ruchten
Het voorontwerp en
onze staatsstructuur
K
/es
NEN
Minister Lieftinck
handhaaft zijn standpunt
Commissie van Atoomenergie
Zn,
1USJE.
Hulst.
JN
TEL. 61
_TFLEC»RAM_
Jansteen
Overeenstemming
in Frankrijk
Bedrijvigheid
in de politiek
Tot oprichting ter
U. N. O. vergadering be
sloten
Vandaag
Indonesië aan
de orde
Executies
in Neurenberg ter sprake
NVEEDE JAARGANG
No. 374
en bemerkt
andlet is. De
d op.
en hoed van
|iusje van
IS.LIEK 332—0
E TERHOLÊ
27 en MAAN-
Maandag 5,30
r" tooneelspel
,N"
(I'BLLING op
per persoon,
te bespreken
12 uur in de
352—0
2N, FEUL-
IAD. Erk.
B.K.
343-o
f
opge-
HOE-
wezig.
il'PF,
esting
HULST
>NNEN.
NEN
hkapelle.
1M DOOR OE-
WIJ ZORGEN
IJ KOMT.
81—0
- TERNEUZEN
tlTOAVE STICHTING „DE STEM"
lirecteur J A H M. VAN SCHIJNDEL
ïooldredacteur J. J H A BRUNA Algem.
geeuwsch-redacteur: W GROFFEN. Middelburg;
leeuwsch Vlaanderen Bureau Hulst. Dubbele
oort 8. tel 102; Red J v d BROEK. Bijbureau
fcostburg, Nleuwstr 23 Z.-Eilanden: Bureau
Westsingel 75. tel. 2238 Red. N.J KARHOF
Voir God Koningin en Vaderland.
V R IJ D A G 25 JANUARI 1946
Commissie van Toezicht C. J. VAN HOOTE-
GEM A E. LANGENHORST Mr Dr A J.
J. M. MES Mr. H- B. L. DE RECHTER
Verschijnt eiken werkdag. - Abonnementsprijs
(bij vooruitbetaling) 3.38 per kwartaal
per post 4.10 per week (bU niet-post-
bestelling) 0.26 uosse nummers 6 cent
De bedrijf schaopen van minister Vos
H.
jUJIN OF1 MEER plotseling ziet het
voorontwerp van wet op de be-
drtjfsehappen het levenslicht. Wij
bedoelen dit plotseling in den staat
kundigen zin des woords. Ons open-
ban leven is nog geenszins in deze
richting gegroeid en ook zijn onze
nienschen, nauwelijks bekomen van
den schok van den atoombom, die
den tweeden wereldoorlog besloot,
nog geenszins „corporatief" inge
steld. Geheel ons staatsleven is nog
op liberaal-individualistische leest
geschoeid en de rudimentaire orrie-
nlngsvonnen zijn slechts bescheiden
en onvolkomen pogingen om ge
deelten van vraagstukken in aller
ergste vormen baas te kunnen. Wij
denken in dit verband aan de
Uiterst slechte naleving van collec
tieve arbeidsovereenkomsten. Vry-
Hillige economische afspraken heb
ben zelden tot iets geleid en zoo zij
eenig resultaat hebben gehad, was
het door een scherpe overheersching
van een beoaalde kapitaalsgroep.
Dit voorbeeld trof men in den boek
handel, maar nog scherper en meer
in den vorm van een concern in
den brandstoffenhandel, dat alle
economische gegevens als prijzen
en kwaliteiten kon decreteeren.
Is de positie van een sterken re
geringscommissaris, zooals in het
voorontwerp geprojecteerd, niet v-cl
verkieselijker, dan de concernfi-
gunr 7an sommige machtige kapi
talen?
T.och ook andere instellingen (re-
geerings- en semi-regeerings)
gullen moeten worden omgewerkt
en gewijzigd. Het behoeft geen be
toog, dat de zittende personen den
xioodigen weerstand zullen uitoefe
nen. wy behoeven ons geen illusies
te maken over sommige ambtena
ren die eindellik na jaren een ze
kere zelfstandigheid hebben ge
kweekt. zy zullen zich ertegen ver-
setten overgeplaatst te worden in
een verticaal orgaanverband.
Iets geheel nieuws zal de bedrijfs
rechtspraak zyn welke een bijna
jehee! nieuwe jurisprudentie zal
roeten opbouwen.
Een zark die iedereen zal toejui
Bhen ls ongetwyfeld ook het voor-
jemen van de regeering, om de werk
lamheden van de Ryksbureaux
jaar de nieuwe bedrijfsorganen over
te hevelen. Ongetwijfeld zal dit de
zaakkundige behandeling van de
iistributlc- en contlngenteerings-
raatregelen ten goede komen. Daar
jaast ziet de rceering eveneens 'n
{oede gelegenheid het ambtelijk ap-
>araat te bezien en grondig in te
rimpen.
Uyanmer wy het voorontwerp met
de huidige staatsstructuur ver-
jelijken, valt ons tevens de figuur
van den commissaris cp, die vol
lens het voorontwerp door de Kroon
zal worden benoemd. De titel van
dezen functionaris is ontleend aan
ons administratieve recht.
Daar kennen wy deze functie als
Commissaris van de Koningin in
de provincie. Ook deze figuur heeft
vergaande bevoegdheden, die veel
overeenstemming vertoonen met de
functie van commissaris uit het
voorontwerp.
Tegen de functie van commissa
ris met die vergaande bevoegdhe
den en benoemd door de Kroon is
veel tegen, maar ook veel voor.
Uit alle richtingen komt critiek
op de positie van den commissaris
De voornaamste bezwaren kunnen
worden samengevat in het argu
ment, dat de staat een rechtstreek-
schcn invloed kriigt op het bedrijfs
leven, waardoor het orgaan primair
een overheids- en secundair pas een
bedrijfsorgaan wordt.
Van uen anderen kant mogen wy
toch niet licht heengaan over de
motieven welke de samenstellers
van het voorontwerp ertoe hebben
geleid het zoo te stellen. Deze zyn
voornameliik de volgende twee.
a. Een sterke regeeringsbemoel-
ing is voorloopig noodzakeiyk om
de precaire positie van ons land zoo
systematisch en centraal mogeiyk
te leiden.
b. De regeering (met sterk socia-
listischen inslag) voorziet de po
gingen van het groot-kapitaal om
door middel van deze verticale or
ganen een soort machtspositie te
rose of blauw
Geeft nu reeds
334—O
4 HULST
igrnheUner en*.
»rwe Have''
in zaaiiynznad.
717-0
AAN ZIJNE EXCELLENTIE
Y\fE HEBBEN al een enkelen
keer iets gehoord over het be
staan van een Radicaal-Democra
tische Volkspartij, die voor het
overgroote deel uit oud-illegalen
zou bestaan Deze R D.V, nu
heeft een zonderlinge stuip uitge
haald. Ze zond een telegram
„aan Zijne Excellentie Sjehrir,
den Minister-President van de Re
publiek Indonesia te Batavia",
een telegram, waarin bewondering
wordt uitgesproken over diens
..vrijheidsstrijd", terwijl men ook
de smakeloosheid heeft, in het
telegram te gewagen van „onze
geliefde Koningin Wilhelmina"
als zou die het met de eischen
van dit nieuwe partijtje eens zijn.
Dit beteekent een doorkruisen van
de regeeringspolitiek, waarin de
erkenning der „Republiek Indo
nesia" niet Js opgenomen,
wij hier te larde weten natuur
lijk wel, dat deze stem er slechts
een ls van een groepje partij-
spelende lieden, zooals er meer
nullen opduiken in den verkie
zingsstrijd, om zonder spoor te
verdwijnen, maar in Batavia we
ten Zijne Excellentie 'en de En-
ëelsche persmenschen dat zoo
niet, zoodrt het wel weer ééns
noodig kon worden misversand-en
recht te zetten. En misverstane
deti zijn leeliike dingen, nu een
uiterst subtiel werk van onder
handelen aanvangt. We hebben
het pas gezien met de motie
van Poll.
Een der programma
punten is: breken
met Franco.
rpUSSCHEN de drie groote par-
tijen in Frankrijk (MRP,
socialisten en communisten) is
overeenstemming over het pro
gram en de vorming eener uit
deze drie partüen bestaande
coalitieregeering.
Het program bevat o.a. maatrege
len, waarover men reeds overeen
stemming heeft bereikt in de vo
rige coalitie onder gen. de Gaulle.
In het program wordt ook aan
gedrongen op het verbreken van de
diplomatieke betrekkingen met het
Spanje van Franco.
De party van de radicaal-socia
listen (leider Herriot) heeft be
sloten niet aan de nieuwe regee-
ring deel te nemen.
In het kabinet-de Gaulle waren dé
radicaal-socialisten met één minis,
ter vertegenwoordigd.
rvE Anti-Revolutionaire en de
Chrlsteiyk-Historische Party
gaan federatief samenwerken.
Eerstgenoemde partij had liever 'n
algeheele fusie gezien, maar de C.
H. wilden zoo ver niet gaan. Er is
trouwens een leugel aan de C.H.-
party, die wellicht onderdak zal
zoeken in de Party van den Ar
beid. Het blad „De Nieuwe Neder
lander" is daar duideiyk voor ge-
oonteerd. Er wordt op 8 Februari
te Amsterdam een congres belegd
3...CH cc. souru luacnispusme te van allen, die niet tot de samen-
vestigen, met behulp van een zekere stellende deelen van den Party van
meerderheid in het orgaan. Men den Arbeid (SDAP, VDB en CDU)
make zich op dit punt geen illusies,
want de sterkste aanwyzingen in
deze richting zyn reeds aanwezig.
Wjj zien daarom geen reden van
bestaan in het afbreken van het
voorontwerp, maar wü kunnen an
derzijds een bljjvenden regee-
ringsinvloed onmogelijk toejuichen.
Wjj achten het gewenscht een over
gangsbepaling te formuleeren, tot
dat het duidelijk is geworden, hoe
de machtsverhoudingen komen te
liggen. H. M.
behooren en die zich toch tot die
party aangetrokken voelen. Prof.
Schermerhom zal hen toespreken
Zoo wordt er druk gewinkeld in
den politieken hoek. De Katholieke
Volksparty zal haar eerste groote
bijeenkomst houden in Utrecht op
8 en 9 Februari.
De oorlogsschadevergoeding in de Tweede Kamer
Een percentage op de waarde van Mei 1940
vindt hij ecbler „minder gevaarlijk". Bereid
om vergoeding der huisraadschade te herzien
TVE voortgezette debatten in de
Tweede Kamer over den
maatstaf van de oorlogsschade-
vergoeding bewogen zich vrijwel
alle in den geest van de gister
aangehaalde meeningen. Minister
Lieftinck zelf bleek evenwel voet
bij stuk te houden, zjj het dan,
dat hy eenige toezeggingen deed.
Zou als basis voor de vergoeding de
waarde per 9 Mei 1940 gehandhaafd
blijven, dan zouden daardoor tal
van kleine lieden niet in de gelegen
heid zyu zich voldoende huisraad
aan te schaffen, betoogde de heer
Posthuma (C.D.). Hij zou
gaarne zien, dat er een percentage,
bv. 50, op den basis van 9 Mei 1940
zou gelegd worden en drong
voorts aan op vereenvoudiging der
schadeprocedure.
Hetzelfde wilde de heer B i e r e-
ma (Lib.), die voorts opmerkte,
dat in de r.ota geen mededeeiingen
opgenomen zyn betreffende de
schade door de gemeenten opgeloo-
pen. Door annexatie verwachtte hy
de eerste jaren geen verlichting
van onz: positie.
De heer Kryger achtte een
büzondere regeling voor Walche
ren noodig en wilde graag weten,
welk bedrag der schade door mo-
lestverzekering wordt gedekt.
Evenals de andere sprekers vond
ook de heer Sandt (S.G.) de ba
sis, waarop de vergoeding zal wor
den gegeven, te laag.
TyjOUNTBATTEN heeft een be
zoek gebracht aan Bangkok,
waar 10.000 Nederlandsche militai
ren zyn gelegerd.
T\E PLENAIRE ZITTING van
de algemeene vergadering
van de Vereenigde Volken heeft,
nadat de Amerikaansche minister
van Buitenlandsche Zaken. Byr
nes, en de waarnemende Sovjet-
minister van Buitenlandsche Za
ken, Wisjinskiej, het woord had
den gevoerd, de voorgestelde
resolutie inzake de oprichting van
een commissie voor de atoom
energie met algemeene stemmen
aangenomen.
De commissie zal bestaan uit een
vertegenwoordiger van elk der sta
ten, welke in den Veiligheidsraad
vertegenwoordigd zün, en Canada.
Dit beteekent, dat tot September
van dit jaar Nederland ook
vertegenwoordigd zal zyn in deze
allerbelangrijkste commissie. Alle
rapporten en voorstellen van deze
commissie zullen aan den Veilig
heidsraad worden voorgelegd en
Staatscommissie
voor oorlogsdocumentatie
ïyAAR AANLEIDING van vragen
van het Eerste Kamerlid van
Rappard heeft de minister-presi
dent medegedeeld, dat binnenkort
een ontwerp van wet by de Staten-
Ganeraa! zal worden ingediend,
waarbij de documentatie over dezen
oorlog wordt opgedragen aan een
„historische staatscommissie voor
de geschiedschryving van Neder
land gedurende den tweeden we
reldoorlog." Deze staatscommissie,
die in nauw contact zal staan met
het thans testaar.de bureau voor de
documentatie van de geschiedenis
van Nederland in öorlogstyd. zal de
bevoegdheid hebben getuigen onder
eede ie hooren. Hel ligt in de be
doeling naast juristen en historici
ook eenige medici ln de commissie
op te nemen, teneinde de martelin
gen en aan medisch
inzicht te toetsen.
gepubliceerd, tenzy de Veilig
heidsraad in het belang van den
vrede en de veiligheid anders be
schikt.
De Nederlandsche vertegenwoor
diger by de sub-commissie, welke
het talenprobleem behandelt, is de
voormalige eerste minister, prof.
Gerbrandy. Hy oogstte tijdens de
besprekingen grooten byval, toen
hij zeide: „Ik ben me bewust van
taalproblemen, ik droom in het
Friesch, denk ln het Nederlandsch
en spreek in het Engelsch."
Frankryk stelde voor, dat de com
missie voor de atoomenergie bij
een zou komen in de Vereenigde
Staten.
VTandaag om 3 uur zal worden be
sloten wat de Veiligheidsraad
zal doen, met de aan den Raad
voorgelegde verzoeken betreffende
Perzië, Griekenland en Indo
nesië, waarbij zal worden beke.
ken of deze problemen onmiddellijk
zullen worden besproken, in het be
gin van de volgende week of nog
eenigen tijd later. Over het aanwy-
zen van den secretaris-generaal
voor de Uno is nog geen overeen
stemming bereikt tusschen de groo
te mogendheden.
■yOLGENS offioieele Russische
opgaven zyn in het totaal 33.122
Nederlanders uit de USSR en het
door de USSR bezet gebied gerepa
trieerd.
yoo SPOEDIG mogelijk zal wor-
den begonnen met het oorich-
ten van algemeene R.K. officiers
clubs ln alle plaatsen waar zulks
mogelijk is. De voorlcoo.'ge samen
stelling van het hoofdbestuur is
A. Nijhoff, kol. van den Gen.
Staf, voorzitter; A. Schil'eman,
res. luit. kol. der inf.; A. Fievez,
majoor van den Gen. S^e.f en L.
Proost, kent. der inf. A -'res v''"g-
veia Kamp A. 's Gra-
venhage.
Nazi's verbaasden zich over het
gebrek aan begrip aver deze
wandaden
A ANKLAGER DUBOST heeft op
de zitting te Neurenberg ava-
halingen gedaan uit maandrappor-
ten van den Wehrmachtskomman-
dant in Nederland.
Het eerste stuk was een uittreksel
van een rapport van Aug. 194",
waarin gesproken wordt over de
eerste executies van gyzelaars in
ons land; De namen der vyf Neder
landers die in de bosschen van
Goirle het leven lieten, klonken
door de rechtszaal. Het Duitsehe
rapDort beschryft den grooten in
druk, dien de moord op het Neder
landsche volk gemaakt had. Sinds
begin van de bezetting had geen
enkele Duitsehe maatregel de ge
voelens van ons volk zoo diep ge
troffen. De Wehrmachtskomman-
dant die verantwoordeiyk werd ge
acht, on'vtng er vele brieven over
waaruit bleek, dat er onder het volk
„volslagen gebrek aan begrip" voor
deze maatregelen bestond.
Het tweede document omvatte de
namen van een groot aantal Neder
landsche gijzelaars die vooraan
staande figuren waren op kerkeiyk
en politiek gebied.
Het derde stuk had betrekking op
den beruchten moord op 56 Neder
landers in de duinen van Waals
dorp op 7 Maart 1945. Het bevatte
uitvoerige rapporten over dezen,
aan het einde van den oorlog, ge-
pleegden schanddaad, waarin
„Kriminal-Kommissar" Munt een
smerige rol heeft gespeeld.
ïyaar aanleiding van de berichten
uit Neurenberg, dat Seyss In-
quart o.a. getuigenverklaringen van
dr. Hirschfeld en mr, Wolterson zal
willen vragen, deelt de regeerings-
voorlichtingsdienst mede, dat zoo
wel dr. Hirschfeld ais mr. Wolter
son reeds eenigen tyd geleden od
verzoek van den orocureur-fiscaal,
mr. Baron van Tuvll -an Seroos-
kerken een dossier te diens behoeve
hebben samengesteld, waarin een
groot aantal aanklachten tegen
Seyss Inquart worden geformuleerd.
Minister Lieftinck antwoordt
Tn zyn antwoord b
nister L i e f t i n
benadrukte mi-
c k, dat de re
geling der oorlogsschade een mil-
liardenobject is. Het „besluit oor
logsschade 1945" is uitdrukkelijk 'n
voorloopige regeling. De definitieve
regeling zal bij de wet worden vast
gesteld.
Het verzekerde bedrag bij de mo-
lestmaatschappijen bedraagt 25 6
milliard. De schade tot de waarde
verhoudt zich van 1-10, zoodat de
totale verzekerde schade 2.5 mil
liard is.
De financieele regeling zooals die
luidt, heeft het voordeel, zoo be
toogde de minister, dat er naast 'n
statisch element ook een dynamisch
element in zit.
Dit laatste kan worden aange
past aan de welvaart van het land
en de economische conjunctuur.
De schadevergoeding, te betalen
aan particulieren, bedraagt tus
schen de 3 en 4 milliard. Onze
staatsschuld bedraagt nu reeds
tegen de 20 milliard en deze zal
in de toekomst nog stijgen tot
25 a 30 milliard.
Nu moet men er niet van uitgaan,
dat het hier betreft een uitgave in
eens. Want rente en aflossing van
deze nieuwe staatsschuld legt groo
te last voor de toekomst op. Wan
neer men nu gaat vergoeden op ba.
sis van de reproductiekosten, wordt
het vraagstuk nog veel ernstiger.
Spr. waarschuwde er tegen, 'n
weg op te gaan, welke in de toe
komst zou leiden tot inflatie of 'n
nieuwe geldsanecing.
De schade aan onroerend goed is
49 pet. van de totale schade en
dus verreweg de belangrykste.
Die aan huisraad is ook zeer
groot, nl. 21 pt.
De minister zei in geen geval
te kunnen ingaan op den wensch
om op basis van de vervangings
waarde te vergoeden. Vergoeding
op de voorgestelde basis met daar
bovenon een percentage is minder
gevaarlük, maar zou toch de las
ten dermate groot maken, dat de
gevolgen zeer moeilUk te over
zien zouden zijn.
Hy verklaarde zich wel bereid zijn
standpunt t.a.v. de vergoeding der
huisraadschade te herzien en wel
met betrekking tot de samenvoeging
der laagste klassen, met opvoering
van de normen, Verder den gezins
omvang ais factor en de verschillen
tusschen bydragen voor schade in
stads- en plattelandsgemeenten.
Aparte regeling voor Walcheren
TTfat Walcheren betreft, bleek
de minister bereid een apar
te regeling te treffen, niet omdat
de schade daar het grootst is,
maar uit sociale en economische
redenen
Minister M a n s h o 11 voegde daar
later nog aan toe, dat de verkave
ling van Walcheren op vrijwillig-
heidsbasis en met medewerking van
de bewoners zal geschieden.
Hij deelde bovendien mede, dat
binnenkort een wetsontwerp
„Noodwet Walcheren" ingediend
zal worden.
Tn zyn betoog stipte minister
Lieftinck ook aan, dat de
landbouwcredietbanken in het fi
nancieringssysteem zullen worden
ingeschakeld. Over de dekkings
maatregelen zei hij dat de regeling
van Parys bepaald heeft, dat de
waarde der goederen, die terug ko
men - afgetrokken wordt van de
eventueele te ontvangen reparatie
kosten. Een regeling van de schade,
geleden door publiekrechteiyke
lichamen, is in voorbereiding, zy
zal voor een zeer groot gedeelte de
schade ten laste van het ryk bren
gen.
Nog geen heronbouw van
verwoeste kerken.
Heden zon onder 17.14 u., maan
on-'er 11.56 u. Zaterdag zon op
8 3!) umaan op 2.23 u. Weer
bericht; Nevelig of mistig
weer. In het Oosten des lands
lichte vorst. Overigens temno-
ratnur om bet vri-sount. Aan
d« kust matige Z. wind.
"lyïinister Ringers vertelde, dat
hy voor herstel der bedrijven
de groots'e belangstelling heeft. ze.
ker als zij voor den export werken.
De vraag ven den heer Teulings
beantwoordend, zei de minister, dat
de k°rken steeds de belangstelling
van den We-'"robhomv h-bben.
(Vervolg op pag. 2)
