Hel zorgenkind Indonesië
Nederlandsche mariniers
in Batavia
UIST
TIEF"
ES GOES
Moeilijkheden en mogelijkheden
van het oogenblik
De Zitting
Concentratiekampen moesten weg
f
IARI1»
imMlKG"
iehting
ïwjaar.
ËEMAE5
mwjaar
Hulst
OLIVET
[RIJWIELEN
Twee kolenbonnen
aangewezen
der vereenigde volken
Kaltenbrunner wilde er bommen en
Vergif voor gebruiken - Hitier beval
Britsche oVervalcommandos afmaken!
REPATRIEERENDEN
UIT INDIE
1*4
d. Land-
••Ivoor*
lancléa.
aigranen.
enziekte-
jondiike.
ers hartelijk
l de voorbij
len ons voor
en.
getroffen,
er op gang
arbij vooral
15. wat een
ft om Uw
ort om onze
rbU op Uw
mogen rrke-
■s voor 1946.
de Zuidelijke
ran Nederland
MEN ES, c. H.
DE WOLFF en
G, LANGENUS
41o
nveftten worden
23 Roftd
ote kerk)
den bezitters
N BONDEN IN
vdsn
NIEUWJAAR 1
66-0
IGUNSTIGERS
DEL
48-0
bekenden een
17-©
>f Erre» Radio
vwi ons.
l«-0
TWEEDE JAARGANG. No. 354*
Deze courant wordt op tast van 't Militair Gezag
'ecirukt op de petsen v. h. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland. Ultg. „Stichting De Stem"
Directeur: J. A. H. M. van Schijndel; Hoofd-
redacteur: J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red. W. Oroffen, Middelburg Rayonrad
Zeeuwsche Eilanden N. J. Karhof, Goes
Voor God, Kon-ngin en Vaderland
DONDERDAG 3 JANUARI 1946-
Commissie van ToezichtC J. van Hoote-
gem A. E. Langenhorst Mr. Dr. A. J.
J. M. MesMr. H. B. L. de Hechter
Bur. Westsingel 75, Goes: Dubbele Poort 8, Hulst
Verschijnt eiken werkdag. Abonn.prijs bij voor-
ultbet.: 3.38 per kwart., p. post 4.10, p. week
(bij niet-postbestelling) 0.26. Losse nos. 6 cent
5
rret is, zooals Minister-president
Schermerhorn In zijn radio
rede van Maandagavond schilder
de: de ontwikkeling der Indonesi
sche aangelegenheden wekt almeer
ongerustheid en verbittering In ons
volk. En het is te begrijpen, dat
die onrust en verbittering zich ook
keeren tegen allen, die ln deze
zaak op verantwoordelijke posten
staan. Het kost niet veel moeite,
instemming en applaus te verwer
ven bij het hagelen van verwijten
op de Britten, op de betrokken Ne
derlandsche bewindslieden, op den
luitenant-gouverneur-generaal. Na
tuurlijk zijn er fouten aan te wij
zen. Het was een fout, niet vol
doende te beseffen, welk een diep
gaande vore de Japansche bezet
ting ln het geestesleven der In
donesiërs had getrokken. Het was
de fout, waarvan ook prof. Scher
merhorn zichzelf beschuldigde, die
van gemis aan voldoende verbeel
dingskracht. Het was een fout, dat
er niet voldoende troepen aanwezig
waren Amerikaansche, Britsche
en (of) Nederlandsche om on
middellijk de sleutelposities stevig
ln handen te nemen, waardoor een
zg. Indonesisch bewind in den
waan kwam te verlteeren, dat het
zelf de teugels ln handen kon ne
men, niet beseffend, dat het met
zijn zwakke krachten de geesten
van extremisme en terrorisme on
mogelijk zou kunnen bezweren
Men kan dan ook nog lang rede-
neeren over de vraag, of men niet
had moeten rekenen op het plotse
ling einde van den oorlog in het
Verre Oosten, om reeds op elk
tijdstip van het jaar 1945 gereed te
zijn voor het overnemen van de
macht in den Indischen Archipel
Waarbij dan nog apart staan de
vraag, of 't aan dc Nederlanders bij
den berooiden staat van zaken in
het '"uropeesche RHksdeel ook bij
zulk een voorultzienden blik moge
lijk zou zijn geweest aanstonds
goed uitgeruste troepen ln voldoen
de hoeveelheid near Ind'ë te ver
schepen. Niemand heeft deze vraag
nog met goede argumenten be
vestigend kunnen beantwoorden.
Professor Gerretson heeft het ge
poogd, doch het is hem niet ge
lukt.
rjegeven deze situatie, ziet men
drie stroomingen in de publieke
opinie van ons land.
Er zijn er, die zeggen, dat we
geen geweld mogen gebruiken, de
regeering van Sjarlr moeten er
kennen en daarmee overleggen, in
hoeverre die nog aan de Neder
landers prioriteit wil verleenen.
Er zijn er, die zeggen: Eerst en
vooral de orde herstellen. Nimmer
praten met rebellen.
Er zijn er tenslotte, die zeggen:
Ordeherstel en overleg met de
leidende figuren u't de Indonesische
wereld moeten samengaan.
Aan 't eerste standpunt, dat van
de communisten en htm vrienden
behoeven we ni»t veel woorden te
verspillen. De heerrn zijn Tol-
stojaan voor deze blzondere gele
genheid en ze sluiten b°wust de
ocgen voor de gruwe'en der extre
misten en. de onmacht van h°t zg
Indones'sch Kabinet, om die te
beteugelen.
De tweede groep miskent o.l. de
werkelijke positie van Nederland.
We kunnen het honderduit be
treuren en be'ammeren, maar het
feit ligt er, dat we voorshands de
huil) van onze B-itsche bond ge
lukten niet kunnen ontberen, zelfs
n'et bij het treffen van de primi
tiefste Yedigbr'(''maatregelen voor
vrouwen en kinderen.
Een feit is ook, dat de Britten
ernaar snakken hun mannen uit
alle werelddeelon. zoo spoedig mo
gelijk naar huis terug te roeoen om
hen nu eindelik eens ten volle van
don vrede te laten genieten. Een
feit ls tevens, dat de Britten er in
hun langdurige imperiale geschie
denis n'mmer tegenop gezien heb
ben, om met „rebellen" te onder
handelen. Een feit is tenslotte ook
Rog, dat de huidige Lebour-regee-
"ng ernstig rekening moet houden
met de stemming onder haar aan
hang, waaronder doordrijvers en
doordraaiers zitten als Prol. Laskl
alsmede met den indruk, dien een
gewelddadig optreden tegen Indo
nesiërs moet maken op de Britsch-
Indiërs.
rvit alles zijn factoren, waarmee
•*^de Nederlandsche regeerders dus
ook min of meer, zij het indirect,
rekening te houden hebben. Van
daar dan ook, dat zij den derden
weg wel moeten kiezen, welken
weg zij trouwens ook uit eigen
overtuiging den redelijksten acht
ten.
Natuurlijk worden daarbij gren
zen getrokken door de typisch-Ne-
derlandsche verhoudingen en het
Nederlandsche zelfrespect.
Zoo heeft Prof. Schermerhorn
dan ook aan een delegatie uit de
Labourpartij verteld, dat onze re-
geertng er niet aan kan denken
nu reeds in een proclamatie of iets
dergelijks een volledig program van
concrete Rijkshervormingen vast te
leggen. Hier wreekt zich eenerzijds
het gemis aan een hecht contact
tusschen de Regeering en een sta
biele werk meerderheid in het Par
lement, anderzijds de onzekerheid
over de vraag, of deze tijdeliike
volksvertegenwoordiging ook inder
daad de meeningen onder het volk
juist weerspiegelt.
Waar echter de Engelscben een
krachtiger ontreden in Indië vast
verbonden willen zien aan verder
gaande besnrekingen met de Indo
nesische lei-'ers, zal Dr. van Mook
toch naar het land der palmen
moeten terugkeren met nog meer
tastbaars dan de rede der Konin
gin van 8 December 1942 en de uit.
voerige verklaring van dit najaar.
Nog deze week, heeft Prof. Scher
merhorn gezegd, zal ae regesring
den weg weten te vinden, om niet
alleen in doelstelling, doch ook in
methode een duidelijke en vaste
lijn te trekken, welk» de politiek
van Batavia en Den Haag verbindt
We wachten af, hoe dat geschieden
zal.
yan het krachtiger militaire
optreden hebben we ln Batavia
de blijken al gezien.
Het doet ook goed aan te
vernemen, dat geen acht wordt ge
slagen op de protesten der Indo
nesiërs tegen het aan land zetten
van nieuwe Nederlandsche troepen.
Want er kan geen sprake zijn
van overleg op den grondslag van
een verzaking der Nederlanders
aan den plicht tot gezagshand-
having. We hopen, dat een man
Weersverwachting: Overwegend
zonnig w'-fcrwcer. Matige
vorst des c-'-'-nds, later liehfe
vorst, nl—t-riyk overtvekWe
wol'-envelden, droog, weinig
W»nr|.
als Sjarlr zich bulten de bedwel
ming van een nationalistische ro
mantiek zal weten te plaatsen
op den bodem van een nuchtere
beschouwing der werkelijkheid,
welke hierin bestaat, dat Indië
Nederlands steun en medewerking
niet kan missen bij de nieuwe en
verdere ontplooiing van het Indo
nesische gemeenebest in nationaal,
cultureel en economisch opzicht,
dat het onder den scepter van
Koningin Wilhelmlna niets te vree
zen heeft voor zijn zelfrespect en
zelfstandigheidsbesef en tevens
verzekerd kan zijn van een nieu
wen en rijken bloei.
Bon 47 en 48 voor elk
één eenheid
pi HET TIJDVAK van 4 tot en
met 19 Januari a s. dienen de
bezitters van een bonkaart T 509
en T 505 de daaron voorkomende
bonnen 47 en 48, bij hun leveran.
cier in te leveren, on elk waarvan
zoo spoedig mogelijk één eenheid
voorradige brandstof zal worden
geleverd.
De klantenbinding blijft gehand
haafd, zoodat het niet is toegestaan
van brandstoffenhandelaar te veran
deren. Aangezien de voorraden bij de
brandstoffenhandelaren gering zijn,
en bovendien nog niet iedereen op de
bonnen 45-46 is bevoorraad zal promp
te levering op thans aangewezen bon
nen 47 en 48 in het algemeen niet
mogelijk zijn.
Er is reeds eerder op gewezen, dat
aan verzoeken om levering van ge
wilde soorten, 2ooals anthraciet, eier
kolen, parelcokes en dergelijke, niet
altijd gevolg zal kunnen worden ge
geven, omdat grote hoeveelheden an
dere soorten voor huisbranddoeleinden
moeten worden ingezet, teneinde h
in het vooruitzicht gestelde rantsoen
te kunnen verstoken. Zelfs heeft het
Rijkskolenbureau zich genoodzaakt ge
zien, om hoeveelheden Amerikaan
sche kolen voor huisbranddoeleinden
in te deelen. Ten einde den verbrui
ker in staat te stellen, deze vrij veel
gruis bevattende kolen op de meest
effectieve wijze te benutten, zullen
binnenkort hiervoor stookadvlezen
worden gegeven.
tdonaaiaoho aanvalsplannen voor Soma-
rang - Extremistische activiteit rond
Bultonxorg
/AP OUDEJAARSAVOND en
Nieuwjaarsdag Ls 1 bataljon
(800 man) van de Nederlandsche
marinies, die zich aan boord van
de „Noordam" bevinden ln Ba
tavia aan wal gegaan. Dit batal
jon verricht nu diensten ln de
wijk Polonia.
Op order van den geallieerden
commandant zullen óe ancere ma
riniers niet van boord gaan. De
„Noordam" vertrekt weer spoedig
uit Tandjong Prlok.
Dit be teekent, dat de ln Amerika
getrainde Nederlandsche brigade
n.arimcrs gesihtst is. Andere sche
pen, tie Ö2 rest van de mariniers-
brigade vervoeren zullen geen koers
naar Java zetten.
Uit Buitenzorg komt het
verontrustende nieuws, dat de
extremisten actieier zUn en van
plan zijn tusschenbeide te komen
b(j de Britsche troepenverplaat
singen ten westen en zuidwesten
van de stad.
Een detachement, dat de brug
bewaakt, waarover ós pijp van te
waterleiding naar Batavia voert,
werd beschoten, terwijl het hoofd
kwartier van de brigadiers toor
verdek* opgestelde scherpschutters
werd beschoten.
Schijnbaar vriendschappelijk ge
zlnte Indonesiërs wierpen hand
granaten in de Britsche stellingen.
Te gal (100 k.m. ten weslen
van Semarang). verkeert in staat
van wet'eloosheid. Een T.K.R.-pa
troulle stelde een onderzoek in en
deed taarna een landing vanuit
zee. met het resultaat, dat zij vol
komen controle over de stad kre
gen zonder bloedvergieten of te
genstand.
yOLGENDE WEEK Donderdag zal
de algemeene vergadering van
de Vereenigde Volken door Attlee
in de Centrale Hall van Westmin
ster te Londen geopend worden. Er
zullen 51 landen vertegenwoordigd
zijn, w.o. twee vrouwelijke gedele
geerden: mevr. Roosevelt en de
Britsche inin. van Onderwijs mej.
Wilkinsor. De eerste zitting zal on
geveer een week duren; nadien zal
de vergadering in 6 commissies uit
een vallen. Er zal een eerste secre
taris-generaal worden benoemd.
TVA het Kerstreces van twaalf
dagen is het proces te Neu
renberg hervat.
Kaltenbrunner, die aan bloeduit
storting in de hersenen lijdt, was
niet in de beklaagdenbank aanwe
zig. Kol. Storey, Amerikaansch aan
klager legde den nadruk op de door
Kaltenbrunner, als leidende figuur
in de Gestapo gespeelde rol.
Hij zou op het laatst zelfs mach
tiger zijn geweest dan H'mmler en
had de vernietiging van de concen
tratiekampen on het oog. toen de
toestond voor het Duitscb» leger
hopeloos was geworden. Flj had
daarbij bommen en vergif willen
toenassen.
Opmerkelijk was een van Hitler
afkom»tlee order.
H'erin werd bevolen, dat alle
m»nseha"nen van eventneele B-it
sche o vervul com man (lo's, welke
in E«ro-a of Afrika in de macht
van Duitsche troepen zouden vl-
leu afgemaakt moesten worden,
ook wanneer zij zich zonden wil
len overgeven.
Een ander document onthulde de
gradueel verhevigde folteringen,
welke op gevangenen, die geen ver
klaringen wilden afleggen, moesten
worden toegepast.
Borman is dood.
yolgens Reuter zou het mogelijk
zijn, dat de in Tsjecho-Slowa-
klje gearresteerde jongen niet een
zoon van Hitier, doch van diens
plaatsvervanger Martin Borman is
Op Borman hebben de geallieer
den een groote jacht ontketend, die
tot resultaat heeft gehad, dat
naar thans bekend is gemaakt
is komen vast te staan, dat Bor
man bij de .zelfmoord-groep" ln den
bunker onder de Rijkskanselarij
heeft gezeten.
De dertig personen, die bij Hitler
in den bunker waren, hadden een
plecht igen eed gezworen den dood
te zoeken aan 's Fuehrer's zijde,
doch zoodra de lijken van Hitier en
Braun verbrand waren, hebben zij
getracht uit de kanselarij in tanks
te ontkomen. De tank, waarin Bor
neman zich bevond vloog in de
lucht, waardoor Hitler plaatsver
vanger het hoofd werd afgerukt.
Om de moeders werk uit de handen te nemen
heeft de 21-jarige Alan Bloom uit Los Angelos
een handig apparaat geconstrueerd, dat de baby-
flesch kan „bedienen". En dat het 't uitstekend
doet blijkt uit het vergenoegde snoetje van deze
pientere baby.
Een van de onbezongen oorlogsheldinnen is me.r.
K. A. Horst, echtgenoote van den burgemeester
van Oosterbeek. Gedurende den slag om Arnhem
kwam zij door de vuurlinie om 200 dooden en ge
wonden van de 1ste luebtdivisje te verzorgen.
WU zien haar hier met den commandant van deze
divisie gen.-mej. Rob. Urguhart tijdens een bijeen
komst die een dezer dagen in het „Nederland-
F-is" te Londen plaats had.
In Tjumpak (ten zuidoosten
van Semarang) stootte een pa
trouille van öe 49ste brlgace op In
donesische extremisten die georga
niseerd streden met bunkerverde-
ging.
AMe berichten die over Se
marang en omgeving binnen
komen wijzen overigens op In
donesische voorberedingen voor
een mogelijken aanval op de stad
in de eerstvolgende dagen.
De Indonesiërs zijn bezig de cior
pen ten oosten ervan te zuiveren
van vrouwen en kinderen. De Chi-
neezen bevestigden, dat Inc-onesl-
sche versterkingen uit het zuiden
zijn aangekomen.
Wat Bandoeng aangaat, hier
duren c.e schietpartijen en de aan
vallen in het noordelijk deel dar
stad voort.
Tn een c.agorder heeft admiraal
Mountbatten, opperbevelheb
ber van het Seac. zijn manschap
pen aangespoord, zich niet tot re-
pressaille-maatregelen te laten
verleiden, „opdat de voorwaarden
worc-en geschapen, waardoor Ne
derlanders en Indonesiërs hun
wederzijdsche doelstellingen kun
nen bespreken en tot overeenstem
ming kunnen geraken".
Vandaag in Amsterdam
/AVER de repatrieering van de ca.
3800 Nederlanders die per s s.
..Nieuw-Amsterdam" op Nieuwjaars
dag te Southampton zijn aangeko
men, kunnen wij nog het volgende
meadeelen
De eerste helft der passagier» gaai
aan boord van de „Almanzora", die
Woensdag te 13.00 uit Southampton
is vertrokken en vandaag omstreeks
12 uur te Amsterdam voor de fruit-
loods van de KNSM aan de Riet
landen verwacht wordt. Vermoede
lijk worden vanavond alleen de zie
ken en de passagiers, die hun be
stemming te Amsterdam hebben,
ontscheept. De andere passagiers
debarkeeren Vrijdagmorgen. Daar
na gaat de „Almanzora" terug naar
Southampton, teneinde de andere
helft der passagiers van de „Nieuw-
Amsterdam" over te nemen. 6 Jan.
's avonds of 7 Jan. 's ochtends komt
de „Almanzora" opnieuw te Am
sterdam aan.
Van het hospitaalschip „Oranje"
dat Inmiddels nog niet te Southamp
ton is aangekomen, zullen de pas
sagiers worden overgenomen door
het s.s. „Atlantis", dat Dinsdag 8
Januari ln Amsterdam verwacht
wordt en well'cht eveneens twee
reizen zal moeten maken.
Schoenen voor repatrieerenden.
Het centraal distributiekantoor
deelt mede, dat aan gerepatrieerden
uit Indië een bon met opdruk „een
rantsoen artikel K" wordt ultgere'kt
Deze bonnen geven recht op het
koopen van een paar gewone hee-
ren-, dames- of kinderschoenen.
rpOT NIEUWE BESTUURSLEDEN
van de Mij. der Nsd. Letter-
kund» zljr benoemd nrof. dr. A.
W. Byvanck, voorzitter: F. P.
Huygens, litt. docts., seer.; dr. C.
O. Krie»er, penniugm.; prof. dr.
W. J. M. A. Asse'bergs. mr. F.
Bordewiik, mr. P. J. Idenburg mej.
dr. G. H. van Lessen, dr. Th. J.
G. Locher.
I»UIM 80 mariniers en 230 leden van
ds Ned. Marine zijn na lange af
wezigheid te Rotte»drm aangekomen,
w o. een der we'nig overlevende ma
trozen van den kruiser ,,de Ruvter",
die met de „Java" in een door de
Japoen ge-telden du'kbootvai lieu en
kort na r'kaar w-rden getoro*"t»e-u.
D» ..de Ruvter" kreeg een toru-do-
treff-r ln b»t aehte—chiu en
r.og 3 uur d-iivende. De „Java" zonk
binren een kwartter.
D'rsctie en Hoofdredactie, Re
dactie en Administratie van
„De Stem", danken allen voor
de Nieuwjaarswsnschen die zij
ontv'ngen. Wederkeerig wen-
schen zij alle medewerkers,
vrienden en bekenden een
Zalig Nieuwjaar
