Stad cn Land,
Hoe het AziatischeUithongering
Herrenvolk optrad pTZlid
Prof. Scbermerhom
in LONDEN
VLOTTE SAMENWERKING
in de buitengewesten
Op Java is de situatie verdeeld, van
Sumatra's Oostkust blijven berichten uit
WAAROM MET
OVERSTAPPEN?
Duif maakte mimk
p» „noodlanding"
oo
Japanaoha G&aiapa
IN T KORT
AMERIKA wil 7 vloten
KEGEERINGSNOTA OVER INDIË
Het lot van 13.000
«einterneerden on
bekend.
J y» MINISTER van Oveniee-
srhr gebiedsdëelen heeft de
Tweede Kamer een nota doen
toekomen over het regeermgsbe-
leid ta.v. Indië. De toon er van
Is niet ongunstig;. Het document
maakt gew&g van 'n voortschrij
dende consolidatie van den toe
stand in de buitengewesten, met
name in het Oostelijk deel van
den Indisehen archipel.
Daarnaast wordt er in gerele
veerd. dat na de zuiveringsacties in
bedoelde plaatsen een gunstige ver
andering is ingetreden te Batavia
en te Soerabaja. In laatstgenoemde
stad keerden reeds 150.000 inwoners
weer, terwijl de stroom nog aan
houdt.
In het Oostelijk deel van den
archipel wordt op groote schaal
een nieuwe geest en een nieuwe
vorm van samenwerking tus-
schen Nederlanders en Indone
siërs beproefd. Deze proef blijkt
te slagen. De bevolking werkt
vlot mee aan de geldzuiverlng.
Ten aanzien van het ordeherstel
ln bepaalde centra van Java meldt
de nota. dat de bevolking dit her
stel met vreugde begroet. Uit an
dere dan de genoemde centra valt
echter nog geen verbetering van
den algemeenen toestand te mel
den. Te Bandoeng, Buitenzorg en
Semarang blijft de situatie precair,
terwijl in het bijzonder over Cheri
bon, Pekalongan en Tegal de be
richten over algemeene desorgani
satie bevestiging vonden. Groote
zorg baart het dreigende voedsel
tekort op Java.
Een bepaalde verslechtering van
den toestand zou zijn af te leiden
uit de schaarsche berichten, welke
over de Oostkust van Sumatra ma
den verkregen v
IV nota vermeldt dan den arbeid
van den lt. gouverneur-gene
raal. De regeering ziet met voldoe-
ITing op bet gepleegde overleg te
rug T.a.v. de besprekingen ln Lon.
den acht de regeering zich niet ge
rechtigd meerdere mededeelingen
te doen dan in 't reeds vroeger gepu
bliceerde communiqué werden ge
daan. Van de inzichten en voor
nemens der Britsche regeering
meent rij te mogen verwachten, dat
een gunstiger atmosfeer zal worden
geschapen voor de vrije meenings-
vorming aan Indonesische rijde,
voor de bevordering van overleg en
overeenstemming met representa
tieve voormannen der nationalisti
sche beweging en tenslotte voor Ti
vreedzame oplossing van 't Indone
sische vraagstuk.
De talrijke mutaties in hooge bur
gerlijke en militair ambten wor
den in de nota verklaard als voort
Grondslagen, die God
niet noemen, onvol
doende.'
TN „DE OPMARS" behandelt Mr.
E. Sassen, een der onderteeke
naars van den eersten N.V.B.-op-
roep en medewerker van het week
blad „Christofoor", de vraag: Waar
om stapt de Katholieke Volkspartij
niet algeheele in de nieuwe socia
listische Partij van den Arbeid?
Ziin antwoord luidt:
Onze arbeiders en boeren, maar niet
alléén zij, voelen zich daar NIET
thuis. En dat niet alleen om een vlag
en een lied, maar bovenal, omdat wij
het ,,in de huidge omstandlghdn nood
zakelijk" vinden, om naast een gvoe-
peering, die haar grondslagen groo-
tendeels in een humanistische wereld
beschouwing legt, een partij te hand
haven, die haar zedelijk fundament
en richtsnoer uitdrukkelijk legt in
GOD, in de door Hem geschapen we
reldorde en in de CHRISTELIJKE
Openbaring. Hier halen wij niet een
nieuwe anti-these binnen. Wij weige
ren te gelooven, dat in zulk een so
cialistische Partij van den Arbeid
geen nobele christenmenschen zouden
zijn te vinden, want wij weten beter.
Maar wij weigeren ook. genoegen te
nemen met grondslagen, die God als
Schepper niet vernoemen, gelijk wij
niet van zins zijn, alleen maar over
Christendom te spreken, als het óver
Christus moet gaan.
Wij meen en. dat beide groepeer in-
gen thans, naast cn met elkaar, reden
van bestaan kunnen hebben, zooals
in Frankrijk, naast de socialistische
party, een aparte, grootendeeis uit
vooruitstrevende katholieken bestaan
de A5.K.P. is gevormd.
te vloeien uit een verminderd phy-
siek of psychisch draagvermogen
van betrokkenen en anderzijds uit
onvermogen of ongeneigdheid van
anderen om onder de veranderde
omstandigheden te blijven werken.
Daarenboven is in het leger nog 'n
verjonging van het officierencorps
gewenscht.
Wat de geïnterneerden betreft,
wordt in de nota, opgemerkt, dat er
op Java nog ongeveer 13000 perso
nen zijn, omtrent wier lot weinig
bekend is.
Uit Malang, Djokjakarta en Soe-
rakarta werd bericht, dat voor de
levens der daar aanwezigen niet
behoeft te worden gevreesd.
Ernstige ongerustheid heeft ech
ter grond t.a.v. die streken, waar
anarchie heerscht, zooals Bantam,
en de streek tusschen Cheribon en
Semarang. De overbrenging naar
Nederuand onder zulke om
standigheden voor velen een belang
van de eeiwte orde.
OO
Patriot maakte van
haar nood een deugd
DEN ENGELSCHE duif, wel-
l ke in 1942 tijdens een wed-
l strijd in Engeland verdwaalde,
werd in uitgeputte toestand in
Nederland aangetroffen en
vloog eenige weken daarna
H met belangrijke militaire in-
lichtingen terug. Aan deze
duif is thans de medaille voor
waardevolle diensten in oor-
logstijd" verleend
De Nederlandsche patriot, die
zijn berichten met de duif inee
gaf verzocht de veilige aan- i
komst van de duif te willen
r melden door het gebruik van
bepaalde codewoorden in de i
j Nederlandsche uitzending van
de B.B.C. De vogel kwam om
ongeveer 8 uur 's avonds op j
den dag na de afzending uit j
I Nederland in Engeland aan. I
i De inlichtingen van den Ne-
i clerlander bleken zeer waarde
I vol te zijn en door 't uitspreken
van de afgesproken codewoor-
den kon hem het welslagen
van zijn zending worden ge- j
j meld.
Ex-geïnterneerde verhaalt van zijn belevenissen
i.
WANNEKK men uit den nioud vu> hen, die de JupancM-he onder
drukking; in ons Indië aan den lijve hebben ondervonden, de ver
halen hoort over het optreden van het Aziatische Herrenvolk, dan
komt. men tot de ontdekking; dat de instellingen en methoden dezer
gele heeren een zeer opmerkelijke overeenkomst vertonnen met die
hnnner Europeesche confraters.
We hadden een onderhoud met den heer van der Vomen, die
voor enkele dagen, na een verblijf van 3% jaar in de Japansche in-
terneeringskampen op Sumatra, naar Nederland terugkeerde en zich
onmiddellijk bereid toonde ons het een en ander over zijn wederwaar
digheden te vertellen. Wij laten hier het eerste gedeelte van het re
laas van zijn wederwaardigheden volgen.
f \j> 2 April 1942 werden wij door
de Japanners gevangen geno
men, zoo zegt hij. Nadat onze be
zittingen waren afgenomen, wer
den wü in de gevangenis van Ben
koelen ondergebracht, waar men
ons milimeterde en vervolgens, om
de boeven-suggestie volledig te doen
rijn, in gevangenispakjes stak.
In het begin kon de voeding er
mee door, doch geleidelijk ver
slechterde de toestand. In het
kamp Muntok, op 't eiland Banka,
waarnaar we na eenigen tijd wer
den overgebracht, was de behan
deling omgekeerd evenredig aan de
schitterende beloften, die men ons
te Benkoelen omtrent het nieuwe
verblijf had gedaan We werden
gehuisvest in groote koelieloodsen
waar we per persoon- 70 cm „Le-
bensraum" hadden
Alles wat ons per dag aan voed
sel werd verstrekt, bestond uit 250
gram rijst, aangevuld met een serie
knollen, eenige bladgroenten en
een portie sagopap, die voor 75 pet.
was samengesteld uit weinig voed
zaam water. In het begin kregen
we nog wat vleescb en visch van de
slechtste kwaliteit, doch na verloop
van eenigen tijd werd ons ook deze
luxe onthouden.
In Muntok, waar we tot 9 maan
den voor de bevrijding bleven,
slonk mijn lichaamsgewicht van 78
tot minder dan 45 kg.
Op een vraag onzerzijds hoe de
houding der kampleiding was ten
opzichte van de geïnterneerden
kregen we te hooren, dat deze ge
heel afhing van de mentaliteit van
de kampcommandanten, die ge
woonlijk elke drie maanden of elk
half jaar hun functie aan een an
der overdroegen.
ijdie wegens een of ander ver-
grijp of een bepaalde verden
king in handen vielen van de
Kempe Tay (de Japansche Ge
stapo) en uit de kampen werden
weggevoerd naar plaatsen, waar rij
zouden worden „ondervraagd", wa
ren er verschrikkelijk aan toe. De
leden der Kempe Tay waren een
voudig sadisten, die er strafme-
thoden op na hielden, welke ze
ker niet onderdeden voor die, welke
de knechten van Himmler toepas
ten. Een geliefkoosde pijniging be
stond hierin, dat men de handen
van het slachtoffer samenbond op
den rug en hem door middel van
een touw, dat aan de polsen werd
bevestigd, zoo hoog optrok, dat z'n
teen'-f nog juist den grond raak
ten. Soms vulden zij de maag van
een „verdachte" door middel van
een buis met een emmer water,
waarna met knuppels op het ge
zwollen lichaam werd gebeukt. Deze
en andere methoden werden o.a.
gebruikt om gevangenen aan het
spreken te krijgen. Verschillende
personen, die aldus behandeld wer
den, pleegden uit wanhoop zelf
moord, omdat zij wisten, dat zij het
niet vol zouden kunnen houden en
zich uit zouden laten over hetgeen
men van hen wenschte te weten.
Zij zouden zoodoende collega's in
gevaar hebben gebracht.
In Padang werden iu het begin
van de bezetting alle bedrijfsleiders
o.a. van de kolenmijn Sawali-
Loentoe en van verschillende han
delshuizen door de Kempe Tay
samengedreven. Na gepijnigd te zijn
werden zij geëxecuteerd. De com
missaris van politic werd levend
begraven.
Negen maanden vóór de bevrij
ding zoo vervolgt de heer
van der Vossen weroen we van
uit Muntok overgeplaatst naar Ba-
lalau op Midden-Sumatra. Het
vreemde hier was. dat men gemak
kelijk buiten het kamp kon komen.
En noewel niemand oeze gelegen
heid gebruikte om te ontvluchten
(een poging hiertoe zou vroeg ol
laat in verband met de ongunstige
omstandigheden toch zijn mislukt)
het had in elk geval dit voordeel,
dat de mogelijKheid geschapen
werd, nu en dan, door middel van
ruilhandel met de omwonende in
landers, wat extra voeding te be
machtigen. Ook stond de comman
dant in 3alalau toe, dat er onder
leiding van bewakers jachtcom-
mando's gevormd weiden, di- erop
uittrokken om de gein terneerden
van wat herten- of ander vleesch
te voorzien. Vermoedelijk werd deze
maatregel genomen met het oog op
de naderende nederlaag en haar
eventueele consequenties. De hee
ren wilden blijkbaar een zoo goed
mogelijken indruk maken op de ge
allieerden, die zij ieder oogenblik
konden verwachten.
Spreekt ter Uno-vergade-
ring een rede uit
MINISTER SUHERMKRHOKN
is in Tonden aangekomen.
HU was vergezeld van minister
van Kleffens en Prof. Gcr
brandy.
Onmiddellijk na zijn aankomst
had hij een onderhoud met Stetti
nius in de Amerikaansche en
met Hoo van de Chineesche delega
tie. Heden zou de minister-presi
dent voor de algemeene vergade
ring van de Uno een rede uitspre
ken. De economische en sociale
raad van de Uno blijkt nu voltal
lig te rijn. Nieuw-Zeeland heeft zijn
candidatuur ingetrokken ton gunste
van Joego-Slavië. Ook de verdee
ling der mandaten vond plaats.
Verkozen werden: voor drie jaar
China, Peru, Frankrijk, Chili, Ca
nada, België; voor twee jaar: Sov
jet-Rusland, het Ver. Koninkrijk
Britsch-Indië, Noorwegen, Cuba
en Tsjecho-Slowakije; voor één
jaar: Oekraine, Griekenland, L!ba-
nan, de Ver. Staten, Joeslavië en
Columbia.
TAe afwijzende houding van de
Sovjet-Unie tegen de verkie
zing van Nederland in den Veilig
heidsraad gaf de wereldpers aan
leiding tot eenige berichten. In de
New-York Times werden zelfs twee
veronderstellingen geuit. Rusland
wilde Nederland niet wegens diens
politiek in Indië, luidde de eene
en de ander berustte od de inee-
ning, dat de Sovjet-Unie Neder
land teveel afhankelijk beschouwt
van Engeland.
In de middagzitting van de Uno
voerden verschillende sprekers het
woord, o.a. Byrnes, die verklaarde,
dat de veiligheidsraad over strijd
krachten behoort te beschikken. „Al
le leden staten dienen rich wat dit
aangaat aan zekere regelingen te
onderwerpen, weike door hen in den
Veiligheidsraad vastgesteld moeten
worden".
MUSSERT OPNIEUW
VOOR
\|USSERT, die voor het Btfz!
Gerechtshof te 's Gravenhage
ter dood is veroordeeld, zal op
Woensdag 2 Februari a.s. terecht
staan voor den bijaonderen Raad
van cassatie.
8
TN HET BISDOM HAARLEM
werd Zondag in alle kerken en
kapellen 't Te Deum gezongen als
uiting van dankbaarheid voor d3
verheffing van den Aartsbisschop
tot Kardinaal.
8
TAE BUSDIENST Galdermalsen—
den Bosch v.v. zal Maandag
dezer worden geopend. Ean uit
breiding van de dienstregeling op
het middennet der spoorwegen zal
er aan gepaard gaan.
THR. MR. A. W. L TJARDA
van Starkenborgh is be
noemd tot ambassadeur te Pa
rijs. Het voornemen daartoe
meldden wij reeds eenigen tijd
geleden. De Fransche regeering
heeft haar agreement voor deze
benoeming verleend.
Eén is bestemd voor de
Middellandsche Zee
|VE AMERIKAANSCHE marine
zal 7 na-ooriogsche vloten tel
len, waarvan een in de Middelland
sche Zee. de „twaalfde vloot" on
der bevel van admiraal Hewitt, en
elk drie in den Atlantisehen en Stil
len Oceaan.
Zij zal 1079 schepen behouden,
hetgeen overeenkomt met 30 pet.
van de sterkte in oorlogstijd. 319
schepen zullen de vloot vormen,
waarmede wordt geopereerd, 73
schepen zullen deel uitmaken van
een reservevloot, terwijl 687 sche
pen zuilen worden opgelegd, dO"h
deel blijven, uitmaken van een re
serve.
yOOR DEN KRIJGSRAAD te
Antwerpen Is tegen den Ne
derlander van Weert levenslange
hechtenis geëischt, aangezien hij
aan Vlaamsehe bladen heeft me
degewerkt.
8
TAE STILLE OMGANG zal dit
Jaar op de Zondagen van 10
en 17 Maart gehouden worden.
DE ONTWATERING.
Naar aanleiding van besprekin -
gen op de verg. der Pomologische
Ver., ingeleid door ir. de Bakker,
werd een voorstel aangenomen van
den heer P. J. Dekker uit Wemel-
dinge om de Pomol. Ver. aan den
Zeeuwschen Waterschapsbond een
verzoek te laten richten tot een on
derzoek der ontwatering der polders
zoowel uit het oogpunt van de ont
watering zelf als uit dat van de
landbouwkunde.
GLASBONNEN OVERAL GELDIG
Naar aanleiding van het bericht
inzake glas, dat voor het district.
Breda zou rijn bestemd, deelt de
voorlichtingsdienst van het mini
sterie van Openbare Werken en
Wederopbouw mede, dat de door
den dienst voor den wederopbouw
en andere contingenthouders uit
gegeven nieuwe glasbonnen overal
in Nederland ter honoreering kun-
nen worden aangeboden, zoodat er
dus nimmer sprake van is dat be
paalde partijen voor afzonderlijke
districten worden toegewezen.
DE BETEEKKNIS DER
UIENCULTUUR.
Ir. L. W. L. van Beekom, consu
lent voor de uienteelt bij de Ned.
Uien-federatie hield in café van
Strien, te Kruiningen, een lezing
over de beteekenls van de uiencul-
tuur. Deze bijeenkomst werd ge
houden vanwege de veilingsver.
Krabbendijke en omstreken. Er was
veel belangstelling. De uitgewerkte
nieuwe cultuurmethode ter winning
van uien, door uit te gaan van in
het eerste jaar door dik zaaien ge
wonnen plantuitjes, werd door spr.
tot in bijzonderheden toegelicht. Ir.
van Beekom raadde de uientelers
aan on een proef te nemen en
daarbij te raadplegen het boekje
Mededeelingen no. 36 van den Tuin-
bouwvoorlichtingsdienst. uitgave
Alg. Landsdrukkerij te Den Haag.
Ook voor het bestuur van de vei
ling ligt hier een taak om de kwes
tie van het bewaren der plantuitjes
in een speciale bewaarruimte nader
te onderzoeken.
PROV. WATERSTAAT
Naar wij vernemen zou Ir. J. A.
Hofwegen, ingenieur in algemee
nen d enst van den Provincialen
Waterstaat, welke thans tijdelijk
werkzaam is als hoofd van den
technischen dienst van het Water
schap „Het Vrije van Sluis" te
Oostburg, benoemd worden tot
öistricts-ingenlcur van. den Provin
clalen Waterstaat met standplaats
Zierikzee, als opvolger van Ir.
Swators, die Provinciaal Hoofdin
genieur Is geworden.
FRAUDE TE AARDENBURG.
In het werkkamp bij Aardenburg
is een vrij belangrijke fraude in
distributie-goederen ontdekt. Bij
aankomst, in Haarlem rijn vier
werklieden uit dit kamp aange
houden. Zij bleken vrij groote hoe
veelheden levensmiddelen bij zich
te hebben.
Axel.
Uitvoering Thalia. De R.K. too-
neelvereenlging Thalia afd. dames gaf
een goed geslaagde opvoering van het
tooneelstuk „Da sombere Molen". Na
afloop gaf de zangvereenigtng onder
leiding van den heer E. v. d. Berg
eenige nummers, die zeer in den
smaak vielen.
Bevolking. Axel's bevolking is ln
1945 toegenomen met 207 personen.
Thans telt onze plaats 6922 inwoners.
Het gaat dus naar de 7000.
De C.C.D. treedt op. Ambtenaren
van den C.C.D. hielden wegcontrole
en snapten de Goeseriaren M. en v.
D.. die een partijtje zwarte tabak,
zeep, enz., vervoerden. De mannen
werden aangehouden en bekenden
hun euveldaden. Bij een huiszoeking,
die volgde, vond de politie nog bij
den patroon van een der aangehou
denen, een zekeren R., een achter
gehouden Duitsch geweer.
Gw*
Schaken. Zaterdagmiddag werd
in Hotel Centraal alhier de laatste
wedstrijd gehouden van de Goesche
Schaakvereeniging, welke gespeeld
werd tegen de schaakver. .Vrijpion"
uit 's-Heer Arendskerke. De uitslag
was als volgt: 1 A. C. J. Nordlohne-
W. Kole 1-0. 2 A. C. Reusen-L. Bak
ker 1-0. 3 J. Ouwsrker-J. Tolenaar Sr
1-0. 4 J. v. Zweeden-A. Schipper '/»-
1/2. 5 G. Volmer-B. Baars 0-!. 6 H. Ver
beek-P. Weststrate 1-0. 7 H Oliemans-
J Kole 1/2-1/2. 8 W. Hamelvnck-B.
Weststrate o-l. 9 J. P. Buyze-M. San-
derse 1-0. 10 M. E. Nordlohne-J. Tole
naar Jr. 1-0. Totaal 7-3 voor de Goe
sche Schaakver. Van de 5 gespeelde
wedstrijden-^heeft thans de Goesche
Schaakver. er 4 gewonnen en 1 ver
loren, een uitstekend resultaat. Za
terdagavond 19 Jan. heeft er een mas
sakamp plaats van vertegenwoordigers
van z.-Vlaanderen tegen Walcheren
en Zuid-Beveland, eveneens ln hotel
Centraal.
Ilontenlsse.
Burg. stand. Geboren: Josephs
d.v A. Bogaert-de Bakker; Paulina
d.v A. van Waterschoot-v. Kaïnpen.
Overleden: Totté J. 82 J.; de Waal
Ma 74 J.; van Holde Ca. 79 jr.; Burin
Aa 84 jr.
Koewacht
Tooneeluitvoerlng. De Koewacht-
sche tooneelclub liet weer eens van
zich hooren. Het tooneelstuk „De
vreemdeling" van Antooo Coolen,
werd driemaal voor goed gevulde za-
lei- opgevoerd. Voor het eerst in de
geschiedenis van het Koewachtsche
tooneel werd gemengd gespeeld. Zoo-
we) de dames als de heeren vertolk
ten hun rol uitstekend, hetgeen ook
eer daverend applaus na elk bedrijf
bewees.
Heden zon onder 16 57 uur,
maan onder 6.52 uur. Woens
dag zon op 8 41 uur, maan op
15 37 uur.
Weersverwachting geldig tot
Dinsdagavond: Overdag over
het algemene lichte vorst,
over het geheel zonnig weer,
behoudens nlaatse*"k overdrij
vende wolkenvelden, droog
weer.