HULST
rEN
éeT
MUSSERT VOOR ZIJN RECHTERS
Semarang uit zee beschoten
e in
'S BIER
ER
Uw
aponnen
Tegen de dans
en andere kwalen
v.
Ipt Indië.
hestr. 50
Telf .ilO
EN
»umole«»n
Veldtocht der K.A.
1800
Gespannen toestand in Bandoeng
In Perzië botert het niet
tielpunten.
detaillisten van
-xtielkaarten Va
ten duidelijk van
en, tezamen met
xnten geschieden,
l van het ont-
■07.
ngen textiel met
81 tegen nieuwe
tagen.
autiediensten uit-
ijzingen met het
de distributie-
mgewisseld tegen
en, daar deze niet
g geldig zijn.
ng dient het ont-
-07 als bewijs te
end toewijzingen
afgifte, welke ge-
1945. 476-00
ec. Betaling op
>per waardoor
komt
Zaden, Granen
19. 995-o
ren
ONDEN
•ng Muziek
437O
Specialiteit
iL BRONNEN
plaatwerker)
rtzichfcen.
u De Stem. Goes
tiel- en
te Hulst
i opgeroepen voor
trekking van
Ier school binnen
493-0
9, Hulst.
454-»
ir in 4 a 6 dage11
terneuzsN
HENER.
451-1'
7S:
prima kwaliteit.
iessins. 494-0
etalages van
cms in. Voorraad
498-0
AARDENBURG
editie voor de provincie zeeland
Rl,r Westsingel 75. Goes; Dubbele poort 8. Huut
Dr/A courant wordt op last van t Militair Gezag
aedrukt op de persen v h. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland. Uitg. ..Stichting De Stem
or. teur; J. A. H. M. van Schljndel: Hoofd
redacteur; J. J- H- A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red.; W. Groffen, Middelburg; Rayonred.
Zeeüwsche eilanden N. J. Karhof. Goes.
Voor God, Koningin en Vaderland
No. 327 WOENSDAG 2« NOVEMBER 1945
Comm v Toezicht: C 3 v. Hootegema E.
Langenhorst: Mr Dr A J .J M Mes; Mr H,
B L. de Rechter; Mr Dr C. J M A v Rooy.
Verschijnt eiken werkdag Abonn prijs bij voor
uitbet.: 3.38 per kwart., p post f 4.10 p. week
(bij n^t-postbesteliinaf f i.M j»sse nos 6 cent.
^.raT'
E ENIGE WEKEN geleden stuur,
de de Katholiek Actie een
circulaire aan de burgemees
ters van West-Brabant en Z.
Vlaanderen niet het verzoek het
aantal dansgelegenheden te be
perken, een sluitingsuur vast te
stellen, c.q. nachtelijke danspar
tijen te verbieden en een controle
op dansgelegenheden in te voeren.
In de tweede plaats verzocht zij
om beperking van het aantal fees
telijkheden en voorts om een ver
bod van gemengd zwemmen en
zonnebaden en om toezicht op uit
leenbibliotheken.
Het is duidelijk, dat een derge
lijke reeks verzoeken niet zoo maai
de wereld in gestuurd is. Er waren
overvloedige redenen toe geweest,
want zoo het normale waarne
mingsvermogen de besten onder
ons al niet gewaarschuwd had, dat
er iets mis was met de volksmen
taliteit, dan zou zelfs de meest te
goeder trouw levende mensch wak
ker geschrokken zijn door den uit
slag van een enquête, die door de
K.A. was ingesteld in alle lagen
der bevolking.
Er bleek ie*s veranderd te zijn
onder onze eenvoudige Katholieke
bevolking. Wilt gij er een voor
beeld van
URGENS^n West-Brabant ligt een
dorp, welks Inwoners zich altijd
gekarakteriseerd hebben, door den
eenvoud van hun levenswijze, door
hun soberheid en spaarzaamheid.
Een tooneeluitvoering van een
amateurgezelschap was er een eve
nement, een muziekuitvoering van
de harmonie een uiting van gezon
de cultuurbeleving, welke extra
glans verkreeg door de bijzondere
zorgen, die de mukanten er aan
hadden besteed.
De oorlog kwam en daarmee een
geleidelijke verandering. Weliswaar
verdween de liefhebberij voor too-
neel er niet, noch ook die voor.
muziek, hoe moeilijk 't den corpsen
ook gemaakt was door de „Kul-
turkammer" - bemoeienissen, maai
er kwam iets bij.
Men werd er modern, zóózeer,
dat er op het oogenblik 3 a 400,
schrik niet, gehuwden danslessen
wensehen te volgen. Kon men eer
tijds in de omliggende centrum
gemeenten ternauwernood eenige
dansleeraren vinden, het dorp heeft
er thans een alleen voor eigen lee-
ringe ende vermaak noodig.
Er wordt in ons bisdom gedanst
in zalen, maar ook in garages, op
de dorschvloeren van hoerenbedoe-
TTET IS BEKEND, hoe men in
Rusland al water in den wijn
heeft gedaan ten aanzien van ver
schillende communistische leer
stellingen. En de communisten in
de West-Europeesche landen gaan
nog verder en vertellen, dat zij 'n
beperkten particulieren eigendom
volstrekt niet verwerpelijk achten.
Echter blijkt men in Rusland nu
bang te worden voor te ver-gaan
de verwatering der beginselen. De
..Bolchevik", een leidinggevend
orgaan, heeft opgewekt tot een ac
tie, met het doel iedere afwijking
of ketterij ten aanzien van de
communistische leerstellingen te
bestrijden.
Het staat vast, zoo zegt het blad,
dat vele kolchozen-boeren meer
belang stellen in hun eigen hoeven
dan in de gemeenschappelijke hoe
ven. r>e „Bolchevik" waarschuwt
vooral tegen de anti-sovjet-ideeën,
WOrden door de "en-
tallen mlllloenen burgers, die on
der nazi-regime leefden. Als voor
behoedende maatregel werden
nieuwe scholen opgericht, waar de
communistische doctrine zal ge
doceerd en verplichtend door de
partijleden zal bestudeerd worden.
Intusschen ls wel gebleken, dat
landen, die rechtstreeks kennis
maakten met de Sovjet-Russen en
wlen toch nog gelegenheid werd
gegeven vrij te stemmen, niet veel
meer van de communistische
ideeën moeten hebben. In Oosten-
rJJJc u-erd het zelfs een debacle,
zoodat het eigenlijk belachelijk is,
dat men aan de communisten toch
oog een of meer zetels ln de re-
geertng wil toekennen.
ningen, op de zolders van fabrieken
en werkplaatsen, op straat en in de
binnenkamers en helaas, maar al te
dikwijls ongecontroleerd, en in om
standigheden die volkomen onaan
vaardbaar zjjn, bij nacht en ontij.
Er geven zich jonge menschen aan
over, èn gehuwden, er treedt ge
zinsontwrichting op en erger. Ergo;
hc* is hoog tijd, dat de overheid er
zorg aan besteedt, intensiever dan
voorheen, vooral ook meer doel
treffend.
LIaar zorg dient voorts uit te
gaan naar de excessen van het
zwemmen en zonnebaden, waarvan
de voorbeelden niet alleen in W.
Brabant maar ook in Zeeuwsch-
Vlaanderen te vinden zijn. Maar
moet zij die zorgen slechts doen
uitstrekken tot een verbod, d.w.z.
tot een negatieve daad Het is
een overweging, die bij het vorderen
van de K.A. op den weg naar betere
toestanden wel steeds klaardere ge
dachten zal doen rijzen.
De K.A. zelf is echter reeds nu
geenszins van plan het bij een
negatief optreden te laten. Zij wil
ook (positief werken.
r<EN. MAPNARNEY, opvolger
van Eisenhouwer in Daiitsch-
land, heeft verklaard, dat Duitsch_
land waarschijnlijk nog minstens
10 jaar bezet zal blijven.
van de 50.00 in Canada
aangekochte paarden zijn
thans in ons land aangekomen.
Mussert is het
uitgesproken
type van den na-
gemaakten Fueh
rer. Hij mist alle
geestelijke eigen
schappen om
werkelijk leider
te zijn en be
schikt slechts
over enkele na
gebootste hou
dingen en geba
ren, afgekeken
van Mussolini en Hitier. Zijn hou
ding bij het binnentreden van de
gerechtszaal was eenvoudig be
lachelijk* (hij is ook nooit anders
dan belachelijk geweest!) en of
schoon het proces het ernstigste
aller tijden is, barstte de over
volle gerechtszaal meerdere ma
len in lachen uit. Met innemen-
den glimlach groette Mussert het
talrijke publiek. Met zijn bestu
deerde houding trad hij nage-
maakt-waardig naar voren. Zijn
béte glimlach wekte de spotlust
van iedereen. Toen de zitting een
maal begonnen was, verloor hij
min of meer zijn bewuste houding
en poogde hij door correcte en be
leefde antwoorden zijn rechters te
overtuigen van zijn hoogstaande
bedoelingen met het Nederland-
sche volk. Naarmate de aanklacht
vorderde, nam zijn nervositeit
zichtbaar toe. Meerdere malen
knipperde hij met zijn oogen en
streek hij zijn handen zenuwachtig
over zijn kleeren. Het laat zich
aanzien, dat hij zijn verdediging in
deze richting zal leiden: dat hij
door zijn optreden de uitgeweken
regeering practisch heeft vervan
gen en het Nederlandsche volk
behoed heeft voor erger, zoo meldt
onze speciale Haagsche correspon
dent.
Vrouwen op Java doen een beroep op
de wereld voor een snelle evacuatie
OEMARANG is door een Brit- kinderen. die ver van officieele
concentratiekampen, zonder be
scherming zfjn. De minister-presi
dent zou reeds geantwoord hebben.
sche torpedojager bescho
ten. Ter -versterking van de
Britsch-Indischc troepen zijn
eenige honderden soldaten uit
Soerabaja door de lucht aan
gevoerd. Hun totale sterkte
Semarang bedraagt thans een
bataljon.
In Bandoeng is de toestand zeer
gespannen; men kan er zich niet
op straat vertoonen, omdat er uit
de huizen geschoten wordt. Amba-
wara en Djokjakarta zijn opnieuw
doelwit van luchtaanvallen geweest
waarbij racketbommen en 500 pon
ders werden gebruikt.
Ziehier in een paar woorden
schets van den toestand op Java,
waaraan nog slechts toegevoegd be
hoeft te worden, dat de extremisten
verschillende kleinere plaatsen heb
ben bezet, hetgeen bv. den toevoer
van voorraden uit Batavia naar
Bandoeng onmogelijk maakt, om te
beseffen, dat de situatie blijft ge
kenschetst worden door onrust.
Slechts in Soerabaja is het rus
tiger geworden. De Britten hebben
er het Darmogebied in handen en
het extremistische verzet schijnt
daardoor goeddeels onmogelijk te
zijn geworden.
De strijd blijkt tot nu toe aan
Britsche zijde nog al offers gevergd
te hebben. In totaal werden 675
officieren en minderen gedood en
gewond, voornamelijk uit de rijen
der Britsch-Indische strijdkrach
ten. Het is dan ook niet voor niets,
dat dr. van Mook zelf deze maand
in een officieel schrijven aan gen.
Christison hulde heeft gebracht aan
de Britsche soldaten te Soerabaja.
Jnmiddels blijkt de toestand op
Java voor de vrouwen en kin
deren steeds moeilijker te zijn ge
worden. 7.jj hebben een beroep ge
daan op de geheele wereld om de
evacuatie van 300.000 menschen op
Java mogelijk te maken. Hun le
vens loopen voortdurend gevaar,
seinden zij.
Melbou';n<- «ond bovendien de
°"i kriJgsgevangenen en
-geïnterneerden een telegram aan
prof Schermerhorn om die eva
cuatie zoo snel mogelijk te bevor
deren. In het bijzonder wijst de af
zender op de Ned. vrouwen, en
Drie feiten werden hem ten laste gelegd: land*
verraad, omverwerping van den Ned, regeerings»
vorm en hulpverleening aan den vijand
Hij ontkende echter Nederland
onder vreemde heerschappij
te hebben willen brengen.
TR. ANTON ADRIAAN MUSSERT, gewezen hoofdingenieur, zooals
op de rol vermeld staat, leider van de NSB in de Nederlanden, is
Dinsdagochtend voor zijn rechters verschenen om verantwoording af
te leggen voor hetgeen hij gedaan heeft in de jaren tusschen Mei 1940
en Mei 1945.
Aanklacht en verweer leidden
uiteraard soms tot markante
discussies. Zoo kwam de befaamde
nota van Mussert aan Hitier ter
sprake, waarin eerstgenoemde de
idéé van een bond van Germ aan-
sche volkeren, waarvan Nederland
deel zou uitmaken, onderschreef.
Deze bond zou alle Germaansche
staten omvatten, hun regeerings-
vorm nat. socialistisch en hun weer
macht en economie gemeenschap
pelijk zijn. Hitier zou als dictato
riaal hoofd zijn opgetreden, nadat
hij na den oorlog, die er als ge
wonnen in verondersteld werd, als
leider van het Duitsche volk zou
zijn afgetreden.
Mr. Carp, een der naaste mede
werkers van Mussert in de NSB en
samensteller van het statuut van
bedoelden bond, verklaarde als ge
tuige, dat Mussert hem aanwijzin
gen had gegeven te zorgen, dat er
waarborgen kwamen ter handha
ving van de vrijheid en geestcs-
gerechtigheid van Nederland en ter
vermijding van verlies aan natio
nale waarden.
De president van het Bijz. Ge
rechtshof, mr. A. v. Berckel, merk
te slechts droogjes op, dat uit het
feit dat Hitier leider van den bond
zou worden, duidelijk af te leiden
valt, dat Dutschland alle macht zou
hebben. Juist daarom, zoo repli
ceerde Mussert naief, is deze bond
nooit doorgegaan. Zijn rectificatie,
dat het althans een der redenen
was, kon het gelach niet voorito-
men, dat op zijn verklaring voigde.
Nochtans legde hij den
eed ai op den Führer
Natuurlijk bestond er voor dit pro
ces zeer groote belangstelling, zoo
groot, dat toen Mussert even voor
het aanvangsuur van de zitting per
auto werd „aangevoerd", hij met
galgenhumor constateerde, dat „de be
langstelling hem meeviel". Karakte
ristiek was overigens dat vier perso
nen reeds omstreeks middernacht voor
den ingang van het gerechtsgebouw
hadden post gevat om een plaatsje te
kunnen bemachtigen.
Mussert was gekleed in effen don
kerblauw costuum; hij poseerde rus
tig voor de talrijke aanwezige pers
fotografen en scheen uiterlijk weinig
van zijn zelfvertrouwen te hebben
verloren. Hij zag er trouwens gezond
en slechts licht vermagerd uit.
De procureur fiscaal, Mr. J.
Zaayer, legde Mussert drie dingen
ten laste: le. getracht te hebben
Nederland onder Duitsche heer
schappij te brengen; 2e. gepoogd te
hebben den grondwettelijken regee-
ringsvorm van het Koninkrijk der
Nederlanden omver te werpen; 3e.
den vijand hulp verleend te hebben.
Erkenning en ontkenning.
TAeze tenlastelegging was door Mr.
Zaayer in vijf getypte foliovellen
omschreven. De voorlezing er van
nam nogal.tijd in beslag, hetgeen niet
belette, dat Mussert ononderbroken
belangstellend luisterde.
Toen hem gevraagd werd of hij
erkende, dat vele stukken van zijn
hand waren, gaf hij zulks onomwon
den toe. Hij maakte slechts bezwaar
tegei. de strekking, die de procureur-
fiscaal er soms aan toekende. Ik heb
Nederland niet onder vreemde heer
schappij willen brengen, zei hij, ik
heb integendeel alles gedaan om dit
te voorkomen.
Drie grootmachten kijken toe.
TN Azerbeidsjan, deel
van Iran (Perzië) bo
tert het niet. Eenige we
ken geleden kwamen de
eerste berichten er van
daan als zou er 'n op
stand zijn uitgebroken
met nationalistische
tendenzen. De Perzische
regeering zond troepen
uit om de orde te her
stellen, maar het Roode
Leger, dat dit gebied
bezet houdt, liet ze
niet door. Sindsdien is
een diplomatieke strijd
aan den gang. De Ver.
Staten zond de Sovjet-
Unie een nota, waarin
zij deze er aan her
innerde, dat de Big
Three op de conferen -
tie van Teheran in 1943
de onafhankelijkheid
van Perzië waarborg
den. Zij stellen daarom
voor alle troepen uit
dit land terug te trek
ken en wel tegen 1 Jan.
a.s. De Britsche regee
ring vroeg middels een
nota, opheldering aan
Moskou. Zij verklaarde
te veronderstellen, dat
„een misverstand" in
het spel is. Of hier zui
ver liefde voor het recht
op onafhankelijkhleid
van Iran in het spel is,
mag natuurlijk niet
worden betwijfeld. Even
zeker is echter, dat de
groote mogendheden
belangrijke economische
belangen in het land
hebben en wel Rusland
ln de petroleumvelden
van Azerbeidsjan, de
provincie, die aansluit
bij het Sovjetgebied, en
Engeland en de Ver.
Staten in die, welke
in het Zuiden van
het land zijn gelegen, 't
Mag daarom niet al te
veel verwondering ba
ren, dat de nationalis
tische strooming in
Azerbeidsjan de sympa
thie geniet .van de
Sovjet-Unie, zij het dan
ook, dat voorloopig
geen sprake schijnt te
zijn van een afscheiding
van genoemde provin
cie van Perzië en samen
voeging met Rusland.
De „nationalisten" zelf
verklaarden althans dat
zij slechts zelfstandig
heid wensehen binnen
het Perzische staatsver
band. Het mag evenmin
verwonderen, dat Ame
rika en Gr. Brittannië
met bezorgdheid en ac
tieve belangstelling toe
zien.
Dé eed van trouw.
jVfussert maakte niet den indruk om
17-1. (je feiten heen te draaien. Hij gaf
ook toe, dat hij den eed van trouw
aan Hitier heett afgelegd, maar hij
had de volgende toevoeging verlangd;
dat hij nooit een daad behoefde te
verrichten, welke in strijd zou zijn
met de eer, de waardighid en de be
langen van het Ned. volk. Van deze
toevoeging is in Berlijn wel bitter wei
nig nota genomen.
Telkens opnieuw bracht de presi
dent den Germaanschen statenbond op
het tapijt. Hij las citaten voor, waar
uit bleek, dat Mussert een zoo nauw
mogelijke verbondenheid met Duitsch-
land zocht. Deze erkende steeds de
juistheid der citaten. Hij verklaarde
dan, dat een sterke NSB de eenige
mogelijkheid was om inlijving te ont
gaan, verklaarde zijn steun aan den
strijd tegen Rusland geboren uit zijn
verlangen om hem zoover mogelijk
van oqze landsgrenzen verwijderd tè
houden.
Mussert regent.
/Apnienw kwam mr. Carp dan als
w getuige voor. Ditmaal om te
getuigen t.a.v. het feit, dat Mussert
in 1942 gepoogd heeft door middel
van een wijziging in den Raad van
State zichzelf als regent uit te laten
roepen en de bevoegdheden van de
Koningin tot zich te trekken. Carp,
die de geestelijke vader van dit
denkbeeld was. waarvoor echter de
Duitschers niets voelden, en Mus
sert baseerden hun denkbeeld op de
Grondwet, welke zou voorschrijven,
dat bij afwezigheid van den Koning
de Raad van State diens bevoegd
heden overneemt en op een regent
kan overdragen. Mussert verzocht
toen ook om het gebruik van de als
„Feindvermoegen" aangegeven Ko
ninklijke bezittingen. Op grond van
publicaties van Mussert veronder
stelde de president, dat deze zijn
regentschap zeker niet als tijdelijk
heeft gezien of de Koningin ooit
weer zou accepteeren als hoofd der
regeering.
Mussert verklaarde dat hij het
bezit der Krooneigendommen had
wensehen te behouden voor het
Ned. volk. Nadat hy tenslotte ver
klaard had geweten te hebben, dat
Nederland in oorlog was met
Duitschland, werd het derde punt
der tenlastelegging niet verder
meer besproken en de zitting ge
schorst tot hedenochtend. Dan zou
mr. Zaayer zfjn requisitoir houden.
