a DERS u Fossé ilisten! in en rond MED AH Culiureele heroriënteering De zelfstandigheid van Indië INGEWIKKELDE CONSTRUCTIE NOODIG ilampen lampen ouders. EIJAERT Kort .kamers- DEBLOKKEERING VAN L00NEN AZERBEIDSJAN is volgzaam Nieuwe bonnen |SEN. voor .lood. 321—xxxo EDITIE VOOR DE PROVINCIE ZEELAND Bur.: WeststngeJ 75. Goes; Dubbele poort Hulst Deze courant wordt op last van t Militair Gezag gedrukt op de persen v h. Dagblad van Noord- Brabant en Zeeland. Ultg. „Stichting De Stem". Directeur: J. A. H. M. van Schljndel; Hoofd redacteur: J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch red.: W. Groffen, Middelburg; Rayonred. Zeeuwsche eilanden N. J. Karhof, Goes. N#. Co'mro Lpngéruiorxt; ML Dr B. L. de Rechter; Mr Voor God, Koningin en Vaderland A- J .J U Mes; lir H. Dr C. 3. M. A v. Rooy. Versohij nt eiken werkdag. Abonn fc. hU voor- ultbet.: 3 38 per kwart., p. post 4.10. p. week tby ni°t-postbestelltng) f 0.26 Losse oos cent. ii [AKEN I luitschland kun- 21 jaar en ouder bureau bepaalt [aanmerking ko- van een 4-tal Isgewijs voor een •en verschijnen n. Hierna volgt t>r. W. van der Tilburg moeten richt op eigen [lie ook door de prden bevonden, d. De Directeur hierbij op als Sociale Zaken, prikaansche, En- werkgever van okkenen zullen naar Duitsch- ;che beroeps- of in bijzondere beslist. Ook zü n niet voor deze lande werkzaam* phend f 135. p.m. f 165,- p.m. f 195.- p.m. f 285,- p.m. f>% met 10% jk Arbeidsbureau Kingen, Domburg, jneuzen Sas van inlichtingen om- ^rstrekt Gewestelijk Iburg. OKVER. ral. 33 Hulut vlakbroeder om te broeden. 82—0 [heikant b 301 I en Cabrioletkap- zeilen en vracht- ig te leveren Voor jaarne ten diens-te P ZOOM. TNG LVOORRADIG DAT in sommige der ve™;hl[k lend behandelde geJ8®Jen.^e blanke - hier meer, daar min der wetgevende en bestuursmacht behoudt is vermoedelijk een voor- Peel Immers het de verschillende gewesten van Ned.-Indië overkoe- nelende lichaam, dat er bv) alle on derlinge verscheidenheid toch we zal moeten komen al warenei alleen reeds omdat de verschillen de gewesten geografisch byeen lig- cen en zij elkaar economisch ten zeerste beïnvloeden zal_er s^ohts bil winnen, als daarin ook de bi an ken zetelen als vertegenwoordigers van de nog niet aan hun voogdij ontgroeide gewesten. Dat het geheel der toekomstige constructie van de zelfstandigheid van Ned.-Indië en haar plaats in Rijksverband er in den bovenont- wikkelden gedachtengang, niet ge makkelijker op wordt, is wel dui delijk. Men zal echter voor een moeilijker en ingewikkelder con structie niet mogen terugschrikken, juist omdat men daarmee het ma ken van groote stukken elders kan vermijden. Beteekent dat alles nu een terug komen op het Koninklijk woord "Naar* mijn meentag geerozlns. Voldaan kan blijven aan de belofte van een zelfstandig Ned.-Indie bin nen Rijksverband. Het zal niet meer Den Haag zijn, dat over levensbelangen van Ned.- Indië beslist; het zal niet meer net Nederlandsche belang zijn, dat dij die beslissingen domineert. Ned.-Indië zal naast Nederland Staan als een volkomen gelijkwaar dige grootheid, zoodra er Rijksbe- langen ter sprake komen en in eigen aangelegenheden ligt de beslissing in Indië. niet hier. TM piimn aangelegenheden: er is nievs tegen, dat de kiooger ontwik kelde Javaan en de op Java wo nende Maleiev de interne Javaan- sche belangen leidt, technisch op de wijze die hun het best voor komt en materieel op een wijze die met het Indische en Rijksbelang vereenigbaar is. Er is niets tegen, dat de Madoerees 't zelfde doet. Er is alles tegen, dat de Javaan den Madoerees overheerscht. Zóó kan het „Nederlandsch In dië" in het Koninklijk woord van 1942 niet bedoeld zijn. Impliceert dat Koninklijk woord dan dat, eenmaal Ned.-Indie in brokstukken geknipt, aan elk deel volkomen zelfstandigheid wordt ge^ geven, tot zelfs aan Nieuw-Guinea. Afgezien van het feit, dat het woord „volkomen" in de verklaring niet is gebruikt, is de veronderstelling te dWR3S< De verklaring van 1942 moet be doeld zijn aldus, dat aangelegen heden van Indië, waarin Indië een geheel is, aangelegenhe den dus die de gewes ten van Indië geza- m e n 1 ii k a a n g a a n, in en door Indië zelf worden opgelost als een geheel binnen Rijksverband. De zaken, die in en door Indië zelf standig worden behandeld, moeten dus de afzonderlijke gewesten van Indië gezamenlijk aangaan. Dit kunnen er vele ztjn. Zij dienen te worden opgelost In een gezamen- Hjken raad of gezamenlijk parle ment, waarin de geëigende verte genwoordigers van de verschillende gewesten dienen te zetelen. Voor Java zullen dit Javanen kun nen zijn; voor Celebes een mixtum van inheemsche en Nederlandsche gezagsdragers in Celebes, voor N.- Guinea alleen de Nederlanders. Im mers de graad van zelfstandigheid van het gewest bepale de verhou dingen tusschen blank en bruin bij I de afvaardiging naar den Ned.- Indië overkoepe lenden raad. Dat bij de zen uitleg van het Koninklijk woord d e g e- westelijke geheele of ge deeltelijke) zelf standigheid voor eigen ge. westelijke aan gelegenheden móet zijn begre pen, volgt alleen reeds uit den re geldat 't meer dere 't mindere omvat. Immers waar het geheel zelfstandig is, moeten de samen stellende en toch divergeerende deelen eenig eigen leven hebben. De mate echter, waarin dat mindere te verwezenlijken is, volgt uit den ethischen grondslag van de taak van den blanke en het ont wikkelingspeil der bevolking. Logisch volgt, dat in zaken, die het geheele Rijk aangaan, Ned.-In dië als een geheel door een eigen delegatie naast Nederland, Surina me en Curasao zal zijn vertegen woordigd. Niet logisch volgt en dat volgt ook niet logisch uit het Ko ninklijk woord, dat deze delegatie geheel uit „Indiërs" moet zijn sa mengesteld. Er zullen wel degelijk Nederlan ders, die in Indië een functie be- kleedcn zitting in kunnen hebben, doch de eisch mag worden gesteld, dat zij niet zien naar Nederland's belang, doch naar het belang van het geheele rijk en daarbij zoo noo- dig een extra oog hebben voor de belangen van Ned.-Indië als een geheel. A ls men de zaak van een zelf- standig Ned.-Indië zoowel in Ned.-Indië als hier aldus wil be schouwen en men van beide zijden den absoluut noodigen goeden wil blijvend demonstreert, zal Indië zelf daarmee het meest gebaat zijn. VAN WOENSEL. Mogelijkheden zijn beperkt geworden IfOOR loonbelasting en betaling van salarissen, pensioenen, wachtgelden enz., moet voortaan eerst uit giraal tegoed en daarna pas uit geblokkeerd tegoed worden geput. Indien er geen voldoende gi raal tegoed is, mag uit geblokke/- de rekeningen geput worden, nadat de Ned. Bank dit op grond van een individueele deblokkeeringsaanvra. ge heeft toegestaan. De regeling is gisteren ingegaan. T.a.v. girale rekeningen wordt de tot dusver geldende regeling welke volgens de beschikking deblokkee ring 1945 op 16 Derember zou ein digen, bestendigd. N:d. luchteskader te Soerabaja In Buitenzorg werden kampovervallen afr Bandoeng wordt door de rucht gex Soekarno en Sjarir op weg voor herstel vp' en rust. lat 'I r l'C-v jvugvUMUC 1U JnB' echt in haar sas met Fox, want Fox behaalde op eenige groote tentoon stellingen al eerste prijzen. TN AZERBEIDSJAN heeft de mi- nister-president volgens radio Moskou zijn programma bekend ge maakt. Daaruit blijkt, dat uitge gaan wordt van het feit, dat er een autonome republiek Azerbeidsjan bestaat, die een nationale democra tische regeering wil vormen, zon der de eenheid van Iran te vernie tigen. Onmiddellijke verkiezingen worden voorgestaan. De nationale regeering van Azerbeidsjan, zoo luidt het programma dan verder, zal alle maatregelen door het Iraan sche parlement beschikt uitvoeren, aangezien zij het gezag van de cen trale regeering te Teheran erkent. Zfl stelt echter de voorwaarde, dat de beschikkingen van het Iraan- sche parlement niet strijdig mogen zijn met de autonomie en de be langen van het volk van Azerbeids jan, noch met de grondbeginselen van de verklaring van het parle ment van Azerbeidsjan. Of de centrale regeering' van Iran zich door deze soort volgzaamheid van de nieuwe Tabrisregeering erg getroost zal gevoelen, is aan ge rechten twijfel onderhevig Overigens valt uit een artikel nlt de Prawda af te leiden, dat de Sov jet-Unie geneigd is zich voortaan op een verdrag van 1921 te basee ren, volgens hetwelk bepaald Is, dat „de Sovjet-Unie in Iran kun nen binnenkomen, telkenmale als de Sovjet-belangen bedreigd zoo den zijn. Zoo bezien zou Rusland dus het driemogendhedenverdrag van 1942, waarin bepaald Is, dat de geallieerde strijdkrachten uiterlijk 2 Maart 1946 Iran zullen moeten verlaten, aan zijn laars lappen. TEUGDIGE HEETHOOFDEN en vroegere hulpsoldaten van de Japansche bezetters hebben ook op Sumatra blijk gegeven onrust te willen stoken. Terwijl de lei ders der nationalistische bewe ging zich gematigd toonen, vie len bij Padang jongelieden een Britschc 'ormatie aan en in Me- dan, waar de Britten het hotel Termeulen van de nationalisten wilden overnemen, staken zij het in brand. Schietpartijen hadden bij het sta tion te Medan plaats. Ook op de hiofdwegen rond Medan was het zeer onrustig. Men vreest, dat de Atjehers naar de oostkust willen op rukken om hun geloofsfanatisme tegen het blanke element te koelen. Uiteraard zijn veiligheidsmaat regelen getroffen. Artillerie en tanks zijn ten zuiden van de stad opgesteld en Spitfires zijn er gesta. tionneerd voor verkenningsdoelein den. In de star zijn de Britsche troepen actief en controleeren er het verkeer, waarbij zü reeds eenige keeren Indonesiërs aanhielden en wapens In beslag konden nemen, rkp Java bleef de toestand inver- anderd. In Buitenzorg probeer den twee groepen Indonesiërs het Kota Pariskamp aan te vallen. Zij werden verspreid. Ten oosten van Batavia, in het Klendergebied was de houding der Indonesische bevol king vriendelijk. In Bandoeng was het rustig, zij het dat er teekenen vielen waar te nemen van vernieuwde activiteit. De stad schijnt overigens over land niet bereikbaar te zijn. De ravitail- leering zal in elk geval door de lucht geschieden. Te Soerabaja wordt thans een Ned. luchteskader, het 321 R.A.F squadron, dat eerst Colimbo en vervolgens de Cocoseilanden tot ha- sis had, gestationneerd. In de buurt van Soerabaja werd een Thunderbold door de Indone siërs neergeschoten. Een vliegende colonne is uitgerukt om den piloot op te sporen. Een verkenner had geclnstateerd, dat hij door Indone siërs naar een huts werd gesleurd. TV/fET DE DRANG naar heroriën- A teering, naar ordening, naar organischen opbouw, zooals die voor '40 ontkiemd was, tijdens de bezet ting in versneld tempo gemeengoed werd, en nu met vaak onstuimige kracht in praktijk wil worden om gezet, zich niet zou beperken tot en kele terreinen des levens, maar zich overal zou openbaren, ligt in de re de. Met name uitte deze drang zich oik op het terrein van de cultuur, waar de overheid enkele schuchte re stappen ter realtseering van de in breeden kring levende idealen zette. Van Katholieke zijde waren reeds tijdens den oorlog plannen gesmeed die nu hebben geleid tot de oprich ting van een Nederlandsche Ka tholieke Cultuurbeweging, een sa menbundeling van het katholiek cultureele leven, die, stoelend op de gedachte, dat de nationale cultuur een synthese is van eigen elemen ten en dat vanuit dat standpunt een eigen katholieke cultuur nood zakelijk is, allereerst dit eigene wil behartigen, zonder zich daarom in Naar een hooger instituut 1voor katholieke levensbeschouwing 114 uit Kenya maakten onlangs de lange («te van non geboorteland naar Parijs por vliegtuig. isolement terug te trekken, besef fend, dat wij, katholieken, niet ver antwoordelijk zyn voor het eigen volksdeel alleen, maar voor de na tionale cultuur als geheel. In deze nieuwe cultuurbeweging, die centraliseerend optreedt, zonder echter gezonde decentralisatie te verwaarloozen, zullen verschalende bestaande organen worden opgeno men, zoo b.v. de Katholiek Cultu reele Federatie, die zich nu al on geveer 25 jaar lang beweegt op het terrein van het katholiek ontwik kelingswezen en waarbij vereenigin- gen als Geloof en Wetenschap. Ka tholiek Leven e.d. zijn aangesloten. De K.C.F. blijft in het grooter verband bestaan als centrale van ontwikkelingsvereenigingen. rpe:- bespreking van de practische -*• consequenties, daaruit voortvloei end, waren afgevaarigden van veree- nigingen in den lande het afgeloopen week-einde bijeen op het gastvrije ge meenschapsoord ..Drakenburgh" te Baarn. Daar r/erd door den heer J. Pasdeloup de structuur der cul tureele vcreeningen onder de loupe genomen- er. gewezen op het belang van regionale samenwerking, dit laat ste vooral van beteekenis voor het platteland. Ook voor het dorp in de hei moeten wij ons verantwoordelijk voelen, zoo formuleerde Jan Beerens deze gedachte en diepte haar daarme de tot haar diepsten grond uit. Daar werd bij monde van Bernard Ver hoeven -- het belangrijke werk van de volksuniversiteiten belicht, waar van Tilburg zoo'n fraai specimen biedt. Daar stelde wederom Bernard Verhoeven aan prof. Dr. K. Bellon uit Nijmegen de vraag, hoe de Kath. Universiteit meer zou kunnen leven in ons volk en de katholieke cultuur meer zou kunnen bevruchten, een vraag, die door den hooggeleerde even helder als hoopwekkend werd beantwoord. Nijmegen's eerste taak, aldus prof. Bellon, is de bevordering van de we tenschap. Het zou fout zijn de univer siteit van die taak te willen aftrek ken. Alleen door de vorming van jon ge menschen voor de vrije beroepen vervult Nijmegen een cultureele taak van den eersten rang. Men verwacht echter meer, nl., dat Nijmegen meer naar buiten zal treden; zij is hiertoe mits ^liet overmatig bereid. Als direct contactpunt van de uni versiteit met het leven zag prof. Bel lon de thcologiscb-maatschappelijkc afdeeling, die zou moeten worden uit gebouwd tot een instituut, dat men zou kunnen noemen: hooger instituut voor katholieke levensbeschouwing. In dit instituut zou een belangrijk raakpunt kunnen liggen met de ka tholiek cultureele beweging, de vruch ten van zijn werk zouden het thema kunnen zijn voor jaarlijks te houden grootsche Universiteitsdagen. T\aar werden tenslotte het is ver- leidelijk om in deze impressie ook de belangwekkende gedachtenwisse- ling, die op Bellon's rede volgde te verwerken, maar we zullen sterk blij ven staan temidden van de bekoring in een „variété" program van wel haast onbeperkten duur nieuwe mo gelijkheden met betrekking tot spre kersbemiddeling aangeboord, de sa menwerking met het Kath. Gemeen schapsoord Drakenburgh belicht, som bere klanken geuit over het tooneel van het oogenblik, maar bemoediging geput uit een gezamelijk te voeren tooneelpolitiek, een pleidooi gevoerd om ook de jong-studentenvereenigin- gen meer in het werk te betrekken en een overzicht gegeven van het werk van de Gooische werkgemeen schap. Ontdekken van nieuwe werkmo- gelijkheden, zuiver stellen van prin. cipieele kwesties, dat waren wel de belangrijkste resultaten van deze aeergevulde dagen. LM.i> 17an hef v7" het. Sjarir ew begonner oost-Ja* de orde Zij zij brengen zal een trek hee tot de In waarin hy schelijk blij beroep op alle van het land uit na tionaal belang, waarbij de noodzakelijkheid van het ecoi^ mische herstel onder de aandacht van zijn luisteraars bracht. Sjarifoedin zou volgens een ra diobericht van de geallieerde stryd krachten door Ned. militairen in zijn woning bedreigd zijn. ne R.V.D. deelde hieromtrent mede. dat de militaire politie een volledig onder zoek zal instellen. Het schijnt dat de bedreiging niet den persoon van Sjarifoedin betrof, maar ten doel had een Roode Kruisauto te verkrij- voorts, dat, hetwelk een verbod ver meldt voor de onafhankelijk socia list Jacques de Kadt, om via Svd- ney naar Washington te reizen. Hij wordt beschouwd als politiek ad viseur van Soekarno en Sjarir. De redacteur! van de Merdeka en zijn vrouw blijken thans weer vrij gelaten te zijn. ^aast deze berichten trekken die over eenige mutaties even de aandacht. Het blijkt, dat gen. Ma joor M. v. Straten ontslag heeft aangevraagd als hoofd van het ge allieerd militaire gezag. afd. bur gerlijk bestuur van West. en Mid den-Ja va. Djokjakarta en Soera- karta. Tot zijn opvolger is benoemd mr. Ch. Abbenhuis. Radio Nederland in overgangstijd. Het bestuur samengesteld. HET BESTUUR der stichting „Radio Nederland in overgangstijd" is thans als volgt samengesteld: Mr. L. A Kesper, Rijswijk Z.H., voorzitter; H. E. K. Ezerman, Arnhem, onder voorzitter; dr. W. Banning, Drieber gen, J. B. Broeksz, Hilversum, mej. dr. Nicolette A Bruining, Rijswijk (Z.H.), J. Corver, Hilversum, dr. N. A. Donkersloot, Amsterdam, prof. dr. mag. J. B. Kors, O.P., Hilversum, C. A. Keuning, Amsterdam, mr. G. L. A. Schlichting, Amsterdam en mr. G. E. van Walsum, Rotterdam. F)E HEER G. A. v. BOVENE, oud- hoofdredacteur van Aneta te Batavia is te Den Haag onverwacht overleden. Spijsolie mag afgeleverd worden /riP de bonnen 368 en 468 der bon- kaarten K 513 mag van heden de spijsolie worden afgeleverd, waar voor men de bonnen 328 en 422 heeft vooringeleverd. Zooals bekend is per bon 2 dl. (plm. 180 gram) spijsolie verkrijgbaar. Zij, die om eenigerlei reden de boiinen 328 of 422 niet hebben kunnen inleveren en dit aannemelijk kunnen maken, kunne zich tot de plaatselijke dis- tributiedienste wenden. Deze dien sten zullen de bonnen 368 en 486 In deze gevallen ruilen tegen rant- soenbinnen voor spijsolie. Heden Zon onder 16.28 uur, Maan op 16.04 uur. Woensdag Zon op 8.46 uur. Maan onder 9.07 uur. Weersverwachting: Krachtige langs de westkust tijdelijke nog iets toenemende wind, tusschen zuid en zuidwest wisselende bewolking plaatselijk lichte regenbuien vooral in het westen van het land, zacht weer. Maandagochtend werd in de districten midden en zuid te 7 uur en in de districten Noord en IJselmeer te 11 uur gewaarschuwd voor harden zuidelijken wind.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1945 | | pagina 1