Koutle en politiek
De gesties van het
Driemanschap
OPDRACHT AAN GEN. CHRISTISON
AANZIENLIJK UITGEBREID
HET AANVALSPLAN OP SPANJE
EN GIBRALTAR
Onderzoek of aanklacht
RUSSISCHE
olieboringen in Iran
Dr. van Mook komt naar Nederland
Nieuw document
in Neurenberg
EDITIK VOO It DK PROV1NCIK ZSBl^NU
ureiuinxel IS. Goes. Dubbele Poort I Huut
courant wordt op la.t van Mtlltat. Gezag
gedrukt op de persen r h Dagblad van N°ord-
Brabant en Zeeland, Ultg. „Stichting De Stem
D'P. teur: J. A. H. M. van Schtjndel: Hoofd
redacteur; J. J H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red.: W. Groffen, Middelburg; Rayonred.
Zeeuwsche eilanden N. J. Karhof. Goes.
Voor God, Koningin en Vaderland
No. SST MAANDAG 1» DECEMBER IMS
Co mm v. Toezicht; C. J. Hootegem; A. 1.
Langenhortt; Mr Dr A J J M Mes; Mr H.
B. L. de Rechter; Mr Dr C. J M A v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag. Abono prijs bij voor*
uit bet.: 3 38 per kwart., p post 4.10 p. week
fbfj nft-postbestelhng) 1 026 Lonse nos 6 cent.
m—
TT ET BERICHT omtrent, het ver-
zoek om berechting van het
Driemanschap der Nederlandsche
Unie zullen ongetwijfeld velen met
verwondering hebben gelezen.
Het was bekend, dat er geen al-
gemeene bewondering bestaat voor
het optreden en het beleid van de
Unie. Toen Prof. de Quay indertijd
tot Minister van Oorlog werd be
noemd, kwam dat al in een enkele
persstem tot uiting. Onlangs heeft
Het Parooi" de Unie nog eens aan
een scherpe critiek onderworpen.
Het zal wel mede naar aanleiding
daarvan geweest zijn, dat het
Driemanschap aan Prof. Schermer-
horn verzocht, om een commissie
aan te wijzen, welke het ontstaan
en optreden van de Nederlandsche
Unie aan een onderzoek zou onder
werpen, een onderzoek, dat de rol
van deze beweging in de Nederland
sche geschiedenis van 1940-1941
ook zou vastleggen voor het na
geslacht. Als we wei zijn ingelicht,
is de samenstelling dezer commis
sie reeds zoo goed als gereed. Ter
wijl echter Prof. Schermerhorn
aldus aan het werk was getogen,
Vergaderde de Groote Advies Com
missie der Illegaliteit op Woensdag
28 November en nam met groote
meerderheid van stemmen 'n voor
stel aan om een aanklacht in te
dienen tegen het Driemanschap.
Den vorm, waarin dit is geschied,
kennen we niet. We hoorden ver
luiden, dat niet het Bizonder Ge
rechtshof te Den Haag, maar dat
te Amsterdam erin gemoeid is. Zelfs
loopt er een lezing, dat de aanklacht
zou zijn geschied in den vorm van
een verzoek aan den President, wat
wel een vreemde Juridische figuur
zou beteekenen.
Tn afwachting van nadere ophelde.
ring daaromtrent, vraagt men
zich al dadelijk af: Wist men niet,
dzt ?1 reeds een onderzoek was in
geleid'? Of had men daarin niet
voldoende vertrouwen?
De voornaamste reden voor ver
wondering schuilt echter, zeker hier
in de ZuideUjke provincies, in het
feil, dat men de Unie in zijn her
innering' steeds terugziet als een
echte broedplaats voor het latere
ondergrondsche verzet,
Tn het dragen van het speldje, het
colporteeren, het. koopen en het
openli'k lezen van het orgaan von
den tien-, ja honderdduizenden een
der eerste vormen van protest en
uitdaging. De Unie wekte niet de
hoop, zooals kortzichtigen in die
dagen wel deden, dat de Duitsche
bezetting maar een korte episode
zou vormen, ze stelde zich in op
arbeid van langen adem. op het
toetsen van Duitsche beloften aan
de werkelijkheid en zette zich toch
schrap op belangrijke principieele
punten. Dat heeft velen moed in
gestort en na haar opheffing zijn
duizenden harer aanhangers den
zwaren weg der illegaliteit op
gegaan. In bijna ieder verhoor door
den S.D. verscheen de dreigende
vraag: „Waren Sie Mitglied der
Unie?" Talloozen van haar functio
narissen zijn vastgezet, niet minder
dan drie van de dertien districts
commissarissen werden slachtoffer
van de Duitsche moordwoede. Zoo
ziet men, we mogen wel zeggen,
zoo goed als algemeen, in het Zui
den de Unie in de historische her
innering. De aanklacht lijkt terug
te grijpen naar de dagen, toen het
zuiveringsprobleem nog als een
verward complex in het pas bevrij
de vaderland verscheen, toen het
r\E Sovjets zijn bezig olieboringen
te verrichten in Iran, zonder
daarvoor de toestemming van de
Iraansche regeering, welke hun
verleden jaar werd geweigerd, af te
wachten. De exploraties geschieden
en SJahl. Hiermee zou
reeds buna 3 maanden geleden een
aanvang ztjn gemaakt. Tot op dit
oogenbllk heeft de Iraansche re
geering nog geen protest ingediend.
J)E Iraansche regeering heeft 'n
„Opperste Raad" van zes leden
gevormd, waarin de minister-pre
sident Hakimi, vier vroegere mi
jter-presidenten en een vroegere
ten rvl T?n lndustrle d"lng heb-
het hlIÜC„u"e raad u belast met
Ir, behandelen van „dringende
Aangelegenheden" ln Iran,
langs den weg eener moeilijke er
varing nog niet zoo uitgebalanceerd
was als thans. Ook in de kringen
der illegaliteit hier in het Zuiden
hoorden we stemmen van sterke
verwondering opgaan. Zou het niet
veel verstandiger zijn, als men de
door Prof. Schermerhorn te benoe
men commissie maar rustig haar
werk liet doen zonder doorkruising
met een gerechtelijke procedure?
TNGAANDE 23 Dec. zal er een
beperkte Zondagsdienstregeling
door de Spoorwegen in het Noor
den en Oosten worden ingesteld.
rpOEN een Inwoner van Bloemen-
daal na 4 maanden in arrest
te zijn gehouden door den P.OJD.,
weer thuis kwam, bleek dat er voor
een waarde van ca. 3 millioen gul
den bij hem ontvreemd was.
Engeland blijft souvereiniteit van Nederland in
Indië erkennen. -- Nederlandsche troepen voor
bescherming der kampen. Hongersnood op
Java onvermijdelijk.
De afgezette koning Peter van Joego
slavië en koningin Alexandra in hun
verblijf te Egham ln Engeland.
/\VER de conferentie te Singa-
pore is nieuws losgekomen.
Een gezaghebbende Britsche
woordvoerder te Batavia heeft nl.
meegedeeld, dat de opdracht aan
gen. Christison in Ned. Indië aan
zienlijk is uitgebreid.
Maatregelen zijn in voorberei
ding.
Christison de berichten uit Ame-
rikaansche bron over een aanslag
op hem, bleken onjuist zal nu te
zorgen hebben voor herstel en
handhaving der orde in een zoo
groot mogelijk gebied om „het mo
gelijk te maken dat een contitu-
tkmeele hervorming en een zekere
TTE Britsche aanklager te Neu-
renberg is de vorige week nog
niet gereed gekomen. Hij bleef Za
terdag steken in de documenten
over het drama van Griekenland
en de geheele Balkan, Wat hij
over Nederland zei, bracht per slot
niet veel sensationeels. Nieuw was
wel, dat ook eind Februari 1940
nog overwogen werd Nederland
eerder aan te pakken dan Noor
wegen en Denemarken. Op 3 Maart
werd echter tot de operatie tegen
Scandinavië besloten. De aanval op
Nederland had eigenlijk iets eer
der moeten beginnen. Goering
drong aan op uitstel tot 10 Mei.
Hitier stemde daarin tenslotte toe,
hoewel dit, naar hij zeide, in strijd
was met zijn intuïtie.
Er is nog een nieuw document
bekend gemaakt omtrent 'n niet
uitgevoerd aanvalsplan op Spanje
en Gibraltar. Op 12 Nov. 1940 werd
een order uitgevaardigd, mede on-
derteekend door Jodl, waarin dat
stond beschreven. Officieren in
burger moesten het in Spanje voor
bereiden. Van Algeciras uit zou Gi.
braltar eerst worden bestookt. Dan
zouden vliegtuigen op de Spaan -
sche vliegvelden landen en de troe
pen binnenrukken. Ook Portugal
zou aangepakt worden. Hitier re
kende op de medewerking van de
Spanjaarden, doch niet van de Ita
lianen. Er moesten ook plannen
worden gemaakt voor de verove
ring van de Canarische en Kaap-
verdische eilanden, de Azoren en
Madeira.
Er wordt in Neurenberg al druk
gesproken over de Kerstvacantie.
De Amerikanen, die niet naar huis
terug kunnen, zullen die in Kopen
hagen doorbrengen.
De Fransche aanklager komt op
2 Januari aan het woord.
Groote sensatie is in Neurenberg
gewekt door den moord op een on
der-officier, die als chauffeur in
dienst was van den chef van den
Sovjet-Russischen veiligheidsdienst.
Volgens zekere inlichtingen zou de
aanvaller een Amerikaansch uni
form hebben gedragen. Door de mi
litaire politie en den anti-spion-
nagedienst van de Amerikanen is
een uitgebreid onderzoek ingesteld.
De aanslag is geschied by het par
keerterrein tegenover het Grand
Hotel. De man kwam den helder
verlichten foyer van het hotel
binnenwaggelen, terwijl het orkest
den laatsten dans speelde. Hij hield
zijn hand tegen zijn borst gedrukt
en vertelde kreunend dat er op hem
geschoten was. In het hospitaal
overleed hij spoedig.
Een ander nieuwtje is, dat Frau
Streicher werd gearresteerd, omdat
ze zich smalend over het proces
uitliet.
OOCDOOOGXDOOOOOOOOOGKDCDOO
Dezer dagen werden de
Nederlandsche postduiven
liefhebbers verrast door
een zending van plm. 2000
duiven uit Engeland, aan
geboden door den Engel-
schen Nationalen Post-
duivendienst.
Er zijn lieden
in Duitsch-
land, die
voortdurend
brieven naar
de gevange
nis sturen. De
man, die de
meeste brie
ven krijgt is
Goering.
maar de
meeste zijn in
anderen toon,
dan hij zou
wenschen.
Goering iaat
er zich echter
niet door be
ïnvloeden en
hij heeft naar
aanleiding
van hem toe
gezonden ver-
wenschingen
gezegd: „Het
doet er niet
toe wat de
menschen nu
zeggen, ik
weet, wat ze
voor den oor
log hebben
gezegd." Uit
Hamburg
werd Goering
gevraagd of hij nog steeds kanonnen
in plaats van boter wenschte. Een
ander troostte hem met de opmer
king, dat hij nu genoeg tijd heeft om
te denken over het duizendjarig rijk,
maar er was ook iemand, die „foei,
foei, foei" tot hem schreef.
T\E WINTER is over een
groot deel van Europa
neergestreken. De winter is
een machtig heer. Hij heeft
Napoleon en Hitier de wa
pens uit handen geslagen,
toen zij op het punt ston
den de heerschappij over 't
oude werelddeel te vesti
gen. HU dreigt nu helaas 'n
minder weldoende rol te
gaan spelen.
Er is bijna geen land op
het Europeesche continent,
dat niet tobt met 'n enorm
brandstof fentekort.
Om de menschen tenmin
ste voor den directen be-
vriezingsdood te behoeden,
moet men hier en daar
drastisch ingrijpen in het
economisch leven. Frank
rijk laat minder belangrijke
industrieën slechts drie da
gen per week werken; dras
tische beperkingen van het
lichtverbruik worden Inge
voerd, de winkels en de
„ondergrond" sluiten eer
der. In Itafië is de werk
loosheid ontstellend wegens
gebrek aan steenkool. Oos
tenrijk wordt bedreigd door
ellende en ziekten. Uit alle
landen in Midden- en Zuid
Oost Europa stijgen derge
lijke kreten op. De Duit-
schers krijgen heelemaal
geen kolen voor huisbrand.
Toch valt de export uit
Duitschland verschrikkelijk
tegen. De Franschen klagen
leude storten. En op die
ellende vegeteert de op
standigheid.
Slechts volkomen een
drachtige samenwerking
kan eenigszins dragelijke
toestanden scheppen. Die
eendracht echter ont
breekt.
Conferentie van Moskou
toeken van tweedracht
deswege steen en been. De
Engelschen, die het beheer
over het Ruhrbekken heb
ben, zeggen echter: de
transportmiddelen ontbre
ken om alle gedolven kolen
te vervoeren, we moeten de
Duitsche industrie ook wel
wat laten, al was het maar
om de locomotieven en de
wagons te repareeren. In
de Sllezische kolenvelden
lijdt men onder het gebrek
aan geschoolde arbeiders
na het uitdrijven der Sude-
ten-Duitschers.
De winterkoude zal een
groot deel van Europa
wederom dieper In de *1-
T"\e te Moskou bijeengeroe-
pen Conferentie van
Drie is juist een teeken van
tweedracht. Men zegt, dat
er alleen maar gesproken
zal worden over den atoom
bom, over de geschillen,
welke de Londonsche con
ferentie deden mislukken
en over de voorbereiding
van de vredesconferentie.
Frankrijk vreest echter,
dat men thans beslissingen
over het bestuur van
Duitschland wil doordrij
ven, welke de Russische
winsten in het Oosten con-
solideeren, doch de veilig
heid van het Westen op
losse schroeven laten staan.
Tegen een centraal bestuur
in Duitschland als zoodanig
is het niet, maar als weer
Duitsche bestuursambtena
ren met macht bekleed wor
den over Rijn, Ruhr en
Saar, zegt het „neen".
Wanneer er straks te
Moskou beslissingen wor
den genomen over onder
werpen, waarbij Frankrijk
geïnteresseerd is, en wan
neer het niet wordt ge
raadpleegd, zal bet zich niet
gebonden voelen door de
overeenkomsten, die ter
conferentie geteckend wor
den, aldus een offlcieele
Parijsche verklaring.
Nu ligt er ook een verkla
ring van den Britschen mi
nister Hynd, volgens welke
Engeland niet bereid is
mede te werken aan een
actie tot centraliseering van
het Duitsche bestuur, uit
gaande van drie mogend
heden zonder medewerking
van de vierde.
Met dat al is nog niet te
zien, hoe de eendracht op
dit belangrijke nunt gevon
den kan wordeiw
mate van zelfbestuur der Indone
siërs in het kader van het „Ko
ninkrijk der Nederlanden tot stand
komen en besprekingen daarover
gehouden worden op een geregelde
en wettige wyze zonder vrees voor
geweld."
De Britsche woordvoerder legde
er den nadruk op, dat de Engelsche
politiek ook verder volgens de ver
klaring van Bevin gevoerd zou
worden, „waarbij de souvereiniteit
van Nederland in Indië erkend
werd, waar Indonesische onderda
nen nu onafhankelijkheid vragen
aan de souvereine macht."
Hongersnood is onvermijdelijk en
kan alleen verzacht worden als
Sjarir erin slaagt het volk naar de
Sawahs terug te brengen om een
late oogst te krijgen.
Sjarir en zijn kabinet hebben be
loofd al hun krachten in te spannen
en hebben de geallieerden reeds om
hulp gevraagd.
De details van deze hulp worden
door een Britschen en Indonesischen
staf uitgewerkt. De Nederlanders
aldus de Britsche woordvoerder
zijn tot dusverre nog niet bij dit
speciale stafwerk betrokken, omdat
hun toevoer door de staking der ha
venarbeiders ln Australië ernstig is
belemmerd.
De voedselpositie is vooral critiek
in Soerabaja, waar nog slechts
voor vier weken voedsel is voor
400.000 menschen in het geallieer
de gebied. Volgens A.F.P. is dit
het gevolg van plundering der
voedselvoorraden door de extre
misten.
Zuiver het transport van Neder-
landsche troepen naar Indië
is ook gesproken. Over het tijdstip
is echter nog niets beslist. De Ne
derlandsche troepen zullen wel voor
politiediensten in door de Britten
gezuiverde streken gebruikt wor
den, doch niet aan de eigenlijke
operaties deelnemen.
Zij zullen deelnemen aan de be
scherming van gezinnen binnen
en buiten de kampen is een ba
taljon Ned. Indische troepen ge
vormd. Alle mannen, beneden de
50 jaar, die voordien tot het
Ned. Indische leger behoorden,
zijn ter keuring opgeroepen.
Christison is gemachtigd zooveel
Engelsche troepen voor de pacifi
catie van Java te concentreeren als
dit werelddeel hem tot zijn beschik,
king kan stellen. Deze troepen moe
ten o.m. helpen bij hefc evacueeren
van minstens 20.000 Jappen uit
Soerabaja en Semarang, die in han
den zijn der extremisten, die wei
geren hen te laten evacueeren.
nper conferentie is ook een besluit
genomen over de Ambonnee-
sche troepen. Zij zullen naar Am-
boina, Sabang, Banka en Billiton
gaan. Slechts twee groepen blijven
te Batavia, gedeeltelijk ter bewa
king van een kamp van Ambon-
neesche vrouwen.
T\r. van Mook, terug in Batavia,
verklaarde veel grootere mo
gelijkheden te zien voor 'n nieuwe
samenkomst van Nederlanders
en Indonesiërs op korten termiin.
Hij zal wellicht over enkele da
gen naar Nederland vertrekken,
indien de algemeenc toestand
zulks toelaat.
Van Mook sprak de geruchten, dat
hij was teruggeroepen, tegen. De
bedoeling van zijn bezoek is, de re
geering een duidelijker beeld van
den toestand te geven, mede i.v.m.
de a.s. besprekingen met de Indo
nesische leiders.
In republlkeinsche kringen is men
volgens ANP-Anela van moening, dat
in het licht van de verklaring van
den Britschen woordvoerder de kan
sen op het succes van rechtstreeksche
besprekingen met de Nederlanders
niet zeer bemoedigend zijn
Sjarir zal denkelijk vandaag een
verklaring afleggen.
Over den strijd op Java in het kort
dit: Na de berichten, dat er in
Bandoeng zware gevechten hadden
plaats gevonden, kwam later do
mededeeling, dat er overeenstemming
was bereikt tusschen Sjarifoedin en
de plaatselijke autoriteiten. In Bata
via hebben kleine groepen Indonesiërs
aanvallen gedaan in de havenwijken.
Zij werden door Britsche troepen ver
dreven.
