Moeilijke Vierhoeks verhouding fJLST HET VRAAGSTUK J DER MOTORVOERTUIGEN Legalisatie-moties verworpen reed ora Iizaden RECHTV AARDIGHEID KOFFIE EN THEE op 18 Jan. en 1 Febr. I nkan, I paar- I nder- 99200 >evoten. 9 2307 b 2603 4 1123 ABTWOL moedigste ne voor Koningin KJJEDEN WONING h MAKEN I [EUW TE 3UW AF- 3URJBAUX TWEEDE JAARGANG No. 363 De ze courant wordt op last van 't Militair Gezag gedrukt op de persen v. h. Dagblad van Noord- Brabant en Zeeland. Uitg. „Stichting De Stem" Directeur: J. A. H. M. van Schijndel; Hoofd redacteur: J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch red. W. Groffen, Middelburg Rayonrad. Zeeuwsche Eilanden N. J. Karhof, Goes Voor God, Koningin en Vaderland ZATERDAG 12 JANUARI 1946 Commissie van ToezichtC. J. van Hoote- gem A. E. Langenhorst Mr. Dr. A. J. J. M. MesMr. H. B. L. de Rechter Bur. Westsingei 75, Goes: Dubbele Poort 8, Hulst Verschijnt eiken werkdag. Abonn.prijs bij voor uitbet.: 3.38 per kwart., p. post 4.10, p. week (bij niet-postbestelling) 0.26. Losse nos. 6 cent VOORNAAMSTE TAAK: muur van wantrouwen doorbreken Dr. v. Mook spreekt tot Nederlandsche pers gekeurd en len klassen. |V NAMEN JAN MOOK zal spreken. Er is wel een honderdtal journalis - Iten verzameld in de groote recep- i tic-zaal van den R.V.D. De ven- sters vertellen in levendige kleuren. Ita&l iets van het land, dat ons aller gedachten vervult, van de ar- beidzaamheid der bewoners, maar look van het ongedierte, dat er leeft. Mochten we van den luite- nant-gouvemeur-generaal onthul. Ji lingen verwachten? Natuurlijk niet. ■Er was in dien bekenden kop, dien Jl we nu allen tenminste op foto's ■hebben gezien, heel wat meer we- T tenschap verborgen dan hij nu los liet. Hij had kunnen vertellen van I de gesprekken met Sjarir. van Attlees woorden en Mountbattens opvattingen. HU verzekerde, dat er niets was wat men onzerzyds ver- i borgen behoefde te houden, als deze periode van delicate diplomatie voorbü was. Maar thans kon hij I nog niet meer doen dan de groote I problemen aanduiden. Den groei en de ingewikkelde door-elkaar-krui- I sing van die vraagstukken is al meer geschetst, o.a. door de radio rede van vorige week Vrijdag. We I zullen er daarom alleen nog even I de hoofdpunten van weergeven. I lVe bezetting door de Japanners was ongehoord wreed zeker twee millioen Inlanders werden het slachtoffer van terreur en honger het Japansche bestuursapparaat - was zeer gebrekkig, zoodat de In donesiërs veel zelf gingen doen. Er groeide verzet, dat in 1944 hier en daar zelfs tot opstand leidde. Bo vendien werd het nationalisme aan gewakkerd door de gedachte: Als zoo iets weer gebeurt, moeten we er zelf bi= zijn. De Japanner is ge komen met zün leuzen van onaf- t hankelijkheide.d., vooral toen ïuj zag, dat hij het zelf ging verliezen. Ook schoolde en drilde hü de jeugd op fascistische wüze, eerst om er hulppolitie van te maken, later om in het leger dienst te doen. Aan den eenen kant dus een legitieme nationale beweging, aan den ande ren kant een inslag van geweldda digheid. Dan is er het internatio nale beeld: groei in alle bond- genootlanden van sympathie voor nationalistische denkbeelden, oor. logsvermoeidheld, concentratie van aandacht op eigen binnenlandsche bezwaren. Nog meer reden tot ver warring: Indië was verstoken van alle ver keer met de buitenwereld, zelfs tus- schen de eilanden onderling. Pas in 1945 lukten de pogingen om recht- streeksch contact te krijgen met 2 of 3 punten op Java. Wantrouwen was het gevolg, dat eerst moet worden doorbroken. In de Buitengewesten is dat al gelukt. De overgave van Japan kwam ook totaal onverwacht. Men had alles klaar voor een invasie op Malakka en op Japan zelf, niet voor 'n uit gebreide bezetting. Vandaar het noemen van zes a zeven weken. In den tusschentüd bevorderde Japan de uitroeping der republiek. De ge welddadige richting ontwikkelde zich sterk, ook al doordat ze wapens van de Japanners kreeg. De idee werd er ingehamerd: De Nederlan- BURGEMEESTERS en ambtena- ren zijn op bepaalde momen ten ondergedoken, als de bezetters van hun, handelingen eischten, wel ka ze niet met hun vaderland- schen plic".*t in overeenstemming achtten. De regeeringsradio in Lon den spoorde hen daartoe ook aan met de mededeeling, dat de in komstenderving later geheel ver goed zou worden. Nu puntje bij paaltje komt, wordt die vergoe ding op zeventig procent van het gemiste salaris gesteld. Motief? Er zijn er toch verscheidenen ge weest. die na hun ontslag en in hun onderduiktijd wel andere ver diensten hebben genoten. Maar is er dan geen regeling te bedenken, welke het gemiste salaris in prin cipe voor honderd procent uit keert, doch daarvan aftrekt de an derszins verdiende gelden? Zoo als het nu gesteld is: botweg over de heele linie maar 70 procent uit- keeren, is de billijkheid, is de i-echtvaardigheid zoek. ders komen terug om het koloniaal regime te herstellen. Allereerste zorg was: beveiliging der geinter- neerden. Daarom moest bezetting uitgebreid worden, welke men eerst slechts wilde beperken tot Batavia en Soerabaja. Nog altijd zijn vele menschen op Java in gevaar. lyren kon den weg begaan van het alleen gewapenderhand her stellen der orde. De Britsche bond genoot was dien weg niet mee gegaan; hij kon ook niet leiden tot een harmonischen opbouw van de nieuwe verhoudingen. Vandaar de andere richting: trachten den muur van wantrouwen te doorbreken door een gelijkwaardig deelgenootschap voor te bereiden op grondslag van de rede van H.M. Dit sloot niet uit het neerslaan van de terreur; in Batavia en omgeving is men daar mee begonnen. De groep-Sjarir bestaat inderdaad uit menschen van gematigde struc tuur, die in hun vroegere leven be wezen, dat ze wat kunnen. Er zijn ook anderen, die voor overleg in aanmerking komeu. doch ze zijn nu eenmaal nog niet naar voren geko men. Dr. van Mook liet echter later doorschemeren, dat ze nog wel eens aan bod kunnen komen, als de on derhandelingen met de groep- Sjarir zouden mislukken. Met dat al zien we een vierhoeks verhouding: 1. De Nederlandsche souvereiniteit, door de Britsche en Amerikaansche autoriteiten nog eens uitdrukkelijk erkend. 2. Het nationaliteitsgevoel, dat redelijk is, doch ia zijn uitwassen door nie mand kan worden geduld. 3. Het geallieerd opperbevel. 4. De wereld belangstelling, die een bepaalde voorkeur heeft. Nederland zal niets aan prestige houdend met alle factoren arbeidt verliezen, als het nalaat te denken in termen van 1939, doch rekening aan den nieuwen opbouw van het Koninkrijk,, berustend op weder- zijdsche erkenning en weder- zijdsche waardeering. Al deze beschouwingen gaven on- getwijfeld een duidelijk beeld van de toestanden en van den koers, dien de regeermg denkt te gaan. Natuurlijk vraagt men zich nog voortdurend af. of het nu werkelijk niet mogelijk geweest was de wij zigingen in de gemoedsgesteldheid te leeren kennen, of men niet reeds eerder met meer machtsmiddelen èn meer constructieve denkbeelden ten tooneele had kunnen verschij nen. Doch thans heeft dk alles weinig zin meer. Het is zske-.- ver keerd met suggesties van kwade „Trouw" te werken. Dr ravr Mook schudde ze nog even van zich af. Doch hij moest in het debat ook met kiem opkomen tegen in „Het Parool" opgeworpen beweringen als zou de komst der Nederlandsche teoepen en van de Nica de schuld der troebelen zijn. „Ik neem zonder meer aan", zoo zei hij, „dat men ook aan onze zijde menschen zal vinden, die gedreven worden tot da den, welke niet behooren, maar dit is bepaaldelijk een onjuiste voor stelling. In Semarang en Ambarawa is op vrouwen en kinderen gescho ten, zonder dat er Nederlanders wa. ren; in Soerabaja hebben moorden plaats gevonden, toen er nog heele- maal geen troepen waren geland. Toen ik op 2 October in Batavia kwam, zocht ik contact met een In- donesischen vriend, doch deze liet mij weten, dat hy mij niet dorst te spreken." Dit was niet de eenige terechtwy zing aan een vertegenwoordiger van de Perhimpoenan Indonesia. Deze had in de rede van de Ko ningin gelezen, dat de nieuwe ver houding slechts op basis van vrij willigheid tot stand kon komen. „Wacht eens even", zei Dr. van Mook, „er staat, dat dit op den duur het geval zal zyn. Men moet ook rekening houden met den groei der historie. In den vol tooiden vorm zal de nieuwe verhouding een vrijwillig deel genootschap zijn." Zoo ziet men, dat de luitenant-gouverneur-gene raal toch niet de wilde revolutionair is, zooals hjj van betaalde zijde wel eens is afgeschilderd. We willen ho pen, dat hy een uiterst delicate zen ding met beleid en beginselvast heid beide ten uitvoer zal kunnen brengen. Er hangt zoo ontzaglijk veel van af voor de toekomst van 't Koninkrijk! oooooooooeoooooooooeoo Misplaatste reclame yAN verschillenden kant bereik- ten ons protesten tegen het feit, dat op de Dienstregeling der Nederlandsche Spoorwegen een opvallende reclame van ,,De Waarheid" staat afgedrukt. We kunnen die protesten volkomen be amen. „De Waarheid" is niet zoo maar een ontspanningsblad, doch de exponent van een extremis tische en in veler oogen anti-na tionale partij. Hoe nu kan een semi-overheidsinstelling ertoe meewerken, om aan de propagan da voor die partij steun te ver- leenen, om den koopers van de onmisbare reisgids zulk een re clame in de hand te duwen? Men duchte ook de consequenties! Straks wordt het vouwblad nog een aanplakbord voor politieke partijen, een tournooiveld voor de verkiezingsstrijders. Wat men den ,een toestaat, kan men den ander niet weigeren. Die reclame is daar volkomen misplaatst! OOOOO00OOCXDOOOOGOGOOOG Min. van Schaik „Op de Brug' iïk"j WIJ HEBBEN THANS 30 000 MOTORRIJWIELEN, 37 000 VRACHTWAGENS. 1000 AUTOBUSSEN EN 50 000 PERSONENWAGENS TJET VRAAGSTUK der motor- voertuigen, Vrijdagavond voor de radio besprekend, deelde min. v. Schaik mede, dat het tydstip van verdwijning van het „Regeerings- directoriaat motorvoertuigen" voor de deur staat en dat de werkzaam heden spoedig door de ambtelyke instellingen kunnen worden over genomen. De minister zeide bewon dering voor het door het R.D.M. gepresteerde, te hebben. De minister gaf eenige cijfers over den toestand van het wagen park. De situatie t.a.v. de motorrijwie len en vrachtwagens noemde hij vrij bevredigend. Waren er in 1939 circa 65.000 mo torrijwielen op den weg. thans zijn er weer ca. 30.000 in bedrijf, terwijl Zuiveren is een moeilijke taak TVE TWEEDE KAMER vergader- de Vrijdag opnieuw. De minis ters Schermerhorn en Kolfschoten beantwoordden de leden, waarby ze enkele opmerkingen van de rede voeringen in eerste instantie ver duidelijkten. De moties-Joekes en Donker werden afgewezen, zelfs in termen, die aan het rammelen met de portefeuilles deden denken. Doch bij nadere toelichting bleek het niet zoo zwaar bedoeld te zijn. De moties werden trouwens met 1749. resp. 2449 stemmen ver worpen. Voor stemden slechts de V.D., A.R., C.D.U., 1 Lib. en voor wat de laatste motie betreft eenige leden van de SDAP. Hoofdstuk 20 der regeeringsnota de zuivering opende een nieuwe gelegenheid tot discussie. Het verschil in strafmaat, welke toegepast wordt, werd door den heer Rooskes (A.R.l gehekeld. De heer Heertjens (C.H.) achtte zui vering der studenten noodig, de heer Wendelaar vond. dat het Ned. volk zich tijdens de bezetting niet slap heeft gedragen. Laat men by de zuivering één lijn volgen! Als men de uit 194# stammende lijst van het eerecomité voor Winterhulp ziet, bemerkt men daarop de na men van alle Commissarissen van Je Koningin, van verschillende burgemeester en verschillende le den van de beide Kamers der Sta ten Generaal. Spreker wilde daar mee maar illustreeren, hoe sterk de verzetsgeest in de bezettingsjaren is ontwikkeld Het is, volgens spr. van belang, bij de ambtenaren-zui vering ook aandacht te schenken aan de gedachtensfeer, die de oud- minister-president De Geer en de heer Frederiks voor en tydens den oorlog by het hoogere ambtenaren corps hebben gekweekt. Een zuive ringssysteem, dat iemand als den Commissaris in Friesland ten val brengt, veroordeelt zichzelf, meent spr. Ook de studentenverklaring achtte hij zoo slecht niet. Extra schoenreparatie- materiaal. Voos 1 oooooo de rantsoenbonnen „artikel AA" voor schoenreparatie komen niet alle bedrijven en instellingen in aanmerking, doch uitsluitend eenige zeer belangrijke openbare diensten, welke tot dusverre reeds op andere wijze door bovengenoemd rijksbureau van extra schoenreparatiemateriaal werden voorzien. Alleen diensten, welke reeds extra schoenreparatiema teriaal ontvingen zullen in den ver volge rantsoenbonnen ontvangen. An dere diensten kunnen geen aanvragen indienen. OOOOOO BYRNES MJOLOTOFF „Hoop je over twee weken even gezond in Lomden te zien". „Over twee wekenik te moe ben om te komen". ben bang, dat ik dein er ca. 15.000 bedrijfsklaar worden gemaakt. Bedroeg het aantal vracht wagens in 1939 ongeveer 48.000, op het oogenblik zijn er 37.000 in be drijf, hetgeen te danken is aan den belangrijken import. De situatie voor de toekomst is echter nog niet bevredigend. Im mers bij meerdere industrieele ac tiviteit zullen er meer wagens noo dig zijn en bovendien voldoen de ingevoerde wagens niet alle aan de voor ons land te stellen eischen. Wat het aantal autobus sen aangaat, dit bedroeg in 1939 ongeveer 4500, tegen ^000 thans. Dit is te winig, daarom zijn 1000 vracht auto's min of meer voor personen vervoer ingericht. rpragïseh staat het met het aan tal personenwagens Hiervan waren er in 1939 onge veer 100.000 in gebruik. Thans is dat aantal ten hoogste 50.000, dus minder dan de helft van wat er voor den oorlog was. Men moet zich daarby echter re- aliseeren, dat een zeer groot ge deelte van deze 50.000 wagens vol gens de normen, die voor den oor log werden aangelegd, reeds nang bij den slooper had moeten zijn. Een verbetering in dezen hoogst onbevredigenden toestand kan op korten termijn niet in het vooruit zicht gesteld worden. Het inkoopprogram voor dit jaar zal, zooals het zich thans laat aanzien, niet veel meer dan 10.000 nieuwe wagens opleveren. Het zal dan ook meer dan ooit noo dig blijven maatregelen te ne men om te zorgen, dat de weinige wagens, die er zijn, uitsluitend ge bruikt worden voor voorziening in de meest dringende b.ehoeften en het is volkomen uitgesloten, dat voor doel einden, die ook maar even onder het niveau van het allernoodzakelijkste liggen, wagens ter beschikking kun nen worden gesteld. Er is een rang orde van prioriteit opgemaakt, waar bij de voorziening van de noodgebie- den, de medische verzorging en de allernoodzakelijkste overheidsbe moeiing bovenaan staan. Dit priori teitenstelsel wordt niet alleen toege past voor de distributie van de wei nige door invoer ter beschikking ko mende auto's, maar zal ook dienst doen ter beoordeeling van de nood zakelijkheid van de rijvergunningen, die in een vroeger stadium zijn af gegeven. Hoe pijnlijk de operatie ook is, liet zal toch noodig zijn, dat in ver schillende gevallen waarin wagens rijden, voor niet uiterst dringende behoeften, deze gevorderd worden teneinde ze toe te wijzen voor ge vallen van dringender noodzake lijkheid. Sprekende over de voorziening van motorvoertuigen voor de medici wees de minister er op, dat de laatste maanden circa 1000 motorvoertuigen en motorrijwielen voor de medische verzorging werden gereserveerd en dat reeds In Nov. 5800 rijvergunnin gen voor auto's en motorrijwielen voor dit doel waren verleend. Welke individueele arts voor toewijzing in aanmerking komt, wordt uitsluitend uitgemaakt door de inspectie van de Volksgezondheid. AP 18 Januari zal een nieuwe bon voor 100 gram koffie worden aangewezen. Op Febr. wordt wederom een rantsoen van 50 gram thee beschikbaar gesteld. Het melkrantsoen. jyïen hoopt, dat medio Januari 'n belangrijke hoeveelheid blik. jes-melk en/of poeder zal aanko men, in welk geval het rantsoen gestandaardiseerde melk, zooals het thans is, zal kunnen worden ge handhaafd. Het zou met den in voer al heel erg moeten meeloopen, wil een herstel van het rantsoen, zooals dat voor de laatste verlaging- was, nog dezen winter mogelijk zijn. Definitief kan verbetering pas in het voorjaar worden verwacht. Heden zon onder 16.52 u„ maan onder 2.33 u„ Zondag zon op 8.43 u., en onder 16.54 u.maan op 13.26 u., en onder 3.57 u. Maandag zon op 8.42 n. en maan op 13.58 u. Weersverwachting; Wisselende bewolking, plaatselijk enkele buien, eenige daling van tem peratuur. Geleidelijk verder af nemende W. wind.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1946 | | pagina 1