Gezonde taal op Sumatra
„i Programpartij
Eenheidspartij Lpolitiek
Duivenmelkers
lieten zichzelf
„inkorven
Duistere plannen
in des Führers trein
DEBAT
Hei wantrouwen
der „jongeren"
Verongelukte vliegers
vermoord gevonden
voor baby
GIRAUD EN WEYGAND HOESTEN WORDEN VERMOORD
Tribunaalpresidenten
tevreden gesteld
fditie voor de provincie zeeland
Bur.: Westsingel 75. Goes; Dubbele poort 8. Hulst
Deze courant wordt op last van 't Militair Gezag
cedrukt op de persen v. h. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland. Uitg. „Stichting De Stem
Directeur: J. A. H. M. van Schijndel: Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red.: W. Groffen, Middelburg; Rayonred.
Zeeuwsche eilandenN. J. Karhof, Goes.
No. 331
MAANDAG 3 DECEMBER 1945
Voor God, Koningin en Vaderland
Comm. v. Toezicht: C. J. Hootegem; a. E,
Langenhorst; Mr Dr J .J M Mes; Mr. EL
B. L. de Rechter; Mr Dr C. J. M A v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag. Abonn. prijs bij voor-
ultbet.: 3.38 per kwart., p. post f 4.10. p. week
(bij n1Qt-postbestelling) f 0.26. Losse nos. 6 cent.
WE ONTVINGEN van J. R., nog een
uitvoerige bijdrage voor het po
litiek debat, dat In ons blad is ont
ketend, waarin de ten opzichte van 'n
katholieke programparty afwijzende
houding van „vele jongeren" nader
wordt gemotiveerd.
j. R. ziet het zoo, dat rechts de
conservatieven afvallen, terwijl Pater
Stokman het ook had over de moge
lijkheid, dat we groepen „links" zou
den moeten laten loopen. Inzender
stelt in dit verband de vraag, waar
om de leiders van de nieuwe katho
lieke partij, dit erkennende, zoo'n
bezwaar maken tegen, het voorloopig
onderkomen, dat de N. V. B. in el
kaar wil timmeren.
J. R. gaat dieper in op het feit, dat
de nieuwe katholieke party geen
katholieke party in den ouden zin
meer is:
Lag in de 80 en 90-er jaren en in
het begin dezer eeuw de beteekenis
van de R.K. Staatsparty vooral hier
in dat zij in het politieke strydtoo-
neel trok voor bepaalde katholiek-
pi incipieele verlangens (met name de
vrijheid van de katholieke ouders ten
opzichte van dc opvoeding hunner kin
deren), en werd in de 30-er jaren de
R.K. Staatspartij het katholieke bol
werk tegen de heidensche nationaal-
socialistische ideeën (de beteekenis
van het beroemde vastenamendement
van 1934), en voelde dan ook (haast)
eenieder, dat alle katholieken in deze
partij vereenlgd behoorden te zijn;
n u echter erkent men van de in dit
opzicht zeer gezaghebbende en onver
dachte zijde: de vroegere algemeen
heid laten we vallen voor onze con
crete politieke programma-eischen.
Dat het juister is om dan niet meer
te spreken van „de katholieke par
ty of „de katholieke-nationale par
tij" is duidelijk. Deze naam toch sticht
verwarring en doet voorkomen alsof
de verhouding nog eender ligt als
vroeger.
Tnzender besteedt dan aandacht aan
het verwijt, geuit door Mr. Duyn
stee aan de vooruitstrevende jonge
ren, dat hun activiteit beter besteed
zou zijn In het katholieke partijver
band, opdat het geheele katholieke
bloc als één man en in één wensch
de meest radicale vernieuwing na
streeft".
Of Mr. Duynstee zelf gelooft aan
dit „geheele" katholieke bloc mag
betwijfeld worden: hij gunt de con.
servatieven eventueel hun eigen con-
servatief-katholieke partij. Maar het
is mijns inziens juist die steeds weer
naar voren komende wensch om allen
in één verband te willen houden, wel
ke de jongeren, die het ernstig mee-
nen met een vooruitstrevende politiek,
zoo schuw doet blijven van deze nieu
we katholieke partij. Zoolang door de
leiders van de nieuwe katholieke par
tij nog steeds getracht wordt, niet
de conservatieven, die hun program
matempo zouden kunnen en ook zul
len verlangzamen af te stooten, maar
de jongere vooruitstrevenden voor dat
groote blok te winnen .zullen deze
het onprettig gevoel houden, er toch
weer met die conservatieven samen te
komen en door hen geremd te worden
Op welke gronden toch kan van hen
geëischt worden, dat zij de bouwers
van de nieuwe partij een blanco cre-
diet ten aanzien van de gewenschte
voortvarendheid zouden geven? Naar
mijn meening zal dit niet mogelijk
zijn. zoolang de leidende katholieke
politici van de staatsparty niet den
beslissenden stap zetten: het valsche
ideaal van een katholieke massa-par
ty opgeven. Nu kan men wel het
vaste plan genomen hebben, de con
servatieven, die niet weggaan, te
doen „meedraven op het tempo van
het nieuwe program", en de jonge
ren mogen en zullen aan deze goede
bedoelingen niet twijfelen, maar zij
zijn zeer sceptisch gestemd voor wat
het succes betreft. En wie zal durven
beweren, dat het ten onrechte is? Te
veel en laastelijk van de meest onver
dachte zijde zijn de fouten van het
vroegere verbond van conserva
tief en vooruitstrevend in de ééne
R. K. Staatsparty voorgehouden.
Den jongeren komt het voor, dat men
in de „katholieke partij" op de twee
gedachten blijft hinken, en men eigen
lijk zoekt naar een comoromis tus-
schen een algemeene katholieke par
tij en een programmapartij. Of dit
compromis, dat men. verwerkelijkt
acht door de uitersten ter rechter en
ter linkerzijde uit de partij te verwij
deren, zooveel beter zal zijn dan dat
wat vroeger ln de R.K. Staatspartij is
gevonden, mag toch wel betwyfeld
worden."
J. R. meent, dat onze katholieke
eenheid op politiek gebied, onherroe
pelijk verloren moet gaan, nu wij de
party wenschen op te bouwen op be
paalde politieke desiderata,
gekristalliseerd in een program.
Van hier naar de door de N.V.B.
gewenschte nieuwe partij-verhoudin
gen is nog maar een stap. Dien
stap zullen wij zetten, als het
blijkt dat de andere groepen de ka
tholieken inderdaad zijn gaan zien als
volwaardige medewerkers, Nederlan
ders als zij. Velen in de N.V.B. mee-
nen, dat dit stadium reeds aangebro
ken is. Aan hen is het de vooruit
strevende partij hiervan te overtui
gen! Slagen zij hier niet in, of zou
blijken, dat om godsdienstige verhou
dingen het nog niet gewenscht is tot
deze samenwerking over te gaan, dan
zullen we voorloopig gaan werken, en
vruchtbaar, met onze eigen gescheiden
groepeeringen.... Als er twee katho
lieke partijen komen wordt eenerzijds
het gevaar dat de Kerk verantwoor
delijk wordt gesteld voor de practi-
sche politiek der katholieken verme
den; anderzijds wordt een doelbewus
te politiek van beide groepeeringen
op basis van hun eigen partijprogram
mogelijk, zonder dat er telkens een
compromis behoeft te worden gezocht.
Dit tweepartijenstelsel onder ons, Ka
tholieken, brengt echter naar mijn
meening een on gewenschte versnip
pering van krachten mee, die alleen
kan, maar dan ook moet worden
aanvaard, als een samengaan van de
vooruitstrevende en conservatieven
onder ons met politiekgelijkgezinden,
maar „andersdenkenden" niet is door
voeren. Dit samengaan van de ver
schillende conservatieve richtingen
zal natuurlijk eerst dan komen, wan
neer daarin de vooruitstrevenden
zijn voorgegaan. Een gelijke opmer
king moge ik nog maken ten aanzien
van de katholieke partij, thans in op
richting: Mr. Duynstee denkt dat de
conservatieven wel van deze groepee-
ring weg zullen blijven. Maar brengt
hun conservatief-zijn niet tevens me
de, dat zy vooral blijven vast houden
aan de oude algemeene partijformee-
ring? Daarom zullen zy gemakkelijk
in de nieuwe katholieke partij, zooals
deze thans begrepen wordt door de
leidende' politici met een zoo groot-
mogelijken kiezerskring, blijven zien
de oude Staatspartij. Ook hierom is
deze nieuwe partij voor de jongeren
een noodoplossing, wellicht geschikt
tijdens den practischen bouw van het
zoo noodzakelijke urgentie-program:
als alle noodwoningen echter haastig
en ondeugdelijk opgetrokken, zullen
wij ten spoedigste aan een werkelijk
en voor geruimen tijd bruikbaar ste
vig politiek tehuis moeten gaan bou
wen.
/"ONZERZIJDS willen we hierbij
w aanteekenen, dat de Party is wat
de leden ervan maken. Afscheiding
van links-katholieken om de voor
uitstrevenden nu maar eens zoo te
noemen verwachten we slechts voor
zeer kleine groepjes met uitzonderlij
ke ideeën op bepaalde gebieden (b.v.
de bewapening). Het concept-program
van „de party voor katholieken
zien we geenszins als minder vooruit
strevend dan dat der N.V.B. Het pro
gram zal o.i. dan ook geen enkel be
zwaar bieden voor vooruitstrevende
jongeren, om er zich bij aan te slui
ten. En het zal mede aan hun over
tuigingskracht en energie liggen, of
de partij inderdaad wordt meegesleept
in een nieuw élan, waarbij de con
servatieve „ballast" overboord gaat.
Overigens meenen we, dat die con
servatieve fractie veel kleiner is dan
men vaak denkt. Natuurlijk zullen er
bepaalde spanningen in een massa
party blijven leven. Doch dat zou ook
het geval zijn met nieuwe eenheids-
formaties. De N.V.B. toont evenmin
een beeld van volmaakte homogeni
teit. Als het anders ware, zou het
onnatuurlijk zijn.
We willen tenslotte ten volle onder
schrijven een door J. R. gemaakte op
merking, dat we, sprekende over voor
uitstrevenden en conservatieven, vóór-
en tegenstanders van een nieuwe ka
tholieke partij, in geenen deele iets
zeggen van de katholiciteit der groe
peeringen. Eikaars eerlijkheid en
trouw aan de katholieke zaak hebben
we te veronderstellen en te eerbie-
gen, „op straffe van dezen eerlijken
strijd te verkeeren in een gevaarlijken
aanslag op de democratie, op de va-
derlandsche zaak en op de Kerk, waar
in wij uiteindelijk allen één zyn en
geheiligd worden"....
Heden zon onder 16.30 uur.
maan onder 16.06 uur. Dins
dag zon op 8,30 uur, maan op
8 uur.
Weersverwachting: Wisselen-
de bewolking. Plaatselijk buiig.
Iets kouder dan gisteren. Ma-
«ge, aan de kust tijdelijk krach
«ge wind tusschen west en
zuid-west.
J^E MAASBRUG by Buggenum is
Zaterdag in gebruik genomen.
i kTe*nen uit Limburg zul
len thans de veel kortere route
over eigen bodem kunnen afleg
gen.
£)E BENZINETOEWIJZINGEN
zullen voor de komende maan
den verre van gunstig zijn. Zui
nig gebruik wordt daarom dringend
aangeraden.
IN BANDOENG WERD DE TOESTAND DREI
GENDER. HIER EN BIJ AMBARAWA TRAD DE
LUCHTMACHT OP. - IN DE PLATTELANDS
DISTRICTEN ZOU HEVIGE TERREUR WOEDEN.
TN JAVA'S groote centra blijft het
woelig, van Sumatra kwamen
gunstige berichten. Hier wenscht
iedereen de vooroorlogsche norma
le omstandigheden terug onder een
systeem van zelfbestuur, met
voor zoover zulks noodig was den
steun van de Nederlanders, ver
klaarden twee Indonesische leiders
te Medan en Padang.
Zij waren er zich van bewust,
dat veel steun noodig is en hoop
ten, dat alle Nederlandsche plan
tages en zaken spoedig weer geo
pend zouden worden, omdat al
leen hierdoor de welvaart kan te-
rugkeeren.
Mag de toenadering, die uit deze
woorden opklinkt, nog slechts een
economischen achtergrond hebben,
zy getuigt althans van gezond ver
stand en dit vormt de beste waar
borg voor een terugkeer naar ver
houdingen, die op onderling vertrou
wen berusten.
Met het oog op deze gunstige
stemming, wordt het thans van
groot belang geacht, dat extremis
tische invloeden op Sumatra zoo
veel mogelijk geweerd worden. Het
Bantamdistrict op West-Java wordt
echter door hen beheerscht en de
zeestraat tusschen Java en Suma
tra herhaaldelijke overschreden.
De verlangens gaan dan ook te
recht uit naar een krachtige con
trole er over. Zoo niet, dan liggen
moeilijkheden in het verschiet.
/\p Java en meer in het bijzonder
„1 Bandoeng en Ambarawa wa
ren die moeilijkheden niet gering.
By laatstegenoemde plaats werd
een hernieuwde luchtaanval uitge
voerd op de Indonesische artillerie
stelling, dit keer met volledig suc
ces, in het gebied van Bandoeng
moest de luchtmacht eveneens op
treden. De toestand werd hier steeds
dreigender. Tanks en artillerie hiel
pen de Ghurka's om de 50.000 Ne
derlandsche en inheemsehe vluch
telingen te beschermen, die daar
zijn geconcentreerd. De Indonesiërs
schijnen met tegenzin bepaalde, in
het hen gestelde ultimatum uitge
stippelde gebieden te ontruimen. Er
wordt in toenemende mate melding
gemaakt van gevallen van moord
op inheemschen.
In de plattelandsdistricten zou
volgens ANP Aneta een hevige ter
reur woeden, waarbij godsdienstige
T\E GELDBLO KKADE, die
ook op den inhoud van de
kas der duivensportver. „De
Valk" te Baarle-Nassau al
thans voorloopig beslag leg
de, zette daarmee de leden op
zwart zaad. De penningmeester
zat met de handen in het haar,
er moest iets gebeuren, want
de jaarlijksche teerdag mocht
er niet bij inschieten.
Men vondt er het volgende
op: Op een donkeren avond
werden alle duivenmelkers in
een vrachtauto geladen, die
kris kras door kei- en zand
wegen der beide Baarle's reed.
Plotseling stopte de wagen,
midden in een bosch) de klep
van „de groote mand" ging
open en de „duiven" spron
gen in de vrijheid.
Nu zoo snel mogelijk naar
het clublokaal. Dat deze op.
gaaf niet gemakkelijk uit te
voeren was bewees een stroo-
per, die in Zondereigen uit
kwam!
De belangstelling was groot,
want het publiek had op de
deelnemers gewed, zooals de
melkers normaal hun duiven
poulen, De afstand van het
bosch naar het beginpunt be
droeg 2.5 K.M. Eerstaankomen-
de had slechts 13 min. en 2 sec.
noodig.
Wat de opbrengst aangaat."
„De Valk" slacht een varken.
0<X><><X><X><KXXK><><><><X><><X>0
motieven opgeld zouden doen en
waarby de inheemsehe dorpshoof
den machteloos zijn.
De daar opereerende terroristi
sche organisatie is een nauwkeuri
ge imitatie van de Japansche me
thoden.
In Soerabaja kwamen weer eeni-
ge gevechten voor, zy het dan ook,
dat de stad volkomen beheerscht
wordt door de Britsche strijdkrach
ten. Opnieuw moet overigens gecon
stateerd worden, dat het vertrou
wen, dat „het kabinet Sjarir" in
eigen kringen geniet, nog steeds
niet groot genoeg is om deze ex
tremistische excessen, die meer en
meer het karakter van een regel-
matigen opstand tegen alle gezag
aannemen, te beletten.
/Ander het overige nieuws waren
er nog een paar markante fei
ten, Het lot der Britsche vliegers,
die bij Bekasi waren neergestort,
staat thans vast. Men heeft de
zwaar verminkte lijken by de ge
vangenis aldaar begraven aange
troffen. Volgens getuigenis van een
Ambonneesche vrouw is het een
massamoord geweest, uitgevoerd
door jonge leden van „de zwarte
stier". Er werden 22 lijken opge
graven.
Na een officieel onderzoek is
voorts gebleken, dat van Ambon
neesche wandaden, waarover de In
donesiërs beklag hadden ingediend
geen sprak is geweest. De Indone
siërs, die vermoord heetten door de
Ambonneezen, bleken gesneuveld
r GOED NIEUWS
lyrOEDERS, wier baby ge-
boren is op of na 1 Janua
ri 1945 en voor 8 October '45
kunnen een aanvraag bü den
plaatseiyken distributiedienst
indienen, eventueel volgens
plaatselijk geldende regelin
gen, voor het verkrijgen van
een babypakket.
Dit geldt uitsluitend voor
hen, die nog geen babypakket
hebben ontvangen. De inhoud
bestaat uit 6 luiers en 5O0 gram
gram breigaren van zeer goede
kwaliteit.
te zyn in een gevecht tegen een
Britsche patrouille.
T\e heer Weiter, lid der Eerste Ka-
mer heeft schriftelyk aan mi
nister Logemann gevraagd voort
aan wekelijks een zakeiyk mede-
deeling te doen over de gebeurte
nissen in Indië, opdat het publiek
zich een oordeel kan vormen over
de gebeurtenissen aldaar en voorts
mede te deelen over welke machts
middelen de regeering beschikt om
de rust, orde en veiligheid in Indië
te herstellen, c.q. op welk tijdstip zy
verwacht in staat te zijn dit te
doen.
Het verzoek berust uiteraard op
de groote belangstelling, die er in
ons land voor de Indische, die te
vens Nederlandsche zaak is, bestaat.
Hoe groot deze belangstelling is en
welke richting zij soms uitgaat,
valt af te leiden uit een manifest
van een aantal bekende Nederlan
ders, onder wie lt. Admiraal Fiirst-
ner en oud-minister Weiter, waar
in eerst herstel van de orde en dan
praten wordt gepropageerd.
HESS KREEG ZIJN GEHEUGEN TERUG
rjUITSCHLANDS veldtocht tegen
Polen was nauwelyks begonnen
of reeds doemden de contouren op
van weerzinwekkende plannen, die
ten deele reeds spoedig, voor een
ander deel eerst later de wereld in
beroering zouden brengen. War
schau moest worden gebombardeerd
de Poolsche intelligentia, de adel,
de geestelijkheid, de Joden moes
ten worden uitgeroeid. Het was ten
deele de vrucht van een bespreking,
die in des Führers trein tijdens den
Poolschen veldtocht werd gehouden
De reeds eerder genoemde getui
ge, gen. Lahausen, legde daarom
trent verklaringen af, die zoowel
voor Ribbentrop als voor Keitel al
lesbehalve vleiend waren en die wat
eerstgenoemde betreft tot een uit
barsting leidden, omdat hij het
wenschte te bestryden den man ge
weest te zyn, die zou gezegd heb
ben, dat de maatregelen zoodanig
waren voorbereid, dat alle gehuch
ten in Polen in vlammen zouden
opgaan en dat alle Joden doodge
schoten zouden worden. Keitel zou
by die gelegenheid gezegd hebben,
dat hij geen invloed kon uitoefenen
en dat Hitier besloten had, indien
de weermacht onwillig mocht wor
den, zijn maatregelen te doen uit
voeren door SS en Sicherheits-
dienst.
De getuige voerde voorts als be
zwarend materiaal tegen Keitel
aan, dat hij opdracht zou gegeven
hebben den in 1942 uit Koenigstein
gevluehten Franschen generaal Gi-
raud te vermoorden.
Tal van, het gezelschap der Na-
zigrooten karakteriseerende byzon-
derheden kwamen trouwens los. Zoo
werd tydens het verhoor gesproken
over de executie van Sovjetgevan
genen volgens ras. intellect en an
dere motieven.
Over een bevel van Himmler tot
levering van Poolsche uniformen
en identiteitskaarten waarmee na
melijk gevangenen een aanval op
Duitsch gebied moesten uitvoeren
en vervolgens een opdracht om Wey
gand, die toen in Noord-Afrika was
te vermoorden.
TIess, die tot dan toe romannetjes
lezend den tyd gedood had,
kwam met 'n vrrassing, Hy ver
klaarde plotseling weer over z'n ge
heugen te kunnen beschikken en
der by te wonen. Slechts z'n concen
tratievermogen zou wat verzwakt
zyn. Deze verklaring deed uiter
aard nog al sensationeel aan. Goe-
ring cs. toonden zich opgetogen, de
rechters wisten niet wat zy er van
gelooven moesten. Zy besloten ech
ter den man verder het proces te
laten bijwonen.
nnRJBUNAALPRESIDENTEN
tncfnor/Ton Aiilomro /Tal 1
pro
testeerden onlangs, dat beslis
singen tot, invryheidsstelling van
politieke delinquenten onderwer
pen is aan de goedkeuring van den
procureur-fiscaal. In een dezer da/
gen gehouden conferentie met den
minister van Justitie werd te dien
aanzien geconstateerd, dat in het
zuiden een uitnemende samenwer
king tusschen den proc.-fiscaal by
het Byz. Gerechtshof en de Tri
bunalen bestaat. Deze feiteiyke
toestand werd als grondslag geno
men voor binnenkort aan de an
dere procureurs fiscaal door den
minister van Justitie te zenden
aanwijzingen, meer bijzonder be
trekking hebbend op de erkenning
en eerbiiiig'ng van de zelfstandige
bevoegdheid der tribunalen om
ter openbare zitting van het tri
bunaal te besluiten delinquenten
in vrijheid te stellen.
Hef bezwaar, van de zijde der
tribunaalpresidenten geuit, dat de
tribunalen niet zelfstandig een de
linquent in vrijheid kunnen stellen,
doch van hun besluit to#- in vrij
heidstelling den procureur-fiscaal
in kennis moeten stellen, achtte
de vergadering door deze toezeg
ging van den minister practisch
te zijn ondervangen.
TP X-KON ING PETER mag by
besluit van de Joego-Slavische
constitueerende vergadering niet
meer naar zijn land terugkeeren.
Een voorspel is ingediend de func
tie van president te doen uitoefe
nen door den president der verga
tiering en 6 vice-pres. als vertegen
woordigers van de 6 federale een
heden. Volgens den min. van Buit.
Zaken wil Joego-Slavië het pro
bleem der minderheid in Hongarye
daarom in staat te zyn t proces ver 1 oplossen door bevolkingsruil
