Fl. 9573 millicen
kostte Duitsclie bezetting
ERS
Rust. orris en
HET RUHRGEBIED)
Java en Sumatra vrijstaat
maar deel van het gemeenebest
OPROEP
tot hef Katholieke volk
GOES.
and
RKEST
ut
AL.
Nederlanders 1 1
Indonesiërs
zijn uooriig
en de Veiligheid
Nederlandsche Bank krijgt echter
nog fl. 4500 millioen
Batavia's slot het begin vande Hooge Veluwe"
Overige eilanden moeten gerangschikt
worden naar de mate van hun
ontwikkeling en wenschen
SEYSS INQUART
De Goede Week
s aan het
.dhuis lil gebruik
:n van een batï
van 1421 uur
12—24 uur
8—21 uur
men worden on:
uur
uur voor
uur uitsluitend
lgende tarieven;
f 0.25.
f 2
f 0.15
t 1,—
f 0.15
f 1.—
f 0.10
f 0.75
-jarigen leeftijd
ad nemen,
deren van het-
tijd tegelijk te
"erstrekt.
en aankleeden
en Zaterdag is
van Temeuzeri.
RB.V.V.O.
11 Mmb».
«I«ning In Oor-
op g«no<tmd«
Rljkikiukdiii)
toni ontvingar
'Ord«i* jwcm«r
iVOEDING
0*n Haag
lATSCHAPPIJ
ELAND
»e Bellirvgstraat 4
r de Maatschappij
ingegeven waarde
amregeven waarde
ingegeven waarde
Commissarissen'.
Bestuur:
■n Collot d'Escury
Voorz tter
aert St Jansteen
oorz: tter
pk Hengstdiiik, lid
de Kraker,
g. lid
ert St Jansteen lid
ore. Clinrre. lid;
raraiuw lid
esbe^gtre Fan.
eer. Penn
8 UUR
stede
SUCCESSEN
n denken aan
"ederland".
aal genot"....
graag geziene
io komt geheel
tee tand-
Donderdag-
r. 491-0
Icheldemonden"
V. Vandersteen
i£G/*rr z>£
•jpoore /p£/'S
jWEEDE JAARGANG. No. 43K
irrabas op zoek £aaU
Amaros.
UITGAVE STICHTING „DE STEM"
Directeur 3 A H M VAN SCH1JNDEL
Hoofdredacteur J. J H A BRUNA Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W GROFFEN. Vlissingen;
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 8. tel 102. Red J. v d BROEK. Bij bureau
Oostburg. Nieuwstr 23 2.-Eilanden: Bureau
Goes. Westsingel 75. tel 2236 Red NJ KARHOF
Voor God Koningin en VaderlanJ,
WOENSDAG 10 APRIL 194«
Commissie van Toezicht C J. VAN HOOTE-
GEM A E LANGENHORST Mr Dr A J„
J. M. MES Mr H B L. DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal
per post 4.10 per week (bij niet-posfc-
bestelling} f 0.26cosse nummers 6 cent
Persgesprek met den Sultan van Pontianak
en
r
XAK VOOR HET VERTREK van de Nederlandsche en lndone-
sische onderhandelaars naar N ederland had onze correspondent
te Batavia een onderhoud met een hunner, den 32-jarigen Sultan
van Pontianak. Hamid II, luitenant -kolonel van het Nederlandsch-
Indische Leger. Zijn vader werd door de Japanners vermoord, hij
zelf heeft geheel den bezettingstijd in krijgsgevangenschap door
gebracht.
YJUij vroegen den Sultan uiter-
aard het allereerst naar zijn
politieke inzichten en begonnen
met de vraag „wanneer derkt U
dat Indonesië geschikt zal zijn
voor volledig zelfbestuur 1"
„Dat Is moeilijk te zeggen",
antwoordde Sultan Hamid II, „als
de kinderen „modern" zijn, behoe
ven de ouders het nog niet te zijn.
Wie kan zeggen of het over één
of twee generaties het geval zal
zijn Laten wij het liever aan de
toekomst overlaten."
Hoe denkt U over algeheele
onafhankelijkheid voor Indonesië
Wel. ik ben zelf nationalist,
maar ik ben van oordeel dat Indo
nesië zich nooit van Nederland
moet losmaken. Wij zij' de leerlin
gen van de Nederlanders, wij heb
ben meer dan driehonderd jaar
samengewerkt, er zijn hier zóóvele
Nederlanders geboren en getogen.
Nederlanders die hier hun leven
lang gewerkt hebben en die dit land
liefhebben en er zich één mee voe
len. dat wij hand in hand de
toekomst tegemoet dienen te Eaan.
811
Trouwens, al ben ik ook nationa
list, dan kan ik toch erkennen
dat geen land volkomen op zich
zelf aangewezen kan zijn en als
wij dan toch met anderen samen
moeten gaan. waarom zou dit dan
niet zijn met Nederland, het land
waarop zooveler thans „vloeken
doch waaraan wij toch ook wel
veel verschuldigd zijn Het eenige
dat voor het oogenblik gewenscht
geacht moet worden, Is volledige
rust en orde en rechtszekerheid
Goede hoop
Ijenkt U dat men te Den Haag
tot een onlossing zal komen'
Ik heb daar zeer goede hoop
op. Hoewel de Nationalisten op
dit oogenblik nog een standpunt
innemen dat voor Nederland niet
ten volle acceptabel is, zjjn de ver
schillen zooals ook dr. Van
Mook reeds gezegd heeft thans
zóó gerit-g dat de mogelijkheid om
ze te overbruggen aanwezig Is.
Men zal Sjahrir een „fair chan
ce" moeten geven. HjJ is een zeer
eapabel en volkomen eerlijk man.
betgeen bliikt uit het feit dat hij
in korten tijd een zeer groot deel
«an de weldenkende bevolking
achter zich gekregen heeft.
Denkt U dat de groep, ge
makshalve als „extremisten" aan
te duiden, zich bij een eventueeele
overeenkomst tusschen de Neder
landers en Sjahrir c.s., zal neer
leggen
Dat is een zeer moeilijk punt.
Bi ieder geval zal Sjahrir, als het
zoover komt, niets obbeproefd la
ten. Het zou zyn positie enorm
versterken als hij zou kunnen be
werkstelligen dat, wanneer een
overeenkomst tot stand komt, de
strijdbijl overal begraven wordt.
Het lot van 50-000
Nederlanders
stuk, welks oplossing zijn positie ten
zeerste zou versterken. Verder moet
men riet vergeten dat het oog van
de geheele wereld op deze penibele
kwestie is gevestigd en dat de ver
antwoordelijke figuren terdege
zullen beseffen dat zij, indien
zij niet weten te voorkomen dat
dezen menschen leed overkomt,
hun zaak enorme schade berok
kenen.
ïloe denkt U over de positie van
den Indischen Nederlander
Deze vraag heb ik in het be
gin eigenlijk al behandeld. Het
vraagstuk van den Indischen Ne
derlander is één van de vele oor
zaken, waardoor ik van meening
ben dat Nederland en Indonesia
één behooren te blijven. Ik wil hier
nog wel aan toevoegen dat ik tot
mijn spUt gemerkt heb dat er nog
te veel onderscheid gemaakt
wordt tusschen den „totok" en
den hier geboren Nederlander.
In het bizonder heeft het mij
getroffen dat het onderscheid
„ex-gcinterneerde" of „vrij geble-
vene" aangelegd wordt. De regee
ring heeft op dit stuk waarschijn
lijk de verkeerde adviseurs gehad
en daar wil ik in Nederland de
aandacht op vestigen.
Men toont nog te weinig be
grip van de moeilijkheden, die het
vrij gebleven deel van de Indische
Nederlanders en de niet In de
kampen opgenomen vrouwen en
kinderen gedurende den bezettings
tijd hebben ondervonden. Men
beseft niet, hoe zwaar het leven
voor velen geweest is. zonde; re
gelmatige inkomsten, vaak uit huis
gezet zonder medeneming van
éénig bezit, levend in voortduren-
den angst voor Kempei-onder
zoeken hoeveel er opgeofferd
is om de kampen clandestien van
het noodige te voorzien, soms voor
volkomen onbekenden, en hoeveel
gevaar daarbij geloopen is. Dit al
les wil ik in Nederland onder de
aandacht brengen en ik ben er
zeker van dat op die wijze ver
schillende misverstanden uit den
weg geruimd kunnen worden.
TTOOVER, oud-
president van
Amerika, heeft
gister ons land
„gedaan" om in-
formeele bespre
kingen te voeren
over onze voedsel
positie met en
kele onzer mi
nisters. Via Brus
set gaat hij van
daag naar Kopen
hagen.
Keitel, zooais
hij er te Neu
renberg uitziet.
Hij ts een van
Hitiers generaals
die in den Fueh
rer een militair
genie zagen en
het aan hun „eer
lijken soldaten
trouw" verplicht
achtten, zelfs de
meest crimineele
orders van Hitier
blindelings uit
te voeren.
TAE FBANSCHE Minister-Presi-
dent Gouin had In een rede
laten doorschemeren dat zijn land
wel geneigd was tot een compro
mis inzake de toekomst van het
Ruhrgebied, waardoor dit admi
nistratief onder Duitsch beheer
zou kunnen blijven. In Engeland
juichte men. Nu stond er ook niets
meer in den weg voor een En-
gelsch-Fransch verbond. Dit ge
juich is echter alweer verstomd.
De Fransche Minister van Buiten-
landsche Zaken B.dault heeft nog
maals het standpunt verdedigd,
dat alleen een algeheele afschei
ding van het Ruhrgebied van
Duitschland aan Frankrijk een
duurzamen veiligheidswaarborg
kan verschaffen. In den Minister
raad kreeg zijn standpunt ook de
meerderheid. Merkwaardigerwijs
stonden daarbij de katholiek-de
mocraten samen met de commu
nisten tegenover de socialisten.
Zobals we de vorige week al be
toogden, is het voor de veilighe.d
der Lage Landen ook veel beter,
dat ten aanzien v. de westelijke
grenzen van Duitschland naar ra
dicale oplossingen wordt gestreefd.
(Anders blijft Duitschland een we-V
zenlijk gevaar.
^yOLGENS de „News Chronicle'
Iza'l het instellen van een cen
tras 1 Duitsch bestuur binnen en
kele weken zyn beslag krijgen.
IN EEN THANS aan de Staten-Generaal toegezonden Witboek,
geeft de minister van Financiën een samenvattend overzicht
over de cijfers in de reeds overgelegde begrootingen over de be
zettingsjaren 1941 t.m. 1944.
VVat 4enk: u van het lot van de
- P'-to. 50.000 Nederlanders, ln
rfi. "ouwen en kinderen,
Midden, en Oost-Java
00^ handen der nationalisten
rt.T" qi0,L fat betreft denk ik
dat Sjahrir niets ongedaan zal
laten. Hij ls ln de eerste plaats
aiensch, en een goed mensch. Het
te aan hem te danken dat de In-
aLsche Nederlanders in die gebie
den, die zich nog bulten de kampen
bevonden bij de capitulatie van Ja
pan, ter bescherming in de kam
pen zijn opgenomen, waar zij in
moer geval veel minde- onveilig
zitten dan er bulten. Ook deze ge
ïnterneerden vormen een vraag-
Een 12-tal tabellen geeft een ge
detailleerd beeld over: Oe rijksin
komsten en -uitgaven ln Nederland
en van de Nederlandsche regeering
in Engeland, de nationale schuld, de
afzonderlijk beheerde onderdeelen
van den rijksdienst, de belastingen,
het totaal der nadeelige saldi van den
begrootingsdienst, de gevolgen van
de Duitsche bezetting voor de rijks
financiën, de rijksbelastingen, de lee
ningen en de gevestigde en vlottende
schuld.
wrat de nadeelige saldi aangaat,
van 1914 tot 1939 liepen deze
uiteen. Het hoogste nadeelige slot
was dat van 1918: f 489 milliloen
Over 1939 was het f 183 mill.
Over 1940 f 715 mill.
Over 1941 f 1938 mill.
Over 1942 f 2996 mill.
Over 1943 f 2272 mill.
Over 1944 f 3164 mill.
Hierin zijn de door de Nederl.
regeering te Londen gedane uitga
ven niet begrepen.
Verreweg het grootste deel der
tekorten is veroorzaakt door maat
regelen, welke een rechtstreeksch
gevolg zijn van de bezetting.
Voor 1940 waren deze kosten
t 625 millioen.
Voor 1941 f 1786 mill.
Voor 1942 f 1745 mill.
Voor 1943 f 2028 imll.
Voor 1944 l 2646 mill
Jn het totaal is wegens credleten
voor de Duitsche weermacht,
met inbegrip van bijzondere schat
tingen, welke onder allerlei voor
wendsels door den bezetter werden
opgelegd, over de jaren 1940 t.m
1945 het enorme bedrag van f 8449
millioen aan de schatkist onttrok
ken. Dit moet nog worden verhoogd
met f 959 millioen voor allerlei uit
gaven voor credieten voor het Duit.
sche civiele bestuur, verdedigings
werken van dat bestuur, voor land
wacht, Oostcompagnie en Arbeids
dienst.
Worden hier nog bijgeteld de
bijzondere credieten e.d. welke
van ons land zijn gevergd dan
komt men aan het totaalcijfer
van de Duitsche bezettingskosten
over 19401944, met inbegrip can
de Duitsche weermachtsuitgaven
over 1945, van f 9573 millioen!
Bovenden moet men weten,
dat de Nederlandsche Bank nog
een vordering heeft van rond
t 4500 millioen op de Duitsche
Rijksbank.
TV'at de rijksbelastingen aangaat,
over de jaren 1935-37 bedroeg
het gemiddelde f 566 millioen, maar
,or invloed van den bezetter is
dit bijna verdubbeld tot f 1123 mil
lioen.
De gevestigde en vlottende schuld
te zamen is gestegen van f 4058
millioen op 1 Jaruarl 1938 tot
f 12.619 millioen op 1 Jan. 1945!
Een republikeinsche regeering
en een Ned. apparatuur
JANZE CORRESPONDENT in Ba-
tavia schetst als volgt den stand
der onderhandelingen tusschen
Nederlanders en Indonesiërs, wel
ke uitgangspunt vormt voor de be
sprekingen op de Hooge VeluWe:
De Indonesiërs hebben erkend,
dat zij niet of nog niet in staat
zjjn, in een zelfstandige republiek
aan het wereldverkeer deel te ne
men. Zij behoeven de hulp van
Nederland niet alleen met het oog
op de buitenlandsche betrekkingen
leeningen, kapitaalsinvestatie,
goederenafzet, enz. enz. doch ook
voor het bestuur van het land zelf.
JAP HET JACHTSLOT „Sjint
7 Hubertus" op de Hooge Ve-
we zijn de besprekingen tus
schen de Nederlandsche regee
ring, dr. van Mook en de In
donesische delegatie begonnen.
Deze eerste bijeenkomst droeg
„een sociaal karakter", waar
bij ook een werkprogram voor
de komende dagen werd opge
steld.
Ook hebben zij te veel oog voor
de realiteit om niet te erkennen
dat de „republiek" niet alleen geen
gezag heeft in de meeste der bui
ten gewesten, maar dat in veie
streken de bevolking beslist
vijandig zou staan tegenover een op
Java zetelende republikeinsche re
geering.
Daartegenover heeft de Neder
landsche delegatie als feit erkend,
dat Nederland, zooals de zaken
thans liggen, niet zonder grooten
strijd zijn gezag op Java en Su
matra zou kunnen herstellen, een
strijd die een zoodanigen omvang
zou kunr.en aannemen dat de Ne
derlanders mogelijk niet in staat
zouden zijn, hem binnen bekwamen
tijd tot een goed einde te brengen.
Al heeft de republiek lang niet
overal op Sumatra gezag, de facto
heeft Nederland er thans in het
geheel geen gezag.
TJaaruit vloeit dan voort 't denk-
beeld van een „Vrijstaat Java
en Sumatra", blijvend binnen het
verband van het Rijk der Neder
landen. niet alleen formeel, maar
ook wezenlijk. Hij zal ongetwijfeld
in ziln bestuur een republikeinsch
karakter dragen.
Aan het hoofd ervan zal een pre
sident staan, hij zal een eigen re
geering en een parlement hebben
Maar een uitgebreide Nederland
sche apparatuur zal hem terzijde
s-taan.
Mogelijk komen, om een voor
beeld te noemen, naast Indonesi
sche ministers als hoofden der de
partementen, Nederlandsche direc-
teuren-geceraal. Ook in de lagere
regionen zullen de Nederlanders
een „vernuenftige"
roover
ZIJN UNIFORM WAS SHOW
ÖEYSS INQUARTS uniform van
de S S. was slechts show ver
telde de Nazi Lammers thans te
Neurenberg, die overigens In-
quarts politiek om ons land te be
rooven, zeker „sehr verntaftlg'
noemde.
Hitler was jegens Keitel, Kalten-
brurner, Ley en Lammers zeer vrij
gevig geweest. De eerste drie kre
gen elk een millioen mark, Lam
mers ontving „maar" een cadeau
tje van 600.000 markt.
rtverigens is de chiefprosecutor
Jackson tijdens de zitting fel
uit den hoek gekomen, toen hij
mededeelde de drukpersen van het
gerechtsgebouw persoor lijk te heb
ben laten stopzetten, omdat Rosen
bergs verdediger ze benutte voor
het drukken van anti-semitische
propaganda.
Ja, ja het bloed kruipt waar het
niet gaan kan...»
niet gemist kunnen worden. Deze
Vrijstaat zal opgenomen worden in
een administratieve eenheid Indo
nesië. Of men die nu „gemeene
best" of „federatie" noemt, doet
weinig terzake.
De overige eilanden van onzen
Archipel zullen ln deze federatie al
naar de mate van hun ontwikke
ling en staatkundige wenschen een
bepaalde plaats Innemen. Aanslui-
tlg bij den „Vrijstaat" zal waar
schijnlijk tot de mogelijkheden be
hooren.
De hoogste vertegenwoordiger van
Nederland in het „gemeenebest
Indonesië" zal waarschijnlijk wor
den een soort „hooge commissaris".
Ook hier komt het niet op den
naam, doch op het wezen van de
zaak aan.
TAit is ongeveer het maximum,
waartoe de Nederlandsche ge
delegeerden zich tijdens de bespre
kingen bereid toorden. Het is mij
niet bekend, aldus besluit onze cor_
respondent te Batavia, waar nu
eigenlijk precies de verschillen lig
gen tusschen de wederzijdsche
standpunten.
O AMEN met de Katholieke Stands-
organisaties van de arbeiders, boe
ren, middenstanders, werkgevers en
van St. Adelbert richt de Katholieke
Actie zich ook langs de pers tot het
Katholieke Volk om tijdens de Goe
de Week in zoo groot mogelijken ge
tale ln de eigen parochiekerk de
plechtigheden mee te maken.
Steeds sterker dringt te midden van
de vervlakking van dezen tijd tot
alle goedwlllenden de waarheid door,
dat geen opbouw en geen hernieu
wing van ons volksleven mogelijk is
tenzij in Christus Jezus. Christus al
leen ls de hoeksteen. Als niet op Hem
wordt gebouwd ls al ons werken en
zwoegen vergeefs.
Als nu het groote werk van Zijn
Verlossing in de Kerk wordt herdacht
mogen wij daaraan niet achteloos
voorbij gaan.
De indrukwekkende plechtigheden
van de Goede Week noodigen ons uit
om ons allen als Katholiek volk één
te maken met den Lijdenden Chris
tus, opdat wij samen met Hem lij
dende ook samen met Hem zouden
opgaan tot een nieuw leven ln de
verrijzenis.
In vele bedrijven ls het werk zo©
geregeld dat allen vóór het werk de
plechtigheden kunnen meemaken. Wij
vragen aan alle bedrijven waar zulks
mogelijk is. den arbeid alsnog in on
derling overleg zoo te regelen. Wij
roepen ledereen op, die maar eenigs-
zlns kan, er aan mee te werken dat
de Goede Week-plechtigheden een
indrukwekkend getuigenis zijn van.
ons samenvoelen als Katholiek volk
om Jezus ook Verlosser te doen zijn
van onze huidige Nederlandsche sa
menleving en van ons aller wil Zijn
Lijden en Sterven ook voor ieder van
ons en voor heel ons volk vruchtbaar
te doen zijn.
De arbeid zelf behoeft daaronder
niet te lijden. Integendeel wie ln de
juiste gesteltenissen de plechtigheden
meeviert zal zijn arbeid onverkort en
met groote plichtsgetrouwheid ver
richten. Vereenigt met Christus offer
bezjt onze arbeid ook verlossende en
vernieuwende kracht voor onzen mo
dernen tijd.
Wij vragen aan de priesters dat aan
deze plechtigheden veel zorg moge
worden besteed en dat zij nog eens
bijzonder aan de geloovlgen worden
verklaard.
Wij vragen medewerking van het
bedrijfsleven.
Wij vragen spontane deelname van
heel ons volk.
Samen met de Standsorganisaties.
De Katholieke Actie.
Heden Zon onder 19.27 uur.
Maan onder 4.11 u. Donderdag
Zon op 5.52 il en Maan op
13.42 u. Weersverwachting:
Koude heldere ochtend. Des
middags zelfde temperatuur als
gisteren met wisselende bewol
king. Droog weer.