NEDERLAND-INDONESIË Lijnzaad. Vruchtbare Partijraadsvergadering 1754 i tAAGD Thieme SCHAPPIJ: L Dr. v. Mook en Sjahrir bijeen Nederland verantwoordelijk voor Indië's toekomst R U IJ N Minister Logemann legde een regeeringsverklaring af over de toekomstige verhouding der Rijksdeelen DE WEEK Ügbaar |D« EN TUIN. ÏAPPELEN kGraauw. lispolder. GOES Jansteen Voorwaarden worden geschapen voor een vrije staatkundige lotsbepaling door de Idonesische bevolking - Een democratisch deelgenootschap is de basis voor het Koninkrijk en voor Indonesië Koninklijke rede het uitgangspunt De GEWACHT Als de Indonesiër den Nederlander uit werpt, snijdt hij in eigen vleesch Reglement, bestuur, contributie, urgentie-program met witte klaver •assen. Ik heb in It is een waairborn |t aanleggen. In. HULST TWEEDE JAARGANG No. 388 UITGAVE: STICHTING „DE STEM" Directeur J. A. H. M. VAN SCHIJNDEL Hoofdredacteur J. J. H A. BRUNA Algem. Zeeuwsch-redacteur: W GROFFEN. Middelburg; Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele poort 8. tel 102; Red J. v d. BROEK. Bijbureau Oostburg. Nieuwstr 23 Z.-Eilanden: Bureau Goes Westsingel 75. tel 2236. Red N.J KARHOF Voor God Koningin en Vaderland, MAANDAG11 FEBRUARI 1946 Commissie van Toezicht C. J. VAN HOOTE- GEM A E. LANGENHORST Mr Dr A J. J. M. MES Mr H B L. DE RECHTER Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal per post f 4.10 per week fbij niet-post- bestelling) 0.26 uosse nummers 6 cent %TBUS. Iryzen der diverse gemaajkt worden. harvan het lis. Xirkeboe" is vetu 811—0 tEN HULST Ie voor de selectie 3TELING A wit 6EIMERS A en 736-0 ZAKENVRIEND" TERNEUZEN |.:e selectie. |IDDELBURG. er stuik f 2.16 PILAREN. TM-o BONNEN VOOR 50OOOOOOOOO .EEUWARDEN vaar d,d. 31 t f 5000.-. eza in de i onbelast ARSYSTEEM Q DOO0OO0OOO genheimer enz, irwe Haver kt zaailHnsaad. 717-0 DEN, PEIUL- ZAAD. Erk. C.B.K, 343-o IN EIGEN LAND en in Londen en Washington werd Zondag een regeeringsmededeeling openbaar gemaakt waarin de gedachten en plannen onzer regeering zijn vervat inzake de toekomstige verhoudingen van Indië- NHerland. Vrijwel op hetz 'fde oogenblik begonnen in Batavia besprekingen over dit onderwerp tusschen dr. v. Mook en Sjarir. beslissen omtrent de voortzetting hunner betrekkingen op den grond slag van een alsdan volledig en vrij willig deelgenootschap. Verschil van meening over de vraag, of die tijdsduur alsnog be hoort te worden verlengd voordat epn vrije beslissing mogelijk is, zal worden onderworpen aan een verzoeningsprocedure of, zoo noo- dig, aan arbitrage. Ten aanzien van de in de vorige alinea genoemde structuur zal het overleg worden gevoerd aan de hand van de volgende hoofdregels: a. Er zal zijn een gemeenebest Indonesië, deelgenoot in het Ko ninkrijk. samengesteld uit landen met ulteenloopende graden van zelfregeering. b. Er zal ingesteld worden een Indonesisch burgerschap voor al len. die in Indonesië geboren zijn; Nederlandsche en Indonesische burgers zullen bevoegd zijn tot het uitoefenen van alle burgerschaps rechten in alle deelen van het Ko ninkrijk. c. De inwendige aangelegenhe den van het gemeenebest Indo nesië zullen door de eigen orga nen van dat gemeenebest zelf ©ÖOOGÖOGGOO0OOGOOQOOGXD OOOO I OOGOOOOOOOOQOOOOOC Tn eigen land was het de minister van Overzeesche gebiedsdeelen, prof. dr. J. H. A. Logemann, die het Nederlandsche volk in kennis stelde van de grondslagen, waarop de regeering een zevendeelig plan .heeft samengesteld als uitgangs- lunt voor de besprekingen met de ndonesiërs. Wij laten hieronder owel de grondslagen als het 7- [neelig plan volgen Nederlandsche regeering gaat bij haar beleid ten aanzien van Indonesië uit van de overtuiging, Uitgedrukt In de rede van H. M. de '-.Koningin van 6 December 1942, met de woorden; ,,Ik weet, dat geen politieke eenheid en verbondenheid op den duur kunnen blijven bestaan, die niet door de vrijwillige aan- j.fvaarding en trouw van de over ig groote meerderheid der burgerij ■worden gedragen." ardappelen eo Zij plaatst zich, daarop voortbou- ivend, op het standpunt dat de be volking van Indonesië na een be grensde periode van voorbereiding in vriiheid over haar staatkundig lot zal moeten kunnen beslissen. I Mitsdien acht zy het haar plicht, 1 hit hoofde van de op haar rusten de en door haar diep gevoelde ver- antwoordelijkheid, alles in het werk te stellen om zoo spoedig mogelijk de voorwaarden in het leven te 'oepen of tot vervulling te brengen, die zulk een vrije beslissing moge lijk zullen maken en haar inter nationale erkenning zullen verzeke. ren, daarmede tevens uitvoering ge vende aan het bepaalde in artikel 73 van het Charter der united na tions. Zij is daarbij, zonder iets aan het in den aanvang gestelde beginsel te kort te doen. harerzijds eveneens overtuigd, dat ook daarna het heil van het land en van de onderschei den volken van Indonesië zijn bes ten waarborg zal kunnen blijven vinden in de vrijwillige bestendiging naar de woorden van H.M.: „een ryksverband. waarin Nederland, Indonesië, Suriname en Curacao te zullen hebben- terwijl II™* °P zichzelf de eigen in- rtanrilibetange!egenheden in zelt' ktarht u V.en steur>end op eigen vlnriir mH den wil van el- tigen Staan' zulIen behar" Op den grond van het voren staande stelt de Nederlandsche regeering zich voor om in over leg met veelzijdig gekozen, gezag hebbende vertegenwoordigers van Indonesië, een structuur te ont werpen voor het Koninkrijk en voor Indonesië, gebaseerd op een deelgenootschappelijken democra- tischen grondslag. Deze structuur zal gelden voor een begrensden tijdsduur, binnen welken het mogelijk wordt geacht dat de voorwaarden voor de hierbo ven bedoelde vrije beslissing zullen zijn vervuld. Aan het einde van dien tijdsduur .zullen de deeigenooten zelfstandig standig worden geregeld, waarbij voor het gemeenebest als geheel wordt gedacht aan een op demo cratische wijze samengestelde volksvertegenwoordiging, derhal ve met een substantieele Indone sische meerderheid, een ministe rie samengesteld in politieke har monie met de volksvertegenwoor- diging en een vertegenwoordiger van de Kroon als hoofd van de regeering. d. Teneinde in staat te zijn om de plichten na te komen, die art. 73 van het handvest der vereenigde volken op het Koninkrijk legt, zal de vertegenwoordiger van de Kroon onder verantwoordelijkheid van de regeering van het Koninkrijk met enkele bijzondere bevoegdheden be. kleed zijn ter waarborging van fundamenteele rechten, van goed be stuur en gezonde financiën. Hij oefent deze bijzondere bevoegdheden alleen uit indien deze rechten en belangen worden aangetast. e. De constitutie, waarin de vo renbedoelde structuur zal zijn ver vat, zal waarborgen bevatten ten aanzien van fundamenteele rechten als godsdienstvrijheid, rechtsgelijk heid, ongeacht geloof en ras, be scherming van persoon *en goed, on afhankelijkheid der rechtspraak, bescherming van de rechten van minderheden, vrijheid van onder wijs, vrijheid van meening en mee- ningsuiting. f. De centrale organen, die func ties uitoefenen voor het geheele Koninkrijk, zullen worden samen gesteld uit vertegenwoordigers van de rijksdeelen. Gedacht is aan een rijkskabinet samengesteld uit mi nisters uit alle rijksdeelen en aan rijkswetgeving, die de instemming behoeft van de volksvertegenwoor diging der onderscheiden rijks deelen. g. Na de inwerkingtreding van de bovengenoemde constitutie zal de Nederlandsche regeering de spoe dige toelating bevorderen van het gemeenebest Indonesië als lid van de U.N.O. Bespreking op ae Britsche Ambassade ZONDAGMIDDAG is vanwege de Britsche ambassade te Batavia het volgende communiqué uitgegeven; Op Zondag 10 Febr. 1946, 15 uur heeft de bijeenkomst tusschen dr. van Mook. dr. Sjarir en Sir Archibald Clark Kerr in de ambassade plaats gehad. Het eerste onderwerp van discussie vormde de coördinatie van de voorlichting gedurende de voortgang der besprekingen. Men is ten aanzien van de volgende punten tot overeenstemming gekomen 1. De officiële instanties voor voorlichting van elke partij moe ten de officieele verklaringen van de andere partij in haar geheel publiceeren. 2. Er zullen door geen der partijen eenige moeilijkheden in den weg worden gelegd aan de circulatie van zuiver en rechtstreeksch nieuws en commentaar. 3. De drie partijen zullen hun best doen iedere toespeling van provocatie en opruiende publiciteit tegen te gaan. Voorts is overeenstemming bereikt voor een plan tot het coor- dineeren van de publiciteit: in een aanhangsel werden hierom - trent algemeene richtlijnen uitgestippeld. Nadat dr. van Mook een inleidende verklaring had voorgelezen, overhandigde hij aan Sjarir de uiteenzetting van de politiek der Nederlandsche regeering ten opz;chte van Indonesië, welke ook aan Staten-Generaal te Den Haag is voorgelegd. Nadere besprekingen zullen spoedig gehouden worden. AN de regeeringsmededeeling, die prof. Logemann over de beide Hilversumzenders publiek maakte, liet Z.E. een toelichting voorafgaan. Daarin verklaarde hij dat Zondag te Batavia de poging wordt ondernomen om een einde te maken aan de vernietiging van levens en eigendommen, welvaart en cultuurgoedeen einde aan de negatie van al wat tusschen onze volken aan eerbied en genegen heid gegroeid was die poging zal door het geheele Nederland sche volk met spanning worden gevolgd, zoo sprak Z.E. Zij wordt ook, ik ben daar zeker van, door Dr. Deckers over parlement en fractie TJE partijraad der Katholieke Volkspartij heeft Vrijdag en Za terdag heel wat werk verzet. Er is een incidenteele reglementswij ziging tot stand gekomen, een nieuwe contributie-regeling vastge steld en een urgentiepAjgram voorde verkiezingen besproken, welk laatste door de Commissie van Redactie alleen nog maar wat moet worden bijgevijld en aangevuld volgens de geuite wenschen. Ook zal het D. B. in overleg met genoemde commissie nog een populaire editie van het program opstellen, bestemd voor de verkiezingscampagne. Reglementswijziging. T"\e reglementswijziging had nog meer voeten in de aarde dan verwacht werd. Zooals we reeds meldden, werd een poging van Den Haag om niet- katholieken slechts een tweede-rangs lidmaatschap toe te kennen op ver pletterende wijze afgewezen. Een voor stel, om te hunnen behoeve in de doelstelling der Party niet te vermel den, dat wij de natuurlijke orde en de Goddelijke Openbaring aanvaar den, gelijk deze door het kerkelijk leergezag worden verklaard, werd eveneens verworpen. Niet-katholieken zullen dit als feit te accepteeren hebben, hoewel we vön hen natuur lijk geen instemming daarmee mogen verlangen. Dat zou gewetensdwang zijn. Door Dr. Muskens (Amersfoort) wei den uitvoerige bezwaren ontwikkeld tegen een concept-bepaling, volgens welke het P. B. tijdig vóór den afloop van de periode, waarvoor iemand als lid van een vertegenwoordigend li chaam is gekozen, kan bepalen, dat bij niet meer als zoodanig candidaat kan worden gesteld op grond van het feit, dat de betrokkene geen afdoen de waarborgen biedt voor een krach- ilfvi medewerkir*g a»n de verwezen lijking van de partijprograms, Van deze beslissing zou dan wel een be roep op den Partijraad open staan. De vrees werd gekoesterd, dat aldus de vertegenwoordiger partij-mandata ris zou worden, wat byvoorbeeld in Frankrijk tot zulke ongelukkige toe standen heeft geleid. Een spreker uit Limburg noemde het ook hoogst on democratisch, dat het P. B. hierbij de beslissende instantie zou zijn. Mr. Witteman betoogde daarentegen, dat het hier volstrekt niet ging om rug gespraak, doch slechts on\ het ver langen, dat de afgevaardigden hun belofte nakomen. Niettemin, met 47 tegen 42 stemmen besloot de Partijraad dit punt thans af te voeren en het nader te bekij ken b(j d" algemeene reglementsher- ziening. Samenstelling D. B. Een ander punt van discussie vorm de de samenstelling van het D. B. Aangenomen is, dat het ten minste uit 5 en ten hoogste uit 15 leden zal be staan, terwijl de leden voor minstens een derde uit de Kringafgevaardigden moeten voorkomen. Er gingen stam men op, om daarvan de helft te ma ken, doch tenslotte werd het voorstel aangenomen zooals het luidde. Voor de periode tot vlak na de verkiezin gen zijn zoowel de wnd. voorzitter Mr. Witteman als de andere functio narissen zonder stemming gehand haafd. Alleen is Ir. Dewez, die we gens drukke werkzaamheden bedank te, vervangen door Ir. F. Wijffels. De verdere leden zijn Prof. Romme, A. (Vervolg op pag. 2) GEMEENSCHAPPELIJK r URGENTIE-PROGRAM YyE KATHOLIEKE VOLKSPAR TIJ heeft na kennisneming van het gepubliceerde urgentieprogram van de nieuwe Party van den Arbeid een ontwerp voor een ge zamenlijk urgentieprogram opge maakt, dat mede ten gronlslag zal liggen aan de besprekingen, welke ter zake tusschen de daartoe ge- noodigde partyen zullen worden gevoerd. In dit ontwerp der Katholieke Volksparty is voorzoover mo- gelyk aansluiting gezocht aan het urgentieprogram van de Party van den Arbeid. Meerdere punten daarvan zijn hierin zelfs Ietteriyk opgenomen. Het bevat echter voorts, naast wüzigingen, een niet onbelangrUk aantal aanvullingen. Door deze wijzigingen en aanvul lingen is mede bereikt, dat het ontwerp zoowel voorwat de in houd als voorwat de daaruit biy- kende sfeer betreft, rekening houdt met de büzondere staatkun dige en maatschappelijke eischen die uit de beginselen der Katho lieke Volksparty voortvloeien. de groote meerderheid van ons volk goedgekeurd, ondanks al hetgeen het in al zijn lagen en groepeeringen te verduren he^ft over de wijze, waarop dit con flict is ontstaan en over het leed en het onrecht, dat de revolutie heeft gestapeld op het lijden on zer landgenooten onder de Ja- pan~-T>e overwehlïg-ine-. On.s voIk is in zijn meerderheid, ge lukkig, in staat gebleken om zich boven de directe gevoelsreactie te verheffen en naar begrio te zoeken van de dieoere oorzaken van het conflict. Om critisch terug te zien op het verleden en om zich af te vragen hoe een eerlijke toekomst gebouwd kan worden. Ik ben er trotsch op, dat deze geesteshouding niet in de laatste plaats te vinden is by hen. die zelf slachtoffer van het tragisch gebeuren zün gewor den. Evenals in de ontwikkeling van ons eigen Nederland en nog in veel grooter mate, heeft de oorlog in de ontwikkeling van Ind*ë een gees telijke breuk gebracht. Het Neder- landsch bewind heeft vóór 1940 eer lijk gestreefd naar een geleidel"ke ontplooiing van Indonesische voiks_ kracht. Wij hebben het land <med bestuurd en goed toegerust. M*ar wh' hebben de spanningen onder schat. die in de me^scheliike ziel veroorzaak!- worden door de door- eenstrengeling in é°n enkele sa menleving op ongeliiken voet van twee volken, dragers van tw=>°ëriei cultuur, tweeërlei godsdienst, tweeërlei economie, twe~ëriei le- veusrhytme. Daarom heeft de nlot- selinge nabiiheid der vrübeid de Tndones'ër.s zelf ov°rromr>old Daar om be°ft de breuk or>.^ verrast en ontgoocheld. Maar ze he°ft ons ook gebracht tot b^mmng. Die is noo- d*o- aan beide ziiden. Want de breuk in de ontwikke ling heeft het feit niet weggevaagd, dat de Indische samenleving in ziin meest wezenRike st.offciüke en o^s- t°]nke elementen is ongebouwd uit dat samen-leven van Indonesiër en Nar,°r}snde2*. Het Nederlandsche element laat zich niet vetwüderen zonder nood lottige gevolgen voor welvaart en cn'tuur. Daarom ma®- Nederland zün verantwoordelijkheid niet nriisgeven voor de toekomst van Indonesië 'v daarom sn;idt Indo nesië »n eigen vleese.h als het den Nederlander zou pogen "it te wennen uit zijn maatschappij en zün staat. Wat noodig is. is het vinden van den nieuwen vorm van samenwer king, waarin de Indones'ër ont last zal zijn van den psychischen druk waaronder de oude verhoudin gen hem stelden en dien hij als zijn onvrijheid voelde. De Nederlandsche regeering is be reid tot een uiterste poging om dien nieuwen vorm te vinden. In harmonie met de door haar als grondslag aanvaarde Koninklijke rede van 19*2 denkt zij zich een j (Vervolg op pag. 2)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1946 | | pagina 1