a
DERS
u Fossé
ilisten!
in en rond MED AH
Culiureele heroriënteering
De zelfstandigheid van Indië
INGEWIKKELDE CONSTRUCTIE
NOODIG
ilampen
lampen
ouders.
EIJAERT
Kort
.kamers-
DEBLOKKEERING
VAN L00NEN
AZERBEIDSJAN
is volgzaam
Nieuwe bonnen
|SEN.
voor
.lood.
321—xxxo
EDITIE VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Bur.: WeststngeJ 75. Goes; Dubbele poort Hulst
Deze courant wordt op last van t Militair Gezag
gedrukt op de persen v h. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland. Ultg. „Stichting De Stem".
Directeur: J. A. H. M. van Schljndel; Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red.: W. Groffen, Middelburg; Rayonred.
Zeeuwsche eilanden N. J. Karhof, Goes.
N#.
Co'mro
Lpngéruiorxt; ML Dr
B. L. de Rechter; Mr
Voor God, Koningin en Vaderland
A- J .J U Mes; lir H.
Dr C. 3. M. A v. Rooy.
Versohij nt eiken werkdag. Abonn fc. hU voor-
ultbet.: 3 38 per kwart., p. post 4.10. p. week
tby ni°t-postbestelltng) f 0.26 Losse oos cent.
ii
[AKEN
I
luitschland kun-
21 jaar en ouder
bureau bepaalt
[aanmerking ko-
van een 4-tal
Isgewijs voor een
•en verschijnen
n. Hierna volgt
t>r. W. van der
Tilburg moeten
richt op eigen
[lie ook door de
prden bevonden,
d. De Directeur
hierbij op als
Sociale Zaken,
prikaansche, En-
werkgever van
okkenen zullen
naar Duitsch-
;che beroeps- of
in bijzondere
beslist. Ook zü
n niet voor deze
lande werkzaam*
phend f 135. p.m.
f 165,- p.m.
f 195.- p.m.
f 285,- p.m.
f>%
met 10%
jk Arbeidsbureau
Kingen, Domburg,
jneuzen Sas van
inlichtingen om-
^rstrekt
Gewestelijk
Iburg.
OKVER.
ral. 33 Hulut
vlakbroeder
om te broeden.
82—0
[heikant b 301
I en Cabrioletkap-
zeilen en vracht-
ig te leveren Voor
jaarne ten diens-te
P ZOOM.
TNG
LVOORRADIG
DAT in sommige der ve™;hl[k
lend behandelde geJ8®Jen.^e
blanke - hier meer, daar min
der wetgevende en bestuursmacht
behoudt is vermoedelijk een voor-
Peel Immers het de verschillende
gewesten van Ned.-Indië overkoe-
nelende lichaam, dat er bv) alle on
derlinge verscheidenheid toch we
zal moeten komen al warenei
alleen reeds omdat de verschillen
de gewesten geografisch byeen lig-
cen en zij elkaar economisch ten
zeerste beïnvloeden zal_er s^ohts
bil winnen, als daarin ook de bi an
ken zetelen als vertegenwoordigers
van de nog niet aan hun voogdij
ontgroeide gewesten.
Dat het geheel der toekomstige
constructie van de zelfstandigheid
van Ned.-Indië en haar plaats in
Rijksverband er in den bovenont-
wikkelden gedachtengang, niet ge
makkelijker op wordt, is wel dui
delijk. Men zal echter voor een
moeilijker en ingewikkelder con
structie niet mogen terugschrikken,
juist omdat men daarmee het ma
ken van groote stukken elders kan
vermijden.
Beteekent dat alles nu een terug
komen op het Koninklijk woord
"Naar* mijn meentag geerozlns.
Voldaan kan blijven aan de belofte
van een zelfstandig Ned.-Indie bin
nen Rijksverband.
Het zal niet meer Den Haag zijn,
dat over levensbelangen van Ned.-
Indië beslist; het zal niet meer net
Nederlandsche belang zijn, dat dij
die beslissingen domineert.
Ned.-Indië zal naast Nederland
Staan als een volkomen gelijkwaar
dige grootheid, zoodra er Rijksbe-
langen ter sprake komen en in eigen
aangelegenheden ligt de beslissing
in Indië. niet hier.
TM piimn aangelegenheden: er is
nievs tegen, dat de kiooger ontwik
kelde Javaan en de op Java wo
nende Maleiev de interne Javaan-
sche belangen leidt, technisch op
de wijze die hun het best voor
komt en materieel op een wijze die
met het Indische en Rijksbelang
vereenigbaar is. Er is niets tegen,
dat de Madoerees 't zelfde doet. Er
is alles tegen, dat de Javaan den
Madoerees overheerscht.
Zóó kan het „Nederlandsch In
dië" in het Koninklijk woord van
1942 niet bedoeld zijn.
Impliceert dat Koninklijk woord
dan dat, eenmaal Ned.-Indie in
brokstukken geknipt, aan elk deel
volkomen zelfstandigheid wordt ge^
geven, tot zelfs aan Nieuw-Guinea.
Afgezien van het feit, dat het woord
„volkomen" in de verklaring niet is
gebruikt, is de veronderstelling te
dWR3S<
De verklaring van 1942 moet be
doeld zijn aldus, dat aangelegen
heden van Indië, waarin Indië een
geheel is, aangelegenhe
den dus die de gewes
ten van Indië geza-
m e n 1 ii k a a n g a a n, in en
door Indië zelf worden opgelost als
een geheel binnen Rijksverband.
De zaken, die in en door Indië zelf
standig worden behandeld, moeten
dus de afzonderlijke gewesten van
Indië gezamenlijk aangaan. Dit
kunnen er vele ztjn. Zij dienen te
worden opgelost In een gezamen-
Hjken raad of gezamenlijk parle
ment, waarin de geëigende verte
genwoordigers van de verschillende
gewesten dienen te zetelen.
Voor Java zullen dit Javanen kun
nen zijn; voor Celebes een mixtum
van inheemsche en Nederlandsche
gezagsdragers in Celebes, voor N.-
Guinea alleen de Nederlanders. Im
mers de graad van zelfstandigheid
van het gewest bepale de verhou
dingen tusschen blank en bruin bij I
de afvaardiging
naar den Ned.-
Indië overkoepe
lenden raad.
Dat bij de
zen uitleg van
het Koninklijk
woord d e g e-
westelijke
geheele of ge
deeltelijke) zelf
standigheid
voor eigen ge.
westelijke aan
gelegenheden
móet zijn begre
pen, volgt alleen
reeds uit den re
geldat 't meer
dere 't mindere
omvat. Immers
waar het geheel
zelfstandig is, moeten de samen
stellende en toch divergeerende
deelen eenig eigen leven hebben.
De mate echter, waarin dat
mindere te verwezenlijken is, volgt
uit den ethischen grondslag van de
taak van den blanke en het ont
wikkelingspeil der bevolking.
Logisch volgt, dat in zaken, die
het geheele Rijk aangaan, Ned.-In
dië als een geheel door een eigen
delegatie naast Nederland, Surina
me en Curasao zal zijn vertegen
woordigd. Niet logisch volgt en dat
volgt ook niet logisch uit het Ko
ninklijk woord, dat deze delegatie
geheel uit „Indiërs" moet zijn sa
mengesteld.
Er zullen wel degelijk Nederlan
ders, die in Indië een functie be-
kleedcn zitting in kunnen hebben,
doch de eisch mag worden gesteld,
dat zij niet zien naar Nederland's
belang, doch naar het belang van
het geheele rijk en daarbij zoo noo-
dig een extra oog hebben voor de
belangen van Ned.-Indië als een
geheel.
A ls men de zaak van een zelf-
standig Ned.-Indië zoowel in
Ned.-Indië als hier aldus wil be
schouwen en men van beide zijden
den absoluut noodigen goeden wil
blijvend demonstreert, zal Indië
zelf daarmee het meest gebaat zijn.
VAN WOENSEL.
Mogelijkheden zijn
beperkt geworden
IfOOR loonbelasting en betaling
van salarissen, pensioenen,
wachtgelden enz., moet voortaan
eerst uit giraal tegoed en daarna
pas uit geblokkeerd tegoed worden
geput. Indien er geen voldoende gi
raal tegoed is, mag uit geblokke/-
de rekeningen geput worden, nadat
de Ned. Bank dit op grond van een
individueele deblokkeeringsaanvra.
ge heeft toegestaan. De regeling is
gisteren ingegaan.
T.a.v. girale rekeningen wordt de
tot dusver geldende regeling welke
volgens de beschikking deblokkee
ring 1945 op 16 Derember zou ein
digen, bestendigd.
N:d. luchteskader te Soerabaja
In Buitenzorg werden kampovervallen afr
Bandoeng wordt door de rucht gex
Soekarno en Sjarir op weg voor herstel vp'
en rust.
lat
'I
r
l'C-v jvugvUMUC 1U JnB'
echt in haar sas met Fox, want Fox
behaalde op eenige groote tentoon
stellingen al eerste prijzen.
TN AZERBEIDSJAN heeft de mi-
nister-president volgens radio
Moskou zijn programma bekend ge
maakt. Daaruit blijkt, dat uitge
gaan wordt van het feit, dat er een
autonome republiek Azerbeidsjan
bestaat, die een nationale democra
tische regeering wil vormen, zon
der de eenheid van Iran te vernie
tigen. Onmiddellijke verkiezingen
worden voorgestaan. De nationale
regeering van Azerbeidsjan, zoo
luidt het programma dan verder,
zal alle maatregelen door het Iraan
sche parlement beschikt uitvoeren,
aangezien zij het gezag van de cen
trale regeering te Teheran erkent.
Zfl stelt echter de voorwaarde, dat
de beschikkingen van het Iraan-
sche parlement niet strijdig mogen
zijn met de autonomie en de be
langen van het volk van Azerbeids
jan, noch met de grondbeginselen
van de verklaring van het parle
ment van Azerbeidsjan.
Of de centrale regeering' van Iran
zich door deze soort volgzaamheid
van de nieuwe Tabrisregeering erg
getroost zal gevoelen, is aan ge
rechten twijfel onderhevig
Overigens valt uit een artikel nlt
de Prawda af te leiden, dat de Sov
jet-Unie geneigd is zich voortaan
op een verdrag van 1921 te basee
ren, volgens hetwelk bepaald Is,
dat „de Sovjet-Unie in Iran kun
nen binnenkomen, telkenmale als
de Sovjet-belangen bedreigd zoo
den zijn. Zoo bezien zou Rusland
dus het driemogendhedenverdrag
van 1942, waarin bepaald Is, dat de
geallieerde strijdkrachten uiterlijk
2 Maart 1946 Iran zullen moeten
verlaten, aan zijn laars lappen.
TEUGDIGE HEETHOOFDEN en
vroegere hulpsoldaten van de
Japansche bezetters hebben ook
op Sumatra blijk gegeven onrust
te willen stoken. Terwijl de lei
ders der nationalistische bewe
ging zich gematigd toonen, vie
len bij Padang jongelieden een
Britschc 'ormatie aan en in Me-
dan, waar de Britten het hotel
Termeulen van de nationalisten
wilden overnemen, staken zij het
in brand.
Schietpartijen hadden bij het sta
tion te Medan plaats. Ook op de
hiofdwegen rond Medan was het
zeer onrustig. Men vreest, dat de
Atjehers naar de oostkust willen op
rukken om hun geloofsfanatisme
tegen het blanke element te koelen.
Uiteraard zijn veiligheidsmaat
regelen getroffen. Artillerie en
tanks zijn ten zuiden van de stad
opgesteld en Spitfires zijn er gesta.
tionneerd voor verkenningsdoelein
den. In de star zijn de Britsche
troepen actief en controleeren er
het verkeer, waarbij zü reeds eenige
keeren Indonesiërs aanhielden en
wapens In beslag konden nemen,
rkp Java bleef de toestand inver-
anderd. In Buitenzorg probeer
den twee groepen Indonesiërs het
Kota Pariskamp aan te vallen. Zij
werden verspreid. Ten oosten van
Batavia, in het Klendergebied was
de houding der Indonesische bevol
king vriendelijk.
In Bandoeng was het rustig, zij
het dat er teekenen vielen waar te
nemen van vernieuwde activiteit.
De stad schijnt overigens over land
niet bereikbaar te zijn. De ravitail-
leering zal in elk geval door de
lucht geschieden.
Te Soerabaja wordt thans een
Ned. luchteskader, het 321 R.A.F
squadron, dat eerst Colimbo en
vervolgens de Cocoseilanden tot ha-
sis had, gestationneerd.
In de buurt van Soerabaja werd
een Thunderbold door de Indone
siërs neergeschoten. Een vliegende
colonne is uitgerukt om den piloot
op te sporen. Een verkenner had
geclnstateerd, dat hij door Indone
siërs naar een huts werd gesleurd.
TV/fET DE DRANG naar heroriën-
A teering, naar ordening, naar
organischen opbouw, zooals die voor
'40 ontkiemd was, tijdens de bezet
ting in versneld tempo gemeengoed
werd, en nu met vaak onstuimige
kracht in praktijk wil worden om
gezet, zich niet zou beperken tot en
kele terreinen des levens, maar zich
overal zou openbaren, ligt in de re
de. Met name uitte deze drang zich
oik op het terrein van de cultuur,
waar de overheid enkele schuchte
re stappen ter realtseering van de
in breeden kring levende idealen
zette.
Van Katholieke zijde waren reeds
tijdens den oorlog plannen gesmeed
die nu hebben geleid tot de oprich
ting van een Nederlandsche Ka
tholieke Cultuurbeweging, een sa
menbundeling van het katholiek
cultureele leven, die, stoelend op de
gedachte, dat de nationale cultuur
een synthese is van eigen elemen
ten en dat vanuit dat standpunt
een eigen katholieke cultuur nood
zakelijk is, allereerst dit eigene wil
behartigen, zonder zich daarom in
Naar een hooger instituut
1voor katholieke levensbeschouwing
114 uit Kenya maakten onlangs de lange («te van
non geboorteland naar Parijs por vliegtuig.
isolement terug te trekken, besef
fend, dat wij, katholieken, niet ver
antwoordelijk zyn voor het eigen
volksdeel alleen, maar voor de na
tionale cultuur als geheel.
In deze nieuwe cultuurbeweging,
die centraliseerend optreedt, zonder
echter gezonde decentralisatie te
verwaarloozen, zullen verschalende
bestaande organen worden opgeno
men, zoo b.v. de Katholiek Cultu
reele Federatie, die zich nu al on
geveer 25 jaar lang beweegt op het
terrein van het katholiek ontwik
kelingswezen en waarbij vereenigin-
gen als Geloof en Wetenschap. Ka
tholiek Leven e.d. zijn aangesloten.
De K.C.F. blijft in het grooter
verband bestaan als centrale van
ontwikkelingsvereenigingen.
rpe:- bespreking van de practische
-*• consequenties, daaruit voortvloei
end, waren afgevaarigden van veree-
nigingen in den lande het afgeloopen
week-einde bijeen op het gastvrije ge
meenschapsoord ..Drakenburgh" te
Baarn. Daar r/erd door den heer
J. Pasdeloup de structuur der cul
tureele vcreeningen onder de loupe
genomen- er. gewezen op het belang
van regionale samenwerking, dit laat
ste vooral van beteekenis voor het
platteland. Ook voor het dorp in de
hei moeten wij ons verantwoordelijk
voelen, zoo formuleerde Jan Beerens
deze gedachte en diepte haar daarme
de tot haar diepsten grond uit. Daar
werd bij monde van Bernard Ver
hoeven -- het belangrijke werk van
de volksuniversiteiten belicht, waar
van Tilburg zoo'n fraai specimen
biedt. Daar stelde wederom Bernard
Verhoeven aan prof. Dr. K. Bellon
uit Nijmegen de vraag, hoe de Kath.
Universiteit meer zou kunnen leven
in ons volk en de katholieke cultuur
meer zou kunnen bevruchten, een
vraag, die door den hooggeleerde
even helder als hoopwekkend werd
beantwoord.
Nijmegen's eerste taak, aldus prof.
Bellon, is de bevordering van de we
tenschap. Het zou fout zijn de univer
siteit van die taak te willen aftrek
ken. Alleen door de vorming van jon
ge menschen voor de vrije beroepen
vervult Nijmegen een cultureele taak
van den eersten rang. Men verwacht
echter meer, nl., dat Nijmegen meer
naar buiten zal treden; zij is hiertoe
mits ^liet overmatig bereid.
Als direct contactpunt van de uni
versiteit met het leven zag prof. Bel
lon de thcologiscb-maatschappelijkc
afdeeling, die zou moeten worden uit
gebouwd tot een instituut, dat men
zou kunnen noemen: hooger instituut
voor katholieke levensbeschouwing.
In dit instituut zou een belangrijk
raakpunt kunnen liggen met de ka
tholiek cultureele beweging, de vruch
ten van zijn werk zouden het thema
kunnen zijn voor jaarlijks te houden
grootsche Universiteitsdagen.
T\aar werden tenslotte het is ver-
leidelijk om in deze impressie ook
de belangwekkende gedachtenwisse-
ling, die op Bellon's rede volgde te
verwerken, maar we zullen sterk blij
ven staan temidden van de bekoring
in een „variété" program van wel
haast onbeperkten duur nieuwe mo
gelijkheden met betrekking tot spre
kersbemiddeling aangeboord, de sa
menwerking met het Kath. Gemeen
schapsoord Drakenburgh belicht, som
bere klanken geuit over het tooneel
van het oogenblik, maar bemoediging
geput uit een gezamelijk te voeren
tooneelpolitiek, een pleidooi gevoerd
om ook de jong-studentenvereenigin-
gen meer in het werk te betrekken
en een overzicht gegeven van het
werk van de Gooische werkgemeen
schap.
Ontdekken van nieuwe werkmo-
gelijkheden, zuiver stellen van prin.
cipieele kwesties, dat waren wel de
belangrijkste resultaten van deze
aeergevulde dagen.
LM.i>
17an hef v7"
het.
Sjarir ew
begonner
oost-Ja*
de orde
Zij zij
brengen
zal een
trek hee
tot de In
waarin hy
schelijk blij
beroep op alle
van het land uit na
tionaal belang, waarbij
de noodzakelijkheid van het ecoi^
mische herstel onder de aandacht
van zijn luisteraars bracht.
Sjarifoedin zou volgens een ra
diobericht van de geallieerde stryd
krachten door Ned. militairen in
zijn woning bedreigd zijn. ne R.V.D.
deelde hieromtrent mede. dat de
militaire politie een volledig onder
zoek zal instellen. Het schijnt dat
de bedreiging niet den persoon van
Sjarifoedin betrof, maar ten doel
had een Roode Kruisauto te verkrij-
voorts, dat, hetwelk een verbod ver
meldt voor de onafhankelijk socia
list Jacques de Kadt, om via Svd-
ney naar Washington te reizen. Hij
wordt beschouwd als politiek ad
viseur van Soekarno en Sjarir.
De redacteur! van de Merdeka en
zijn vrouw blijken thans weer vrij
gelaten te zijn.
^aast deze berichten trekken die
over eenige mutaties even de
aandacht. Het blijkt, dat gen. Ma
joor M. v. Straten ontslag heeft
aangevraagd als hoofd van het ge
allieerd militaire gezag. afd. bur
gerlijk bestuur van West. en Mid
den-Ja va. Djokjakarta en Soera-
karta. Tot zijn opvolger is benoemd
mr. Ch. Abbenhuis.
Radio Nederland
in overgangstijd.
Het bestuur samengesteld.
HET BESTUUR der stichting „Radio
Nederland in overgangstijd" is
thans als volgt samengesteld: Mr. L.
A Kesper, Rijswijk Z.H., voorzitter;
H. E. K. Ezerman, Arnhem, onder
voorzitter; dr. W. Banning, Drieber
gen, J. B. Broeksz, Hilversum, mej.
dr. Nicolette A Bruining, Rijswijk
(Z.H.), J. Corver, Hilversum, dr. N. A.
Donkersloot, Amsterdam, prof. dr.
mag. J. B. Kors, O.P., Hilversum, C.
A. Keuning, Amsterdam, mr. G. L. A.
Schlichting, Amsterdam en mr. G. E.
van Walsum, Rotterdam.
F)E HEER G. A. v. BOVENE, oud-
hoofdredacteur van Aneta te
Batavia is te Den Haag onverwacht
overleden.
Spijsolie
mag afgeleverd worden
/riP de bonnen 368 en 468 der bon-
kaarten K 513 mag van heden
de spijsolie worden afgeleverd, waar
voor men de bonnen 328 en 422
heeft vooringeleverd. Zooals bekend
is per bon 2 dl. (plm. 180 gram)
spijsolie verkrijgbaar. Zij, die om
eenigerlei reden de boiinen 328 of
422 niet hebben kunnen inleveren
en dit aannemelijk kunnen maken,
kunne zich tot de plaatselijke dis-
tributiedienste wenden. Deze dien
sten zullen de bonnen 368 en 486
In deze gevallen ruilen tegen rant-
soenbinnen voor spijsolie.
Heden Zon onder 16.28 uur,
Maan op 16.04 uur. Woensdag
Zon op 8.46 uur. Maan onder
9.07 uur. Weersverwachting:
Krachtige langs de westkust
tijdelijke nog iets toenemende
wind, tusschen zuid en zuidwest
wisselende bewolking plaatselijk
lichte regenbuien vooral in het
westen van het land, zacht
weer. Maandagochtend werd
in de districten midden en zuid
te 7 uur en in de districten
Noord en IJselmeer te 11 uur
gewaarschuwd voor harden
zuidelijken wind.