DE KÖNÏKGIH WEER IK HET PARLEMENT
RF
AAR
TEN
iva zes Jaren van biltere scheiding
GevOELENS van diepe bewogenheid mengen
zich met die van vreugde en erkentelijkheid nu Ik na
zes jaren van bittere scheiding weer in uw midden
verschijn.
lemers
[potten
Boordevol programma
5, Goes
Middelburg
Terneuzen
\entraal"
VAARDE
r
|EN ZN.
In Haar Troonrede gewaagde H.M. van den
strijd en de ontbering, die het Ned. volk heeft
gevoerd en geleden, en van den vasten wil
om tot herstel en vernieuwing te geraken
Plannen worden gekoesterd tot her
vorming van het staatkundig bestel en
tot vernieuwing van maatschappelijke
en cultureele vormen.
Grondwetswijziging wordt voorbereid
EENVOUDIGE
PLECHTIGHEID
Nicolaas.
aardige
bmaille en
fctroffenen.
Vt is, eens
2190.
BAAR
I EINDHOVEN.
IT 76, BREDA
219-00
Imet een" boot,
ligentje en het
];e herinnering
ik mee in de
|Nu een pracht
vervaardied
|e, reservewiel
ord, een echte
tor Groot als
TEL. 128
Oostelijk
geheel
Ing met de
pdernemers
768-o
TERNEUZEN
TREKEN
OE SMIT
Inbereelarm 25.
on 2471
Uende soorten,
voor melkfilters
- Aanbetalend,
e.d
iet vlugste en 't
Tel. 2304
NINGEN VOOR
tkzaaroheden
gd:
uur- behalve
en.
Iigenide zaken
(dus geen
bud, en geen
472-o
afwijking
Iksbonnen 11
In ingeleverd,
pan ons toe
even.
18.
EDITIE VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
ïuTTwestsingel 75. Goes; Dubbele poort l HuIm
Deze courant wordt op last van t Militair Gezag
gedrukt op de persen v h. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland Uttg „Stichting De stem
Dmeteur: J. A. H. M. van Sehyndeli HooM^
redacteur- J J. HL A. Bruna; Alg. Zeeuwsen
Sd!i W. Groffen, Middelburg; Rayonred.
Zeeuwsche eilanden N. J. Karhof. Goes.
Voor God, Koningin en Vaderland
No. 321 WOENSDAG 21 NOVEMBR 194S
Comm v. Toezicht: C J v. Hootegem; A. ■-
Langenhorst: Mr Dr A- J .J M Mes; Mr EL
B L. de Rechter; Mr Dr C J M A v Rooy.
Verschijnt eiken werkdag Abonn prijs DU voor
uitbet.. 3.38 per kwart., p post f 4.10 p week
(bij ni't-postbestelling) f 0.26 Losse nos 6 cent.
Dinsdagmiddag heeft Hare Majesteit bij de opening der Staten-
Generaal voor het eerst sinds 6 Jaren de gebruikelijke Troon
rede uitgesproken. Wij laten haar hieronder volgen;
Leden der Staten-Generaal,
Leed en ontbering, nederlaag en ontreddering,
maar ook offervaardigheid en heldenmoed kenmerk
ten de donkere jaren der Duitsche furie. In smart ge
denken wij de tienduizenden Joodsche landgenooten,
die werden gemarteld «en vermoord, de millioenen
Nederlanders en Indonesiërs, wier veiligheid bedreigd,
wier levenskracht verteerd en wier zedelijk oordeel
werd aangetast.
Virij gedenken daarnaast het ver-
zet tegen den vijand, dat sterke
krachten wekte en dat ons thans
onze vrijheid als een recht doet
aanvaarden. Lijden en strijden
werkten ook ten zegen. Wij wer
den ontvankelijker voor geestelijke
bezinning, meer bereid tot offers,
dieper bewust van onze saamhoo-
righeid en vaster besloten onze roe
ping als natie te verstaan.
Te midden der verwoesting lig
gen hier de krachten voor herstel
en vernieuwing en wij gorden ons
tesamen aan om de verworven
heden te bewaren en de zwakheden
te overwinnen.
Te duur hebben wij onze vrijheid
gekocht dan dat wij haar nu zou
den misbruiken of verspillen.
Daarbij denk Ik aan de duizen
den die vielen In den strijd om het
vaderland, hetzij in onze krijgs
macht, op de koopvaardij of in het
verzet. Moge hun offer inspiree
rend werken op hen, die gespaard
bleven. Met groote voldoening zie
Ik de succesvolle krachtsinspan
ning. gericht op de noodvoorziening
in de geteisterde gebieden en op het
herstel van verkeer en industrie.
Wij zijn dankbaar voor de redding
van Walcheren en van de Wie-
rlngermeer, dankbaar ter wille van
deze getroffen landstreken, maar
bovenal omdat zij het symbool zijn
van herwonnen kracht.
In Mijn radiorede van 20 Maart
1941 riep Ik u allen op tot gezette
overweging van herzieningsplannfn
op staatkundig gebied, waarbij met
de veranderde omstandigheden en
met de opgedane ervaringen zou
zijn te rekenen.
Met groote vreugde constateer Ik.
dat deze oproep grooten weerklank
heeft gevonden.
De plannen van velen, gesmeed In
den bezettingstijd, breken zich
thans een weg naar hun verwerke
lijking. zij omvatten niet alleen
hervormingen van het staatkundig
bestel maar zijn ook gericht op
een nieuwe vormgeving van het
maatschappelijke en cultureele
leven.
In deze worsteling; worden de
krachten gesterkt en gebundeld
welke thans den aanval hebben in
gezet tegen normloosheid en ont
wr'chting.
De overheid heeft bij dit alles
slechts een beperkte taak en haar
arbeid is alleen dan vruchtbaar,
wanneer zjj de activueU der bur
gers in Kerk en gezin, zoowel als
in andere levensverbanden positief
waardeert.
Nederland en zijn
gebiedsdeelen
jyjet groote zorg vervult Mij de
ontwikkeling der gebeurtenis
sen op Java. In gespannen mede
leven volg Ik het lot der tallooze
kinderen, vrouwen en mannen, be
roofd, in lijfsgevaar of nog onver-
lost In de dreiging van een ver
dwaasde massa Ik versta de gevoe
lens van bitterheid in de harten
van hen, wien al dit onheil in on
recht is aangedaan. Ik betreur diep
het leed dat tot aan het herstel der
orde over Java's bevolking onver
mijdelijk zal komen.
En toch blijven wij pogen voor
Nederlanders en Indonesiërs in dit
thans geteisterde land de toekomst
te redden, de toekomst van een
gemeenebest, gebouwd op de vrij
willig aanvaarde saamhoorigheid
eer rijksdeelen. Geen wraakoefening
staat ons voor oogen. noch de ves
tiging eener koloniale overheer-
sching, doch wij houden ons er van
overtuigd, dat slechts de gemeen
schap onzer volkeren, hier en
overzee, een waarborg biedt voor
aller harmonische ontwikkeling,
veiligheid en blijvende welvaart.
Daartoe de mogeiijkheid te schep
pen, is de groote krachtsinspanning
waard.
Moge het ons spoedig gegeven zijn
ae grondgedachten, die Ik reeds
schetsmatig ontwikkelde in mijn
radiorede van 7 December 1942
langs constitutioneelen weg tot volle
werkelijkheid te zien tvorden. Ik
weet, dat Nederland bereid is, on
baatzuchtig mede te werken aan de
totstandkoming van een nieuwen
status van ons Koninkrijk Het
spoedige bijeenkomen van de
Rijksconferentie blijf Ik daarom be
vorderen.
Vol bewondering ben Ik voor het
groote aandeel van Suriname en
Curasao zoowel In de oorlogvoe
ring van het Koninkrijk, als in de
hulpverleening aan Nederland. De
nationale gevoelens van de bevol
king van deze gebiedsdeelen zijn in
de afgeloopen jaren op ondubbel
zinnige wijze tot uitdrukking geko
men en zullen zonder twijfel ip de
aanstaande Rijksconferentie als een
kracht ten goede medewerken.
Buitenlandsche
betrekkingen
rpen aanzien van onze betrekkingen
A met het buitenland valt in de
eerste plaats met groote waardee
ring te gewagen van den steun,
dien wij na de bevrijding uit ver
schillende landen in onzen tijde-
lijken nood ondervonden. De roof,
gedurende de bezetting op ons volk
gepleegd, heeft een afhankelijkheid
op velerlei gebied ten gevolge ge
had, die voorloopig onze interna
tionale handelsbetrekkingen sterk
beinvloedt. Moge de eendrachtige
vredesinspanning van ons volk dit
f.ij weldra doen keeren. Met de ver
honden landen zijn de betrekkin
gen hartelijk, in weerwil van de
moeilijke problemen, die gezamen
lijk moeten worden opgelost en
waaromtrent, naast veel overeen
stemmend inzicht, ook verschil van
meening mogelijk is.
De tui/Si,aiiUn.uiiu,.„ uc eer-
cenigde naties wettigt de verwach
ting, dat deze nieuwe poging tot
vrede door organisatie en overleg
ook in moeilijke omstandigheden
met kracht zal worden volgehou
den. Ook al zijn niet al onze wen-
schen ten aanzien van deze orga
nisatie bevredigd, toch zal Mijn
regeering met kracht haar mede
werking verleenen aan de voor
bereiding en werking van alle orga
nen der vereeni^e naties.
Met betrekking tot den geslagen
vijand spant de regeering zich in,
onze belangen overal, waar zulks
mogelijk is. met de meeste kracht
te bepleiten. In Duitschland ving
de Nederlandsche militaire missie
haar arbeid aan. terwijl het even
eens tot tevredenheid stemt, dat
Nederland is vertegenwoordigd in
het adviseerend comité voor het
Verre Oosten, dat te Washington
zetelt.
Troonrede vertelde echter
weinig nieuws
vyEER EEN TROONREDE Weer
riep Duymaer van Twist „Le
ve de Koninginweer liet het
Parlement zijn drieledigen hulde
groet hooren. Zijn we terug ln het
oude, vertrouwde Nederland? Ra
pen we den draad van zes jaar ge
leden maar weer op?Neen,
dit is onmogelijk. De Nederland
sche historie kreeg een nieuw on-
uirwischbaar stempel door de bit
terste ervaringen en de uiterste
beproevingen. Alle volken zijn bin.
nengetreden in een wereld, die
eindeloos verschilt van de voor-
oorlogsche. Groote machtsverschui
vingen hadden plaats. Technische
omwentelingen van onoverzienbare
beteekenis staan voor de deur. Ge
dachten en ideëen zijn in een
stroomversnelling geraakt. Norm
loosheid en ontwrichting zijn de
groote gevaren, waarvan de Troon
rede van 1945 gewaagt en waarte
gen ze ten aanval oproept. Wat
acht ze daar voor noodlg?
^e begint met Indonesië het
woord „Indonesiërs" wordt tot
tweemaal toe gebruikt en toont
zich niet wanhopig ten aanzien
van het redden der toekomst voor
Nederlanders en Indonesiërs. Er
wordt gesproken over „herstel en
orde" zoowel als over de voorberei
ding van een nieuwen status voor
het geheele Koninkrijk. Een bizon-
dere openbaring steekt daarin niet,
welke men trouwens evenmin vindt
in de vrij uitvoerige passage over
de buitenlandsche betrekkingen.
Het woordt „annexatie" zoekt
men er vergeefs in. We vernemen
alleen, dat onze belangen met de
meeste kracht zullen worden be
pleit. Waarom kan de regeering te
dezen aanzien toeh niet tot een
klaar standpunt komen? Laten
we met dit dralen onzen goeden
tijd niet voorbijgaan?
Wart er vender gezegd wordt ten
aanzien an leger en vloot, da zui
vering, de financiën, industrie,
handel en landbouw, de sociale
verzekering, de gezondheidszorg,
den woningbouw, het cultureele
leven, de ambtenarensalarissen
voegt niet veel toe aan hetgeen
we van vele Excellenties in hun
praatjes al dan niet op de brug
reeds hadden vernomen.
Stippen we slechts aan, dat de
voorbereiding der Grondwetsher
ziening ter hand wordt genomen,
dat de organisatie der boeren een
belangrijke taak krijgt bij de orde
ning in den landbouw. dat een
verificatie en uitbreiding der so
ciale verzekering aan de orde
komt.
Het is alles bij elkaar zeker een
boordevol en in vele opzichten zeer
sympathiek programma, welks af
werking heel wat langeren tijd zal
vergen dan de maanden, die ons
nog van de verkiezingen scheiden.
Het Kabinet vertrouwt blijkbaar,
dat dit beleid dan wel de sanctie
des volks zal krijgen en we geven
het daarop ook een groote kans.
TAit noodparlement zal het der
Regeering ook wel niet al te
moeilijk maken, zij het dan dat de
heeren wel zullen willen spreken
en getuigen. De Troonrede wordt
ditmaal niet onmiddelijk ge
volgd door de Millloenennota. Ze
komt „binnenkort" voor den dag
tezamen met de belastingvoorstel
len. Toch schijnt een aantal leden
reeds te denken aan het direct
uitlokken van een uitvoerig debat
of het in grooten stijl zal zijn,
moeten we afwachten. Men ver
wacht n.l. dat de Regeering alles'
wat, totnutoe door K. B.'s wefti
beslist wettelijk zal willen aten
sanctioneeren. En dan kan vooral
de oppisitie eens flink het hart
luchten over alles wat haar niet
bevalt in het Regeerlngsbeleid. Zou
het echter niet beter zijn de Mil-
lioenennota af te wachen? Dan
kan men die meteen in het groote
debat betrekken. En hoe blij we
ook zijn met den terugkeer eener
volksvertegenwoordiging, van de
batten in zoogezegd grooten stijl
kan men ook te veel krijgen.
VI^ELK EEN VERSCHIL, deze
20ste November, met dien van
yerleden jaar! Toen in heel den
Haag razzia's. Nu niets dan, mis
schien wat kouwelijke, maar toch
opgewekte menschen, die H.M. de
Koningin, Prinses Juliana en Prins
Bernhard toejuichten bij hun rit
naar de historische, weer in de
vertrouwde sfeer gebrachte Rid
derzaal, waar H. M. Haar met
zooveel interesse tegemoetgeziene
Troonrede uitsprak. De geheele
plechtigheid geschiedde niet met
dien luister, welke haar in vroege
re jaren placht te kenmerken.
Zoo ontbrak ditmaal ,,de gouden
koets" en ook was het aantal
volgauto's kleiner dan anders.
H. M. was gekleed in een een-
voudigen zwarten bontjas en droeg
een zwarten hoed. De Prinses
droeg een donkerbruinen bontman
tel met een vlotten hoed. Uiter
aard hebben velen de tradltionee-
le gebeurtenis met warme belang
stelling gadegeslagen. En op het
Paleis aan het Noordeinde, druk
ten nieuwsgierige Prinsesjes hun
neusjes tegen de ramen, om toch
vooral niets te missen
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM^
Nederland dient in staat te zijn,
in internationaal verband naar ver
mogen bij te dragen tot de hand
having van de rechtsorde. Daartoe
zal met kracht worden gewerkt aan
den wederopbouw van de Konink
lijke Marine, welke in den oorlog
zulke zware offers bracht, terwijl
de Koninklijke Landmacht op doel
treffende wjjze wordt georganiseerd.
Maatregelen zijn in voorbereiding
ten einde in het voorjaar van 1916
een jaarklasse dienstplichtigen in
werkelijken dienst op te roepen.
Ten behoeve van de ontwikkeling
van de militaire en van de burger
lijke luchtvaart wordt een centrale
dienst ingesteld, die alle gemeen
schappelijke, belangen zal beharti
gen.
Herstel van de rechts
zekerheid
TTet is Mij een behoefte uiting te
geven aan het ernstig streven
Mijner regeering, om Nederland te
doen herleven als een rechtstaat,
waarin rechtszekerheid en ver
trouwen in de rechterlijke organen
volledig zullen zijn hersteld.
Een snelle en rechtvaardige be
rechting van politieke delinquenten
b "houwt de regeering als een
dringende zorg. Het ligt in het
voornemen om de bevoegdheden tot
opsporing en aanhouding op dit
gebied weldra toe te vertrouwen aan
de normale politie-organen. Bij het
ongedaan maken van onrecht tij
dens de bezetting gepleegd, is voor
den Raad voor het Rechtsherstel
een belangrijke functie weggelegd.
De regeering heeft het zich tot een
taak gesteld, om hetgeen- in strijd
met onze rechtsopvattingen aan de
bezetting herinnert, uit onze wet
geving te verwijderen en door na
tionale voorschriften te vervangen.
Gestreefd wordt naar een snelle
voltooiing van de noodzakelijke zui
vering van de overheidsorganen. De
regeer ing zal een staatscommissie
instellen tot voorbereiding van een
wijziging van de Grondwet, welke
zonder twijfel van de eerder ge
noemde voorbereidende studies,
waartoe de bezettingstijd velen op
wekte, zal prof Heeren.
De arbeid dezer commissie zal
voor de onderwerpen, welke de ver
houding tot de overzeesche ge
biedsdeelen raken, verband moeten
houden met dien van de reeds eer
der genoemde Rijksconferentie.
De herziening van de financieele
verhouding tusschen het Rijk en
de Gemeenten heeft de bijzondere
aandacht der regeering. Herstel van
den financieelen toestand kenmerkt
zich door de noodzaak van zeer
groote uitgaven. Voor Mijn verarm
de land, dat reeds onder een zeer
zware staatsschuld gebukt gaat, be-
teekent dit alles een centenaarslast.
Het streven zal er bij voortduring
op zijn gericht een doelmatige be
steding der gelden te verzekeren en
de onvermijdelijke heffingen zoo
billik mogelijk te verdeelen.