OH NEERLANDS TOEKOMST - Hukt NGEN Te Semarang en Soerabaja sprak de artillerie Vergoedii.g van molesischade ichten USJE REISS BERD'* rgen, erneuzen ne HET WAS NIET ALLES GOUD WAT ER BLONK Staatsloterij blijft Op Soembawa werd de driekleur geheschen Op basis van het kostenpeil van 1940 of van 1945. Strijdvraag bij de verkiezingen DE DRIE WILLEN PERZIË BESTUDEEREN 445—.. amen; voorgelczin jgt van de ..Safe" ent lig' De schurk o gelukkig dat hij 419-0 eker naar ubllsk". ïangesloten beste kwaliteit naar de THANDEL 5MEETS van Gent EL TEL. 99. .van? 5 en 8 uur. JAN. cm 5 en 8 u. medewerking van op te dragen aan i veTZit tegen d:n ft. opgewekt. Dc.zs id eer Vereen'gce h? s'rückra'eh'.en had. Want cok zij, tvk-blsuw strec.°n, s na-m hoog «- nu w-eer is. Vrtl is gew-est: Or>- ir: He* Koninklijk het Bijwerk <"ti n. 410-O Ie ran» f 0 r0. - v-n nr->dz?kr"fk ■derl. Volksherstel, •r terwijl U wacht n^RUNnsrHE ON A At, S0CIA- KNNIE". rn, Instructies en ie Hm. Kardinaal ITBAND, 320 PA- p. post uitgevoerd —XFLFF. 18? IVTESBl'REAtl NUARI 1948 MET AN ALLE BOKK- :n) 69»-« LTEUR en. hypohteken *0 Tei. 235 KW voor U om oj i van roerende hypothecaire gel.- nderDen. boerae- >uwen. Uw mor li|ve'-<t komen to' het geven i'? i. Door mijn l-.ltn ge-'arandeei' e balooning. rtVEEDE JAARGANG No. 358 neze courant wordt op last van t Militair Gezag cedrukt OP de pelsen v. h. Dagblad van Noord- Brabant en zeeland. Ultg. „Stichting De Stem" Directeur: 3. A. H. M. van Schtjndel; Hoofd redacteur: J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch red W. Groffen, Middelburg Rayonrad Zeeuwsche Eilanden N. J. Karhof, Goes Voor God, Kon ngin en VaderUnd MAANDAG 7 JANUARI 1946 Commissie van ToezichtC J. van Hoote- gem A. E. Langenhorst Mr. Dr. A. J. J. M. MesMl'. H. B L. de Rechter Bur. Weststngel 75, Goes: Dubbele Poort 8, Hulst Verschijnt eiken werkdag. Abonn.prijs bij voor uitbet.: 3.38 per kwart., p post 4.10, p. week (bij nlet-postbestelllng) 0.26. Losse nos. 6 cent De positie van het Koninkrijk m Europa Besliste en concrete denkbeelden noodig ALS WE SPREKEN over Neer- lands Toekomst, dan denken we nu op de eerste plaats aan Indonesië. Hoe zal de gestalte van het nieuwe Koninkrijk worden? Hoe zullen we erin slagen de drie RÜksdeelen in een hecht en toch soepel verband bijeen te houden op den grondslag van de nieuwe denk beelden en verhoudingen? Deze vragen kwellen ons in hun groote actualiteit op het oogenblik het sterkst. Doch Neerlands Toekomst hangt niet minder af van de plaats, welke wli in West Europa en de ge stalte, welke West-Europa in het Europeesche geheel zal verkrijgen Het is een verderreikend vraagstuk dan dat van de annexatie in enge- ren zin. Men kan het er zelfs min of meer los van beschouwen. "\VTe hebben al eens het een en an der ontleend aan een brochure van Marnix en een andere van dr. P. van der Kooy, waarin 'e oplos sing aldus gezien werd. dat aan ons. eventueel gezamenlijk met België door de Vereenigde Volke ren een mandaat zou worden ver leend over een ongeveer tot de Elbe reikende invloedsfeer. Dit houdt dus in het stuk breken van het Duitschland van Bismarck. Daar binnen kan nog altijd de mogelijk heid van een schadeloosstelling door annexatie geplaatst worden. Het bestudeeren van het vraag stuk „Neerlands Toekomst" in dit grootsche aspect werd reeds gedu rende den bezettingstijd ter hand genomen door een klein comité, dat thans uit de volgende personen be staat: Ir. S. J. van Embden. Prof Dr. G C. Kloeke, Dr. P. v. d. Kooy. Jhr.^'Ir. C. M. O. van Nispen tot Sevenaer en Max van Poll. Daar naast vormde zich een aanbeve- lingscomité, waarin zoowel perso- nen van „links" ab van „rechts" zitting hebben. We noemen Anton van Duinkerken, Dr. Bakker Schut Prof. Granpré Molière, Prol Grondijs Mr. Kropman. Prof. Pompe, Prof. Romein en Luit. Gen. Baron van Voorst tot Voorst. Het is hier ook geen kwestie van „links" of „rechts", van beginsel- of partijscheiding. Ieder moet be grijpen, dat de oude tijd met de bizondere positie van Nederland in de delta van groote rivieren, met de handelsvensters naar den Oceaan en de belangrijke economische wisselwerking met de Oostelijk ge legen gebieden niet onveranderd weerkeert. We zijn opgenomen in den stroom der wereldgeschiedenis en we moe ten bedacht zijn op het uitbouwen van een nieuwe positie in econo misch, in strategisch, in Internatio- naal-rechteijjk opzicht. Dit alles rechtvaardigt geen be vrediging van landhonger in den ouden stijl: Pik in, wat je graag hebt. Doch de geschiedenis heeft het probleem „Duitschland" nu dwingend aan de orde gesteld. Dit maal mag geen half werk verricht worden met de kans, dat de Teu- toonsche heerschzucht een nieuwe kans zou krijgen. De Duitsche een heid onder Pruisische hegemonie is een onding en een verwoestend ge vaar gebleken. De studie van het Genootschap Neerlands Toekomst hebben reeds voorloopig tot de uit komst geleid, dat de Noord West Duitschers voldoende met ons ver want zijn om onze leiding te kun nen aanvaarden, beter dan de Pruisische. De bekende Leldsche taalgeleerde Professor Kloeke heeft dit bijvoorbeeld op taalkundig-cul tureel gebied in een brochure zeer overtuigend vastgelegd. We gelooven, dat de studie en het werken van dit Genootschap zeer sterk de aandacht dient te trekken. In dit jaar 1946 zullen vermoedelijk ook de groote beslis singen omtrent de toekomst van Duitschland vallen. Frankrijk laat in dezen al zeer beslist zijn stem hooren. Waarom klinkt van Den Haag uit nog slechts een weifelend en aar zelend geluid? Waarom stelt men zich daar niet onvervaard en on vermoeid achter besliste en con crete gedachten? Als we thans kansen verzuimen, zijn we ze voor onafzienbaren tijd verloren. Niet alleen de toekomst van het Koninkrijk In Azië, maar ook die van het Koninkrijk in Europa staat op het spell Regionale Omroep-Zuid Zeeland zorgt ook voor West-Brabant t\e regionale omroep, welke ten deele tot stand Is gekomen en ten deele in wording is, zal vier zones omvatten, te weten het Noorden, met de provincies Gronin gen, Friesland en Drente; het Oos ten met Overijssel en den Gelder- schen Achterhoek, het Zuiden met Limburg en Oost-Brabant en ten slotte Zeeland met Zeeland en W. Brabant. In deze zones zullen kleine zwakke zenders gebouwd worden Deze regionale omroepen hebben tot taak folklore en cultuur van de streek meer bekend te maken. TN BEZETTINGSTIJD werden 8*5.000 radiotoestellen ingele verd. Hiervan gingen er plm. 300.000 naar Duitschland, 83.800 konden geïdentificeerd en aan de eigenaren teruggegeven worden, terwijl nog 6141 „onbekende" toe stellen werden opgespoord en te ruggegeven. De rest is als schroot aan een achttal groothandelaren verkocht. Dit materiaal was on herkenbaar. Ho- weinig het her kenbare soms op prijs werd ge steld, valt af te leiden, dat in Am sterdam 2000 van de 9000 radio liefhebbers, die bericht ontvingen, dat hun toestel op hen stond te wachten, verstek liet gaan. Het was voor de Duitschers, die op goede „spullen"aasden, dus niet alles goud wat er blonk. lllllilltllllllllllllllilM Oe „Oran/o" te Southampton DE Oranje is Zaterdagochtend te Southampton aangekomen met 1271 Ned. geëvacueerden uit Indië, waarvan de helft zieken. Zij zullen in twee groepen van Engeland naar ons land reizen. Tijdens de reis van Indië naar Engeland zijn 14 zieken overleden, o.w. Pater van Puyk uit Dongen. Zaterdagmiddag kwamen met de Atlantis 700 repatrieerenden in Am. sterdam aan. Vierhonderd hunner waren ziek. Min. Lieftinck principieel tegenstander. "jyriNISTER Lieftinck wil wel een goed gecontroleerde Staats loterij handhaven, maar aangezien hij liet loterijspel principieel af keurt, wil hij niet dat zoodanig spel wordt aangemoedigd. Winstbejag mag z.i. voor den Staat niet op den voorgrond staan. /^HINA heeft officieel de onaf- hankelijkheid van Buiten-Mon. golië erkend. In Sjarirs „kabinet" hadden portefeuille wisselingen en aanvullingen plaats. 13 Bataljons Ned. troepen op Java V'AN JAVA kwamen berichten binnen, die er op wijzen, dat het daar vrij rustig is, zij het dan ook, dat Britsche artillerie te land en een mijnenveger uit zee Vrijdag een dreiging voor Se marang uit het Oosten hebben opgeruimd. Ten Zuiden van de stad wierp de RAF 20.000 pamfletten uit boven 'n gebied van 75 vierkante KM, waar in met vergeldingsmaatregelen ge dreigd werd voor het beschieten van het vliegveld, dat al dagen lang on der Indonesisch vuur lag. Ook bij Soerabaja werd een In donesische aanval middels artil lerievuur afgeslagen. In Batavia blijken nu 704 men- schen, hoofdzakelijk Indonesiërs, gearresteerd te zijn, verdacht van ontvoering, plundering en meer van dergelijke fraaiigheid. Op Soembawa werd de Ned. drie kleur gcheschen en juichte de be volking de Ned. autorietiten toe. De Nica werd er geïnstalleerd. Op Banka had een technisch-eco. nomische missie een bespreking met de Japanners, die alle ge- wenschte inlichtingen over de tin mijnen verstrekten. \ran het politieke front kwam T bericht, dat Sjarifoedin is afgetreden als „minister van voorlichting" en zal worden be noemd tot hoofd van de T K.R. De repnblikeinsche radio-omroep heeft meegedeeld, dat Mohamet Nasir nu „minister van vooriich- Men schrijft ons van deskundige 7ijde: TTET FEIT dat het Rijk alleen mo- lestschade wenscht te vergoeden op basis van de prijzen van 1940 wekt alleszins gerechtvaardigde reacties, aangezien deze basis voor zeer velen den ondergang, althans een kommer vol bestaan beteekent. Weliswaar kon men zich tegen mo- lestschade verzekeren en hebben ve len dit ook gedaan, maar afgezien van de vraag of de Molestmaatschappijen in staat zullen zijn, uit de ontvan gen voorschotheffingen en naheffin- gen, het verschil bij te betalen, is er toch heel wat te zeggen voor de the sis, dat het herstel van de directe en Indirecte oorlogsschade een zaak, ja een plicht is voor de gemeenschap, en kan men achteraf gerust vaststellen, dat een Staatsmolestverzekerlng, even tueel met inschakeling van de Ver zekeringsbranche, zooals dat o.a. is geschied voor gevorderde schepen (Gratis Staatscasco en Staatscasco- molestverzekerlng met geringe kos ten voor gegadigden) geboden was, in plaats van de als paddestoelen ver rijzende Molest-Mijen, wier groei trouwens beperking uitlokte en staatscontrole noodig maakte. Dit sluit niet in, dat de erkende ronnpn 'ri Verre Oosten z^jn de processen tegen oorlogsmisdadigers be- fcrerh?" n,i Mani"a de M«)U»PU« en stond de Jap. (reneraat YamashUa Hik u? wegens gepleegde misdaden, waarvoor hU verantwoorde- «AAiK werd geacht, ter dood veroordeeld. Molestmaatschappijen niet alles zou den doen om aan hunne verplichtin gen te voldoen. Integendeel, men kan gerust toegeven, dat zij alles doen wat gedaan kan worden om de regeling der schadegevallen zoo vlot en cou lant mogelijk te doen verloopen en toch van meening zijn, dat ontzettend veel dubbel werk wordt gedaan, om dat verzekerden het met de schade- enquête-commissies èn met de maat schappij moeten opnemen. Met een enkele instantie brengt re geling al meer dan genoeg arbeid en zal deze een heelen tijd vergen. /^inwrikbaar vasthoudend aan het feit, dat herstel nu eenmaal moet geschieden in dezen tijd op basis van het thans geldende 'oonpeil en van de kosten van de benoodigde mate rialen, welke oelden zooveel hooger liggen dan in 1940, zou het toch wel eenige overweging verdienen, op zeer korten termijn na te gaan, of de Staat niet zou kunnen overgaan tot het overnemen van de verplichtingen van de diverse Molestmaatschappijen, resp. deze verplichtingen te garandeeren voor zoover dit betreft het verschil tusschen de basiswaarde van 1940 en die van heden en daarnaast de ver zekering zou uitbreiden tot alle niet- verzekerde schadegevallen, onder be ding van aftrek van de normale voor schotheffingen en naheffingen door deze maatschappijen geïncasseerd, welke penningen van de uit te kee- ren schadevergoeding kunnen wor den ingehouden. Van de diensten der maatschappijen kan door den Staat hiervoor gebruik worden gemaakt. Een bezwaar is, dat niet alle ver zekerden de volle vervangingswaar de hebben verzekerd en dat de Mijen dus ook nooit meer zouden uitkeeren dan ten hoogste de verzekerde som men. Dit kan echter worden onder vangen door een naheffing, zoodra de werkelijke schade op basis van heden is vastgesteld, voor diegenen die daar voor in de termen vallen. Er zullen ook gevallen zijn, waar in vezekerden zich te hoog hebben ge dekt, hoewel het ook voor dezen zeer moeilijk zal geweest zijn te bereke nen, wat t.z.t. de kosten van herstel zouden zign. Wij gelooven niet dat van deze zijde groote bezwaren zullen komen, de wetenschap dat zij vol doende voorzorgen hadden getroffen, zal hen een eventueel verschil ln verband met de gevorderde heffin gen helpen dragen en in een enkel geval kan ook hier correctie worden gebracht, mits goede trouw bewezen wordt. Een ander bezwaar is, dat niet alle Molestmijen dezelfde heffingen heb ben bedongen, maar ook dit zou te ondervangen zijn, door bepaling van de gemiddelde heffingen met vrijheid van eventueele naheffing te verreke nen bij de schaderegeling. Men heeft in Assurantiekringen wel voor heeter vuren gestaan. De vraag is klemmen der hoeveel schadegevallen reeds ge heel zijn geregeld. Waarschijnlijk kan men die echter laten rusten, herzie ning zal denkelijk ln de meeste geval len niet eens noodig zijn, behalve voor bv. Rotterdam (1940 o.a.). rpe verwachten is, dat degenen, die -*• schade hebben geloopen, actie zullen blijven voeren voor vergoeding van alle kosten en dat deze actie een groote rol kan spelen b(j de komende verkiezingen en het ls niet denkbeel dig, dat zij een goede kans maakt in een nieuw parlement. Men moet het daarop niet laten aankomen. Wij kunnen ons deze strijdvraag niet veroorloven met alle verbittering die zij meebrengt. Wij spreken dan nog niet van het uitstel, tot het nieuwe parlement deze zaak zou kunnen onder den loupe nemen en alles wat geregeld is op losse schroeven zou zetten. De vraag is of het billijk is of niet, dat de Gemeenschap in haar geheel moet zorgen voor hen die getroffen zijn, ongeacht of zij zichzelf al of niet zelf kunnen redden, omdat zij voor de Gemeenschap geofferd heb ben. Is vergoeding gewenscht, dan moet zij niet gebonden zijn aan het peil van 1940, waarmede niemand meer rekening houdt en kan houdon, maar aan het peil op het moment van herstel en dient de Staat de daaruit voortspruitende lasten over allen te verdeelen. ting" is geworden. Soekarno, Hat- ta en Sjarifoedin hebben Djok jakarta als hoofdkwartier geko zen. Sjarir heeft zijn „kabinet" uitge breid door de benoeming van den vroegeren „minister" zonder porte, feille Rasjidi tot „minister" voor religieuse zaken, en Soepeno tot staatssecretaris voor de „Pemoe- da" jeugdbeweging. Soekarno „president" van de In donesische „republiek" heeft tij dens een radiorede, welke hy in zijn nieuwe hoofdkwartier heeft gehou den, opnieuw een beroep gedaan op de democratische mogendheden voor de erkenning van zijn „repu bliek". De verhuizing van het eerstge noemde drietal naar het centrum van verzet heeft natuurlijk stof ge leverd voor heel wat veronderstel lingen. Pessimisten zien er heel wat mogelykheden in voor komende moeilijkheden, evenwichtiger lieden verwachten echter, dat Sjarifoedin spoedig naar Batavia zal terugkee- ren met een volledig uitgewerkt plan voor de evacuatie van ge- interneerden en Japanners uit Midden-Java T.a.v. dit onderwerp maakte de New York Times mel ding van een „bizar evacuatie schema". De Jappen zullen trach ten 900 vroegere geïnterneerden en krijgsgevangenen en 1400 van hun eigen landgenooten uit Cheiïbon te evacueeren. Van het succes van dit experiment zullen soortgelijke schema's voor Djokjakarta en Soe rabaja afhankelijk worden gesteld. Inmiddels kwam reeds een enkele republikeinsche reactie op de radio rede van dr. van Mook, die heden of morgen naar Indië zou vertrek ken en op de terugreis eenige da gen in Cairo wil blijven. Zij beperk te zich to dezen zin: „De toon was sympathiek, maar wij tasten nog steeds in het duister voor wat be treft de werkelijke plannen, die hij meebrengt." TYe ontslagaanvrage van gen. van Oyen is te Batavia inmiddels bevestigd. De generaal heeft nog verklaard, dat Java zonder Ned. gezag binnen een jaar weer in den zelfden primitieven staat zal terug gevallen zijn, als 200 jaar geleden. En zijn thans 13 bataljons Neder!, troepen op Java geland en nog een aantal wachten slechts om aan land te gaan. Gen. v. Oyen meent, dat de moeilijkheden zeker binnen een jaar voorbij zullen zijn. Ook de chef staf gen. Uhl heeft pensioen gevraagd. Er worden nog meer ontslagaanvragen verwacht. Intuaaohan hanaelt da Ponnacha regaertny I XE ambassadeurs van de V.S. en Gr. BrPtannië hebben de Per zische regeering voorgesteld een Engelsch - Russisch Amerikaan- sche commissie te aanvaarden, ter bestudeering van den toestand in Perzië en in het bijzonder van dien in Azerbeidsjan, De regeering heeft er nog niet op geantwoord. Zij wil onmiddellijk overgaan tot het houden van ver kiezingen voor de algemeene en provinciale raden, zonder met de bestaande buitenlandsche pressie rekening te houden. Zij heeft daar mee den strijd aangebonden tegen de actie in Azerbeidsjan. In den boezem der regeermg schijnt ech ter geen eensgezindheid te heer- schen. De ministers van Verkeer en PTT zijn althans afgetreden. TAINSDAG AVOND te 8 uur zal de directeur van het rijksbureau voor aardoliepro ducten over Hilversum I spre ken over den aanvoer van ben zine en andere petroleum- producten. T EVER uw melkbonnen niet meer voor een heele week tegelijk bij uw melksiyter in, luidt de jongste raad. De melkslijters hebben weer werkvoorraad. Steeds moet men de aflevering verlangen van de totaal hoeveelheid, waarop de bonnen recht geven.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1946 | | pagina 1