c
AFDRUK VAN Stille getuige
EEN MENSCHENVOET
bp. caietanus
Jan Renooy
//V T KORT
ADOLF HITLER
adres onbekend
de oudste actieve turner
oo jaor onoerwijzer
ELECTRICITEITS
RANTSOENEN
WORDEN VERHOOGD
VARKENSHOUDERIJ
wordt ingekrompen
DACHAU ALS tiaVAHGEHIS EH ALS
KRIJGfSGEVAHGENKAMP
DT
(Vuil een bizonderen correspondent)
iRIE DU1TSCHE veldmaarschal
ken en een gezant tezamen in
een gevangeniscel van drie meter
in het vierkant, dat is een ontmoe
ting die men niet gemakkelijk kan
vergeten. Wij zagen hen in de ge
vangenis van het voormalige con
centratiekamp Dachau. thans
krijgsgevangenenkamp met 25 000
SS.-lieden. Op een van de celdeu
ren in de lange gang hing 'n bord
je met vier gi'oote namen uit de
Nazi-periode: Erhardt Milch, Wal
ter von Brauchitsch, Albert Kessel-
ring, Wari er von Bargen. Toen wij
door het kleine getraliede luikje
naar binnen keken, zat het viertal
juist aan den maaltijd. Zij zaten
leder aan één zijde van een kleine
vierkante tafel en lepelden witte-
boonensoep uit ronde schalen. Zij
zwegen en Milch keek brutaal naar
zijn bezoekers, doch Kesselring in
hemdsmouwen greep demonstratief
zijn jas van de leuning van zijn stoel
en trok die over het hoofd. De bei
de anderen zaten met hun ruggen
naar ons vd en jongden rustig
door.
De elite van her i\azi-systeem
wacht in deze gevangenis het uur
van haar vonnis af. Het proces te
gen de meeste hunner zal eerst
kurnen beginnen, nadat 't gerecht
te Neurenberg uitspraak heeft ge
daan lr. de zaak tegen de „criml-
neele organisaties". Behalve de ge
noemde grootheden zagen wij op
diverse deuren nog welklinkende
namen, Falkenhausen. Falkenhorst
er Hitiers lijfarts Karl Brandt be-
hooren tot de celbewoners. Door
luikjes van vele deinen gluurden
vrouwelijke S S.-leden in volle ma-
ke-up en met welverzorgde kapsels.
Een van haar bedelde om een
vuurtje voor haar sigaret. Vijfhon
derd van deze fanaticae genieten
hier gastvrijheid In een andere
gang zijn de cellen van de 61 moor
denaars van Mauthausen, die op 't
ooeenblik iu D«rbnu terecht staan.
Tlfanneer wij spreker, van gast-
vrijheid, dan behoeft dat
niet geheel ironisch te wor
den opgevat. Dachau Is nu een
maal niet meer zooals duizenden
slachtoffers van het Nnzl-bmvtad
het eekend hebben.
Het is nu een voorbeeldig geor
ganiseerd kamp voor krijgsgevan
genen, waarin zij, die de moorden
de zeis der S S. over Euroua maai
den. behandeld worden volgens alle
regels van fairplav in oorlogvoering
Op dezelfde appèlplaats, die eens
de marlelulaats van zoovele orge-
lukkigen is geweest, was nu in de
voorjaarszon een voetbalmatch gaan
de en rood de barakken waarin
nog pas een jaar geleden een on
beschrijfelijke menschelijke ellende
was samengeperst, koesterden zich
gebvninde Tl'-'. weldadige
zon.
De vuile vaten, waarin eens de
beruchte kampsoep werd aangerukt,
doen nu dienst als vuinisbaklten
en de nieuwe gevangen'n eten uit
keurig gerei een dagrantsoen van
2400 calorieën teneinde fit te blij
ven voor voetbal, zonnebad en kamp
werkjes. Zij genieten een sigaret-
tenrantsoen, waarop de Nederland-
sche rooker jaloersch zou zijn. De
havenarbeider van Hamburg put
de kracht voor zijn, dagwerk uit
800 calorieën en mag eens in de
maand in een lange rij staan om
bi pakle rookwaar te bemachtigen.
TAachau is vol schrijnende tegen-
stellingen. Voor wij het zonnige
spel der S S -lieden zagen stonden
wij in de doodenfabriek van het
kemp: een kleine door een beton-
scbutting omgever oppervlakte,
waarin een perfecte machinerie
des doods stond opgesteld. In het
midden het groote crematorium
met de gaskamer. Vier ovens gapen
er als monsterlijke muilen, die zoe
ken naar nieuwe prooi. Maar hun
tongen vlammen niet meer en zul
len nooit meer menschelijke licha
men verzengen. Gij weet niet wat
het meest aangrijpend is van de
sporen van den dood, die ge hier
terug vindt: de afgeschuurde boom
schors van een boomtak, waaraaan
duizenden verhangen zijn. de ko
gelvangers. waarvoor orb-1 baren ge-
knleld zijn orn het' schot in den nek
te ontvangen, de houten roosters,
waarop menschenlijken moesten uit
bloeden, de haken to de zoldering
van het crematorium, waaraan
menschen werden opgeknoopt de
martelwerktuigen of de gaskranen
Voor ons was er toch één detail,
dat ons het meest gegrepen heeft:
de afdruk van een menschen voet
hoog tegen den muur, vlak onder
de zoldering van een der berg
ruimten, waarin de lijken tot den
zolder werden opgestapeld toen de
muilen van het crematorium den
stroom niet langer konden verzwel
gen.
Voor het crematorium staat thans
«en eenvoudig zwart geverfd al
taar me, een bord dat zegt, dat
hier 238000 menschen den dood
vonden. Het gebied van het cre
matorium zal als herinnering aan
deze 238.000 menschen bewaard blij
ven S.S.-lieden zijn er thans bezig
met het opknappen van het terrein.
Zij werken aan rustieke hekjes om
de grasperken met dezelfde toewij
ding. waarmede zij juist een jaar
geleden de laatste waanzinnige mi-
trailleursalvos lieten gaan over de
overlevende gevangenen op het mo
ment, waarop de Amerikanen het
kamp betraden. Alles volgens het
beginsel „Befehl ist Befehl", dat ln
hun ziel is gehamerd om den
Himmlers en Kaltenbrunr.ers de
willooze werktuigen voor hun dul-
velsche toeleg te geven.
A ls ge dien afdruk van een men-
schenvoet hebt gezien, of de
bloedvlekken op de wanden, en
wanneer ge eerbiedig met 1W vin
ger het stof hebt beroerd, dat in
de verbrandingsovens is achter ge
bleven, dan zult ge dit Uw leven
lang niet vergeten.
Ge bedenkt dat dit misschien het
stof is van iemand, die gij gekend
hebt in zijn geluk, en dan weet ge
hoe onmetelijk de aanklacht is, die
geschreven staat op het zwarte
houten bord voor het altaar
F KING IN AMSTERDAM
GEËINDIGD
rVE BESTUREN van ae samen-
werkende organisaties in het
Amsterdamsche havenbedrijf heb
ben naar aanleiding van een op
roep van den burgemeester een sre
combineerde ledenvergadering ge
houden, waarin met algemeene
Siemmen besloten werd vandaag
den arleid te hervatten.
ÜINNENKORT zal de nog aan
wezige beperkte voorraad van
de destijds buiten gebruik gestel
de briefkaarten van 7V« cent,
thans voorzien van den opdruk
.,5", op den frankeerzegel, we-
T\E Deensche journalist Tage
Vansted vertelt, dat hij op 21
April Jl. tusschen de ruines van
Hitlers kanselarij te Berlijn een
brievenbesteller tegenkwam, die
een briefkaart, geadresseerd aan
„den heer Adolf Hitier" wilde be
zorgen. De kaart kwam uit Ham
burg en er op geschreven stond de
wensch, dat Hitler nog vele ma
len in voorspoed zijn verjaardag
(20 April) zou mogen vieren. De
brievenbesteller wist niet, wat er
mede te doen. Onder het Duit-
sche publiek, dat zich ter plaatse
verzameld had, ging een luid ge
lach op, toen men van de kaart
hoorde. Iemand zei: Adolf Hit
ler?? Nooit van gehoord"
De journalist bood aan, de kaart
te koopen voor tien sigaretten.
Doch de brievenbesteller bleek 'n
plichtsgetrouw man. Heel plech
tig schreef hij op de kaart: „Adres
onbekend" en bezorgde haar op
het bureau voor onbestelbare
stukken
der om voor het publiek voor
intexlocaad verkeer verkrijgbaar
worden gesteld.
OÊJA studenten van de Technische
Hoogesehool te Delft en 90
MTS-ers nft Dordrecht hebben zich
als vrijwilligers gemeld voor het
werk in de Rotterdamsche haven
en zijn onmiddellijk aan den slag
gegaan.
OIJ ZIJN TERUGKEER in
Engeland nam Churchill
<;en der aschbakken uit het
Dakota- vliegtuig mee huis
waarts. LVz/2 aschbak was hem
als een souvenir aan de reis
ten geschenke ge x-ven.
J>ROP. MR. J. VAN LOON* die in
hezettingslyd president van
den Hoogen Raad is geweest en
zich in die functie door den be
zetter heeft laten benoemen, zal
4 J<uli terechtstaan voor het Bij
zonder Gerechtshof te 's-Graven-
hage.
TN het kader van de cultureele
uitwisseling tusschen Nederland
en België zullen Zaterdag en Zon
dag in Den Haag en Amsterdam
uitvoeringen worden gegeven van
„Jeanne d'Arc au bucher" van Ar
thur Honegger door Belgische kun
stenaars.
Reuzenzwaai
Salto moriale
Doodenval
TPRGENS IN EEN LAAG huis
je langs den Winterdijk te
Sprang-Capelle woont Jan Re
nooy de oudste actieve turner
van ons land. Een dezer dagen
maakten wij een praatje met
Jan, die op 17 Mei a.s. zijn 72ste
verjaardag hoopt te vieren.
A ls wy hem hebben hooren vim-
lellen van zijn weder waardig
heden, moeten wij wel conclude
ren <ia*, Jan een Interessant leven
achter den rug heeft. Hij werd ge
boren te Hoogwoud (N.H.) en stoel
de op le Abbvksrk. Toen hij den
dienstplichtigen leeftijd bereikte
moest Jan ln Den Helder onder
dienst. Hier werd een beetje aan
gymr.'saek gedaan en het was
can ook hier dat zijn eigenlijke
turnersactiviteit aan den dag be
gon te treden. Het was nog wel
niet veel, maar het begin was ge
maakt en Jan hed er „smul" in.
Gedurende twee jaar na zijn ver
plichte diensttijd was hij bij het
Neder land "i:h Indische Leger en
kwam in Atjeh terecht. De twee
jaren waren spoedig om en Jen
keerde naar Nederland terug. On
nieuw teeksneb hij voor Indië,
maar nu voor een periode van 10
jaar en vertrok als korporaal. Al
dien tijd beoefende hy zoo goed en
kwaad als 't ging zijn gel'leftb turn
sport op eigen gelegenheid. Bij de
artillerie, waar hij toen was inge
deeld, wiird deze tak van sport
niet beoefend..
Een mislukt plan
Te Batavia kwam Jan op 'n goe
den dag in contact met twee
militairen van de infanterie, die
eveneens aan allerlei hekwerk hun
toeren verrichtten. Tezamen vorm
den zij het plan om met de joan-
lijksche kerm/is te Batavia een
tentje te huren en zoo hun kun
sten voor het publiek te vertoo-
nen. Regelmatig werden nu oefe
ningen gehouden ln een zaal van
die infanterie-kazerne waar het
noodige materiaal aanwezig was.
Toen de kermis in aantocht was
was 't. drietal gereed om voor t
voetlicht te treden. Br werd een
tentje gehuurd maar... op het laat
ste moment, werd Jan overge
plaatst en het tentje met „Komt
zien, komt zien" s,ond gedurende
de kermisdagen troosteloos leeg....
Zijn prestaties
"VTa tien jaar keerde hy naar Ne
derland terug gesierd me, de
medaille voor 12 jaar trouwen
dienst en het expeditlekruis voor
belangryke krygsverrichtin-en op
Atjeh. Hy ging wonen te Sprung-
Capeilb- aan den Winterdijk, zyn
gymnastische aard kwam spoedig
weer boven. By zijn huisje bouwde
hy een schuur en maakte daarin
zelf een rekstok en rln vn. In deze
dingen had hy steecs de meeste
liefhebberij. Een brug is hij nooit
ryk geniest. Een leeraar heeft Jan
nooit geh d. Wat hy presteert is
louter ui, zelfoefening geboren.
Dat hy by het Kon. Ned. Gymn.
Verbond hoog staat aangeschre
ven V.'.rcl bewezen toen hy in 1944
b-ü zijn 70e verjaurgdag, de hoogs.e
onderscheiding van het Verbond
ontving.
En zoo is "Jan Renooy op den
dag ven vandaag nog actief tur
ner en werkend lid van de Vetera
nen Gymnastiek Vereeniging „Ons
Huis". ITeds vele ui,voeringen en
demonstraties heeft Renooy mee
gemaakt en het was steeds „onze
Jan", die de diverse a.pplausjes
te incesseeren had. En heusch niet
onverdiend.
Want ais men weet dat Jan nog
met gemak den reuzenzwaai maakt
niet zoo maar één keer, ma.)r
liefst tienmaal achter elkaar de
salto mortale en den doodenval, dan
zal menig gymnast hiervoor zijn
petje moeten afnemen.
„Oefening baart knnst" is een
spreuk die Jan zich heeft eigen
gemaakt. Dat ze waarheid bevat
zien we in deze figuur. die mom en
teel de oudste turner van Neder
land is.
Honderden ondetwijzers profiteerden
van zijn tie/de voor ae taalwetenschap
'/.V 1 i.Kll.vl, zal de Eerw. Br. Cajetanus, Diiee-eur der St. Fran-
ciscus Kweekschool alhier, zijn veertig jarig Onderwijzersinbilé
vieren
Mede met de werenschap dat een gouden juuiie m at,u-ven
dienst zeldzaam is zün we er van overtuigd, dat het vele vrienden
van den Jubilaris genoegen zal doen als we op dit rijke leven en-
luttfc weKKeii, adt ze met ons
God zullen vragen, dat Hy Br.
Cajetanus nog veel Jaren mag
schenken om zyn heerlijk opv,.i-
dierswerk te kunnen vooartze 1 ven
tot heil van onze dierbare Katho
lieke jeugd.
Or. Cajcvaiius neeit net moors -ie
en grootste gedeelte van zün
leven doorgei racht als leeraar in
de Nederlandsche taal. Acht en
der,)- jaer doceert hij met een al-
gehcele toewUdtog dat vak. Hon
derden onderwijzeres in- en om
Breda hebben de Invloed mo,tn
ondergaan van zün begeesterende
liefde voor de taalwetenschap.
Br. Cajetanus heeft gewerkt en
zich gegeven met volle toewydtijg
voor zijn gewichtige taak: de toe
komstige opvoeders der jeugd te
bezielen voor ce schoonheid ven
onze taal. een der hoogste cultuur
goederen van een natie. Honder
den onderwijzers hebben genoten
van zün grondige taalkennis, van
zün begeestering voor het mooie
woord, van zün liefde voor de
kunst. En al heeft een onderwyzer
op de allereerste plasits van noode
een degelijk inzicht in de struc
tuur van de taal toch heeft het
Br. Cajetanus steeds als een plicht
gevoeld de toekomstige opvoeders
een juist inzicht te geven ven de
strcomingen ln onze letterkunde,
Wijl hU achter- zün leerllngvn c'e
duizenden kinderen zag oprijzen,
waarvoor zyn woord a'ls een verre
e:ho zou naklinken. Vandaar dst
hy door onverpoosde studie zijn
rijke eruditie en zyn ervaren in
zicht trachtte te verdiepen, dat
hij steeds doende was z'n stof na
der te tepailen en juister te be
lichten. Hij voelt zich medie iiir-
an,woordelyk voor de opvoeding
ven het volkskind en middellijk
heeft hij daaraan altyd willen me
dewerken door z'n pupillen te to-
teresseeren voor den edelen invloed
van de kunst.
Als paedagoog g.ing zyn voorllef-
de van zelfsprekend meer uit
naar de tijden van c'b echte ge
meenschapskunst. Zijn lessen over
dis miidc'eleeuwsche litteratuur zul
len voor dg meeste onderwyzers
onitrgeteiyk blijven. Met geest
drift kon hy uitwüden over
mlTakel- en mys.eriespelen. Het
Spel van eV-n Heiligen Sacramente
van der Nyeuwer vaert zag men
zich afspelen op db Breó'sche
Markt als hij het in z'n lessen be
handelde.
Wekenlang kon hy zyn leerlin
gen geboeid houden rond den
grootmeesterr van onze taal Joost
van den Vondel.
Naast Vondel genoot die ideale
volksdichter, G-ezelle, zijn groote
waardeering, De fijnbesnaarde
geest die het simpelste diertje en
het eenvoudgiste bloempjb bewon
derde als een ongekende schoon
heid.
Stellig' zullen deze korte woor
den by honderden Onderwijzers ln
en buiten Breda weer vele kost
bare herlnneingen wakker roepen.
We hopen echter ook, dat het bij
velen een stille dis ad van waardeo
IN VERBAND met het achte*wo-
ge blijven van den zomertijd
worden de electricteitsrantsoenen
met 8 kwh per periode verhoogd
meldt de N R.C. Voor die gemeen
ten, waar de perioden loopen over
de maanden AprilMei en Juni
Juli worden de rantsoenen resp.
20 en 16 kwh per periode; in de
gemeenten waar de perioden loo
pen over de maanden MeiJuni
en JuliAugustus worden zU resp.
16 en 17 kwh.
De rantsoenen voor kookdoelcin-
den, zoowel voor gas als eleetrici»-
teit blijven voorloopig nog onge
wijzigd.
yd*??*
jjfc*-
A LLES moet to het werk woiuen
gesteld om de broodgraanvoor-
zier.ing zoo goed mogelijk te verze
keren. Dit heeft een ernstigen fe-
rugslag op de ontwikkeling van be
paalde takken van het veehouders-
bedrijf, o.a. de varkenshouderij,
want de granen moeten allereerst
voor directe menscheiyke c-n-
sumptie worden bestemd. Dit
houdt to, dat wederom beperkende
maatregelen moeien enT1 jnee_
voerd.
Het aai tal zeugen zal sterk wor
den ingekrompen. De maatregelen
zullen er op gericht zijn, dat het
waardevolle fokmateriaal zooveel
mo—lijk wordt ontzien. De beper-
kir. zal daarom niet gelden voor
sterzaugen, ook de oude en serieuss
stamboekbedrijven zullen zooveel
mogelijk gespaard worden.
Voorts ligt het to de bedoeling de
maatregelen er op te richten, dat
de varkensfokkerü en -mesterij in
de eerste plaats kan worden- gedre
ven op de kleine gemengde bedry-
ven op de lichte gronden.
Op bepaalde categorieën van be
drijven zullen in de naaste toe
komst, met uitzondering van huis-
slachtingsyarkens, geen varkens ge
mest kunnen worden. Overwogen
wordt de groote akkerbouwbedryven
en grootendeels de zuivere weide-
bedrijven van de vvfcensmesterü
uit te sluiter
ROOT - BRITTANNIë oefent
groote pressie uit op de re re
ring van Franco om het uitleve
ren van Nazis en
ongewenschte
Duitsche agen
ten aan de ge
allieerde auto
riteiten te be
spoedigen. Te
Britsche regee
ring meent, dat
er 2200 tot 2cn0
Duitschers n
Spanje zün,
maar wellicht
zijn deze cüfers
te laag.
Tijdens den oor
log was de baai
van Triest ver
schillende keeren
het doelwit van
bommenwerpers.
Verschillende
schepen werden
er buiten ge
vecht gesteld. Op
de foto ziet men
3 stoere zeeboo
ten „gewond" in
het water liggen.
Op het (H'gen-
blik is men bezig
de baai weer vol
ledig bevaarbaar
l« maken.