K 2017
Hegemonie van het Westen?
Voorschotten
op huisraadschade
Perzische kwestie ter tafel
Kardinaal de Jong eeredoctor
►rlog
was
IEDER
d:
ïlenhandel
Tel. 124
VERLAM!
LINIE
kkers.
te AXEL.
-
De cijfers spraken duidelijke taal
Me
^HERDENKING
ÓNZER BEVRIJDING S
NIET-INGELOSTE
BELOFTEN
c
UTRECHTSCHE
UNIVERSITEIT
Erkenning voor lei
ding bij het geestelijk
verzet en voor het
wetenschappelijk
werk
OOST EN NOORD
bekende
SLATER
Liefde.
I In alles wond! j
Het verschijnt]
I franco per post I
Ir en de andere I
pnden. 933-0 1
KRACHTEN
It.
lïrzachtend
jr bij H.fl
ïeeroliën en
|en.
384-0
■li nauwkenriee.
I Maart aver-
I ncrde Katholieke
|'oorl«Vhtinf «>d
bf»«is en
I "voor ove** tiwv-
pZOTTO s»*..
lao r»11e arebi°d.
lat inhoud als
Itt-eft. wordt dit
|ide Katholieke
fan Nederland.
ÜRD TE ZIJN!
ar Fl. 7,50: t>er
alinff. Oeeft
25-oo
's-Grave nli ace.
en toch brengen
zuiver Belgische
54. M. FEE DE
stammende van
ir K. 2017.
,oed. Een prima
idividueel en op
1. Maak gebruik
jebcden.
194-0
7. Vandersteen
TWEEDE JAARGANG No. 426
UITGAVE: STICHTING „DB STEM"
IDirecteurJ. A. H. M. VAN SCHUNDEL i
IHoofdredacteur J. H A. BRUNA Al gem.
Izeeuwsch-redacteur: W GROFFEN. Vltssingen;
Izeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
Inoort 8. tel. 102; Red J. d. BROEK. Bij bureau
[oostburg. Nleuwstr 23; Z.-Eilanden: Bureau
I Goes, westsingel 75. tel. 2236 Red N.J KARHOF
Voor God Koningin en Vaderland,
WOENSDAG 27 MAART 1946
Commissie van Toezicht C. J. VAN HOOTE-
GEM A E. LANGENHORST 1 Mr Dr A J.
J. M. MES Mr H. B. L DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal
per post 4.10per week (bh nlet-poat-.
bestelling) 0.26uoase nummers 8 cent
TIET IS 'N AFGEZAAGD LIEDJE,
dat over de achterstelling van
het Zuiden, of beter gezegd: van
,de provincie". We willen ook niet
ontkennen, dat er wel eens een
valsche toon doorklinkt dat men
„het Westen" soms voorrechten
toedicht, welke slechts op slechte
informatie berusten.
Maar er zijn van die klachten,
welke onmogelijk weg te rcdence-
ren zijn, omdat de nuchtere cijfers
er ruggegraat aan geven.
Jen kan er blijkbaar nog maar
niet toe komen, om in belang
rijke Commissies en Raden, welke
algemeene landsbelangen hebben
te behartigen of te bestudeeren,
„de provincie" voldoende te verte-
I genwoordigen
Neem den Radioraad, pos weer
samengesteld onder voorzitter-
I schap van Prof. Gerbrandy, die
i blijkbaar deze taak aanhoudt, hoe-
I wel hij nog altijd zit te zweeten op
zijn nota over het Londensche be
leid. In dezen Radioraad ru zlt-
j ten, behalve dezen echt-Westeltf-
ken voorzitter nog zestien leden.
En van dezen zijn er rog 2 in Den
Haag woonachtig, verder 7 in. Am
sterdam, 1 in Aerdenhout en 1 ln
I Utrecht. Dat is dus voor „het
Westen" 11 leden. Verder vinden we
er dan nog 1 uit Groningen, 1 uit
Nijmegen, 1 uit Eindhoven (Prof.
Dr. B. van der Pol) en 2 uit Lim
burg (Mevr. de Ranltz-Cohen en
Ir. P. Wijffels).
Het ls toch onmogelijk vol te
houden, dat zulk een samenstelling
eenig beeld geeft van de regionale
verscheidenheid in ons volk. Toch
kan niemand ontkennen, dat de
radio iets ls, wat ons heele volk
ln al zijn geledingen aangaat.
we he- toch over dit chapiter
hebben, willen we erkele staat
jes lichten uit een artikel, dat Drs.
E. Glanotten schreef voor de
„Nieuwe Eeuw" en waarin aange
toond wordt, hoe ln de organisa-
ties-Woltersom het „Hollandisme"
ook een onevenredige plaats bezet.
De schrijver vermeldt namelijk
de aandeelpercentages van het to
taal in de BedrUfstelling 1930 op
genomen personen voor iedere
groep van provincies, voor West-
Noord- en Zuld-Holl and en
Utrecht; voor Noord: Groningen,
Friesland en Drente; voor Oost
Overijssel en Gelderland; voor
Zuid: Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg.
Deze percentages zet hij naast
het aandeel, dat iedere groep
heeft ir.. het totaal van alle leidende
functionarissen van het bedrijfs
leven.
En ln de derde kolom geeft hij
dan aan, wat iedere groep te veel
heeft of te kort komt-
West, 53.1 77.6
Noord 9.7 6.1
Oost 16.8 9.7
Zuid 204 7 6
Hieruit blfikt dus. dat het Westen
naar evenredigheid een veel groo-
ter aandeel heeft ln de organisa
tiecommissies voor 't bedrijfsleven
en dit spruit niet alleen voort uit
het overwicht in een bepaalde
branche, bil voorbeeld den har del,
vaarm het Westen de leiding heeft.
2? we de poepen Industrie,
Ambacht en Handel afzonderlijk
uitk'Sen m8n t0t deze"de
V°°r Industrie luiden de
cijfers aldus
West 45.5 65.
Noord 9.2 7
Oost 20.2 is!—
Zuid 25.1 13.—
Voor het Ambacht
West 56.— 82.—
Noord 11.4 2.
Oost 15.3 12.—
Zuid 17.3 4
Voor den Handel;
24.5
4.6
7.1
>12.8
19.5
2.2
5.2
12.1
26—
9.4
3.3
13.3
J)E REOEERING heeft beslo-
van L pJe®h,ti«« herdenking
Ntóeriani0 van
JS,doe" plaats heb-
O~op Vrüdiagavond 3 Mei.
lw ttl,4 Mei wanneer
wSvh ^vrljdingsfeêst gevierd
m?. des ochtends te 11
len minuut stilte in acht
worden. Gedurende
2™5, Mid za l dus overal het
6n verkeer stilgelegd
25.2
6.2
7.4
11.6
West 59.8 85—
Noord 11.2 5—
Oost 13.4 6—
Zuid 15.6 4—
Conclusie
Voor de industrie voor 65 pet.,
voor het ambacht voor 82 pet. en
voor den handel zelfs voor 85 pet.,
is de leiding van het Nederland-
sche bedrijfsleven in handen van
„Westerlingen"; over de geheele
linie is dit gemiddeld 78 pet. of
25 pet. meer, dan volgens gezonde
maatstaven verantwoord was en ls.
Als men de scheeve verhoudin
gen weer recht zou willen zetter.,
zouden er van de 3100 Westelijke
functionarissen rond 1000 door
functionarissen uit de buitenpro
vincies vervangen moeten worden.
Tbit zijn nu eens gegevens, r.iiet op
oncontroleerbare aanwijzingen,
vermoedens of gevoelens berus
tend wat men zoo gemakkelijk
zegt van de klachten over „ach
terstelling" maar met nuchtere
cijfers gestaafde feiten.
Als we straks aan den nieuwen
opbouw eener bedrijfsorganisatie
beginnen in welken vorm dan
ook mag er wel duchtig op ge
let worden, dat het Westen zijn
overmatige en onredelijke hege
monie niet handhaaft. Want „de
provincie" krijgt daar schoon ge
noeg van 1
TfOLGENS „DE TIJD" is het
aan te nemen, dat de Rijksbe-
grooting 1946 door de tegenwoor
dige Kamers in geen geval zal
kunnen worden afgehandeld en
het is zelfs zeer wel mogelijk, dat
zij in het geheel niet door haar in
behandeling zal kunnen worden
genomen.
De Regeering springt te dezen
aanzien slordig om met haar toe
zeggingen -aan de volksvertegen
woordiging. Al eenige malen heb
ben we gehoord, dat de Begroo
ting nu toch gauw op komst was.
In Januari, in Februari, in Maart
zou ze telkens beslist verschijnen.
Maar we weten nog niets. Toch
is zulk een begrooting van essen
tieel belang voor de beoordeeling
van het regeeringsbeleid. Van
waar dit uitstel? Durft men er in
deze periode niet goed mee voor
den dag te komen?
Ook de beloften inzake de nota-
Gerfbrandy zijn nog steeds niet in
gelost. Het ls alweer bijna drie
maanden geleden, toen Minister
Schermerhorn in de Kamer ver
telde, dat de Nota zoo goed als
klaar was. maar dat Prof Ger
brandy ze nog even mee naar
Londen nam, om enkele gegevens
te verifieeren. Kamer en publiek
kunnen er echter nog altijd naar
fluiten!
pROF. PICARD heeft het voor-
nemen een nieuwe tocht naar
de stratosfeer te ondernemen. Hij
hoopt een hoogte van 32 K.M. te
zullen bereiken.
Voorstel voor
eenvoudiger regeling
De Sectie oorlogsgetroffenen der
Yereenitflnjf ter behartiging der
belangen van West Zeeuwsch-
Vlaanderen schrijft ons o.m.:
rpelkens war.neer daartoe ln leden-
vergaderingen gelegenheid be
staat wordt den leden geadviseerd
een voorschot aan te vragen op hun
huisraadschade-vergoeding. Het is
bekend, dat dit voorschot dient te
worden aangevraagd aan het Bu
reau Verzorging Oorlogsslachtof
fers (voor West Zeeuwsch Vlaan
deren in Oostburg, Zuidzandsche-
straat), dat, na Ingewonnen advies
van de Schade Enquête Commis
sie, het voorschot wordt verleend
vla de N.V. Mlddenstandsbank op
zoogenaamde huisraadschade-
boekjes. Het is eveneens bekend,
dat de gang van zaken niet vol
doet en meer speciaal voor de win
keliers en leveranciers.
Er kan en moet een eenvoudige
regeling worden gevonden. Zooals
de regeling nu werkt, is ze te stroef
en te langzaam.
Een van de fouten is dat ên het
Bureau Verzorging Oorlogsslacht
offers (BV.O.) èn de Schade En
quête Commissie (SEC.) bij het
verstrekken van voorschotten zijn
gemoeid. Van heide instanties
wordt voor eenzelfde geval een
deel van beider werktijd Inbeslag-
genomen.
De Dienst Landbouwherstel be-
heerscht zelf het verleenen var
voorschotten aan landbouwers; dit
zou ook voor de S.E.C. het geval
moeten zijn. Wij willen niet aan
sturen op opheffing der diverse B.
V.O.'s, doch zijn van meening, dat
de SE.C. het verleenen van voor
schotten alleen moet beheeren.
Met een verschuiving van perso
neel van de B.V.O. naar de S.E.C.
is de kwestie van administratief
personeel o.l. te verhelpen.
Een andere fout, waardoor stag
natie wordt veroorzaakt is dat
sommige gedupeerden voor elk stuk
huisraad, dat zij willen aanschaf
fen, telker.e een voorschot komen
vragen. Op deze wijze eischen zij
telkens onnoodig een deel van
den beschikbaren tijd op.
Onbewust is er bij de aflevering
van Shaefgoederen tegen inlevering
van een schuldbekentenis, overbo
dig werk aan den winkel gekomen.
Het ls bekend dat de huisraad-
schadeboekjes alleen worden ver
strekt op naam van het hoofd van
het gezin. De bedragen der afgege
ven schuldbekentenissen dienen te
worden afgeschreven op zulke
boekjes. In de meeste gevallen zul
len die boekjes nog moeten worden
klaargemaakt voor eiken kooüer van
een Shaefkleedlngstuk. Wanneer
nu de man een overjas, de vrouw
een mantel en de Inwonende zoon
een costuum heeft gekocht tegen
schuldbekentenis, dan zijn er voor
dat eene huisgezin al 3 schuldbe
kentenissen, die alleen kunnen wor.
den afgeschreven op het boekje van
het hoofd van dat gezin. Bijgevolg
moeten al de schuldbekentenissen
(of de reeds verstrekte huisraad-
schadeboekjes) eerst gezin per ge
zin worden gesorteerd.
Zooals reeds gezegd, worden bi)
het verleenen der machtigingen
tot het verstrekken van voorschot
ten de huisraadschadeboekjes uit
gereikt door de N.V. Middenstands,
bank. Wij betwijfelen of deze Back
gezien het huidige gebrek aan
personeel en de vele beslommerin
gen die elke bank heeft te verwer
ken, de tijdige afwerking der boek
jes zou aan kunnen, wanneer de
voorschotaanvragen in grootere ge
tale zouden geschieden Wij voorzien
werkelijk een grootere aanvraag.
De Dienst Landbouwherstel doet de
der
TN EEN plechtige zitting van
den Academisehen Senaat
der 310 jaar oude Utrechtsche
Universiteit heeft Dinsdagmid
dag de eerepromotie plaats ge
had van Z. Em. Joh. Kardinaal
de Jong.
Nadat prof. dr. H. Wagenvoort
Kardinaal De Jong de cappa had
overhandigd en aan Z. Em. de bul
was uitgereikt, hield prof. dr. P.
Geyl namens de faculteit der let
teren en wijsbegeerte een rede,
waarin hij het een voorrecht noem
de de eerste te mogen zijn om Kar
dinaal De Jong als Utreehtsch doe.
tor aan te spreken. Het ls passend,
dat wij op dezen dag, den eersten
dies na de bevrijding onze gedach
ten terugvoeren naar de beproe
ving, die achter ons ligt, en dat
wij dit doen in een geest van dank-
voorschotten reeds gaan over de
Boerenleenbanken; waarom kun
nen dan niet alle Banken worden
ingeschakeld?
Oamenvattend komt de sectie tot
0 het volgende voorstel:
1. De voorschotregeling berust ge.
heel bij de S.E.C..
2. De B.V.O.'s bemoeien zich uit
sluitend met hét daadwerkelijk ver
leenen van bijstand aan de gedu
peerden, vooral in het geven "an
adviezen, enz. en worden ontheven
van goederen-verdeeling.
3. Overtollig geworden personeel
van de B.V.O. wordt overgeplaatst
naar de S.E.C.
4. Ieder gedupeerde, die een voor.
schot wenscht te ontvangen, wordt
in de gelegenheid gesteld binnen de
eerste tien dagen van elke maand
daarvan opgaaf te doen.
5. Het algemeen Commissariaat
voor Oorlogsschaden te 's Graven-
hage machtigt de S.E C. tot het
verstrekken van een voorschot --
Ineens van een behoorlijk bedrag
aan voorschot. De huisraadschade-
boekjs worden door de S.E.C. ver-
6. Alle Banken worden ingescha
keld tot het verrekenen met de
leveranciers.
Veiligheidsraad laat het Sovjet'Vooxstel,
om de zaak niet te behandelen, kelderen
TTET RUSSISCHE voorstel de
II ussische-Perzische kwestie
niet op de agenda van den Vei
ligheidsraad te plaatsen is ver-
wornen met 9 tegen 2 stemmen
Rusland en Polen). Dit besluit is
Dinsdag in New-York gevallen,
nadat verschillende sprekers hun
meening over dit ln het middel
punt der belangstelling staande
onderwerp hadden gezegd.
Bij de opening der zitting lanceer
de Gromyko, de Sovjet-Russische
gedelegeerde, direct zijn voorstel
de Perzische kwestie van de agen
da af te voeren. „Het verzoek dit
wel te doet: is in strijd met de fei
ten, die door de omstandigheden
worden geleverd", zei Gromyko.
Namens zijn regeering vertelde hij
nog eens, dat de terugtrekking der
Sovjet-troepen uit Perzië 24 Maart
is begonnen en waarschijnlijk bin
nen 5 of 6 weken zal geëindigd zijn
tenzi) onvoorziene omstandigheden
zich voordoen.
Overigens sprak hij over „bepaal
de elementen", die de politieke
sfeer in de wereld trachten te la
den en dat bepaalde groenen trach.
ten een nieuwe wereldoorlog te
weeg te brengen". Hii wees boven
dien op het groote belang, dat Sta
lin aan de Vereenigde Naties hecht
"Dymes, de Amerikaarsche minis-
ter van Buitenlaudsohe zaken
stelde zich op het standpunt, dat
Iran het recht niet ontzegd aon
worden gehoord te worden. „Indien
er overeenstemming was bêreikt,
zou de Sovjetregeering toch aan
den Veiligheidsraad wel een ge
zamenlijke verklaring van Russi
sche en Perzische regeeringen over
handigd hebben" merkte hij nuch-
terweg op.
De Britsche, Australische, Egyp
tische, Nederlandsche
(mr. van Kleffens) en Mexicaan-
sche gedelegeerden wilden even
eens persé behandeling der Perzi
sche kwestie. De Poolsche gedele
geerden daarentegen wilde lieve al.
leen „om inlichtingen verzoeken".
Tntusschen blijkt, volgens een te-
legram van een Amerlkaansch
persbureau, dat Stalin de Perzi
sche kwestie reeds „positief gere
geld" acht door een getroffen over
eenkomst tusschen Moskou en Te
heran.
Engeland wil echter precies we
ten, wat die overeenkomst behelst
en de Britsche gedelegeerde bij den
Veiligheidsraad heeft dan ook ln
dien zin opdrachten ontvangen.
De andere leden van den Veilig
heidsraad wilder, eveneens volledig
op de hoogte gebracht worden, zoo
verluidt uit New-York.
Reuter weet te vertellen, dat in
derdaad een begin ls gemaakt met
terugtrekkende troepenbewegingen
ln Perzië. Ook radio Mosko gaf
daarover een pcrlcht door.
baarheid jegens hen, die ons volk
in het geestelijk verzet zijn voor
gegaan sprak prof. Geyl. Die ver
schrikkelijke jaren zijn niet zon
der wir6t geweest. In de zwartste
uren bleven wij weten, niet mis
schien dat de bezetter en zijn tra
wanten vernietigd zouden worden
en het vaderland, verminkt en> uit
geput, bevrijd, zou worden, maai'
belangrijker dan dit is dat er eeu
wige beginselen zijn waarvan de
menscliheid leeft, dat de dwaling
en de waanzin, die over ore triom
feerden, en waarvan het gebral de
lucht vervulde, daarom niet min
der dwalingen en waanzin waren,
die de menschheid en'het leven
niet blijvend zouden kunnen be-
heerschen.
Er zijn er, die door hun woord,
door hun voorbeeld, geholpen door
de positie waarin zij zich bevonden,
of door de kracht van hun per
soonlijkheid aan taliooze anderen,
aan de gemeenschap iets hebben
kunnen meedeelen, dat de een
zaamheid van de beproeving door
brak, dat opwekte en bezielde.
Zoo zijt gij geroepen geweest
om leiding te geven en g(j hebt
u nobel gekweten.
Gij hebt ronduit durven zeg
gen, dat onrecht als onrecht ge
wraakt moest worden, gij hebt
niet geschroomd voor geestelijke
vrijheid en menschelifkheid op
te komen.
Prof. Geyl herinnerde vervolgens
nog aan het wetenschappelijk werk
van dr. de Jong vóór den oorlog.
Uw Kerkgeschiedenis geeft u op
het U verleende eeredoctoraat nog
geheel andere aanspraak, omdat
gij den geest gediend hebt, omdat
gij moedig stand gehouden hebt
voor de Idee; daarom is het voor
deze universiteit een eer u te mo
gen huldigen.
Spr. eindigde met dr. de Jong
te verzekeren, dat hij niet enkel
aan zijn eigen gevoelens uiting gaf,
maar ook aan die van den Senaat,
toen deze eenstemmig besloot het
eeredoctoraat aan te bieden.
Naast Kardinaal de Jong ont
vingen ook het eeredoctoraat ds.
K. Gravemever, algemeen gedele
geerde van de generale Synode der
Ned. Herv. Kerk en de natuurkun
dige de heer A. van Luyk.
Ds. Gravemeyer sprak namens
de eeredoctoren een dankwoord.
kozen hun kamercandidaien
In de vergadering van het Partij
bestuur der Kath. Volkspartij is o.m.
de definitieve candidatenlijst voor de
Tweede Kameryerkiezignen vastge
steld voor de Rijksk/eskringen Gro
ningen. Leeuwarden, Assen, Zwolle.
Arnhem en Nijmegen:
1 Pater Mag. Dr. J. G. Stokman O.
F.M. te Utrecht. 2 Chr. G. Matser te
Arnhem. 3 H. Ruyter te Arnhem. 4
Mr. E. G. M. Roolvink te Almelo. 5
Mr. J. R. H. van Schaik te 's-Graven-
hage. 6 Dr. L. G. Kortenhorst te 's-
Gravenhage. 7 B. A. A Engeïbertink
te Oldenzaal. 8 J. J. W. Ysselmuidert
te Arnhem. 9 L. Frequin te Nijmegen
10 J. A. Middelhuis te Enschede. 11
Mr. Dr: L. de Gou te Assen, 12 J. A.
de Zwart te Nijmegen,
