LIJNZAAD
Kath. Volkspartij
St. jansteen
Verwoeste kerken
i zullen herrijzen
Tweede bespreking
in Batavia
r te Hulst
WALSOORDEN
R Zn.
i Bij de groslijststemming
mr.dr.Mesverbovenaan
IT (A.L.S.)
ELE KIEZÈRS
B R U li N
TEL. 61
DAPPELEN
Er moet iets levends en bloeiends j
komen
iMaaiaaaaiaaaiH
BLOKZIJL
terechtgesteld
GROENTEN
komen vrij
De Paus
Prinses Juliana
naar Zwitserland
perzischeT kwestie
toch voor veiligheidsraad
Russen
ontruimen Bornholm
Wijziging ziektewet
in ziin kamer er;
rusten begeven,
het bed op en
-ctive grijpt hem
Ar REISS zit vast
rdeelen.
AAR ER KOMEN
BIJ
REISS
lig Publiek.
lkspartij stemt
vanger)
politieke en msuat-
zijn werkkracht en
'achtingen die U in
snwoordiger moogt
rzibter
iecretarls
de as. GROS-
den zetel det
en op den heer
zetel in de Tweede
727-4
den met witte klaver
rgrassrn Ik heb In
1 c'it is een waarbor»
wilt aanleggen. In-
hulst
"FLBONNEN.
>RJAARSLEVERÏNÖ
ook voorgeklemd
scortein
Aanbevelend:
TE SCHOONDIJKB
nnen in. Wil leveren
prijzen de meest ge-
larel erwten. Rondo
lia gerst.
^ELEN in klas»
733-O
W. Vandersteen
VTEEDE JAARGANG No- 418
TGAVE STICHTING „Dt STEM"
Jecwur J A H M VAN SCHIJNDEL
toofdredacteur J J H A BRUNA Algem
leeuwsch-redacteur W GROFFEN Middelburg;
ieeuwsch Viaanderer. Bureau Hulst Dubbele
Sort tel 102. Red J V d BROEK Bübureau
lostburg. Nieuwstr 23 Z -Eilanden Bureau
oes. Westsingel 15. tel 2236 Red NJ KARHOF
Voor God Koningin en Vaderland,
MAANDAG 18 MAART 1946-
Commissie van Toezicht C J VAN HOOTE-
GEM A E LANGENHORST Ml Dl A J.
J M MES Mr H B U DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag Abonnementspr ijs
(bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal S
per post 4.10 per week (by met-post
bestelling) f 0 26 oosse nummers 6 cent
E ENIGEN TIJD GELEDEN is in het diocees Breda opgericht een bouw*
kundige inspectie voor den wederopbouw van de kerken en kerke
lijke gebouwen met als leider ir. Siebers te Breda. Deze stichting sloot
aan op die in andere bisdommen, die allen tezamen overkoepeld worden
door een interdiocesane commissie.
2350 J
Voor de stichting dezer inspecties
was alle reden. Katholiek Nederland
heeft vijf jaar lang niet kunnen bou-
ven en intusschen steeg het getal
der communicanten en de behoefte
aan kerken. Tezelfdertijd werden *al
van kerken geheel of gedeeltelik
Verwoest, bv. in het bisdom Breda
resp. 18 en 38 kerken, zoodat wij thans
[Poor de zware opgave staan in be-
rrekkeJijk korten tijd te bouwen en
[aan te vullen wat in vijf jaren werd
yerwoest of door omstandigheden
noest worden uitgesteld. De omvang
Van het te verrichten werk leidde
Öus reeds aanstonds tot de stichting
[van bouwinspecties.
XTet was niet de eenige reden.
I* Een belangrijk deel in het te
verrichten werk vloeit voort uit oor-
I logsverwoestingen en houdt dus ver
band met den wederopbouw, die van
bovenaf wordt geleid. „Den Haag"
is het centrum van dien wederopbouw
administratief, technisch en finan-
I cieel, maa r,,Den Haag" ls niet al
ziend en alwetend ten aanzien van
wat tot in de uithoeken van ons land
aan rechten, wenschen en behoeften
r bestaat, zoomin elke rechthebbende
afzonderlijk bekend ts met de tal-
j rijke voorschriften, die t.a.v. den
wederopbouw door Den Haag zijn en
I nog steeds worden uitgevaardigd. Zoo
s wel voor Den H2ag als voor elk der
belanghebbenden afzonderlijk was 't
daarom nuttig een contactorgaan te
bezitten, dat naar twee kanten infor-
toatlel. maar ook vertegenwoordigend
zou kunnen optreden.
"pen derde reden ilgt tenslotte op-
geslopen In de technische eischen
die de dienst wederopbouw ste.t.
Zoo als de architectuur voor den
wederopbouw van huizen en van ge-
heele steden (dorpen) aan bepaalde
eischen wordt onderworpen, zoo wor
den ook eischen gesteld aan den
wederopbouw van kerken. Dringt
men uit financieel oogpunt op sober
heid aan, men wenscht ook onder
werping aan bepaalde schoonheids
normen en hoeveel overleg daarvoor
noodig zou zijn ols dit met eiken recht
hebbende zou moeten plaats vinden
valt moeilijk te becijferen. Niet al
leen omdat overleg met leeken of
met willekeurige door hen aangewe
zen technisch onderlegde vertegen
woordigers soms moeilijk zou zijn.
maar ook, omdat, met allen eerbied
voor de kunde en de wijsheid van
Öen Haag, ook daar misverstanden
omtrent hetgeen de provincie be
hoeft, kunnen be- of ontstaan.
jye inspectie is met haar taak be
gonnen. Het is geen eenvoudige,
zooals uit het voorgaande blijkt. Zij
wordt er nog te zwaarder om, wijl
haar gedachten zich hebben gericht
op de bestrijding van het willekeu-
I rige Individualisme, dat den kerk
bouw in het jonge verleden oe-
heerschte. Er zijn heel wat kerken
gebouwd, die een eeuw en langer 't
leven van een Christen, van diens pa
rochie, stad of landstreek beheerscn-
ten, zonder dat zij bepaald een sieraad
mogen heeten van kerkbouw of
Christelijke kunst.
De inspectie wil een poging onder
nemen de kerkelijke bouwkunst tot
grooter hoogte op te voeren en vindt
daarbij een voorbeeld en een steun
In een gelijkgericht streven, dat ook
elders In het land op te merken valt.
Een voorbeeld te dien aanzien ?s
de stichting te Den Bosch van een
cursus voor kerkelijke bouwkunst
waar een dertigtal deelnemers voor
zijn ingeschreven. Daze cursus staat
onder auspiciën van de Leergangen
te Tilburg. Daarnaast zullen om de
zes weken samenkomsten plaats heb
ben van grootere groepen personen,
waarin onderwerpen, de kerkelijke
kunst in wijden samenhang betref
fend, zullen worden behandeld, al-
,het d0el om eerl*ng tot een
Katholieke academie voor kerkelijke
kunst in Nederland te komen.
De Bossche instelling zal echter
slechts ten deele kunnen voorzien in
de behoefte ven het «ogenblik, nu
op korten termijn een groot aantal
kerkontwerpen moet worden verkre
gen.
De tekortkomingen van het verle
den moeten vermeden worden. Er
iets levends en bloeiends ko
vldualistisch zouden zijn dan weleer
en een stempel zouden krijgen, dat
tijd en omstandigheden naar den
stand der kunst en der geldmiddelen
tot uitdrukking zouden brengen, dan
zou dit niet als een teruggang wor
den gezien, mits het een waardig en
karaktervol stempel is.
Tn de middeleeuwen is reeds in wes-
telijk Noordbrabant een groep
kerken verrezen, die duidelijke trek
ken dragen van onderlinge verwant
schap. Zij vormen wat men een ar
chitectuurschool noemt. Deze troep
munt o.m. uit door slanke, harmo
nische verhoudingen in den opbouw,
Toch heeft elke kerk ook een eigen
karakter, voortkomend uit variaties
van het gemeenschappelijk thema,
Bouwkundige inspectie
opgericht
iaaaaBDiiiMgcsiaKBHB
naar plaatselijke eischen, van ligging
en terreingesteldheid. Elk van deze
kerken heeft eigen typische details
en men zou er geen enkele van wil
len missen.
Zoo zal ook de groep „weder-
opbouw"-kerken en pastorieën een
moderne eenheid in verscheidenheid
kunnen vormen. Maar dan moeten
zoowel opdrachtgevers als ontwerpers
zijn doordrongen van het inzicht, dat
deze kerkbouw niet kan zijn een
zaak van bepaalde persoonlijke voor
keur of een inval van het oogenblik.
Dan moeten die kerken den toets van
objectieve normen kunnen doorstaan.
Kerken en pastorieën worden immers
nist zoozeer gebouwd voor persoon
lijke opdrachtgevers dan wel voor
gemeenschappen en opvolgende ge
slachten.
Kerkarchitectuur kan minder dan
welke andere bouwkunst, modegril
len en. willekeur in de vormgevin;
verdragen, gezien het verheven doel,
dat zij dient en den zeer bepaalden
stijl van het liturgische gebeuren, dat
zich in de kerken voltrekt en det wij
als een passende lijst moeten omslui
ten.
T\e soberheid, die zeker geboden zal
zijn in dezen wederopbouw, be
hoeft geen afbreuk te doen aan de
waardigheid van de gebouwen, mits
slechts de ontwerpers bekwaam zijn
en geen studie en moeite ontzien,. Het
zal noodig zijn, de gezamenlijke stu
die en het onderlinge overleg tus-
schen de kerkbouwers ook in het
bisdom Breda onder goede leid ng te
organiseeren om te komen tot 't ideale
hedendaagsche gewestelijke kerktype.
Schoonheid in soberheid luidt het de
vies voor de toekomst.
De bisschoppelijke inspecties staan
voor geen eenvoudige taak, die van
Breda, een der zwaarst getroffen bis
dommen van ons land, meer in het
bijzonder niet. Onder het beproefde
toezicht van „Monseigneur" mag ech
ter verwacht worden, dat zij haar op
een voldoening gevende wijze zal ver
vullen.
nE MINISTER van Justitie
deelde mede, dat Max Blok
zijl Zaterdagmorgen is terecht-
ges eld.
In het U.KX). lezen we,nader,
dat de executie om 5 minuten vóór
zevenen geschiedde op de Waal
dorper vlakte door een vuurpele-
ton van twaalf man.. Zijn SioffeLjk
overschot werd om half acht op de
Algemeene Begraafplaats ter aarde
bes.eld.
Donderdagavond werd Max
Blokzijl in zijn cel medegedeeld,
dat zijn gratieverzoek was afge
wezen. Hij was bü het in ontvangst
nemen van deze mededecling zeer
zenuwachtig maar wist zich vrij
spoedig te herstellen. Vrijdag heef.
de ter dood veroordeelde den gs-
heelen dag bezoek gebéd van zijn
vrouw, die ock gedetineerd is. In
den loop van Vrijdagavond is Ir.
Mussert gedurende een half uur
bij Blokzijl geweest. Ook ds. Veld
kamp heeft dien avond anderhalf
uur me: Blokzijl gesproken.
Blokzijl was op zijn verzcek niet
geblinddoekt. De procureur-fiscaal
was bij de executie aanwezig,
TAAAR IN HET VOORJAAR een
zoodanige aanvoer van versche
groenten verwacht kan worden,
dat iedereen voldoende groenten
zal kunn„„ koopen tegen redelijke
prijzen zal met ingang van een nog
nader vast te stollen datum vrije
handel en vrije prijsbeweging voor
groenten worden toegestaan. Z.g.
„primeurs" mogen reeds thans vrij
verhandeld worden.
over de VERKIEZINGEN
TJ. H. DE PAUS heeft richtlijnen
voor geestelijken ten aanzien
van de komende verkiezingen ver
strekt. De Paus verklaarde, dat
„katholieken hun stem slechts aan
die candidaten mogen geven, die
de gehoorzaamheid aan de godde
lijke wet en de rechten van religie
en kerk in iet persoonlijke er. het
openbare leven zullen eerbiedigen"
Hij voegde hieraan toe. dat de
priesters den katholieken tn poli
tieke kwesties leiding moeten ge
ven binnen breede afbakening van
het kerkelijk doctrine.
t>IJ DE gister gehouden groslijst-
stemming van de Kath. Volks
partij voor de Tweede Kamer der
Staten-Generaal werden volgens
de ons tot gisteravond laat beken
de gegevens op de eilanden (uit
Rilland kregen wij geen uitslagen
binnen noch van West-Z.-Vl.)
en in Öost-Z.-Vlaanderen.
Voor het overgroote deel werden
de stemmen uitgebracht op mr. dr.
Mes. In het totaal behaalde deze
namelijk 3671 stemmen.
Op E. Th. Lockefeer werden 206
stemmen uitgebracht en op zijn
naam genoot A. L. S. Lockefeer 140
stemmen. C. C. Devolder kreeg er
132, E. J. N. M. Boogaerts 28, J. I.
Cornells 14 en C. J. A. Bukkens een
minder, dus 13.
Als plaatsvervanger kreeg A.
Lockefeer de meeste stemmen, na
melijk 3212. Achter hem komt C
Devolder met 281 stemmen en daar
na mr. Dr. Mes met 214 stemmen
139 stemmen vergaarde E. Locke
feer als plaatsvervanger, terwijl E
Boogaerts en J. Cornells de eer
deelden met ieder 85 stemmen C
Bukkens tenslotte verwierf 33. st.
"Interessant is het te zien, waar de
verschillende candidaten het
meeste in de gunst stonden. Voor
vandaag willen wij volstaan met
de resultaten van de grootst; ge
meenten aan te halen Morgen ho
pen wij uitvoeriger op een en an
der terug te komen.
De resultaten dan per plaats be
kijkend zien wij, dat in alle plaat
sen mr. dr. Mes ver bovenaan
troont.
In Goes behaalde hij 107 st
en Boogarets, Bukkens en E Loc
kofper kregen er ieder één.
Middelburg bracht op A
Lockefeer en J. Cornells 1 stem ui
en de -est (126) was voor mr. dr
Mes.
Te Vllssingen waren er
90 st.mmen voor Mr. Mes; Bukkens
en Devolder behaalden daar iede
1 stem..
Wat Hulst aangaat hier wa
ren 134 stemmen voor mr. Mes; E
Lockefeer kreeg er 47 op zijn naam;
OVEREENKOMST
OVER DE TOEKOM-
STèGE PROCEDURE.
COMMISSIE VAK POLL VERTROKKEN
VATERDAG om 15,30 uur heeft
en huize van den Brltschen
gezant wederom een ontmoe ing
plaats gehad tusschen de Neder-
landsche en de Indonesische
delega ie. Over de -e velgen pro
cedure is overeenstemming be-
reikt. Er zijn su. -comm'ssics ge
vormd om de bijzonderheden te
behandelen Zoodra de sub
commissies verslag uitgebracht
hebben, zal de conferentie wor
den voor.geze
De volgende ontmoeting tus
schen Sjahrir en dr. van Mook zal,
naar men verwacht, begin volgen
de week plaats hebben, nadat de
men. en als die kerken minder"indt- sportleve Prlns ln Zwitserland.
in wengeralp, waar hij verpoozing
lller profiteert hU van het. zonnetje
zocht in do ski-sport.
subcommissies verslag hebben uit-,
gebracht.
TI ET BRITSCHE hoofdkwartier
krijgt het druk met het be
handelen van Indonesische pro
testen. Sjahrir heeft nu n,l, kluch
ten geuit over het gedrag van Ne-
ócrlandsche troepen. Hij beweert,
cat zij zich in een aantal getallen
tuchteloos zouden gedragen heb
ben.
De republikeinen hebben de lan
ding van Nederlandsche troepen
op Banka aangegrepen om een
protest samen te stellen. ZU ver
telden, dat onze troepen geland
zouden zijn met Britsche schepen,
d-e die Nederlandsche vlag heschen
toen zy voor anker gingen.
„Geen schijn van waarheid be
vat deze meied'Celing" was het
antwoord uit Brltschen koker.
rpUSSCHEN SJAHRIR en ver-
schillende hooge functionaris
sen van het leger der „republiek"
hebben 6e laatste dagen bespre-
't kinjen plaats gehad over de inter-
neertngskampen ln de binnenlan
den van Java. Een groot aantal
ven deze kampen zou worden op
geheven en ge'r terneerden zou-
cen samengebracht worden ln
eenige caar.oe bes.emde gebieden
in midden-Java zoo wtrd per
radio uit Batavia bekend gemaakt.
Zaterdagmorgen is de commissie
van Poll voor een verblijf van 5
weken naar Indië vertrokken, om
zich een Indruk .e vormen van de
situatie aldaar.
Prof de Savornin Lohman, die
ziek was. zou volgende week ver
trekken.
Tegen middernacht gaf het ANP
ech er het bericht door. d? t Pref.
de Savorn'n Ljhmainn Zondag te
1 Utrecht zou zijn overleden.
A. Lockefeer 45 en E. Boogaierts en
C. Devolder ieder één.
Mr. Fes behaalde in T e r n e u-
zen 113 stemmen; A. Lockefeer
5; Devolder en E. Lockefeer ieder 2
Sas van Gent bracht 93
stemmen op mr. Mes uit, 10 op A.
Lockefeer; 4 op E. Lockefeer. 2 op
Bukkens en op E. Bojeerts en De
volder ieder één stem.
Met 142 s emmen staait ook ln
St. Jansteen mr. Mes ver boven
aan, want E. Lockefeer verganrde
daar 17. terwijl Devolder er 12,
A. Lockefeer 6, E. Boogaerts 2 en
C. Bukkens 1 stem verkreeg.
Als plaatsvervanger kreeg A,
Lockefeer in aille plaatsen de
groote meerderheid der stemmers
op zijn hand.
Als zoodanig behaalde hy in
Goes 102 st. (Mes 1 Boogaerts
1. Cornells 3 E. Lockefeer 2 en
Devolder 1)in Middelburg
114 stemmen (Boogaerts 7, E. Loc
kefeer 5, Mes2); inVlissing en
83 stemmen (Boogaerts 3, De vol
der en E. Lockefeer ieder 2, Mes
en Bukkens leder 1), in Hulst
149 s emmen Mes 34, E. Lockefeer
20, Devolder 19. Boogaerts 5. Cor-
nelis 1)in Terneuzen 95
stemmen (Devolder 10 Mes en
Boogaerts elk 4. Bukkens, Cornells
en E Lockefeer ieder 3), in Sas
van Gent 88 stemmen (Mes en
Cornells 7 E. Lockefeer 6, Bco-
jaerts 2, Devolder 1 en in St.
J ansteen77 stemmen (Devcl-
ier 34, E Lockefeer 30, Cornelis 13
Mes 12, Boogaerts 11 en Bukkens 3)
ORINSES JULIANA die thans na
genoeg hersteld is, neeft het
■oornemen zich In den lcop van
'e volgende week naar Zwitserland
e begeven, ten einde aldaar in ge-
celschap van Prins Bernhard neg
een korten tijd volledige rust te
lemen, alvorens naar werkzaam'
leden geheel te hervatten.
TN AMERIKAANSCHE regee-
ringskringen beves igde men,
dat de Ver. Staten de Perzische
kwestie aan den Veilighe'dsraad
willen zien voorgelegd. Indien de
Perzische regeering om de een
of andere reden verhinderd is
zulks e doen. zullen de Ver,
Staten zich hiermede belasten,
en nog wel binnen 24 uur.
Volgens Reuter zou het protest
der re: eer ing van Iran in den loep
van Zondag aan den Veiligheids
raad overhandigd worden.
Da New-York Times weet intus
schen te vertellen, dat de Sovjet-
Unie Iran zou hebban „aangera
den" zoo vriendelijk te zijn geen
beroep op den Veiligheidsraad te
doen.
£)E SOVJET-RUSSISCHE troe
pen op het Deensche Oostzee-
eiland Bornholm zullen in de eerst,
komende dagen een begin maken
met de ontruiming van dit eiland.
De ontruiming zal waarschijnlijk
in de eerste week van April vol
tooid zijn.
TVE MINISTER VAN Sociale Za-
ken,, heeft bü de Tweede Ka
mer 'n wetsontwerp ingediend, in
houdende een wijziging der Inva
liditeitswet, der Ongevallenwet 1S21
der land- en tuinbouwongevallen-
wet 1922. der Ziektewet der Kin
derbijslagwet en van het Zieken
fondsent estuit
De minister ls van meening, dat
verhco'tng v-n de loongrens, die
:n dé invaliditeitswet en ziekt'
op f 32:9,— ts gcc.eld tot f 3750,
disnt te geschieden. Ten aanzi-n
van het zekenfondsenbesluit wil
de minister echter voor wat ae
verplieh e verzekering aangaat,
vccrloor'g de grens van f 30D0,
aanhouden.
1