JEFDE
nouwERir
PSTER.
De Christelijke beginselen als
fundament
Onthoudingswetten
Hoogwaardig Episcopaal verbiedt
het lidmaatschap van de E.Y.C.
Munitie-ontploffing te Woensdrecht
weer van kracht
TSSCHOOL"~
(RG.
VISIE"
IK.
N»
RONAAT
IN
ORMBY
-
WESTEINDE
nenmagazij'l
elburg
sinkenszand.
DIE „GROOTMOEDIGE"
SJAHRIR NEEMT ONTSLAG,
MAAR VORMT WEER NIEUW KABINET
DISPENSATIE in de VASTENWET BLIJFT
g ENGELMAN
rgens van 9—12 uur
Bergen op Zoom
l afspraiten dagel. ks
BERGEN OP ZOOM
508-xxx-O
TWEEDE JAARGANG No. 40ft
JTITGAVE: STICHTING „DE STEM"
Directeur J. A. H. M. VAN SCHLINDEU
Hooidredacteur J. J H A BRUNA Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W GROFFEN. Middelburg;
zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
ïoort 8 tel 102: Red J. v d BROEK. BUbureau
Oostburg. Nleuwstr 21 Z.-Ellanden: Bureau
Toes, weatsingel T5. tel. 2236 Red. NJ KARHOF
Voor God Koningin en Vaderland,
MAANDAG 4 MAART 1946
Commissie vaD Toezicht c. 1. VAN HOOTE-
GEM A E. LANGENHORST Mt Dr A J.
3. M. MES 1 Mr H. B. U. DE RECHTER
Verschijnt eiker, werkdag. - Abonnementsprijs 1
(bij vooruitbetaling) 1.30 per kwartaal
per post 4.10 per week (bij niet-post-
besteillngj 0.2CL,osse nummers 6 cent
GEN van Woensdag j
'aart 1946 telkens d«sf
teur der School (Mo-s
derd Maandag-, Dins-
voor de vakken
ns. Smeden en tank.
utogeen en electriscli
i Electrotechniek en
dm alleen toegelaten
het 7e leerjaar ener
■lopen Bit de aanslf.e
it welke blttkt. of de
beroep lichamelijk al
iteur der Belastingen, "I
hoeveel kinderen men 1
Bepalingen omtrent het lidmaatschap van
socialistische vereenigingen gehandhaafd
voor Scheepswerk-
elaten Theoretici en
eoretlci zij die in het
das.se H.B.-school met
schrift.
et bezit zijn van;
ol van een der afde.
werken of Motorher.
DDort overleggen,
skundire verklaringen
de eisen van gehoor,
toelating tot do ma.
af te geven c'oor oor.
or de Ambachtsschool
De AARTSBISSCHOP
en de BISSCHOPPEN
van Nederland
Ami de hun toevertrouwde
Geestelijkheid en Geloovigen
Zaligheid in den Heer
EMINDE GELOOVIGEN
Voorzitter
ris.
Tn Onzen gemeenschappelijken brief
na de bevrijding, van 29 Juni 1945,
hebben wij U er op gewezen: „allen
loeten wij, leder op zijn plaats en
Laar de mate van zijn krachten, de
tanden ineen slaan, om ons land we-
op te bouwen, waarvan zoo
•oote gedeelten verwoest zijn. Allen
toeten wij onze krachten inspannen
de geestelijke wonden te genezen,
lie vijf jaar verwildering en groote
sedelijke gevaren hebben geslagen.
wereld moet terug naar Christus,
ril zij niet ten gronde gaan. Want
demand mag een ander fundament
rlaatsen, dan hetgeen gelegd ls en
dat is Jezus Christus". 1)
In de afgeloopen ja en hebben Wij
Onophoudelijk getuigd, dat zonder de
aanvaarding van de christelijke grond
slagen geen maatschappelijke en
Staatkundige orde mogelijk is. Daar
om is het de plicht van lederen ka-
>espr?ken op den da? tholiek om èn als goed Nederlander
r. le rang f 1 èn als trouw lidmaat der Katholieke
610 Kerk aan den wederopbouw van ons
dierbaar vaderland mede te werken
op den grondslag der christelijke be-
ZONDAG/ ginselen, waarop ook het leven van
staten en volkeren moet zijn opge
bouwd. Over deze fundamenteele
doelstelling kan er onder ware christe
en geen verschil van meening zijn.
iet is daarom ook zonder meer dui-
ielijk, dat organisaties, wier begin
selen in strijd zijn met de christelijke
'eer of wier daden en practijken in
feite den christelljken geest onder-
ijnen, voor katholieken onaanvaard
baar zijn.
in d-e paroch4ezsa/
CHT.
B GROENENDIJK
id viering
revue
Jeughoeve
600
oor Oodfr. Bomani
■tronaat ad 10 cent
862-0
!N DONDERDAG 5
ACHF'ILM
den duizel
witte doek Wet
en en spelen
ROUWERIJ au It V
g 2.15 en
515 uur
18-0
gd (m. of vr.). Ken-
typen en loonacmi-
van
•ige
genoten onder*
werkgever t»
ndskei ke Teil.
ERKER; SMlDS*
7 EEN SCHILD'KJ
JONGENS
Wanneer wij derkalve op sociaal
terrein zien, dat een Eenheldsvakbe-
weging, onder het mom van natio
nale eenheid, haar doel nastreeft met
middelen, die onbetwistbaar een com
munistisch karakter verraden en daar
om bU het weldenkend deel vau ons
volk afkeuring vinden, is het geen
vraag meer, of de katholieken lid
mogen zijn van deze Eenheidsbewe
ging.
Wat Wij vroeger bepaalden om
trent het lidmaatschap van communis
tlsche vereenigingen, geldt thans on
getwijfeld ook voor de Eenheidsvak
beweging. Aan katholieken, die lid
daarvan zijn moeten de H.H. Sacra
menten geweigerd worden.
Tn socialistische vereenigingen, 200-
als het N.V.V., openbaart zich een
streven om deze vereenigingen los te
maken van de door de Kerk steeds
veroordeelde marxistische grondsla
gen en louter materialistische doel
stellingen. Op grond hiervan meenen
de leiders, dat deze organisaties niet
langer voor katholieken verboden zijn.
Hoewel WU geenszins de oogen slui
ten voor de ontwikkeling, die zich
thans in socialistische vereenigingen
afteekent, mecnen WU toch, dat de
deugd van voorzichtigheid eischt, dat
Wy onze vroegere bepalingen omtrent
het lidmaatschap van socialistische
vereenigingen handhaven, totdat uit
de feiten biykt, dat haar streven
«iet meer in strUd is met de christe-
HJken geest. Te zUner tUd zullen WU
daaromtrent een nadere verklaring
geven.
Tevens openbaart zich thans, zoo
wel op cultureel als op sociaal terrein
een streven naar neutrale vereenigin
gen, of althans naar vereenigingen,
die niet op christelijke beginselen
gebaseerd zijn, maar op een
meer algemeenen, vaak als hu
manistisch aangeduiden grondslag be
rusten. In het huidig tijdsgewricht,
hetwelk een periode is van groei r.i
wording eener nieuw maatschappe
lijke orde, moeten wij echter neutra
le en zuiver-humanistlsche vereeni
gingen afwijzen. Om de vestiging
van een nieuwe, maatschappelijke
orde op hechte fundamenten te
waarborgen, zijn prlncipleele organi
saties ook thans onmisbaar.
Alles schijnt er immers op te wij
zen, dat in de naaste toekomst het
zal afhangen van de innerlijke kracht
der prlncipleele organisaties en haar
>nderlinge samenwerking, of zij bij
machte zijn haar gewichtige taak' te
vervullen in onze samenleving: öm
met name tegenover het communis
me den heilzamen en reddenden in
vloed harer beginselen van sociale
rechtvaardigheid, onderlinge vrede en
liefde bij de ordening der heden-
daagsche maatschappij te doen door
werken.
Daarom i3 neutraliteit als altüd, ze
ker nu onaanvaardbaar en is de
plaats van den katholiek niet in de
algemeene, neutrale organisatie, maar
heeft hU den plicht de nieuwe maat-
schappU te helpen opbouwen in en
door organisaties, die zich bU haar
werkzaamheden uitdrukkeiyk laten
lelden door de chrlsteiyke beginselen.
A llerminst sluit dit uit een samen-
werking met hen, die alhoewel zij
niet op den grondslag der Christe
lijke beginselen staan, toch, op welke
gronden dan ook, bij den opbouw
eener betere maatschappelijke sa
menleving naar soortgelijke richt
lijnen als de katholieke te werk wil
len gaan.
Samenwerking met behoud van
eigen zelfstandigheid en handhaving
der christeiyke beginselen, is de aan
gewezen weg om het doel van aller
streven te bereiken. De wederopbouw
van het vaderland is een gemeen-
schappeiyke zaak, die slechts door de
samenwerking van alle goede vader
landers bereikt kan worden.
De Pausen, te beginnen met Leo XIII,
hebben de geloovigen onophoudelijk
aangespoord, zich, waar het mogelijk
was, in katholieke vereenigingen aan
een te sluiten. Eendracht maakt
macht. Zoo kunnen zij hun mede
broeders beter beschermen tegen de
gevaren en sterkeren invloed uit
oefenen om de maatschappij van den
christelljken zuurdeesem te doordrin
gen. Zooals de H. Schrift zegt: „Be
ter is het, dat twee tezamen zijn,
dan dat Iemand alleen is; want zij
hebben het voordeel van het samen
zijn. Als de eene valt wordt hij door
den andere ondersteund". 2) „Een
broeder, die door zijn broeder onder
steund wordt, is een sterke veste". 3)
De katholieken hebben aan die
stem der Pausen gehoor gegeven en
zoo zijn ook in ons land talrijke en
krachtige organisaties opgebouwd, die
het geheele sociale en maatschappe
lijke leven, opvoeding en onderwijs
omvatten. Dit is onze groote kracht
geweest, toen het nationaal-socialis-
me den strijd op leven en dood be
gon tegen het christendom. Ook de
vijand zag zeer goed in, van welke
zijde hij het meeste te duchten had.
Daarom trachtte hij aanvankelijk de
prlncipleele organisaties te ondermij
nen door dagbladen en propaganda
geschriften 't voor te stellen, alsof de
katholieke vereenigingen de nationale
eenheid van ons land zouden ver
breken.
TOflf
TjiEN GROOT DEEL van den Brabantschen Zuid-Westhoek werd Za-
■®-J terdag te plm. 12 uur opgeschrikt door een zware ontploffing. Het
bleek, dat de Belgische militairen, die op het vliegveld te Woens
drecht tot taak hebben de munitie in de lucht te laten vliegen, we
derom een groote hoeveelheid springstof tot ontploffing hadden ge
bracht. De uitwerking was ditmaal echter anders dan bjj vorige ge
vallen, doordat de munitie met een dikke laag sneeuw was bedekt. De
luchtdruk was zoo hevig, dat een barak, waarin een honderdtal Ne-
derlandsche militairen aanwezig was, grootendeels werd vernield en
een militair zwaar werd gewond. Zeven anderen liepen lichte ver
wondingen op. Allen werden naar het Algemeen Burgergasthuis te
Bergen op Zoom overgebracht. Na aldaar te zijn verbonden, konden
de zeven lichtgewonden het ziekenhuis weer verlaten. Ook in het dorp
Hoogerheide bleef de ontploffing niet zonder gevolgen. Van de mees
te woningen werden een of meer ruiten vernield, terwijl tal van inwo
ners giaswonden opliepen. Het ernstigst werd gewond de echtgenoo-
te van den heer Bastiaansen, die een stuk glas in een van haar oogen
kreeg. Zij is naar het ziekenhuis te Breda vervoerd en zal het getrof
fen oog moeten missen.
V. .6
Oostem-yksche kanselier, neeft
in de Sunday Express merkwaar -
dige onthullingen gedaan over het
naspel van den bomaanslag op Hit-
Ier op 9 Nov. 1939. Schuschnigg, die
op bevel van Hitier gevangen geno
men was, schrijft, dat hjj in de po-
litiegevangenis van Muenchen Els-
Ier zag. die met een tijdbom een aan
slag op den Fuehrer pleegde. Hit-
Ier was er zonder een schrammetje
afgekomen, terwijl een zestal per
sonen zwaar gewond of gedood
werd. It. plaats van ter dood ge
bracht te worden, werd Elsler als
„begunstigd geïnterneerde" ln het
concentratiekamp Sachsenhausen
gedetineerd. Daarenboven werd
hem 40.000 Mark, welke na het zege
vierende einde van den oorlog zou
worden uitbetaald, beloofd 1
Hij wil volledig de vrije hand bij het
voeren van onderhandelingendie
einde dezer week worden verwacht.
T~\E wensch van het nationale 1e-
pnblikeinsche comité tot het
vormen van een kabinet op bree-
deren grondslag is voor Sjahrir
aanleiding geweest zijn ontslag
aan te bieden.
Hij voelde den in een motie uitge-
drukten wensch als een blijk van
wantrouwen aan.
Uit de verschillende berichten
blijkt, dat hij alleen met de vor
ming van een nieuw kabinet belast
wilde worden, indien hy volledig de
vrye hand zou krygen om zulk een
kabinet samen te stellen en als
hem de verantwoordeiykheid zou
gegeven worden voor het voeren
van onderhandelingen met de Ne
derlanders.
Sjahrir is er biykb&ar in ge
slaagd zün gezichtspunt door de
geheele conventie te doen dee-
't Is opmerkelijk, dat die jammerklach
ten mede kwamen van menschen, die
er niet voor terug zouden schrik
ken ons land aan den vijand te hel
pen overleveren. In een schrijven van
14 Augustus 1940 aan de geestelijke
adviseurs hebben de gezamenlijke
Bisschoppen er tegen gewaarschuwd,
dat men geheel ten onrechte het
voorstelt, alsof de katholieke organi
saties de eenheid van ons vaderland
ondermijnen. Toen de katholieke or
ganisaties ondanks alles toch bleven
bloeien, hebben de bezetters radicale
maatregelen genomen. Te beginnen
met de katholieke werkliedenvereenl
gingen, werden binnen korten tijd
ook de andere organisaties opgehe
ven: die van de boeren, de onderwij
zers, de werkgevers, de artsen en
talrijke anderen. Over het algemeen
hebben de leden der katholieke or
ganisaties zich l^ranig gedragen, dik
wijls ten koste van aanzienlijke offers
en slechts zeer weinigen hebben zich
aangesloten bij de nationaal-socialis-
tische organisaties. En zij hebben er
vooral toe bijgedragen, om den geest
van verzet bij ons volk levendig te
houden.
Zoodra de bevrijding kwam, heb-
Tn de achter ons liggende oorlogs
jaren hebben Wu aan allen, die
verblijf hielden binnen de grenzen
van ons bisdom, ontheffing ver
leend van het Vasten- en Ont
houdingsverbod.
Ook de huidige tijdsomstandig
heden zijn nog van dien aard, dat
althans de Vastenwetten moeilijk
kunnen worden nageleefd.
Alle geloovigen zijn daarom ge-
dispenseerd in het vastengebod.
Alleen Aschwoensdag en Goede
Vrijdag blijven geboden Vosten
en Onthoudingsdagen.
De Hoogwaardige Bisschoppen
zyn echter van meening, dat het
naleven van het Onthoudingsgebod
niet langer op te groote bezwaren
stuit. Daarom verklaren zaj bij le
zen, dat van nu af de onthoudings
wetten weer onverkort, van kracht
zyn.
Krachtens byzondere volmacht
echter ontslaan wy voor dit jaar
van de onthoudingswet op de
Zaterdagen van de Vasten, met uit
zondering van den Quatertemper-
Zaterdag in de Vasten, en van
Paasch-Zaterdag tot 12 uur 's mid
dags. Dus ook op deze laatste twee
genoemde Zaterdagen geldt het
onthoudingsgebod
Degenen, die op de Zaterdagen
in de veertigdaagsche Vasten,
krachtens Onze dispensatie vleesch
en jus uit vleesch gebruiken, zul
len op elk dier Zaterdagen zeven
maal het Onze Vader en Wees
Gegroet met de Twaalf Artikelen
des Geloofs bidden, of met Paschen
minstens 15 cent offeren.
Ten slotte vermanen wy alle
aan Onze zorgen toevertrouwde
geloovigen, om vooral ln de komen
de weken van boete en inkeer door
jrywillige verstervingen en door
aalmoezen aan armen en nood-
ij denden en door andere goede
werken aan te vullen, wat door het
gebruik maken van verleende dis-
pensatiën aan hunne boetedoening
ontbreekt.
De offers en aalmoezen zullen
gestort worden in de bus, die daar
voor tegen Paschen in de kerk zal
worden geplaatst.
Breda, 19 Februari 1946.
t P. HOPMANS,
Bisschop van. Breda.
ben de Bisschoppen terstond de ge
loovigen aangemaand de organisaties
weer op te bouwen eerst die van
het Zuiden, dat het eerst bevrijd
was, zoo spoedig mogelijk daarna de
anderen.
Na de bevrijding is er een gelukkig
en zeer prijzenswaardig streven de
nationale eenheid van ons land te
versterken. Maar van vele zijden
hoort men ook weer stemmen, die
de nationale eenheid zoover willen
doorvoeren, dat er voor de christe
lijke organisaties geen plaats meer is.
En onwillekeurig stelt men de
vraag: Is dit verlangen naar nationale
eenheid zoj groot uit zuiver vader-
landsche motieven of is het een uiting
van het oude liberalisme en mis
schien van het nieuw-heidendom, dat
in zUn scherpsten vorm zich open
baarde in het nationaal-socialisme,
waarvan echter nog sporen in vele
geesten leven en dus een vrees voor
het opleven van een krachtig christen
dom
TlTij meenen niet beter te kunnen
doen dan nog eens te herhalen,
wat Wij tijdens den oorlog gezegd
hebben over die vermeende vrees
voor nationale verdeeldheid, in Onze
circulaire van 14 Augustus 1940, over
de katholieke organisaties: „De ka
tholieke organisaties hebben onge
twijfeld over het geheel genomen be
antwoord aan haar doel: mede te
werken aan de godsdienstige, zedelijke,
geestelijke en stoffelijke verheffing van
haar leden en hebben daarom aan de
maatschappij een groote weldaad be
wezen. Zij hebben de nieuwe maat
schappelijke orde helpen voorberei
den door de mentaliteit te beïnvloeden
en de gunstige sfeer te scheppen, die
onmisbaar is voor het maatschappe
lijk leven in corporatie ven geest. En
Wij zijn overtuigd, dat zij ook in de
toekomst een gewichtige taak te ver
vullen hebben om de maatschappij
te doordringen van den christeiijken
geest.
En in Onzen Herderlijken brief op
het Twaalfde Eeuwfeest van den H.
Willibrord: „Niet in de vervlakking
van ieders levens- en wereldbeschou
wing kan de kracht liggen van een
volk, doch in eendrachtig samen
werken tot welzijn van het vaderland
met eerbiediging van elkanders
diepste overtuigingen. En in liefde
voor het vaderland doen Wij voor
niemand onder."
En daarom blijven Wij U ten drin
gendste aansporen lid te blijven of
te worden van uwe katholieke orga
nisaties, zooals Plus XI in zijn Ency
cliek „Quadragesimo Anno" ver-
kiaarde:
„Zeker, het vele en groote, wat de
rustelooze ijver der katholieken tot
stand weet te brengen, zoowel voor
het maatschappelijk en economisch
len, want hy is al bezig een nieuw
kabinet „op breederen basis" te
vormen.
Het gebeurde schynt voor een niet
gering deel samen te hangen met
een wryving tusschen Sjahrir en
Soekarno.
Men is te Batavia van meening,
dat het nieuwe kabinet van Sjah
rir vroegtijdig bekend gemaakt zal
worden.
Tegeiykertyd verwacht men vol
vertrouwen, dat de eerste for-
meele besprekingen op basis van
de Nederlandsche voorstellen mo
gelijk tegen de tweede helft van
deze week zullen aanvangen.
Sir Archibald Clark Kerr zal de be
sprekingen op weg kunnen helpen
en, wanneer de grondbeginselen
eenmaal zyn uitgewerkt en daar
over overeenstemming is bereikt,
zal hy Java nog eind Maart, vol
gens zyn oorspronkeiyk plan, kun
nen verlaten.
Tn een gedeelte van onze Zaterdag.
A krant hebben wy reeds meege
deeld, dat 2000 soldaten van het
Ned. Indische leger op Bali geland
zyn, waar zy door vriendelijk bui
gende Jappen werden ontvangen.
De inwoners juichten onze troepen
hartelijk toe.
(")ok op Gorontalo zyn Ned. troe-
pen-eenheden geland. In Zuid-
Celebes is het nog niet pluis. Con
centraties gewapende rebellen on
der Japansche leiding maken daal
de streek onveilig.
welzijn, als op het gebied van onder
wijs en godsdienst, is natuurlijk aan
niemand onbekend, maar deze heer
lijke en opofferendft arbeid verliest
niet zelden aan vruchtbaarheid door
een te groote versnippering van
krachten. Laten daarom allen, die
van goeden wil zijn, allen, die onder
aanvoering van de Herders der Kerk
dezen goeden en vreedzamen strijd
voor Christus willen strijden, zich
hecht aaneensluiten; laten allen er
naar streven onder leiding en Iteering
der Kerk tot de christelijke vernieu
wing der maatschappij het hunne bij
te dragen, overeenkomstig ieders ta
lenten, krachten en maatschappelijke^
positie, en laten zij daarbij niet zich
zelf of eigen belangen zoeken, m: ar
de belangen van Jezus Christus, noch
hun eigen plannen tegen eiken ^rijs
willen doordrijven, maar zelfs deze
met bereidwilligheid prijs geven, als
het hoogere gemeenschappelijk be
lang dit mocht vorderen, opdat in
alles en boven alles Christur regeere,
Christus heersche, aan wien „alle eer
en glorie en heerschappij toekomt in
eeuwigheid". 4)
En zal dit Ons gezamenlijk herder
lijk schrijven in alle tot Onze Kerk
provincie behoorende kerken, als
mede in de kapellen, waarover een
Rector is aangesteld, op Zondag
Quinquagesima onder alle vastgestelde
H.H. Missen van den preekstoel
worden voorgelezen.
Gegeven te Utrecht, op Zondag
Septuagesima van het jaar 1946.
f Dr. J. DE JONG,
Aartsbisschop van Utrecht.
f P. A. W. HOPMANS,
Bisschop van Breda,
f Dr. J. H. G. LEMMENS,
Bisschop van Roermond.
t J. P. HUIBEBS,
Bisschop van Haarlem.
f W. P A. M. MUTSAERTS,
Bisschop van 's-Hertogenbosch.
1) I Cor. III, 11 2) Prediker IV, 9-10. 3)
Spreuken XVIII 19 (Rerum Novarum),
37. 4) Apoc, V, 13