03 „WÉ
Een half millioen kiezers
vragen uitleg
BEGROOT ING 1946
Wa. een Wonderlijke Wereld
IN 'T KORT
VRIJSTELLING
BROEDERDIENST
OPGEHEVEN
'000<XXXXXXX>00000000000<XX>000<XX>00<>000000<XXXX>
ONS LEGER WORDT
GEEN COPIE
Ons kiesstelsel is eenvoudig,
't is eigenlijk maar een weet
Reg>
boot
lOp
glibberige p*d
D
VAN ACKER
WAARSCHUW!
(Vervolg van pag. 1>
Gewone dienst.
Als tve nu de uitgaven van den
gewonen dienst nog eens nader
bekijken, dan vinden we daar
voor Binnenlandsche Zaken even
tjes 234.8 millioen uitgetrokken,
terwijl het dubbele van de uitga
ven voor het 2e halfjaar 1945
slechts 147.1 zou hebben bedragen.
Hier echter heeft men moeten
rekenen met de verwachte stijging
van de gemeentelijke tekorten als
mede de hulpverleening aan oor
logsslachtoffers.
Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen vertoont een stijging van
190.8 millioen tot 235.1 millioen.
Er zijn namelijk hoogere bedra
gen geraamd voor salarisverbe
teringen bij het onderwijs, voor
sociale jeugdzorg en voor de be
moeiing van het Rijk op het ge
bied van muziek, tooneel en let
teren. Naast steun aan jeugd
organisaties zal ten behoeve van
de niet-georganiseerde jeugd een
rijksbijdrage worden verleend in de
kosten van een centraal apparaat,
dat de zedelijke verheffing van de
jeugd beoogt.
Indien de benoodigde materia
len in ruimere mate beschikbaar
komen, zal in 1946 worden over
gegaan tot uitvoering van Rijks
werken, welke destijds ter bevor
dering van de werkverruiming zijn
goedgekeurd (Werkfonds). Hier
mede is rekening' gehouden bij den
opzet van de BegTooting van Fi
nanciën. die 112.5 millioen aan
wijst (98.1 in 1945)
Op de Begrooting van Openbare
Werken en Wederopbouw zijn aan
zienlijke bedragen aangevraagd
ten behoeve van werkzaamheden
aan rivieren en zeeweringen, als
mede voor onderhoud en verbete
ring van wegen.
Van de belastingen verwacht
men een opbrengst van 2.2 mil
liard, w.o. Inkomstenbelasting
890 millioen, omzetbelasting' 300
millioen. loonbelasting 250 millioen,
vermogensbelasting 133 millioen,
tabaksaccijns 120 millioen, ven
nootschapsbelasting 115 millioen.
Buitengewone dienst.
I\e cijfers van den buitengewonen
dienst vertellen pas duidelijk,
hoe zwaar we er vóór staan.
Terwijl Oorlog en Marine bij de
gewone uitgaven geboekt staan
voor resp. 193.3 millioen en 248.8
millioen, vinden we onder de bui
tengewone uitgaven osl. voor de
pacificatie van Indië en de liqui
datie der oorlogvoering 712.6 mil
lioen uitgetrokken, waartegenover
slechts 102.3 millioen inkomsten
staan. Voor aanschaffing van de
materieele uitrusting van leger en
vloot is bovendien nog 191 millioen
noodig. Hooger nog is het bedrag,
uitgetrokken voor steun bij den
herbouw en de vergoeding van
oorlogsschade, nl. niet minder dan
931.8 millioen.. Voor noodhulp in
den uitgebreidsten zin (o.a. verzor
ging oorlogsslachtoffers, bizonde-
re uitkeeringen aan gemeenten,
subsidies Volksherstel en HARK)
zijn niet minder dan 92.5 millioen
noodig. De overheidsbemoeiing
met, de distributie komt ons uit
eindelijk op 86.7 millioen te staan,
wachtgeldregelingen, overbrug-
gingssteun en andere sociale bij
stand op 71.3 millioen.
Ten behoeve van "e om politieke
redenen gedetineerden zal in 1946
in totaal een bedrag van 175
millioen noodig /.ijn. Daarnaast is
voor de uitgaven voor bijzondere
rechtspleging 93.5 millioen en bij
zondere jeugdzorg ad 15 2 millioen,
o.a. nog ongeveer 50 millioen ge
raamd voor de kosten der bewa
king. Voorts zijn als gevolg van
de detentie rond 100.000 personen
aan den arbeid onttrokken; het
hierdoor gederfde volksinkomen
wordt op rond 130 millioen per jaar
geschat.
„Deze aangelegenheid heeft de
bizondere aandacht der Regee
ring", zegt de Milliardennota. Die
uitdrukking is vaag genoeg, om
naar naderesn uitleg te verlangen.
Zóó kan het in ieder geval niet
blijven: honderden millioenen uit
geven voor het onderhouden van
kampen, waarin men slechts ver
bitterden of luiwammesen, doch
zeker geen goede Nederlanders
kweekt.
VOLGENDE WEEK BOTER
TJER 28 APRIL en 5 Mei krijgen
de leeftijdsgroepen boven 4 j.
125 gram boter en 125 gram mar
garine. Kinderen van 0 tot 4 jaar
krijgen op 28 April voor twee we
ken 250 gram boter en 125 gram
margarine. De verstrekking van bo
ter aan eerstgenoemden is ter ont
lasting van de margarinevoorzie-
ning en is dus tijdelijk.
TYUD-burgemcester Mueller, van
Rotterdam is door het Rott-
Bijz. Gerechtshof tot 10 jaar ge
vangenisstraf veroordeeld met ont
zetting nit het kiesrecht.
"^EDERLANDERS moeten Austra-
lië verlaten. Aldus zouden Ne-
derlandsche legerautoriteiten te
Melbourne in een circulaire aan
onze landgenooten hebben laten
weten. De verklaring is van finan-
cieelen aard.
Voor kostwinners-dienst
plichtigen komt een kost"
winnersvergoeding
Tj^EN wetsontwerp „dienstplieht-
voorziening" is bij de Twee
de Kamer ingediend, Biijkens de
toelichting, welke er bij gevoegd
is, zal er in de nieuwe regeling
geen plaats meer zijn voor vrij
stelling wegens broederdienst,
noch in den naasten tijd wegens
kostwinnerschap.
Kostwinnersvergoeding zal worden
toegekend aan verwanten van hen,
wier hulp voor hun levensonder
houd noodzakelijk is. Vrijstelling
voor kostwinnerschap wegens per
soonlijke onmisbaarheid blijft be
staan.
De sterkte der lichtingen is nog
niet vastgesteld. Voor de land
macht, lichting 1945 rekent de re
geering echter 27.500 man noodig te
hebben, voor de zeemacht slechts
een zeer gering aantal.
De oefeningsduur zal voor de
landmacht niet belangrijk verhoogd
behoeven te worden. Voor hen, die
voor officier en onderofficier in op
leiding worden genomen, moet een
grootere verhooging in uitzicht wor
den genomen. Zoolang de tegen
woordige omstandigheden voortdu
ren, zal echter het verblijf in wer-
kelijken dienst niet beperkt kunnen
blijven tot den normalen duur van
de eerste oefening.
Het Kabinet acht de noodzaak
aanwezig om het meerendeel der
dienstplichtigen van de lichting '45
en misschien ook van die van '48
voor Indië te bestemmen voor de
tijdelijke dienstvervulling in Ned.-
Indië. Daarin voorziet z.i. het K.
B. van 22 Juni 1944.
MINISTER RINGERS ST"
hedenavond over de beide,
zenders belangrijke mededeelin-
gen doen over de regeling
voor het herstel van oorlogs-
schade.
IJ IJ de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot het aan
gaan van een geldleenir.g van 350
millioen gulden Ned. Ind. courant
ten laste van Ned. Indië.
TIET laatste contingent Engeische
troepen heeft Maandag Damas
cus verlaten.
"yOOR niet aangesloten bijenhou
ders zal gedenatureerde suiker
voor voedering' van hun bijen be
schikbaar worden gesteld. Aanmel
ding voor 25 April bij de Ver. tot
bevordering der bijenteelt in Ne
derland, afd. Handel. Grindweg 57,
Wageningen.
Belooning of straf
"E^EN matroos beklom
in Londen het 56 m
(~)NS LEGER zal geen verkleinde
cople van het Britsche zijn,
noch de Engeische taal bezigen,
heeft de minister van Oorlog ver
klaard naar aanleiding van vragen
van het Tweede Kamerlid Ruys de
Beerenbrouck. Het zal wel worden
opgebouwd aan de hand van de er
varingen die het Britsche -leger
heeft opgebouwd. In Ned. dienst
verkeer achtte de minister het on
juist, dat Engeische uitdrukkingen,
benamingen en woorden worden be
nut. Wij biyven dus ons zelf.
hooge Nelson monu
ment. Prompt werd hij
deswege door de politie
bekeurd. De politie
rechter veroordeelde
hem vervolgens tot 25
gld. boete.
Toen de goeie man 't
gerechtshof verliet,
kwam een goed gekleed,
heer hem tegemoet, die
zijn portefeuille voor
den dag haalde en den
veroordeelde het bedrag
der boete In de hand
stopte. U deed iets, dat
ik altijd zelf heb wil
len doen, zei hij. Ik
maak u mijn compli
ment.
Zoo beloonde hij den
moed van den matroos.
Of strafte hij zijn eigen
tekort aan durf
Hitiers dubbel"
ganger
A DOLF Holub, een
Tsjechische spoor
wegbeambte, had een
snor, die lang en bor
stelig was. Niemand had
er erg in, dat hij het
evenbeeld van Hitier
was, totdat Holub na de
Duitsche invasie ge
dwongen werd sol
daatje te spelen. Toen
ging hij zijn snor in
Hitlerstijl dragen. Als
een loopend vuurtje
ging de grap rond, de
eenlgen, die geen zin
bleken te hebben voor
dezen humor, waren de
Duitschers. Hij beland
de deswege in een con
centratiekamp, waar de
Amerikanen hem ont
dekten. Hij kwam er
tenslotte beter af dan^
Hitler himself want
sinds zijn bevrijding is
een strijd ontbrand in
de filmwereld om hem
als dubbelganger van
Hitier te contracteeren.
De Russen hebben het
voorloopig gewonnen.
Holub contracteerde
voor een hlstorisehe
film ,,De eed" getiteld.
Of hij een filmspeler
is, zal moeten blijken;
in elk geval is hij nu
filmheld, hetgeen na
zijn carriere van spoor-
man tot gevangene
geen slechte ruil is.
l^j EGEN JAAR is het geleden, dat (vii ter stembus togen om
leden voor de lie Kamer te kiezen. Nochtans zou er weinig
over te vertellen zUn, ware het niet, dat een half millioen nieuwe
stemgerechtigden zich in den strUd zullen mengen. Voor hen is
niet slechts het cene procent nieuw, dat in de Kieswet veranderd
'is sinds 1937, maar ook de 99 pet. onveranderd gebleven clau
sules.
Vandaar, dat wy te hunner informatie er hieronder nog Iets
over willen vertellen.
E
ZINS STELSEL van evenretligc
vertegenwoordiging is al heel
eenvoudig, 't Is eigenlijk allemaal
maar een weet, zij t dat de veel
heid van details, waaruit de ttfe-
passing bestaat, gemakkelijk een
tegengestelden indruk kan wek
ken.
Iedere stemgerechtigde brengt
een stem uit op een candidaat of
groep van candidaten. Als dit ge
beurd is worden alle uitgebrachte
(geldige)' stemmen bü elkaar ge
teld en gedeeld door het getal der
totaal beschikbare zetels. De uit
komst daarvan heet de kiesdeeler
d?e weer gedeeld wordt op het
totaal stemmenaantal dat elke
partij heeft behaald. De uitkomst
van deze laatste deeling bepaalt
het aantal zetels, dat elke partij
behaald heeft. Laten wij een be
scheiden voorbeeld geven. Stel,
dat in ons land in totaal 12,000
geldige stemmen worden uitge
bracht, da» is de kiesdeeler 12,000
100 'het getal der Kamerzetels)
120.
Die 12,000 stemmen werden be
haald door vier partijen, die resp.
4800 3000, 1800 en 2400 stemmen
behaalden. Elk dezer partijen heeft
dan het volgende aantal zetels
behsald 4800 120 40 3000 120
25. 1800 120 15 en 2400
120 20 zetels. Eenvoudig niet
waar!
7^ ATUUHiLIJK loopt de zetelver-
deeling in de praktijk niet zoo
gemakkelijk als hierboven is voor
gerekend want het zal maar zel
den voorkomen, dat de verschil
lende partijen precies een veelvoud
van den kiesdeeler aan stemmen
inhalen. Bijna altijd blijft er een
zoogenaamd Hjstoverschot over en
in dat geval vinden twee bere
keningsstelsels toepassing. Het
eene heet hét stelsel der grootste
resten, het andere dat van het
grootste gemiddelde. Het eerste is
al heel eenvoudig, het laatste, het
stelsel de Hont geheeten is iets
ingewikkelder, maar in de meeste
gevallen het meest bevoorkeuróe.
Tenslotte is er nog een gecorri
geerd stelsel der grootste resten,
dat zijn toepassing vindt bij de
raadsverkiezingen.
yi/U laten hieronder weer een
eenvoudig voorbeeld volgen
van restverdeellngen. Uitgebracht
12,000 stemmen kiesdeeler 120,
Partij A behaalde 4860 stemmen;
B 2910, C 1820 en D 2410 stemmen.
Bij eerste verdeeling krijgt dus A
40 zetels, rest 60 stemmen B 24
zetels, rest 30 stemmen C 15 zetels
rest 20 stemmen en D 20 zetels,
rest 10 stemmen. In totaal zijn
dus nu toegewezen 99 zetels te
verdeelen, over blijft 1 zetel. Zou
nu het stelsel der grootste resten
gevolgd worden, dan zou Partij A
de overgeschoten zetel verkrijgen
met de 60 stemmen welke zij over
had. Bij toepassing van het stelsel
der grootste gemiddelden gaat
men na, welke party by toeken
ning van één zetel meer hei
grootste aantal stemmen ..betaalt"
voor één gekozen candidaat. In
dit geval zou die honderdste aetel
dan ook aan lyst A toevallen.
Na de zetelverdeeling is het cen
traal stembureau, dat te den Haag
gevestigd is en den totaal uitslae
berekent nog lang niet klaar met
zün werk.
Als vaststaat hoeveel zetel! ■U'
elke party veroverd heeft, moet nog
uitgemaakt worden welke candida
ten van elke party gekozen zijn
Om dit uit te rekenen moet onge
veer eenzelfde berekening worden
uitgevoerd als wy hierboven
schetsten met dien verstande, dat
dan geen sprake is van een alge-
meenen kiesdeeler maar van een
lystklesdeeler. Het totaal aantal
stemmen dat op een lyst (partij) is
uitgebracht, wordt daartoo gedeeld
door het totaal aantal door bui
behaalde zetels. De ïystkiesc'eelei
van Party A zou in ons voorbeeld
dus zyn 4860 stemmen 41
1.18 11/20 stem. Zouden alle kiezers
hun stom nu uitgebracht hebben
op candidaat no. 1 dan zouden
automatisch de opeenvolgend!
candidaten gekozen zyn (zoo het
mogelyk was, diat een lijst 40 en
meer namen mocht bevatten).
Zouden echter op candidaat no.
60 een onverwacht groot aantal
stemmen zyn uitgebracht, dan is
de mogelykheid aanwezig dat een
van cte eerste 41 moest wyken voor
no 60.. Er valt uit af te lelden,
dat de kiezers het In principe altijd
in handen hebben een candidaat
te kiezen door voorkeurstemmen.
TNTUSSCHEN mogen er geen 00.
noch 40 maar maximum M
candidaten op een lijst pri)ken.
Om nu toch meer Kamerzetels te
kunnen veroveren mogen de par-
tyen hun candidatenlysten per
rykskieskring splitsen. Ons land
telt er 18. In elk dier kringen kan
men met gelykluidende dan wel
gedeeltelijk gelykluidende of geheel
verschillende lijsten verschijnen,
die men, terwille van 't vermijden
van stemmenverlies weer kan
verbinden.
't Zou ons echter te ver voeren om
dit in kort bestek onzen lezers
duidelyk te maken, wy willen het
daarom hierbij laten, in de hoop,
dat ons jonge kiezerscorps thans
eenig inzicht zal hebben gekregen
In een stof, cAj hen tot nu toe
vreemd was maar waaromtrent
eenige kennis mag heeten te fce-
hoaren tot de stas tsburgerü"
bagage van iederen kiezer.
IN AANSLUIT»
dat de .Kont
Vrydagmiddag zo
nemen wy nog
dal, deze prooi va
zoodat dezer dag
langverwachte
verbinding tus»
Vlaanderen en
komt brengen
kelijke verbeter
want het passagi
dert 1938 niet mi
beid. In de maa
Februari van dit
96000 personen
ruim 47.000 in d(
maanden van 19:
fers biykt onomsi
een groote bete<
vervoer op de W
Het autovervoer
toename; integer
ruim 25 pet. benei
1938 en zelfs 35
van 1939 (1938:
1946 6065). Dit
schryven aan de
het autoverkeer,
twyfeld doet ook
accomodatle der
haar invloed ge]
automobilisten
Antwerpen prefer
risico van lang
plaatsje op de bo
Hier raken we
een der voornaan
gen de bestaande
bezwaar, dat dm»
ling van de „Kuni
slechts ten deele
gende accomod
is té gering en al
op de lijn Oost Z
ren-Zuid Bevelan
lijn Breskens-Vlb
voorloopig sukkel
De „Koningspli
stroom" (ex-Zuid
slechts 6-8 auto's
kelyk van de gr
ls. dat velen een
ten, wat belangn
gevolge heeft. De
ren ook ln een
den toestand. Dr
behoefte aan res
de grootste Inspi
<>O<X><X>OO<><X><><><X><X><>OO<>(><joooooooooo<OOO<X><>OOO<><>OOO<><X><><><><><><XX><X><><><><X><>OO<X><XX><><X><X><X><><XX>OO<XX>O
FEUILLETON
DOOR HENRI T' SJUS
„De regie komt in haaiden van Louis
Boekhoven. Die is by "t Nedt-rlandsch en bij
Royaards geweest en heeft zelf "n gezelschap
in Indië gehad."
„Bock.... Bock.... Boekhoven? vroeg
Luuk diep nadenkend, „die ken ik niet,
maar, als U hein geëngageerd hebt
„Hy woont ln de Albert Cuyp in Am
sterdam. Z'n vrouw speelt ook mee ze ma
ken allebei pracht-creaties", ging Haverman
verder, zonder op Luuk te letten „en dian
heb ik er twee uit Arnhem: Daan Woesten-
burg met z'n vrouw ook twee prachtnum-
mers. Van de anderen ben ik nog niet ze
ker, omdat we nog niet oWJeen gekomen
zyn, waér „Het Betere Tooneel" z'n zetel
zal hebben".
„Weet U wie U d'r ook by moest ne
men? Betje Verhagen", kwam Luuk en,
trok bij het noemen van dien naam. een
«erbierllg-!,*. "wonderend gezicht. „Dat ie. wat
je noemt. voor de ouwe moederrollen. Ze
heeft de Kniertje gvmaakt. Je zou ze zoo
van de planken stelen!"
„Daar zég je zooiets, „knikte Haver
man," waar woont ze tegenwoordig?" vroeg
te belangstellend, want, zoo'n ouwere actri
ce kwam-ie nog juist te kort, en Betje Ver
hagen had-ie heelemaal over het hoofd ge
zien.
„In de Aert van Nes. het nummer weet
ik niet maar, dat is 'n kleintje."
,jilet één ding zit ik nog leelyk te
houen. en dat zal om <J„- drommel niet ge-
makkelyk gaan de inspeciënt."
Luuk keek vragend op. De beteekenis van
dat woord drong niet dadelijk tot hem
dooi'.
„We moeten zoo'n duuvelstoejager zien
te krijgen, die vooruit reist om voor 't huren
van de zaal, voor de reclame, de requisiten,
de controle te zorgen. „Luuk. die met de
ellebogen op de knieën, de groote kin even
boven het tafelblad uit, te luisteren zat, ging
met 'n ruk rechtop zitten:
„Daar heb ik iemand voor, ik ken
iemand 'n echte Manus-van-alles! Hy heeft
agentuur in boerenjongens en advocaat,
maar, als je 'n piano wilt koopen levert-ie
die ook. Die kerel is van alle markten
thuis."
„Wie is 't?"
„Ze noemen 'm Dick. Dick Bos"
„En waar woont-ie?"
„Nergens en ovural. Ze zeggen, dat-ie
'n stiik of zeven kinderen heeft, maar die
zyn allemaal naar links en rechts weg ge
stoven; de meesten moeten d'r eigen kost
al vtrdlenen."
,,'n Reiziger in advocaat en boeorenjon-
gens?". De aanstaande Directeur 6cheen
ernstige bezwaren te hebben; „Is 't "n ver
trouwd persoon? Valt er niks op "m te
zeggen?"
„Niet zie dat, recommandeerde Luuk".
„Ik zal informaties naar 'm laten ne
men, en, als die goed uitvallen, kan-le by
my honderd vijftig in de maand verdienen.
..Meteen dronk-le z'n glas port leeg en
Luuk greep over het tdfelblad ji de ruimte,
alsof-ie "t zijne wilde pakken dat er nog
niet stond: „En de salarissen voor de
aeteurs en de actrices zyn dde al vast ge
steld?"
(Wordt vervolgd)
Frankrijk spreekt
goudvoorraad aan
TVE TOESTAND Ls nog normaal,
1 maar wij zijn aan de grens, ver.
klaarde de Belgische minister-pre
sident van Acker op een pers
bijeenkomst. De pryzen moeten da
len, het verkoopen or.der de toon
bank moet afgeloopen zyn, aan
zwarte loonen moet eveneens een
einde komen, evenals aan de loon-
conflicten. Ei- moet geproduceerd
worden, anders treedt verarming in
en werkloosheid. Wy staan op hei
derde en gevaariykste keerpunt
De stabilisatie van den franc moet
behouden blijven.
In Frankrijk heeft de minister
van Financiën medegedeeld, dat
noodzakelyk is onmiddeliyk 35 mil
liard francs aan den goudvoorraad
te onttrekken of 27 pet. van den ofh-
cieelen voorraad, zulks ter beta
ling van in Amerika gedane aan-
koopen. Men hoopt dat de Fran-
sche goudvoorraad tot het einde
van het jaar strekt en dat Frank-
ryk tegen dien tyd zal beschikken
over credietfaciliteiten.
TN BELG IE zal de zomertyd Zon-
dag 21 April worden ingevoerd.
EERVOL
Ged. Staten va
met ingang van 1
slag verleend aan
stoker-dekknecht
Stoombootdienste
STICHTING HEI
1
Mej. E. Meyboi
het secretariaat
Herstel Zeeland
burg.
DE „PRINS!
OVERGE.
Na bijna zes j
de Britsche acii
ben gevaren ls,
haar aankomst
.Princess Beatrlj
eigenaresse de I
land overgc-dra!
weer goed Neder
Beatrix". De ove
door den leider
en nautische a.
sehappy den hei
korte toespraak,
door den comma
Stephens R N.R.
De overdracht
door den vice-vi
Raad van Con
heer E, M. Alber
leider der oonur
den heer H, j
namens de
burgemeester
B Kolff en dien
„De Schelde" de
GEMEENS!
Onder voorzitt
dr Mes kwamen
illegale werkers
by een.
Voornaamste
was een causerie
Vlaming hield
besluit en de
tieke delinquent!
Eerst hield c"
Goesche Tribun
over den aard
fen om vervol
de berechting
weiden over
proc.-fiscaal
VerschOle
ter werden
M
vi
ot
be
de
na
de
TJADIO NEDERLAND koestert 't
voornemen in de serie Ned,
kamermuziek werken van Oscar
Hemel te laten uitvoeren.
vervolger
t na
de l
en
ende
gest(
heeft
vers
de
en
spr.
Tenslotte
inlichtingen
goeding aan
gevpdlenen e
Stichting 1940-li
