Russische troepenbewegingen
CHTEN
is.
Dr. Hein Hoeben
tweede jaargang
ZN.
:dienst
st
INES
nehuis
A LEN
elburg.
VERZAMELPUNT
Sjahrir wil alles spuien waf
de Indonesiërs op het hart ligt
Atisiralië wil
Nederlands vriendschap
De strijd bij Soekaboemi
is geëindigd
Ver. Staten en Engeland vroegen
spoedige opheldering in Moskou
DIPLOMATIEKE BREUK TUSSCHEN
SOVJETS EN VER. STATEN DREIGENDE
DIENSTPLICHT
MELKKNECHTS
■LAMITEUZE
3 maakt be-
DIJKRAAD
MAART 1943
WIELE5MAN
vangsten en
kantore -van
an den 13en
nedergelegd
n In afdruk
rooting voor
t a& tot 27
is Ontvanger
r voorloopise
W 1946—1947
ore van den
tot en met
994—0
I.
Ontvanger
- KLAD-
PENNE-
JSUR-
5IE-
JNEN
:n
'EN-
pHAP
INDER-
jAD '46
uwwagen ge-
anijjen. Vrtn
.n bestelling,
kunnen af-
.fmeting van
aller, nieuw
iet draaistel.
Good Year
zajn wagens
ren wij deze
Wij kunnen
;de gebruikte
n wij gaarne
12o
GEHAVEN
821-0
Taringvliet,
zuinig op d'e
nazien. Wij
en vakkundig
voor Uw ira-
.rlaasche kwa-
ren NAALDEN'
694—O
TERNEl/EN
172-0
remaak weer
rookartikelen
winkelier in
340
.Zeeland"),
andersteen
UITGAVE: STICHTING „DE STEM"
Directeur J. A H M. VAN SCHIJNDEL i
Hoofdredacteur J J H A. BRUNA Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W GROFFEN. Middelburg;
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 8. tel 102; Red J. v d BROEK. Bijbureau
Oobtburg. Nieuwstr 23 Z.-Eilanden: Bureau
Goes. Westsingel 75. tel 2236 Red N.J KARHOF
No. 415
Voor God Koningin en Vaderland,
DONDERDAG 14 MAART 194«
Commissie van Toezicht C J. VAN HOOTB-
GEM i A E. LANGENHORST Mr Dr A J.
3. M. MES Mr H B. DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs s
(bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal g
per post f 4.10per week fblj met-post
bestelling) 0 26 uosse nummers 6 cent
Oaservatoro Romano oeri
Ter gelegenheid van
zijn sterfdag op 28 Februari
I \EN 28en FEBRUARI was het vier jaar geleden, dat Dr. Hein Hoe-
ben in de gevangenis aan den Alexanderplatz te Berlijn stierf,
zonder dat hem de troost der laatste H. H. Sacramenten werd ge
suild. We hebben het vorig jaar in een aantal artikelen, o a. met uit
treksels uit zijn brieven, de figuur van dezen grooten strijder op het
veld der katholieke journalistiek geteekend. Toch dunkt het ons van
belang hier alsnog eenige uittreksels te geven uit een artikel, dat de
Osservatore Romano op 28 Febr. van dit jaar aan hem wijdde.
rtr. H. Hoeben was de pionier van
de internationale katholieke in-
f matiedienst en zijn leven zet in
een stralend daglicht den oorlog der
ideeën, die al verscheidene jaren
dien der wapenen voorafging. Zoo
als vele Nederlanders promoveerde
dr. Hoeben in de letteren en wijs
begeerte te Muen -hen en wierp
zich daarna terstond op de journa
listiek, eerst als letterkundig criti
cus. later als medewerker aan de
Kölnische Volkszeitung, de belang
rijkste katholieke krant in Duitsch-
land. Vervolgens was hij een van
de eersten, die den Jezuiet Fried-
rich Muekermann assisteerde bij de
oprichting van een persbureau in
Duitschland. In 1928 keerde hij te
rug naar Nederland, waar hij in
Breda, zijn geboorteplaats, de Ka
tholieke Wereldpost oprichtte, die,
in moeilijke omstandigheden be
gonnen. de kern zou worden van de
internationale katholieke persorga
nisatie. In hetzelfde jaar, op de
tentoonstelling van de Katholieke
Pers te Keulen, werd de beschei
den maar volhardende Nederlander
secretaris van een commissie, die
tot taak had een internationale
„clearing" van katholiek nieuws
voor de pers tot stand te brengen
Na Hitiers greep naar- de macht,
werd de katholieke Persdienst in
Duitschland opgehevendat was een
van Hitler's eerste aanvallen tegen
de Christelijke ideeën. Maar Hoe
ben nam den Duitschen dienst in
zijn Nederlandsch bureau op en
bediende zoo de Duitsche kranten
in Silezië, Oostenrijk, Roemenië.
Brazilië, Chili, enz. Zoodra echter
de onderwerping van alle Duit-
schers in Europa aan de „Nieuwe
Orde" een feit was, maakte een
terreurcamoagne, georganiseerd
door de vijfde colonne („Ausland-
deutsche") het aan kattmlieke
Duitsche bladen in Brazilië en
Chili onnmogelijk hun anti-nazi-
campagne, gedocumenteerd door
den dienst van dr. Hoeben, voort
te zetten.
Toch, ondanks het ernstig le
vensgevaar er aan verbonden, be
gaf dr, Hoebcn zich evenals vroe
ger, regelmatig naar Duitschland.
voorzien van valsche paspoorten, 't
Beroemde „gezamenlijk herderlijk
schrijven van Fulda" van 1937 was
in handen van dr. Hoeben, voordat
de Nazis er den inhoud van ken
den, en kwam, vanuit Breda ver
spreid, over de heele wereld, een
uur na de verijdeling van zijn ver
spreiding, in Duitsehlatid.
liet bescheiden,. maar onafgebro
ken werken van dr. Hoeben
vond officieel erkenning op het In
ternationaal Congres van de Ka
tholieke Pers, gehouden in het Va-
ttcaan in September 1937, waar hem
nadat hij was gekozen tot algemeen
secretaris van het permanent Co
mité van directeuren van Katho
lieke Dagbladen (C.P.) werd opge
dragen de internationale Katho
lieke Persbeweging te coordineeren
door de stichting van een centraal
nieuwsbureau. De organisatie van
een internationalen dagelijkschen
dienst was mogelijk gemaakt door
een overeenkomst, gesloten op 1
Maart 1937, die de redacties en de
nieuwsbronnen van het Agentschap
te Breda en van de Katholieke
Perscentrale te Brussel coördineer
de. Deze coördinatie werd uitge
breid in 1938 en 1939 door de over
eenkomsten gesloten met de com
missies „Pro Deo" van België en
Nederland, zoodat men steeds
machtiger middelen kreeg om
godsdienstige ideeën in de massa te
doen doordringen. Dr. Hoeben
maakte intusschen voortdurend rel
zen naar Rome, Spanje, Yoego-
Slavië, Hongarije en Duitschland,
om het inlichtingennet te perfec-
tionneeren.
yanaf 1937 besteedde lijj 't groot
ste deel van zijn tijd an den
strijd tegen het Nazidom.
Me invloed van het Katholieke
Persbureau werd zoo groot in 30
tegenwicht tegen dien invloed te
vormen.
Tenslotte, zes maanden vóór den
inval in Nederland, begon tegen dr.
Hoeben de „zenuwoorlog". Eiken
avond bedreigden Nederlandsche
Nazis dr. Hoeben door de telefoon:
„Staak uw anti-nazi-campagne of
wij zullen u vermoorden op het
oogenblik van den inval." Maar dr.
Hoeben zette zijn werk voort.
t
Op den dag zelf van den inval lie
ten Duitsche vliegtuigen in de
morgenuren, uiterst laag vliegend,
zonder eenigen tegenstand te ont
moeten, explosieve- en brandbom
men vallen in de onmiddellijke na
bijheid van het Persbureau te
Breda, dat gelegen midden in een
tuin gemakkelijk te herkennen was.
Dr. Hoeben vluchtte met zijn fa
milie naar België en vond 'n toe
vlucht op de Katholieke Centrale
te Brussel, en ging vandaar naar
Parijs, waar hij de gast was van
Franciscus Gay, stichter van
L'Aube (nu het belangrijke dag
blad van de Mouvement Republi-
cain Populaire).
Daar hij na de Fransche capitu
latie geen gelegenheid had een
paspoort te bemachtigen noch zich
middelen te verschaffen, keerde hij
terug naar Nederland, waar hij zich
verborg. Zijn vrouw en zijn vijf
nderen werden uit huil huis ver-
oreven en zijn archieven met al
zijn boeken (22 ton, oftewel 2 goe
derenwagens) werd naar Muenehen
overgebracht om daar opgeborgen
te worden in het „Kulturarchiv"
van den Fuehrer. Daar tenslotte 'n
broer van dr. Hoeben werd ge
arresteerd en ondervraagd en het
zich liet aanzien, dat men hem als
gijzelaar zou gebruiken, besloot dr.
Hoeben zich aan te geven.
rperstond vanaf het eerste oogen-
blik werd hij onderworpen aan
een „speciale" behandeling, die zijn
lotgenooten deed begrijpen, hoezeer
hij als een bijzondere vijand van
het nazidom werd beschouwd. Zoo
wel de vrienden van de beweging,
zooals kanunnik Cardijn, stichter
van de Joc, mej. Baers, alg. secre
taresse van de vrouwenbeweging,
als zijn medewerkers, zooals rec
tor Rooijackers (Actie ,pro Deo",
Nederland), de heer De Marten, d-i
recteur van de Gazette de Liège,
de heer Sonville, directeur van de
Gazet van Antwerpen, die de mis
handelingen te Dachau hebben
overleefd, hebben medegedeeld, hoe
de SS-agenten zich in hun onder
vragingen speciaal beijverden om 'n
band te ontdekken; hoe klein ook,
met wat zij noemden: „de interna
tionale machine van het politiek
katholicisme."
De Osservatore besluit zijn arti
kel met de mededeeling, dat Dr.
Goebbels persoonlijk iedere necro
logie in de dagbladen van bezet
Europa verhinderde.
ooo<xx>
voor
CONSER VA TIE VER
VVTE VROEGEN GISTEREN:
Waarom voegen de men-
schen, die de Partij van de
Vrijheid begonnen, zich niet
bij de Liberale Staatspartij?
Uit een artikel in de Nat. R
Ct. vernemen we nu echter dat
het H. B. der Liberale Staats
partij in meerderheid^ sympa
thiek staat tegenover de Par
tij van de Vrijheid en dus
blijkbaar ook bereid is deze
partij in de nieuwe combina
ties te doen opgaan. Aan de
besprekingen, welke tot haar
ontstaan leidde, namen deel
daklooze vrijzinnig-democra
ten, christelijk-historischen en
ook vroeger partijloozen, Jong-
Liberalen, alsmede leden van
de Liberale Staatspartij.
Zoo bezien, wordt de Partij
van de Vrijheid een logische
combinatie, welke ongetwijfeld
past ln de „politieke geogra
fie" van Nederland. Ze kan het
verzamelpunt worden voor de
conservatieven.
óooooooooooooooooooooo
rpE BATAVIA zijn de besprekingen tusschen dr. v. Muuk en Sjahrir
Woensdagmiddag ten huize van Sir Arch. Clark Kerr en onder diens
leiding begonnen. Behalve de drie genoemden waren ook aanwezig ko
lonel Abdoelkadlr, Graaf van Bylandt, en de Britscbe It. koL v. d.
Post aanwezig en van Indonesische zijde nog een aantal „kabinetsleden"
Na de eerste besprekingen werd slechts een sober, gemeenschappelijk
communiqué uitgegeven. De besprekingen zijn „Ingeleid door een
nuttige ultwisellng van standpunten. Zij zullen in de eerstvolgende da
gen worden voortgezet".
Tke besprekingen, die ternauwer-
nood een half uur duurden en
vooraf gegaan waren door een pro
test van Sjahrir bij gen. Stopford
over de invoering van nieuw Ned.
geld, beloven in alle opzichten be
langwekkend te worden. Niet al
leen neemt men aan, dat Sjahrir
een tegenvoorstel zal doen, maar
dat hij bovendien alles zal willen
spuien wat de Indonesiërs op het
hart ligt. Feit is nl. dat de Brit-
sche en Britsch-Indische troepen
zoo snel als er maar schepen voor
hun vervoer gevonden kunnen wor.
den, van Java zullen vertrekken.
Na hun vertrek, zal de gehecle
Indonesische kwestie er een van
internen aard geworden zijn, waar
bij de Nederlanders gerechtigd zijn
elke stap te ondernemen, die zij
voor de behandeling daarvan noo-
dig zullen oordcelen, zoo meldde
de Daily Mail.
Hoe snel het afvoeren der Brit-
sche troepen zal geschieden, valt
af te leiden uit de mededeeling van
genoemd blad, dat zij binnen eeni
ge weken met 2/3 deel verminderd
zullen zijn. DE RAF zal voorloo-
pig blijven totdat eerlang Nederl
luchtstrijdkrachten haar taak kan
overnemen Over de Ned. troepen
meldde het blad, dat zij grooter in
aantal zullen zijn, dan er ooit Brit-
sche troepen op Java waren. Zij
zullen van dezen alle zware mate
riaal overnemen en onder bevél
komen van It. Gen. Dempsey.
T.a.v. de op Java nog aanwezige
40,000 Jappen, schreef het blad,
dat zij binnenkort orders zullen
ONDERHANDELINGEN TUSSCHEN SOVJETS EN PERZIE MISLUKT.
in
TAE PERZISCHE minister-pre-
sident is uit Moskou te Te
heran teruggekeerd zonder dat
de door hem met de Sovjet-auto
riteiten gevoerde onderhandelin
gen tot resultaat hebben geleid.
Terzelfdertiid kwamen uit Lon
den en Washington berichten
van Russische troepenbewegin
gen in Perzië.
Versche troepen, waaronder
tanks, artillerie en cavallerie be
wegen zich van de Russische grens
in de richting van Teheran en W -
Perzië. Zü zouden een versterking
beteekenen van de 65 a 70.000 man
die de Sovjets reeds in het land
heeft. Naar aanleiding hiervan heb
ben de V. S. aan de Sovjet-regee
ring inlichtingen gevraagd naar de
juistheid der door hen ontvangen
berichten.
Opmerkelijk mag hiernaast hee-
ten, dat de Perzische premier ver
klaard heeft geen bevestiging te
hebben ontvangen van de hierbo
ven genoemde troepenbewegingen,
terwijl de Amerikaansche radio
zelfs telegrammen citeerde uit Te
heran. waarin medegedeeld werd.
dat de roode troepen op minder
dan 40 km. van Teheran zouden
ziin gekomen. Eenige voorzichtig
heid in de beoordeeling dezer be
richten lijkt dus wel geboden, te
meer, daar Ass. Press, bericht or'-
Y}nS ook uit Teheran, dat
Russen wel een plaats op 400 km.
van de Perzische hoofdstad zouden
nebben bezet en een tweede stad
ersDureau werd zoo groot m 30 Myandoeab on 112 km van de
landen, dat Goebbels gedwongen Turksch-Iraksch-Perzische grens
Berfih "kathJlie!"Ln, perS" B"halve de V.l. ™t ook En-
Berlun op te richten, om een, geland om spoedige opheldering
gevraagd, In Londen is men bo
vendien de meening toeg daan, dat
de Perzische kwestie nog deze
maand tusschen Byrnes, Bevin en
Molotov besproken zal worden, ter
wijl het ook als zeker zal worden
beschouwd, dat Perzië of de Ver.
Staten de zaak voor den Veilig
heidsraad zal brengen.
T»ot welk een hoogte het onbeha-
gen over het Russische optre
den is gestegen, valt af te leiden
uit een beschouwing van Walter
Lippmann in de New-York Herald
Tribune. Hij meent, dat de verbre
king van de diplomatieke betrek
kingen tusschen de Ver. Staten en
de Sovjet-Unie dreigende zou zijn.
Er is nog wel geen formeele breuk,
maar het vertrouwen in onderhan
delingen langs diplomatieken weg
wordt steeds minder. Wanneer men
in deze lijn doorgaat, aldus waar
schuwt hij, zal de dinlomatie hier
na bestaan in het treffen van voor
bereidingen voor den oorlog. De
vredeskensen hangen volgens Lipp
mann af van de capaciteit van de
Ver. Staten om de rol van onaf
hankelijk middelaar te spelen.
Dat naast groeiend onbehagen
ook een onveranderlijk wil aanwe
zig is om ernstige moeilijkheden te
voorkomen, bleek uit een verkla
ring van Attlee in bet Lagerhuis.
„Ik ben bereid elk middel te aan
vaarden. dat in staat kan zijn om
de betrekkingen tusschen de groo-
te mogendheden te verbeteren,
maar op het oocenblik kan ik mij
h'erover niet uitspreken", zoo zei
bii. Er schiint dus achter de scher
men naarstig gewerkt te worden
aan dit chapiter. Het resultaat de
zer bemoeiingen is echter nog niet
rijp voor publicatie.
"M'atuurlijk ontbreekt het ook niet
aan waarschuwende stemmen,
die begrip vragen voor de Sovjet-
Russische politiek. De Australische
minister van Buitenl. Zaken Evatt
behoort tot dezulken en meent, dat
Rusland naar zelfbescherming en
naar veiligheid tegen toekomstige
aanvallen streeft. Men moet zich
z.i. afvragen of de roode expansie
politiek agressief dan wel defen
sief is. Het is op zijn zachtst uit
gedrukt een merkwaardig stand
punt, want zoo beschouwt lijkt den
Jap uit de oorlogsdagen, met zijn
opdringen naar Australië, wel heel
weinig te verwijten te zijn. Als men
het hem vraagt, zal hij stellig ant
woorden, dat zijn optreden eertijds
alleen maar op een defensieve po
litiek berustte, die slechts tot agres
sie leidde, omdat de aangevallenen
zich in hun rechten en vrijheden
bedreigd ziende, weinig voor Ja
pans „defensieve politiek" voelden.
Aan den Austrabschen minister van
Buit. Zaken schijnt, dit alles onge
merkt voorbij te zij", gegaan. Bbn-
de genegenheid is maar een kwaad
ding!
krijgen zich op weg te begeven naar
de zeehavens.
Wanneer zij onderweg door Indo
nesiërs worden aangevallen, moe
ten zij zich met alle mogelijke wa
penen, die zij voor de Indonesiërs
hebben achtergehouden, verdedigen
De veranderingen, die te wach
ten staan, zijn dus wel grondig.
Dij Soekaboemi, waar twee Brit-
sche convooien door Indonesi
sche sluipschutters waren aange
vallen, is na een laatste Britsche
waarschuwing de strijd geëindigd.
De Britsch-Indiërs, er namen drie
bataljons aan de gevechten deel
met tanks en vliegtuigen, verloren
11 man aan dooden en 64 aan ge
wonden,
Indonesische kringen leverden 't
merkwaardige commentaar, dat de
strijd zou zijn gestaakt op last van
Sjahrir, den man, die Woensdag
de besprekingen met dr. v. Mook
begon. Erg geloofwaardig lijkt het
bericht daarom niet, te minder om
dat naar anderer meening te Ba
tavia de aanvallen bedoeld zijn ge
weest om de thans begonnen be
sprekingen tegen te houden.
f\p Borneo is een massagraf met
150 lijken van Javanen aange
troffen. Van de meeste slachtoffers
mennen, vrouwen en kinderen, was
de schedel ingeslagen.
Op Celebes werd Zaterdag de
Ned. Indische politie door 3 a 400
met artillerie en machinegeweren
bewapende terroristen aangevallen
bi) Palembangeng in Z.O.-Malak-
sar. Van de terroristen werden min
stens 16 man gedood, de politie leed
geen verliezen. Het gebied stond
voor den oorlog bekend om de roo-
vers, die na den oorlog hun acti
viteit ten deele onder den dekman
tel van nationalisme voortzetten.
De benden worden georganiserd
doo- Japanneezen.
TTit Australië kwam het bericht,
dat de minister van Buit. Za
ken in het parlement heeft mede
gedeeld, dat het voor Australië van
vitaal belang is om de vriendschap,
pelijk betrekkingen, die men tij
dens der oorlog met Nederland on
derhield. te behouden.
Helaas blijft het nog steeds bij
vriendelijk klinkende woorden. ZÜ
worden nic' gevolgd door daden,
want nog altijd liggen Ned. goede
ren in de Australische havens op
verscheping te wachten en de ha
venarbeiders te Brisbane hebben
juist weer besloten te blijven wei
geren Ned. schepen te 'aden. Wij
zijn benieuwd of de categorische
verklaring van dhr. Evatt thans
met daden zullen worden onder
streept.
Uitstel wordt overwogen.
/"'ELET op het tekort aan geoe-
fende arbeidskrachten in de
veehouderij, welk tekort een ern
stige bedreiging van de melkpro
ductie gaat vormen, overweeft de
regeering u'tstel van vervulling van
dienstnlicht te verleenen aan vas
te melkknechts en boerenzoons van
de lichting 1945, die dagelijks ten
minste vilf koeien melken.
Verzoeken daartoe dienen met
den mees»en spoed door tosschen-
kom«t van de olaatseliike bureau
houders te worden ingediend.
Heden Zon onder 18.41 uur.
Maan onder 6 07 uur. Vrijdag
Zon on 6 56 uur. Maan on 15 54
uur. Weerverwachting tot Don
derdagavond: meest nevelig of
zwaar bewolkt, geen neerslag
van beteekenis. Aanvankelijk
krachtige, later iets afnemende
Oo«tel"'re wind. In ZoH-Lim-
burg iets kouder, overigens zelf
de temperatuur.
TN HET WETSONTWERP tot her
ziening van het Tijdelijk Pers
besluit wordt o.m. voorgesteld aan
de Commissie voor Perszuivering
de bevoegdheid te geven te bepalen
dat bladen, die zich niet behooriiik
gedragen hebben, tijdens de bezet
ting. hun ouden naam niet meer
mogen vo"-en. Ook wil men pers-
btireaux on fntooersbnreaux onder
het Tijdelijk Persbesluit brengen.