracht. De bedoeling was de bil
jetten onder „vertrouwde" perso
nen in Tilburg te distrlbueeren en
ze ln de stembussen te doen depo-
neeren. De heeren verklaarden al
dus te hebben gehandeld uit pro
test tegen het feit, dat de berech
ting van Arnold Meyer niet vol
gens belofte voor de verkiezing
plaats vond.
ZWARTHANDELAREN zullen
voortaan gevangenis krijgen
inplaats van te worden beboet,
heeft minster van Acker medege
deeld. Langs de grens patrouillee
ren voortaan escadrons gendarmes
Voor een aantal goederen zullen
de pryzen n*)t 10 pet. verlaagd
worden.
J)R. VAN MOOK EN SJAHRIR
hebben Zondag vergaderd. Zjj
zouden den toestand op Sumatra
besproken hebben. Reuter vernam
daaromtrent dat de Nederlanders
voornemens zouden zijn de orde en
rust op het geheele eiland
te herstellen en een volksstemming
te houden teneinde daaruit de
wenschen van de bevolking te
kennen.
COMMUNISTISCHE
HERVORMINGEN
IN 00ST-DU1TSCHLAND
Duitsch Episcopaat
protesteert.
TJTET DUITSCHE EPISCOPAAT
heeft in een herderlijken brief,
die verboden is ln de Russische en
Amcrikaansche zones, doch gepu
bliceerd in de Britsche zone, ge
protesteerd tegen de behandeling
van het bezette Duitschland.
De brief protesteert tegen „de
heftige agrarische hervormingen in
het Oosteiyk deel van Duitsch
land, die zuiver communistisch
zyn, de meedoogenlooze wijze waar
op ambtenaren van hun poslen
worden gezet onder het voorwend
sel van denazificatie, de ellende van
10 millloen vluchtelingen en den
hongersnood".
Heden zon onder 20,33 uur,
maan onder 7,27 uur. Dinsdag
zon opai.39 uur, maan op 00,50
uur.
Weersverwachting lot Maan
dagavond. Des ochtends geheel
bedekt later brekende bewol
king. Geen regen van betee-
kenis, iets warmer dan giste
ren. Zwakke wind.