NEDERLAND-INDONESIË
Lijnzaad.
Vruchtbare Partijraadsvergadering
1754
i
tAAGD
Thieme
SCHAPPIJ:
L
Dr. v. Mook en Sjahrir bijeen
Nederland verantwoordelijk
voor Indië's toekomst
R U IJ N
Minister Logemann legde een regeeringsverklaring
af over de toekomstige verhouding der Rijksdeelen
DE WEEK
Ügbaar
|D« EN TUIN.
ÏAPPELEN
kGraauw.
lispolder.
GOES
Jansteen
Voorwaarden worden geschapen voor een
vrije staatkundige lotsbepaling door de
Idonesische bevolking - Een democratisch
deelgenootschap is de basis voor het
Koninkrijk en voor Indonesië
Koninklijke rede
het uitgangspunt
De
GEWACHT
Als de Indonesiër den
Nederlander uit
werpt, snijdt hij in
eigen vleesch
Reglement, bestuur, contributie,
urgentie-program
met witte klaver
•assen. Ik heb in
It is een waairborn
|t aanleggen. In.
HULST
TWEEDE JAARGANG No. 388
UITGAVE: STICHTING „DE STEM"
Directeur J. A. H. M. VAN SCHIJNDEL
Hoofdredacteur J. J. H A. BRUNA Algem.
Zeeuwsch-redacteur: W GROFFEN. Middelburg;
Zeeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
poort 8. tel 102; Red J. v d. BROEK. Bijbureau
Oostburg. Nieuwstr 23 Z.-Eilanden: Bureau
Goes Westsingel 75. tel 2236. Red N.J KARHOF
Voor God Koningin en Vaderland,
MAANDAG11 FEBRUARI 1946
Commissie van Toezicht C. J. VAN HOOTE-
GEM A E. LANGENHORST Mr Dr A J.
J. M. MES Mr H B L. DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal
per post f 4.10 per week fbij niet-post-
bestelling) 0.26 uosse nummers 6 cent
%TBUS.
Iryzen der diverse
gemaajkt worden.
harvan het
lis.
Xirkeboe" is vetu
811—0
tEN
HULST
Ie voor de selectie
3TELING A wit
6EIMERS A en
736-0
ZAKENVRIEND"
TERNEUZEN
|.:e selectie.
|IDDELBURG.
er stuik f 2.16
PILAREN.
TM-o
BONNEN VOOR
50OOOOOOOOO
.EEUWARDEN
vaar d,d. 31
t f 5000.-.
eza in de
i onbelast
ARSYSTEEM Q
DOO0OO0OOO
genheimer enz,
irwe Haver
kt zaailHnsaad.
717-0
DEN, PEIUL-
ZAAD. Erk.
C.B.K,
343-o
IN EIGEN LAND en in Londen en Washington werd
Zondag een regeeringsmededeeling openbaar gemaakt
waarin de gedachten en plannen onzer regeering zijn
vervat inzake de toekomstige verhoudingen van Indië-
NHerland. Vrijwel op hetz 'fde oogenblik begonnen in
Batavia besprekingen over dit onderwerp tusschen dr.
v. Mook en Sjarir.
beslissen omtrent de voortzetting
hunner betrekkingen op den grond
slag van een alsdan volledig en vrij
willig deelgenootschap.
Verschil van meening over de
vraag, of die tijdsduur alsnog be
hoort te worden verlengd voordat
epn vrije beslissing mogelijk is,
zal worden onderworpen aan een
verzoeningsprocedure of, zoo noo-
dig, aan arbitrage.
Ten aanzien van de in de vorige
alinea genoemde structuur zal het
overleg worden gevoerd aan de
hand van de volgende hoofdregels:
a. Er zal zijn een gemeenebest
Indonesië, deelgenoot in het Ko
ninkrijk. samengesteld uit landen
met ulteenloopende graden van
zelfregeering.
b. Er zal ingesteld worden een
Indonesisch burgerschap voor al
len. die in Indonesië geboren zijn;
Nederlandsche en Indonesische
burgers zullen bevoegd zijn tot het
uitoefenen van alle burgerschaps
rechten in alle deelen van het Ko
ninkrijk.
c. De inwendige aangelegenhe
den van het gemeenebest Indo
nesië zullen door de eigen orga
nen van dat gemeenebest zelf
©ÖOOGÖOGGOO0OOGOOQOOGXD
OOOO I
OOGOOOOOOOOQOOOOOC
Tn eigen land was het de minister
van Overzeesche gebiedsdeelen,
prof. dr. J. H. A. Logemann, die
het Nederlandsche volk in kennis
stelde van de grondslagen, waarop
de regeering een zevendeelig plan
.heeft samengesteld als uitgangs-
lunt voor de besprekingen met de
ndonesiërs. Wij laten hieronder
owel de grondslagen als het 7-
[neelig plan volgen
Nederlandsche regeering gaat
bij haar beleid ten aanzien van
Indonesië uit van de overtuiging,
Uitgedrukt In de rede van H. M. de
'-.Koningin van 6 December 1942,
met de woorden; ,,Ik weet, dat geen
politieke eenheid en verbondenheid
op den duur kunnen blijven bestaan,
die niet door de vrijwillige aan-
j.fvaarding en trouw van de over
ig groote meerderheid der burgerij
■worden gedragen."
ardappelen eo
Zij plaatst zich, daarop voortbou-
ivend, op het standpunt dat de be
volking van Indonesië na een be
grensde periode van voorbereiding
in vriiheid over haar staatkundig
lot zal moeten kunnen beslissen.
I Mitsdien acht zy het haar plicht,
1 hit hoofde van de op haar rusten
de en door haar diep gevoelde ver-
antwoordelijkheid, alles in het werk
te stellen om zoo spoedig mogelijk
de voorwaarden in het leven te
'oepen of tot vervulling te brengen,
die zulk een vrije beslissing moge
lijk zullen maken en haar inter
nationale erkenning zullen verzeke.
ren, daarmede tevens uitvoering ge
vende aan het bepaalde in artikel
73 van het Charter der united na
tions.
Zij is daarbij, zonder iets aan het
in den aanvang gestelde beginsel te
kort te doen. harerzijds eveneens
overtuigd, dat ook daarna het heil
van het land en van de onderschei
den volken van Indonesië zijn bes
ten waarborg zal kunnen blijven
vinden in de vrijwillige bestendiging
naar de woorden van H.M.: „een
ryksverband. waarin Nederland,
Indonesië, Suriname en Curacao te
zullen hebben- terwijl
II™* °P zichzelf de eigen in-
rtanrilibetange!egenheden in zelt'
ktarht u V.en steur>end op eigen
vlnriir mH den wil van el-
tigen Staan' zulIen behar"
Op den grond van het voren
staande stelt de Nederlandsche
regeering zich voor om in over
leg met veelzijdig gekozen, gezag
hebbende vertegenwoordigers van
Indonesië, een structuur te ont
werpen voor het Koninkrijk en
voor Indonesië, gebaseerd op een
deelgenootschappelijken democra-
tischen grondslag.
Deze structuur zal gelden voor
een begrensden tijdsduur, binnen
welken het mogelijk wordt geacht
dat de voorwaarden voor de hierbo
ven bedoelde vrije beslissing zullen
zijn vervuld.
Aan het einde van dien tijdsduur
.zullen de deeigenooten zelfstandig
standig worden geregeld, waarbij
voor het gemeenebest als geheel
wordt gedacht aan een op demo
cratische wijze samengestelde
volksvertegenwoordiging, derhal
ve met een substantieele Indone
sische meerderheid, een ministe
rie samengesteld in politieke har
monie met de volksvertegenwoor-
diging en een vertegenwoordiger
van de Kroon als hoofd van de
regeering.
d. Teneinde in staat te zijn om
de plichten na te komen, die art. 73
van het handvest der vereenigde
volken op het Koninkrijk legt, zal
de vertegenwoordiger van de Kroon
onder verantwoordelijkheid van de
regeering van het Koninkrijk met
enkele bijzondere bevoegdheden be.
kleed zijn ter waarborging van
fundamenteele rechten, van goed be
stuur en gezonde financiën. Hij
oefent deze bijzondere bevoegdheden
alleen uit indien deze rechten en
belangen worden aangetast.
e. De constitutie, waarin de vo
renbedoelde structuur zal zijn ver
vat, zal waarborgen bevatten ten
aanzien van fundamenteele rechten
als godsdienstvrijheid, rechtsgelijk
heid, ongeacht geloof en ras, be
scherming van persoon *en goed, on
afhankelijkheid der rechtspraak,
bescherming van de rechten van
minderheden, vrijheid van onder
wijs, vrijheid van meening en mee-
ningsuiting.
f. De centrale organen, die func
ties uitoefenen voor het geheele
Koninkrijk, zullen worden samen
gesteld uit vertegenwoordigers van
de rijksdeelen. Gedacht is aan een
rijkskabinet samengesteld uit mi
nisters uit alle rijksdeelen en aan
rijkswetgeving, die de instemming
behoeft van de volksvertegenwoor
diging der onderscheiden rijks
deelen.
g. Na de inwerkingtreding van de
bovengenoemde constitutie zal de
Nederlandsche regeering de spoe
dige toelating bevorderen van het
gemeenebest Indonesië als lid van
de U.N.O.
Bespreking op ae Britsche Ambassade
ZONDAGMIDDAG is vanwege de Britsche ambassade te Batavia
het volgende communiqué uitgegeven; Op Zondag 10 Febr.
1946, 15 uur heeft de bijeenkomst tusschen dr. van Mook. dr. Sjarir
en Sir Archibald Clark Kerr in de ambassade plaats gehad.
Het eerste onderwerp van discussie vormde de coördinatie van
de voorlichting gedurende de voortgang der besprekingen. Men is
ten aanzien van de volgende punten tot overeenstemming gekomen
1. De officiële instanties voor voorlichting van elke partij moe
ten de officieele verklaringen van de andere partij in haar geheel
publiceeren.
2. Er zullen door geen der partijen eenige moeilijkheden in den
weg worden gelegd aan de circulatie van zuiver en rechtstreeksch
nieuws en commentaar.
3. De drie partijen zullen hun best doen iedere toespeling van
provocatie en opruiende publiciteit tegen te gaan.
Voorts is overeenstemming bereikt voor een plan tot het coor-
dineeren van de publiciteit: in een aanhangsel werden hierom -
trent algemeene richtlijnen uitgestippeld.
Nadat dr. van Mook een inleidende verklaring had voorgelezen,
overhandigde hij aan Sjarir de uiteenzetting van de politiek der
Nederlandsche regeering ten opz;chte van Indonesië, welke ook aan
Staten-Generaal te Den Haag is voorgelegd.
Nadere besprekingen zullen spoedig gehouden worden.
AN de regeeringsmededeeling,
die prof. Logemann over de
beide Hilversumzenders publiek
maakte, liet Z.E. een toelichting
voorafgaan. Daarin verklaarde hij
dat Zondag te Batavia de poging
wordt ondernomen om een einde
te maken aan de vernietiging van
levens en eigendommen, welvaart
en cultuurgoedeen einde aan de
negatie van al wat tusschen onze
volken aan eerbied en genegen
heid gegroeid was die poging
zal door het geheele Nederland
sche volk met spanning worden
gevolgd, zoo sprak Z.E. Zij wordt
ook, ik ben daar zeker van, door
Dr. Deckers over
parlement en fractie
TJE partijraad der Katholieke Volkspartij heeft Vrijdag en Za
terdag heel wat werk verzet. Er is een incidenteele reglementswij
ziging tot stand gekomen, een nieuwe contributie-regeling vastge
steld en een urgentiepAjgram voorde verkiezingen besproken, welk
laatste door de Commissie van Redactie alleen nog maar wat moet
worden bijgevijld en aangevuld volgens de geuite wenschen. Ook zal
het D. B. in overleg met genoemde commissie nog een populaire editie
van het program opstellen, bestemd voor de verkiezingscampagne.
Reglementswijziging.
T"\e reglementswijziging had nog meer
voeten in de aarde dan verwacht
werd. Zooals we reeds meldden, werd
een poging van Den Haag om niet-
katholieken slechts een tweede-rangs
lidmaatschap toe te kennen op ver
pletterende wijze afgewezen. Een voor
stel, om te hunnen behoeve in de
doelstelling der Party niet te vermel
den, dat wij de natuurlijke orde en
de Goddelijke Openbaring aanvaar
den, gelijk deze door het
kerkelijk leergezag
worden verklaard, werd
eveneens verworpen. Niet-katholieken
zullen dit als feit te accepteeren
hebben, hoewel we vön hen natuur
lijk geen instemming daarmee mogen
verlangen. Dat zou gewetensdwang
zijn.
Door Dr. Muskens (Amersfoort) wei
den uitvoerige bezwaren ontwikkeld
tegen een concept-bepaling, volgens
welke het P. B. tijdig vóór den afloop
van de periode, waarvoor iemand als
lid van een vertegenwoordigend li
chaam is gekozen, kan bepalen, dat
bij niet meer als zoodanig candidaat
kan worden gesteld op grond van het
feit, dat de betrokkene geen afdoen
de waarborgen biedt voor een krach-
ilfvi medewerkir*g a»n de verwezen
lijking van de partijprograms, Van
deze beslissing zou dan wel een be
roep op den Partijraad open staan.
De vrees werd gekoesterd, dat aldus
de vertegenwoordiger partij-mandata
ris zou worden, wat byvoorbeeld in
Frankrijk tot zulke ongelukkige toe
standen heeft geleid. Een spreker uit
Limburg noemde het ook hoogst on
democratisch, dat het P. B. hierbij de
beslissende instantie zou zijn. Mr.
Witteman betoogde daarentegen, dat
het hier volstrekt niet ging om rug
gespraak, doch slechts on\ het ver
langen, dat de afgevaardigden hun
belofte nakomen.
Niettemin, met 47 tegen 42 stemmen
besloot de Partijraad dit punt thans
af te voeren en het nader te bekij
ken b(j d" algemeene reglementsher-
ziening.
Samenstelling D. B.
Een ander punt van discussie vorm
de de samenstelling van het D. B.
Aangenomen is, dat het ten minste uit
5 en ten hoogste uit 15 leden zal be
staan, terwijl de leden voor minstens
een derde uit de Kringafgevaardigden
moeten voorkomen. Er gingen stam
men op, om daarvan de helft te ma
ken, doch tenslotte werd het voorstel
aangenomen zooals het luidde. Voor
de periode tot vlak na de verkiezin
gen zijn zoowel de wnd. voorzitter
Mr. Witteman als de andere functio
narissen zonder stemming gehand
haafd. Alleen is Ir. Dewez, die we
gens drukke werkzaamheden bedank
te, vervangen door Ir. F. Wijffels. De
verdere leden zijn Prof. Romme, A.
(Vervolg op pag. 2)
GEMEENSCHAPPELIJK
r URGENTIE-PROGRAM
YyE KATHOLIEKE VOLKSPAR
TIJ heeft na kennisneming van
het gepubliceerde urgentieprogram
van de nieuwe Party van den
Arbeid een ontwerp voor een ge
zamenlijk urgentieprogram opge
maakt, dat mede ten gronlslag zal
liggen aan de besprekingen, welke
ter zake tusschen de daartoe ge-
noodigde partyen zullen worden
gevoerd.
In dit ontwerp der Katholieke
Volksparty is voorzoover mo-
gelyk aansluiting gezocht aan
het urgentieprogram van de Party
van den Arbeid. Meerdere punten
daarvan zijn hierin zelfs Ietteriyk
opgenomen. Het bevat echter
voorts, naast wüzigingen, een niet
onbelangrUk aantal aanvullingen.
Door deze wijzigingen en aanvul
lingen is mede bereikt, dat het
ontwerp zoowel voorwat de in
houd als voorwat de daaruit biy-
kende sfeer betreft, rekening
houdt met de büzondere staatkun
dige en maatschappelijke eischen
die uit de beginselen der Katho
lieke Volksparty voortvloeien.
de groote meerderheid van ons
volk goedgekeurd, ondanks al
hetgeen het in al zijn lagen en
groepeeringen te verduren he^ft
over de wijze, waarop dit con
flict is ontstaan en over het leed
en het onrecht, dat de revolutie
heeft gestapeld op het lijden on
zer landgenooten onder de Ja-
pan~-T>e overwehlïg-ine-.
On.s voIk is in zijn meerderheid, ge
lukkig, in staat gebleken om zich
boven de directe gevoelsreactie te
verheffen en naar begrio te zoeken
van de dieoere oorzaken van het
conflict. Om critisch terug te zien
op het verleden en om zich af te
vragen hoe een eerlijke toekomst
gebouwd kan worden. Ik ben er
trotsch op, dat deze geesteshouding
niet in de laatste plaats te vinden
is by hen. die zelf slachtoffer van
het tragisch gebeuren zün gewor
den.
Evenals in de ontwikkeling van
ons eigen Nederland en nog in veel
grooter mate, heeft de oorlog in
de ontwikkeling van Ind*ë een gees
telijke breuk gebracht. Het Neder-
landsch bewind heeft vóór 1940 eer
lijk gestreefd naar een geleidel"ke
ontplooiing van Indonesische voiks_
kracht. Wij hebben het land <med
bestuurd en goed toegerust. M*ar
wh' hebben de spanningen onder
schat. die in de me^scheliike ziel
veroorzaak!- worden door de door-
eenstrengeling in é°n enkele sa
menleving op ongeliiken voet van
twee volken, dragers van tw=>°ëriei
cultuur, tweeërlei godsdienst,
tweeërlei economie, twe~ëriei le-
veusrhytme. Daarom heeft de nlot-
selinge nabiiheid der vrübeid de
Tndones'ër.s zelf ov°rromr>old Daar
om be°ft de breuk or>.^ verrast en
ontgoocheld. Maar ze he°ft ons ook
gebracht tot b^mmng. Die is noo-
d*o- aan beide ziiden.
Want de breuk in de ontwikke
ling heeft het feit niet weggevaagd,
dat de Indische samenleving in ziin
meest wezenRike st.offciüke en o^s-
t°]nke elementen is ongebouwd uit
dat samen-leven van Indonesiër en
Nar,°r}snde2*.
Het Nederlandsche element laat
zich niet vetwüderen zonder nood
lottige gevolgen voor welvaart en
cn'tuur. Daarom ma®- Nederland
zün verantwoordelijkheid niet
nriisgeven voor de toekomst van
Indonesië 'v daarom sn;idt Indo
nesië »n eigen vleese.h als het den
Nederlander zou pogen "it te
wennen uit zijn maatschappij en
zün staat.
Wat noodig is. is het vinden van
den nieuwen vorm van samenwer
king, waarin de Indones'ër ont
last zal zijn van den psychischen
druk waaronder de oude verhoudin
gen hem stelden en dien hij als
zijn onvrijheid voelde.
De Nederlandsche regeering is be
reid tot een uiterste poging om
dien nieuwen vorm te vinden. In
harmonie met de door haar als
grondslag aanvaarde Koninklijke
rede van 19*2 denkt zij zich een
j (Vervolg op pag. 2)