OH NEERLANDS TOEKOMST
- Hukt
NGEN
Te Semarang en Soerabaja
sprak de artillerie
Vergoedii.g van molesischade
ichten
USJE
REISS
BERD'*
rgen,
erneuzen
ne
HET WAS
NIET ALLES GOUD
WAT ER BLONK
Staatsloterij blijft
Op Soembawa werd de driekleur geheschen
Op basis van het kostenpeil
van 1940 of van 1945.
Strijdvraag bij de verkiezingen
DE DRIE WILLEN
PERZIË BESTUDEEREN
445—..
amen; voorgelczin
jgt van de ..Safe"
ent lig' De schurk
o gelukkig dat hij
419-0
eker naar
ubllsk".
ïangesloten
beste kwaliteit
naar de
THANDEL
5MEETS
van Gent
EL TEL. 99.
.van? 5 en 8 uur.
JAN. cm 5 en 8 u.
medewerking van
op te dragen aan
i veTZit tegen d:n
ft. opgewekt. Dc.zs
id eer Vereen'gce
h? s'rückra'eh'.en
had. Want cok zij,
tvk-blsuw strec.°n,
s na-m hoog «-
nu w-eer is. Vrtl
is gew-est: Or>-
ir: He* Koninklijk
het Bijwerk <"ti
n. 410-O
Ie ran» f 0 r0.
- v-n nr->dz?kr"fk
■derl. Volksherstel,
•r terwijl U wacht
n^RUNnsrHE
ON A At, S0CIA-
KNNIE".
rn, Instructies en
ie Hm. Kardinaal
ITBAND, 320 PA-
p. post uitgevoerd
—XFLFF. 18?
IVTESBl'REAtl
NUARI 1948 MET
AN ALLE BOKK-
:n)
69»-«
LTEUR
en. hypohteken *0
Tei. 235 KW
voor U om oj
i van roerende
hypothecaire gel.-
nderDen. boerae-
>uwen. Uw mor
li|ve'-<t komen
to' het geven i'?
i. Door mijn
l-.ltn ge-'arandeei'
e balooning.
rtVEEDE JAARGANG No. 358
neze courant wordt op last van t Militair Gezag
cedrukt OP de pelsen v. h. Dagblad van Noord-
Brabant en zeeland. Ultg. „Stichting De Stem"
Directeur: 3. A. H. M. van Schtjndel; Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red W. Groffen, Middelburg Rayonrad
Zeeuwsche Eilanden N. J. Karhof, Goes
Voor God, Kon ngin en VaderUnd
MAANDAG 7 JANUARI 1946
Commissie van ToezichtC J. van Hoote-
gem A. E. Langenhorst Mr. Dr. A. J.
J. M. MesMl'. H. B L. de Rechter
Bur. Weststngel 75, Goes: Dubbele Poort 8, Hulst
Verschijnt eiken werkdag. Abonn.prijs bij voor
uitbet.: 3.38 per kwart., p post 4.10, p. week
(bij nlet-postbestelllng) 0.26. Losse nos. 6 cent
De positie van het Koninkrijk m Europa
Besliste en concrete
denkbeelden noodig
ALS WE SPREKEN over Neer-
lands Toekomst, dan denken
we nu op de eerste plaats aan
Indonesië. Hoe zal de gestalte van
het nieuwe Koninkrijk worden?
Hoe zullen we erin slagen de drie
RÜksdeelen in een hecht en toch
soepel verband bijeen te houden op
den grondslag van de nieuwe denk
beelden en verhoudingen? Deze
vragen kwellen ons in hun groote
actualiteit op het oogenblik het
sterkst. Doch Neerlands Toekomst
hangt niet minder af van de plaats,
welke wli in West Europa en de ge
stalte, welke West-Europa in het
Europeesche geheel zal verkrijgen
Het is een verderreikend vraagstuk
dan dat van de annexatie in enge-
ren zin. Men kan het er zelfs min of
meer los van beschouwen.
"\VTe hebben al eens het een en an
der ontleend aan een brochure
van Marnix en een andere van dr.
P. van der Kooy, waarin 'e oplos
sing aldus gezien werd. dat aan
ons. eventueel gezamenlijk met
België door de Vereenigde Volke
ren een mandaat zou worden ver
leend over een ongeveer tot de Elbe
reikende invloedsfeer. Dit houdt
dus in het stuk breken van het
Duitschland van Bismarck. Daar
binnen kan nog altijd de mogelijk
heid van een schadeloosstelling
door annexatie geplaatst worden.
Het bestudeeren van het vraag
stuk „Neerlands Toekomst" in dit
grootsche aspect werd reeds gedu
rende den bezettingstijd ter hand
genomen door een klein comité, dat
thans uit de volgende personen be
staat: Ir. S. J. van Embden. Prof
Dr. G C. Kloeke, Dr. P. v. d. Kooy.
Jhr.^'Ir. C. M. O. van Nispen tot
Sevenaer en Max van Poll. Daar
naast vormde zich een aanbeve-
lingscomité, waarin zoowel perso-
nen van „links" ab van „rechts"
zitting hebben. We noemen Anton
van Duinkerken, Dr. Bakker Schut
Prof. Granpré Molière, Prol
Grondijs Mr. Kropman. Prof.
Pompe, Prof. Romein en Luit. Gen.
Baron van Voorst tot Voorst.
Het is hier ook geen kwestie van
„links" of „rechts", van beginsel-
of partijscheiding. Ieder moet be
grijpen, dat de oude tijd met de
bizondere positie van Nederland in
de delta van groote rivieren, met de
handelsvensters naar den Oceaan
en de belangrijke economische
wisselwerking met de Oostelijk ge
legen gebieden niet onveranderd
weerkeert.
We zijn opgenomen in den stroom
der wereldgeschiedenis en we moe
ten bedacht zijn op het uitbouwen
van een nieuwe positie in econo
misch, in strategisch, in Internatio-
naal-rechteijjk opzicht.
Dit alles rechtvaardigt geen be
vrediging van landhonger in den
ouden stijl: Pik in, wat je graag
hebt. Doch de geschiedenis heeft
het probleem „Duitschland" nu
dwingend aan de orde gesteld. Dit
maal mag geen half werk verricht
worden met de kans, dat de Teu-
toonsche heerschzucht een nieuwe
kans zou krijgen. De Duitsche een
heid onder Pruisische hegemonie is
een onding en een verwoestend ge
vaar gebleken. De studie van het
Genootschap Neerlands Toekomst
hebben reeds voorloopig tot de uit
komst geleid, dat de Noord West
Duitschers voldoende met ons ver
want zijn om onze leiding te kun
nen aanvaarden, beter dan de
Pruisische. De bekende Leldsche
taalgeleerde Professor Kloeke heeft
dit bijvoorbeeld op taalkundig-cul
tureel gebied in een brochure zeer
overtuigend vastgelegd.
We gelooven, dat de studie en het
werken van dit Genootschap
zeer sterk de aandacht dient te
trekken. In dit jaar 1946 zullen
vermoedelijk ook de groote beslis
singen omtrent de toekomst van
Duitschland vallen. Frankrijk laat
in dezen al zeer beslist zijn stem
hooren.
Waarom klinkt van Den Haag uit
nog slechts een weifelend en aar
zelend geluid? Waarom stelt men
zich daar niet onvervaard en on
vermoeid achter besliste en con
crete gedachten?
Als we thans kansen verzuimen,
zijn we ze voor onafzienbaren tijd
verloren. Niet alleen de toekomst
van het Koninkrijk In Azië, maar
ook die van het Koninkrijk in
Europa staat op het spell
Regionale Omroep-Zuid
Zeeland zorgt ook voor
West-Brabant
t\e regionale omroep, welke ten
deele tot stand Is gekomen en
ten deele in wording is, zal vier
zones omvatten, te weten het
Noorden, met de provincies Gronin
gen, Friesland en Drente; het Oos
ten met Overijssel en den Gelder-
schen Achterhoek, het Zuiden met
Limburg en Oost-Brabant en ten
slotte Zeeland met Zeeland en W.
Brabant. In deze zones zullen kleine
zwakke zenders gebouwd worden
Deze regionale omroepen hebben
tot taak folklore en cultuur van de
streek meer bekend te maken.
TN BEZETTINGSTIJD werden
8*5.000 radiotoestellen ingele
verd. Hiervan gingen er plm.
300.000 naar Duitschland, 83.800
konden geïdentificeerd en aan de
eigenaren teruggegeven worden,
terwijl nog 6141 „onbekende" toe
stellen werden opgespoord en te
ruggegeven. De rest is als schroot
aan een achttal groothandelaren
verkocht. Dit materiaal was on
herkenbaar. Ho- weinig het her
kenbare soms op prijs werd ge
steld, valt af te leiden, dat in Am
sterdam 2000 van de 9000 radio
liefhebbers, die bericht ontvingen,
dat hun toestel op hen stond te
wachten, verstek liet gaan. Het
was voor de Duitschers, die op
goede „spullen"aasden, dus niet
alles goud wat er blonk.
lllllilltllllllllllllllilM
Oe „Oran/o"
te Southampton
DE Oranje is Zaterdagochtend te
Southampton aangekomen met
1271 Ned. geëvacueerden uit Indië,
waarvan de helft zieken. Zij zullen
in twee groepen van Engeland naar
ons land reizen. Tijdens de reis van
Indië naar Engeland zijn 14 zieken
overleden, o.w. Pater van Puyk uit
Dongen.
Zaterdagmiddag kwamen met de
Atlantis 700 repatrieerenden in Am.
sterdam aan. Vierhonderd hunner
waren ziek.
Min. Lieftinck principieel
tegenstander.
"jyriNISTER Lieftinck wil wel een
goed gecontroleerde Staats
loterij handhaven, maar aangezien
hij liet loterijspel principieel af
keurt, wil hij niet dat zoodanig spel
wordt aangemoedigd. Winstbejag
mag z.i. voor den Staat niet op den
voorgrond staan.
/^HINA heeft officieel de onaf-
hankelijkheid van Buiten-Mon.
golië erkend.
In Sjarirs „kabinet" hadden portefeuille
wisselingen en aanvullingen plaats.
13 Bataljons Ned.
troepen op Java
V'AN JAVA kwamen berichten
binnen, die er op wijzen, dat
het daar vrij rustig is, zij het
dan ook, dat Britsche artillerie
te land en een mijnenveger uit
zee Vrijdag een dreiging voor Se
marang uit het Oosten hebben
opgeruimd.
Ten Zuiden van de stad wierp de
RAF 20.000 pamfletten uit boven 'n
gebied van 75 vierkante KM, waar
in met vergeldingsmaatregelen ge
dreigd werd voor het beschieten van
het vliegveld, dat al dagen lang on
der Indonesisch vuur lag.
Ook bij Soerabaja werd een In
donesische aanval middels artil
lerievuur afgeslagen.
In Batavia blijken nu 704 men-
schen, hoofdzakelijk Indonesiërs,
gearresteerd te zijn, verdacht van
ontvoering, plundering en meer van
dergelijke fraaiigheid.
Op Soembawa werd de Ned. drie
kleur gcheschen en juichte de be
volking de Ned. autorietiten toe.
De Nica werd er geïnstalleerd.
Op Banka had een technisch-eco.
nomische missie een bespreking
met de Japanners, die alle ge-
wenschte inlichtingen over de tin
mijnen verstrekten.
\ran het politieke front kwam T
bericht, dat Sjarifoedin is
afgetreden als „minister van
voorlichting" en zal worden be
noemd tot hoofd van de T K.R.
De repnblikeinsche radio-omroep
heeft meegedeeld, dat Mohamet
Nasir nu „minister van vooriich-
Men schrijft ons van deskundige
7ijde:
TTET FEIT dat het Rijk alleen mo-
lestschade wenscht te vergoeden
op basis van de prijzen van 1940 wekt
alleszins gerechtvaardigde reacties,
aangezien deze basis voor zeer velen
den ondergang, althans een kommer
vol bestaan beteekent.
Weliswaar kon men zich tegen mo-
lestschade verzekeren en hebben ve
len dit ook gedaan, maar afgezien van
de vraag of de Molestmaatschappijen
in staat zullen zijn, uit de ontvan
gen voorschotheffingen en naheffin-
gen, het verschil bij te betalen, is er
toch heel wat te zeggen voor de the
sis, dat het herstel van de directe en
Indirecte oorlogsschade een zaak, ja
een plicht is voor de gemeenschap, en
kan men achteraf gerust vaststellen,
dat een Staatsmolestverzekerlng, even
tueel met inschakeling van de Ver
zekeringsbranche, zooals dat o.a. is
geschied voor gevorderde schepen
(Gratis Staatscasco en Staatscasco-
molestverzekerlng met geringe kos
ten voor gegadigden) geboden was, in
plaats van de als paddestoelen ver
rijzende Molest-Mijen, wier groei
trouwens beperking uitlokte en
staatscontrole noodig maakte.
Dit sluit niet in, dat de erkende
ronnpn 'ri Verre Oosten z^jn de processen tegen oorlogsmisdadigers be-
fcrerh?" n,i Mani"a de M«)U»PU« en stond de Jap. (reneraat YamashUa
Hik u? wegens gepleegde misdaden, waarvoor hU verantwoorde-
«AAiK werd geacht, ter dood veroordeeld.
Molestmaatschappijen niet alles zou
den doen om aan hunne verplichtin
gen te voldoen. Integendeel, men kan
gerust toegeven, dat zij alles doen wat
gedaan kan worden om de regeling
der schadegevallen zoo vlot en cou
lant mogelijk te doen verloopen en
toch van meening zijn, dat ontzettend
veel dubbel werk wordt gedaan, om
dat verzekerden het met de schade-
enquête-commissies èn met de maat
schappij moeten opnemen.
Met een enkele instantie brengt re
geling al meer dan genoeg arbeid en
zal deze een heelen tijd vergen.
/^inwrikbaar vasthoudend aan het
feit, dat herstel nu eenmaal moet
geschieden in dezen tijd op basis van
het thans geldende 'oonpeil en van
de kosten van de benoodigde mate
rialen, welke oelden zooveel hooger
liggen dan in 1940, zou het toch wel
eenige overweging verdienen, op zeer
korten termijn na te gaan, of de Staat
niet zou kunnen overgaan tot het
overnemen van de verplichtingen van
de diverse Molestmaatschappijen, resp.
deze verplichtingen te garandeeren
voor zoover dit betreft het verschil
tusschen de basiswaarde van 1940 en
die van heden en daarnaast de ver
zekering zou uitbreiden tot alle niet-
verzekerde schadegevallen, onder be
ding van aftrek van de normale voor
schotheffingen en naheffingen door
deze maatschappijen geïncasseerd,
welke penningen van de uit te kee-
ren schadevergoeding kunnen wor
den ingehouden.
Van de diensten der maatschappijen
kan door den Staat hiervoor gebruik
worden gemaakt.
Een bezwaar is, dat niet alle ver
zekerden de volle vervangingswaar
de hebben verzekerd en dat de Mijen
dus ook nooit meer zouden uitkeeren
dan ten hoogste de verzekerde som
men. Dit kan echter worden onder
vangen door een naheffing, zoodra de
werkelijke schade op basis van heden
is vastgesteld, voor diegenen die daar
voor in de termen vallen.
Er zullen ook gevallen zijn, waar
in vezekerden zich te hoog hebben ge
dekt, hoewel het ook voor dezen zeer
moeilijk zal geweest zijn te bereke
nen, wat t.z.t. de kosten van herstel
zouden zign. Wij gelooven niet dat
van deze zijde groote bezwaren zullen
komen, de wetenschap dat zij vol
doende voorzorgen hadden getroffen,
zal hen een eventueel verschil ln
verband met de gevorderde heffin
gen helpen dragen en in een enkel
geval kan ook hier correctie worden
gebracht, mits goede trouw bewezen
wordt.
Een ander bezwaar is, dat niet alle
Molestmijen dezelfde heffingen heb
ben bedongen, maar ook dit zou te
ondervangen zijn, door bepaling van
de gemiddelde heffingen met vrijheid
van eventueele naheffing te verreke
nen bij de schaderegeling. Men heeft
in Assurantiekringen wel voor heeter
vuren gestaan. De vraag is klemmen
der hoeveel schadegevallen reeds ge
heel zijn geregeld. Waarschijnlijk kan
men die echter laten rusten, herzie
ning zal denkelijk ln de meeste geval
len niet eens noodig zijn, behalve
voor bv. Rotterdam (1940 o.a.).
rpe verwachten is, dat degenen, die
-*• schade hebben geloopen, actie
zullen blijven voeren voor vergoeding
van alle kosten en dat deze actie een
groote rol kan spelen b(j de komende
verkiezingen en het ls niet denkbeel
dig, dat zij een goede kans maakt in
een nieuw parlement.
Men moet het daarop niet laten
aankomen. Wij kunnen ons deze
strijdvraag niet veroorloven met alle
verbittering die zij meebrengt. Wij
spreken dan nog niet van het uitstel,
tot het nieuwe parlement deze zaak
zou kunnen onder den loupe nemen
en alles wat geregeld is op losse
schroeven zou zetten.
De vraag is of het billijk is of niet,
dat de Gemeenschap in haar geheel
moet zorgen voor hen die getroffen
zijn, ongeacht of zij zichzelf al of
niet zelf kunnen redden, omdat zij
voor de Gemeenschap geofferd heb
ben. Is vergoeding gewenscht, dan
moet zij niet gebonden zijn aan het
peil van 1940, waarmede niemand
meer rekening houdt en kan houdon,
maar aan het peil op het moment
van herstel en dient de Staat de
daaruit voortspruitende lasten over
allen te verdeelen.
ting" is geworden. Soekarno, Hat-
ta en Sjarifoedin hebben Djok
jakarta als hoofdkwartier geko
zen.
Sjarir heeft zijn „kabinet" uitge
breid door de benoeming van den
vroegeren „minister" zonder porte,
feille Rasjidi tot „minister" voor
religieuse zaken, en Soepeno tot
staatssecretaris voor de „Pemoe-
da" jeugdbeweging.
Soekarno „president" van de In
donesische „republiek" heeft tij
dens een radiorede, welke hy in zijn
nieuwe hoofdkwartier heeft gehou
den, opnieuw een beroep gedaan op
de democratische mogendheden
voor de erkenning van zijn „repu
bliek".
De verhuizing van het eerstge
noemde drietal naar het centrum
van verzet heeft natuurlijk stof ge
leverd voor heel wat veronderstel
lingen. Pessimisten zien er heel wat
mogelykheden in voor komende
moeilijkheden, evenwichtiger lieden
verwachten echter, dat Sjarifoedin
spoedig naar Batavia zal terugkee-
ren met een volledig uitgewerkt
plan voor de evacuatie van ge-
interneerden en Japanners uit
Midden-Java T.a.v. dit onderwerp
maakte de New York Times mel
ding van een „bizar evacuatie
schema". De Jappen zullen trach
ten 900 vroegere geïnterneerden en
krijgsgevangenen en 1400 van hun
eigen landgenooten uit Cheiïbon te
evacueeren. Van het succes van dit
experiment zullen soortgelijke
schema's voor Djokjakarta en Soe
rabaja afhankelijk worden gesteld.
Inmiddels kwam reeds een enkele
republikeinsche reactie op de radio
rede van dr. van Mook, die heden
of morgen naar Indië zou vertrek
ken en op de terugreis eenige da
gen in Cairo wil blijven. Zij beperk
te zich to dezen zin: „De toon was
sympathiek, maar wij tasten nog
steeds in het duister voor wat be
treft de werkelijke plannen, die hij
meebrengt."
TYe ontslagaanvrage van gen. van
Oyen is te Batavia inmiddels
bevestigd. De generaal heeft nog
verklaard, dat Java zonder Ned.
gezag binnen een jaar weer in den
zelfden primitieven staat zal terug
gevallen zijn, als 200 jaar geleden.
En zijn thans 13 bataljons Neder!,
troepen op Java geland en nog een
aantal wachten slechts om aan land
te gaan. Gen. v. Oyen meent, dat
de moeilijkheden zeker binnen een
jaar voorbij zullen zijn.
Ook de chef staf gen. Uhl heeft
pensioen gevraagd. Er worden nog
meer ontslagaanvragen verwacht.
Intuaaohan hanaelt da
Ponnacha regaertny
I XE ambassadeurs van de V.S. en
Gr. BrPtannië hebben de Per
zische regeering voorgesteld een
Engelsch - Russisch Amerikaan-
sche commissie te aanvaarden, ter
bestudeering van den toestand in
Perzië en in het bijzonder van dien
in Azerbeidsjan,
De regeering heeft er nog niet op
geantwoord. Zij wil onmiddellijk
overgaan tot het houden van ver
kiezingen voor de algemeene en
provinciale raden, zonder met de
bestaande buitenlandsche pressie
rekening te houden. Zij heeft daar
mee den strijd aangebonden tegen
de actie in Azerbeidsjan. In den
boezem der regeermg schijnt ech
ter geen eensgezindheid te heer-
schen. De ministers van Verkeer en
PTT zijn althans afgetreden.
TAINSDAG AVOND te 8 uur
zal de directeur van het
rijksbureau voor aardoliepro
ducten over Hilversum I spre
ken over den aanvoer van ben
zine en andere petroleum-
producten.
T EVER uw melkbonnen niet meer
voor een heele week tegelijk bij
uw melksiyter in, luidt de jongste
raad. De melkslijters hebben weer
werkvoorraad. Steeds moet men de
aflevering verlangen van de totaal
hoeveelheid, waarop de bonnen
recht geven.