WAT BETEEKENT DE „REPOEBLIK" De bevrijding herdacht Mgr. Frencken ten grave gedragen Commissie-Van Poll rapporteert belangwekkende gegevens 221 "ende, v*n dergelUke gruwelen, elders gepleegd, zou de wereldpers hïTr verontwaardiging doen trillen E PROF. GERBRANDY ONDERSCHEIDEN Hrafip van «erin«e uraiie 8traffen BIJ GELEGENHEID van de vie ring van de Bevrijdingsfeesten heeft H.M. de Koningin gratie verleend van: H.M. de Koningin eerde de dooden te Vught - Toespraak Van min. Schermerhorn De functie van Vorrink Richtlijn landbouwloonen TWEEDE JAARGANG No. 457 UTTGAVB STICHTING „DB STEM" Directeur: J. A. H. M. VAN SCHIJNDEL Hoofdredacteur J. J. H. A. BRUNA Algem. zeeuwsch-redacteur: W. GROFFEN. Vlissingenj Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst, Dubbele boort 8. tel. 102; Red J. v. d. BROEK, Bijbureau oostburg, Nleuwstr 23 Z.-Ellanden: Bureau Goes. Westsingel 75. tel. 2238. Red. N.J KARIIOF MAANDAG 6 MEI 1946- Voor God Koningin en Vaderland, Commissie van Toezicht C. J. VAN HOOTB- GEM A E. LANGENHORST 5 Mr Dr A J. J. M MES J Mr H B L. DE RECHTER Verschijnt eiken werkdag. Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) 3.30 per kwartaal per post 4.10 per week (bij Met-post bestelling) 0.26; Losse nummers 6 cent. ITE REGEERINGS VERKLARING over Indië brengt voor een groot deel de bevestiging van de geruchten, welke reeds omtrent den stand der onderhandelingen de ronde deden. Alleen blijkt het niet juist te zijn, dat de Regeering er reeds voor gewonnen was, ook Su matra onder „de Republiek" te doen vallen. De Regeering heeft ook oog voor de bezwaren, welke kleven aan den oorsprong en de huidige sa menstelling der republikein.,che be stuursorganen. Maar ze koestert tevens de overtuiging, dat deze Re publiek zichzelf kan zuiveren van alle kwade elementen en onder lei ding van Sjahrir en andere colla boratie-vrije leiders tot een waar lijk en echt bewind kan uitgroeien. Terwijl het aan den anderen kant voor haar vaststaat, dat er nooit meer sprake van kan zijn deze „Republiek" ongedaan te maken. Ja, de groep-Sjahrir zou zelfs re presentatief moeten worden geacht voor het nationale streven ook van die Indonesiërs op Java, die zich om allerlei redenen niet met de Republiek hebben willen inlaten. Hier nu rijzen de vraagteeMbns. Dit is de Achilles-hiel van het Rê- geeringsbeleid. XXet was zóó al duidelijk, maar het wordt nog duidelijker, als men kennis neemt van hetgeen de Commissie van Poll in haar voor- loopig rapport neerschreef. Het is een rapport, dat inderdaad feiten aan het licht brengt en groepeert, welke voor een beoordeeling van het heele Indonesische vraagstuk van groote waarde moeten worden geacht. Allereerst zijn °r de fouten uit het verleden. Door de getater neerde hooge en andere ambten a. ren was in de kampen een alom vattend plan uitgewerkt tot on- middellijke overneming van het bestuur bij een Japansche capi tulatie, waardoor een ordelijk her stel van het Nederlandsch gezag mogelijk zou zijn geworden. Deze plannen zijn echter gevolg van het optreden van het intergeallieerd opperbevel en de naar Indië terugkeerende Brisbane- regeering nooit uitgevoerd. De geïnterneerden werden ge last ta hun kampen te blijven, onderscheidelijk daarheen terug te keeren. Van de zijde der Brisbane- autoriteiten voert men hiertegen 'aan. dat het plan de werkelijkheid miskende, dat pogingen van dezen aard op een bloedbad zouden zijn uitgeloopen. Er is natuurlijk met vast te stellen, wie gelijk heeft. In ieder geval is er groote verbittering gewekt, omdat men aan deze amb tenaren onmiddellijk ontslag heeft verleend. Wat des te meer steekt, omdat deze ex-geïnterneerden den zwaar- sten tast hebben gedragen, terwijl men in Ind'ë algemeen klaagt over het libhrtinisme en liet luxe-ver toon van degenen, die naar Austra lië waren uitgeweken. (Dr. van Mook zondert men hiervan na drukkelijk uit). Jen groot bezwaar van het heden vormt, dat de Nederiandsche bevolkingsgroei} in Indië geen en kele gelegenheid heeft tot openbare en vrije critiek. De enkele Neder iandsche persorganen staan onder contróle van de Regeering. Het is hun niet veroorloofd kennelijke be- rlchtenvervalsching en' leugens ln cie Indonesische bladen recht te zet ten wegens „de subtiliteit der ver- houdingen" I Daartegenover staat, dat er een vrU uitgebreide pers is van de „Re- potblik Indonesia", gedrukt op per- *n en materiaal van door aan- hangers dier Retuibl'ek bezette Ne deriandsche drukkersen, welke niet r hunne rechtmatige eigenaren worden opgeeischt, omdat <ut de aanhangers der Republiek «.provoceeren*. J^rees el ij ke gruwelen van de ram pokbeden besprekend, schrijft e, commissie niet zonder ver ontwaardiging. echter moesten deze eru welen •at zU ln staat waren de opinie over de„RepoebMk Indonesia»* ongunstig f«iifiïV» een Voor«PBezette ideologie elschte nu eenmail, ln naant van democratie, vrllheld a.i, beschikkingsrecht, enz., d,t genste van deze republiek zou "orden geschreven. Wat de commissie vertelt over de de toestanden op Java, klopt zeker ook niet met hetgeen daar over van Indonesische züde wordt beweerd en hetgeen onze Regeering bli'kbaar ook tot op groote hoogte gelooft. Het Westelijk deel van Bantam heeft zich van dr Republiek losge maakt. In andere deelen van Java heeft de Regeering der Republiek slechts een zeer geringen invloed. In hoeverre de regeering der re publiek er in Centraal cn Oost- va in geslaagd is regelmatiger toestanden in het leien te roepen, om trekt zich aan elke beoort.eeltag, omdat daar geen Nederlanders of andere ju iropeane- worden toege laten. De arrestatie van- Tan Malakka, steeds weer als bewijs aangevoerd voor de toenemende inacht der Sjahrir-groep, schijnt in het geheel niet te hebben plaats gehad. Vast staat, ook dat 'n aantal Ja pansche officieren geregeld ais ad viseur van de Republiek optreden en dat Soekarno heeft verklaard, dat zij in deze positie zullen wor den gehandhaafd. In de bevrijde gebieden begint zich in vrijheid een partijwezen te ontwikkelen, dat elders niet tot ontplooiing kan komen, waar de organen der „Repoeblik Indone sië" het opkomen van groepen, die een andere staatkundige oplossing wenschen dan de 100 pet. onafhan kelijke Republiek, door terreur- r- 'c elen tegengaan. De commissie heeft de beschik king gekregen over gegevens, waar ui' komt vast te staan, dat er ver bindingen bestaan tusschcn de „Repoeblik Indonesia" en com munistische organisaties in het bnitenland. commissie stelt tenslotte vast, dat ten aanzien van den voed seltoestand en de gezondheidszorg de ergste moeilijkheden dreigen, om de hoop uit te spreken, dat het spoedig weer tot een innige sa menwerking tusschen Nederlanders en Indonesiërs moge komen, ta de eerste plaats ten behoeve van de zwaar beproefde volken vai het overzeesche gebiedsdeel des Rijks, waarvan de zelfs thans nog grooten deels chaotische toestand de com missie bjj haai- bezoek met zorg heeft vervuld, mede met het oog op den wereldvrede, die met een chaos op dit deel van den aardbodem niet kan zijn gediend. Het is toch maar goed, dat hel Parlement besloot tot het uitzen den van een commissie van on derzoek. Haar rannort komt net on tijd, om het Indische debat van heden te voeden met gegevens, welke van Regeeringszijde nimmer verden verstrekt cn waaromtrent óók de wereldpers zwijgt. Over wereldpers gesproken, een veel-gelezen en veel-geciteerd La bour-weekblad als „The New Sta tesman and Nation" heeft nu zelfs de onbeschaamdheid onze Regee- TN EEN bijzon- deren minis terraad heeft prof. Schermer, hom het Groot kruis van de Orde van den' Nederlandschen Leeuw aan prof. Gerbrandy over handigd. Het Grootkruis is de hoogste Neder iandsche civiele onderscheiding. Rapport» Gerbrandy verschenen -yERSCHENEN is het Rapport van Prof. Gerbrandy over het wer ken van de Nederiandsche Regee ringen in Londen tijdens de oor logsjaren. Prof. Gerbrandy richt daarin scherpe aanvallen op Jhr. de Geer, bespreekt uitvoerig de verschillende Kabinets- en mtais- terswisselingen alsmede tal van an dere aspecten van zijn beleid en dat der door hem geleide Kabinetten. We komen er morgen uitvoeriger op terug. Indrukwekkende plechtigheid, die door Mgr. Hopmans, Mgr. Baeten en mi= nister Beet werd bijgewoond ring van „dubbel spel" te beschul digen, omdat ze datgene wat ta Batavia was ontworpen onder pa tronaat van Lord Inverchapel ..iet blindelings en met huid en haar heeft geslikt, omdat ze telkens te ruggrijpt naar de verklaring van 10 Februari. Dat wordt ..bedrog" genoemd, terwijl het blad de Brit- sche regeering opjaagt tot pressie op or.ze regeering. om het zonder verdere onderhandelingen te doen aanvaarden. Ook windt het blad zich op over het feit, dat de Indo nesische gasten hier te lande niet eens voor de radio of voor groote publieke bijeenkomsten hebben mo gen spreker:. We verwachten, dat een dergelijke beleedigende be schouwing heden ta het Parlement met gepaste fierheid zal worden bejegend. We mogen zoo iets niet zonder meer over onzen kant laten gaan. a. De tijdens de bezetting uitge sproken*, nog niet ondergane onvoorwaardelijke vrijheids straffen van drie maanden of minder en nog niet betaalde on- voorw. geldboeten van 500 gul den of minder, opgelegd voor feiten tijdens de bezetting ge pleegd, alsmede de nog niet on dergane of niet betaalde ge deelten van zoodanige straffen. b. Het nog niet ondergane gedeel te var tijdens de bezetting on derbroken vrijheidsstraffen, waarvan op het tijdstip van de onderbreking het overblijven de gedeelte niet meer dan drie maanden bedroeg. „Hij was een levend voorbeeld van de Liefde, die alles geeft,; het grootste ongeluk voor de wereld vond hij dat zij de Liefde niet bezat". 700 staat op het bidprentje van den allerwege zoo betreurden Mgr. F. B. J. Frencken. Dezen tekst gedachtig kon het dan ook geen verwondering baren, dat men Vrijdag van hoog ot laag, van hein de en ver naar Breda gekomen was om de plechtige uitvaart van den overleden Directeur van den Eucha- ristischen Kruistocht en .van de 'atli. Actie in het Bisdom Breda bij te wonen. Breda had de vlaggen halfstok ge hangen en zeer velen hadden zich ge schaard langs de straten van het E.K. Huis aan de Boschstraat tot aan de Kathedraal om den grooten overlede ne een laatsten groet te brengen. Langs den geheelen weg hadden zich vrouwelijke leden van standsor ganisaties en van de K. opgesteld om zoodoende een eerehaag te vormen Nog zelden zal Breda zoo'n indruk- wekkenden begrafenisstoet gezien heb ben. Honderden en honderden leden van allerhande katholieke organi saties uit verschillende Bisdommen liepen met hun omfloerste vlaggen voor den lijkwagen. Voorop het met zwart crepe bedekte K.A. vaandel van het Bisdom Breda. Daarachter volgden vertegenwoor digers van gezinszorg, hulp in de huishouding, verpleegsters, K.A. afd. vrouwen en vrouwelijke jeugd, w. o. mevr. Mol-Slnnighe en mej. R. de Kort, verkensters, arbeiders, boeren, middenstanders, werkgevers, onder wijzers, St. Adelbert K.A. afd. man nen en mannelijke jeugd, w.o. mr. van Wymen en mr. van Boven, Jos. Rouleau en R. Krynen, verkenners en verschillende anderen. Vlak voor den lijkwagen liepen de catechisten cn een stoet bruidjes, terwijl ook achter den lijkwagen zich catechisten hadden geschaard. Naast den wagen hadden geüniformeerde meisjes van de K.A. plaats genomen. En zoo ging die heele lange stoet door de straten, rustig en stil. Het was een stilte van indrukwek kend karakter. En in de kathedraal was de belang stelling zoo overstelpend dat de toch zoo ruime kerk ternauwernood alle biddenden kon bevatten. Zacht ruischte het door den heer Jac. Maessen bespeelde orgel toen de lijk stoet de kathedraal be'-t.d Zonnestralen speelden door de glas- in-lood-ruiten. Dat zonnegeflonker verhoogde op een aparte wijze den luister der plechtigheid, die o.a. bij gewoond werd door Mgr. P. Hop mans, Mgr. Jos. Baeten, het Hoog waardig Kapittel, dr. chr. Mol, lid van de Twede Kamer, minister Bed, het college van Burgemeester en wet houders van Breda en burgemeesters van verschillende andere gemeenten, o.a van Oosterhout en Terheijden. Celebrant van de plechtigheid was de Vicaris-Generaal van het Breda- sche diocees, dr. W. Koenraadt. Hij werd geassisteerd door Directeur Jos. van Campen als diaken, Rector E. Cammaert als subdiaken, terwijl de naaste medewerkers in de Kath. Ac tie van den overledene, Acolythen AVERAL ln den lande is de be- vrUdingsherdenking op blijmoe dige wUze gevierd. Niet in het minst in onze eigen streek. Een van de grootste gebeurtenissen in Amsterdam was „Het spel der be vrijding". een groots gemonteerd geheel, dat A den Doolaard naar Ideeën van Carels Briels schreef. Zeer veel autoriteiten, w.o. Prinses Juliana Prins Bernhard en de Prinsesjes Bea trix en Irene woonden dit spel ln het Olympische Stadion bij. Amster dam maakte ook demonstraties mee van 500 grenadiers uit Bergen op Zoom. De Amsterdammers hebben hun oogen uitgekeken. 'IFerschillende toespraken z(jn ge- houden. Vrijdagmiddag sprak H. M. de Koningin te Vught, bi) de plechtige herdenking van de geval- *-~\en in de oorlogsjaren. Deze plechtigheid vond plaats op het executieveid op de Vughterheide na bij 't voormalige Duitsche concentra tiekampen werd o.a. bijgewoond door mgr. w. Mutsaerts, Mgr. Jos. Baeten, generaal b.d. Baron van Lawick, mi nister Beel en de Commissarissen der Koningin in de provincies Brabant en Limburg. H. M. de Koningin sprak bij die gelegenheid treffende woorden van troost voor de nabestaanden der ge vallenen, van dankbaarheid voor de helden die hun leven lieten van droef Veld om het lot van de 13.600 vader landers die in 't Vughtschekamp om het leven kwamen en van aansporing voor het geheele volk. H. M. legde een enormen krans aan den" voet van het op het veld opge richte eenvoudige kruis. Zondag hield Prinses Juliana een sympathieke rede over de radio, waar bij H.K.H. zich speciaal tot de jon geren richtte. T Titvoerig heeft de minister-presi- dent., prof. ir. W. Schermerhom, in een boeiende radio-rede bij der. verjaardag van onze bevrijding stil gestaan. Hü vertelde o.m. clat op den dag der bevrijdings-herdenking de Ne deriandsche missie in Berlijn in het kamp Brandenburg een krans ge legd heeft op de plek, waar 72 Ne derlanders werden gefusilleerd en dat op deze plaats door den Russi- schen kampcommandant een ge- denkteeken zal worden gesticht. Nadat minister Schermerhorn alle oorlogsdooden had herdacht, riep hij het Nederiandsche volk op eendracn- tig samen te werken en wees erop dat het niet aangaat, dat sommigen eigen rechter met eigen middelen spelen. Ten aanzien van dit laatste richtte zich ook de Groote Advies- Commissie van de illegaliteit in een „bevrijdingsmanifest" tot het Nederl. volk. T\E VROEGERE radiospreker van. de S H.A.E.F in Nederland, mr. Star.ley Wright, heeft voor de bei de Nederiandsche zenders ter ge legenheid van den bevrijdingsdag boodschappen voorgelezen van veld maarschalk Lord Montgomery, van den Britschen ambassadeur Sir Nevile Bland, den Amerikaanschen ambassadeur, mr. Stanley K. Horn- beck en den Canadeeschen gezant, mr. Pierre Dupuy, waren; namelijk de Eerw. Heeren C. Ligtenberg, H. de Kroon, J. Klep, p. Asselbergs en Pater Gervasius O.F.M. Cap. Tijdens de „H. Mis van Requiem werden ook aan de zij-altaren H. Mis sen gelezen. En wel door Plebaan W. v. d. Maden, Deken J. v. d. Maden (als familieleden van den overledene) den WelEerw. Heer P. de Beukelaar .en Pater FI. de Beukelaar (als fami lieleden van moeder-overste de Beu kelaar van hèt E.K. Huls te Breda). Directeui Jenneskens, (dir. der K.A. te Roermond), Directeur Groothuis, (dir. der K.A. te Utrecht) en de Wel Eerw. Heeren J. van Boxsel en A. Aarts van de E. K. Zui\er en sonoor klonk de Gre- gori ansche zang der Catechisten en van het koor van priesters door de kathedraalruimte. Vol ingetogen lieid volgden de talrijke geloovigen de plechtige handelingen der pries ters. Kennelijk waren allen diep onder den indruk. "VTa de absoute door den Vicaris- Generaal formeerde zich vóór de kathedraal de stoet op dezelfde wijze al hij tevoren samengesteld was. Zóó deed men den overledene uit- g lelde tot aan de grens der gemeente aan den Teteringschendijk, van waai de lijkstoet zich naar Oosterhout begaf. DE BEGRAFENIS TE OOSTERHOUT. QNDER LEIDING van den heer D. Slootmaekers werd hier de stoet opnieuw geformeerd. O.a. werden ingelascht deputaties van de R.K. Liedertafel Aurora en van de Oos- terhoutsche Nachtegalen. Voorts merkten wij op de geestelijkheid van Oosterhout. B. en W., den oud- burgemeester, baron var.' Oldeneel tot Oldenzeel. Op de begraafplaats werd het stoffelijk overschot in het familie graf bijgezet. De absoute werd hier verricht door pastoor Aug. van Sasse van Ysselt. De gezangen rond het graf werden uitgevoerd door de Katechisten onder leiding van rector Maas. Clandestiene wapens in Nederland TN EEN PERSCONFERENTIE heeft Koos Vorrink nog eens uitvoerig zichzelf verdedigd tegen de beschuldigingen, waarvan hy het voorwerp werd. Hij uitte als zijn meening, dat uit de groep uit den ouden O. D. lieden zich om Ar nold Meyer hebben geschaard, die zich hebben gewapend. Hij be weert voorts, dat duizenden in Ne derland nog wapers bezitten, niet alleen Nationaal Fronters, maar ook allerlei andere menschen en groepeeringen. Overigens is uit zijn heel lange betoog nog weer eens duidelijk geworden, dat hü töch wel een zeer uitzonderlijke betrekking bekleedt, welke moeilijk te rijmen valt met. een normale afdoening van functies en verantwoordelijk heden, te meer waar hijzelf zulk een uitgesproken politieke figuur is. We vermoeden zoo, dat daarover in de volksvertegenwoordiging nog wel eens een nootje zal worden ge kraakt. TT ET COLLEGE van rijksbemiri- delaars heeft met betrekking tot de arbeidsloonen in het land bouwbedrijf, ta het bijzonder met 't oog op de afsluiting van collectieve arbeidsovereenkomsten, een richtlijn vastgesteld. De loonen, vermeld in collectieve of individueele arbeids overeenkomsten, zullen ingaande 1 Mei 1946, ten hoogste moger. be dragen in centen per uur voor: Zeeland voor ongeschoolden 60. geoefenden 64, gediplomeerden 70 ct. West-Noordbrabant (omvatten de met name geroemde gemeenten resp. 60, 64, 70. Rest van Noord - brabant resp. 58, 62, 68. ct. Heden Zon onder 20.12 u. en Maan onder 1.24 u. Dinsdag Zon op 5.01 u. en Maan op 10.13 u. Weersverwachting: Aanvankelijk nog krachtige Noordelijke wind. Later op den dag gele'delijk iets afnemend. Wisselende bewolking met hier en daar nog een paar buien. Guar weer.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1946 | | pagina 1