EN HOE moeten AZIATISCH NEDERLAND noemen? In Batavia is men hoopvol Het geheim van de atoom-energie locké ..INDONESIË" Landwacht [Sluiskil Je adres ïbedrijf ALEN |rneming W© IJzeren Sharir wil de Indonesische jeugd naar huis sturen. Donderdagavond zou °en politieke bespreking met dr. van ftuok plaats vinden Japansche deelname aan den strijd geconstateerd Stijgende ambtenarenvloed was Ned. politiedienst D' Deblokkeering van gelden Tegemoetkoming aan pensioenirekkers fevering van >i JWWERK- itIGE WEN- I voorra-ac'. te lENWINKEL 226-a ■ES VAN GENT tlWELIJK en Is-band. 237-o 172-0 colaas en Iraag van een gloed- |L00.f 75.—; |n f 10,—; 51 IT, prijs f 0.75, I nrijsvraag-for- |en. volgens öe laart voorkomt. 1 invullen. Dan lijke LECTüPA lïormulier aan; jL19 TILBURG. A AG trstaan van de straat, Tilburg. In Tilburg ziin. IEDEREEN B5 ct. aan post- Postbox 119, en het prys- bladen bekend 297-o jrneming lERK. GOEa. Betaling op r waardoor temt laden, Granen |19. 995-0 r Machinefabriek IJAERT editie voor de provincie zeeland Bur.: Westsingel 75. Goes; Dubbele poort B. Hulst Deze courant wordt op last van t Militair Gezag gedrukt op de persen v h. Dagblad van Noord- Brabant en Zeeland. Uttg. „Stichting De Stem". Dirndeur: J. A. H. M. van Schtlndel: Hoofd redacteur; J. J H. A Bruna; Alg. zeeuwsch red.: W. Gioffen. Middelburg; Rayonred. Zeeowsche eilanden N. J. Karhof. Goes. 1940-1945 ir 1945 1940 45 aebouden en van gevall''nen Kaningin iaën ziin mere lil- rstaaiid formulier tbiin cebMrkeerd« 45^afdeeling Zuid ,o Batik N.V. Goes 108—0 Hand toeken'Hr) Voor God, Koningin en Vaderland No. 317 VKI.IDAG 16 NOVEMBER 1945. Comm v. Toezicht: C. J. v. Hootegem; A. E, Langerihorst; Mr Dr A, J .J. M. Mes; Mr EI. B. L. de Rechter; Mr Dr C. J. M A v. Rooy. Verschoot eiken werkdag. Abonn prijs bij voor uitbet.: 3.38 per kwart., p. post f 4.10. p. weetc (bij rd°t-post bestelling) f 0.26 Losse oos. 6 cent. TNEZE en een tweede beschouwing ons van hoog gewaardeerde zij de toegezonden, plaatsen we, zon der ons met de daar geleverde be schouwingen en bewijsvoering ge heel te kunnen vereenigen. In een korte opmerking bij het tweede ar tikel hopen we dit nader te moti- veeren. OTEEDS MEER zien wij „Indone- sië den naam Nederlandsch- Indië verdringen en zelfs bevatte de Bredasche Courant van 27 Oct. jl. een artikel, waarin daarvoor een lans werd gebroken. Maar toch, ofschoon aan dat naamwoord welluidendheid niet kan worden ontzegd, klinkt het tot aanduiding van het sprookjesgebied der 1001 eilanden van onzen Azia- tischen archipel voor den attenten hoorder als een valsche noot in een schoone melodie. Men ver wondere zich hierover niet. Wie toch hebben zich gretig meester gemaakt van dezen naam. die door Adolf B&stian, destijds di recteur van het Ethnografisch Mu seum te Berlijn in 1884 zou zijn ingewijd? Het waren zij, die daar in voor Aziatisch Nederland een naam vonden, waarin de verbon denheid met het moederland ont brak. Reeds stelde de Commissie tot herziening van de staatsinrich ting van Ned.-Indië in 1918 voor om het kenmerkende „Neder- landsch" in de staatkundige bena ming te doen vervallen, waarbij op gemerkt dient te worden, dat in die commissie de voornaamste politie ke stroomingen der bevolking wa ren vertegenwoordigd, waaronder leden der Radicale Concentratie. Genoemde wenscli was de uiting van de revolutionnaire, non-coope- ratieve gevoelens, die zich tijdens den vorigen wereldoorlog in Ned.- Indië hadden ontwikkeld, een ont wikkeling, welke ach onder sug gestie en leiding van enkele Neder landers voltrok, van wie Dr. Dou- wes Dekker en Sneevliet de meest beruchten waren. De inheemsche leiders die zich van den Nederlandschen stempel op den staatkundigen familienaam wilden ontdoen, getuigden hiermee van weinig erkentelijkheid voor het geen Ned.-Indië, in het bijzonder sedert den aanvang dezer eeuw. aan het moederland verschuldigd was. tiet moge dan niet te ontkennen zijn, dat het koloniale karak ter der verbintenis tusschen Neder land en de Archipel ook minder aangename herinneringen opwekt, men vergete hierbij niet. dat dit rijke eilandengebied, waar twee Oceanen en twee wereiddeelen el kaar beroeren, op de maritieme handelswegen tusschen het zich steeds machtiger ontplooiende Wes ten en China aantrekkelijke pleis terplaatsen vormde en hierdoor voorbestemd was om gedurende het laatste achter ons liggende 5-tal eeuwen koloniaal gebied van een Europeesche mogendheid te wezen. Hieraan viel niet te ontkomen en slechts kan men zich afvragen of de Nederlandsche voogdij ginds ach ter heeft gestaan bij die van an dere imperia. Met een beroep op het interna tionale oordeel behoort de vraag ontkennend te worden beantwoord: terwijl wij onder die mogendheden ten aanzien van de uitgestrektheid van ons koloniaal gebied de 3de plaats innemen, rangschikt men ons ten aanzien van zijn economische beteekenis op de 2e enuit het oogpunt van ethisch koloniaal be leid op de le plaats. Sedert het ein de der vorige eeuw- nam de ontwik keling van Ned.Indië een groote vlucht en zij versnelde na 1900 in een opmerkelijk tempo. Alles was erbij betrokken en een belangrijke economische, hygiënische, sociale en wetenschappelijke vooruitgang kenmerkt ons bestuur in de XZe eeuw. De aanduiding „Nederlandsch" in de staatkundige benaming vormt dan ook een eervol praedicaat. Wie dit niet weten te waardeeren en hun eigen streven met een nieuw etiket wenschen aan te prijzen, zijn de revolutionnaire partijen die ver storing van de openbare orde en omverwerping van het Nederland sche gezag voorstaan. Het zijn zij, die zich met den naam Indonesia tooien en zich scharen om de rood witte vlag met den banteng-kop. Elke politieke partij, die de toe voeging Indonesia in haar naam voert, is reeds hieraan als revolu- tionnair te herkennen. Ik noem: De Perhimpoenan Indonesië (de „P.I."), onder welken naam de „Indische Vereeniging" zich in 1922 voortzette. Zij werd in karakter voort durend radicaler en geraakte onder den invloed van Semaoen en Fan Malaka. De Perserikatan Nasional Indo nesia (de „P.N.I."), de in 1927 op gerichte revolutionnaire vereeniging, waarvan Soekarno en Sartono de hoofdleiders waren. De Permoefekatan Perhimpoenan Politiek Kebangsaan Indonesia (do ..P.P.P.K.I."), waarin op aandrang van de P.N.I. in 1927 een aantal ver- eenigingen werden gebundeld. De re volutionnaire P.N.S. nam daarin de leiding en in 1928 werd de vereeniging omgedoopt in Partai Nasional Indonesia De Sarek^t Kaoem Boeroeh Indonesia, die in 1929 ónder de hoofdleiding van Soekarno was op gericht. zich ten doel stellende, den nationalen vrijheidsstrijd te propa- geeren „tot aan de dictatuur van het proletariaat". De Partai Ra jat Indonesia (de „P.R.I."), die in 1930 door Mo hammed Tabrani werd opgericht, op z.e. coöperatieve beginselen welis waar, maar met sterk separatistisch streven. De Persatoean Bangsa Indone- s i a (de „P.B.I.") waarin de „Indo nesische Studieclub" in 1930 door Soe- tono onder statutenwijziging werd overgeheveld. De Partai Indonesia, in 1931, kon na de einduitspraak in het pro ces tegen Soekarno ontstaan en door hem in 1933 opnieuw opgezet. De Pendiokan Nasional Indo nesia, de Persatoean Moslimin Indonesia en de Partij Sarekat Islam Indonesia, alle met scha delijke separatistische werkzaamheid. v. L. rekenmeester HET Brusselsche blad „La Der- nière Heure" geeft bijzonder heden over een reusachtige reken machine, welke kortgeleden in de Ver. Staten tentoongesteld werd. De machine weegt 100 ton en lost in enkele minuten mathematische vraagstukken op, waarvan de op lossing normaliter maanden zou eischen. Het apparaat kan 3 zulke „sommen" tegelijk verwerken. Aan het begin van deze eeuw vereischte de oplossing van een bepaald, door een Zweedschen professor gesteld mathematisch probleem, van den geleerde en zijn leerlingen 50.000 werkuren. De bewuste analysator doet het in minder dan een dag tijds. Wij vragen ons af, of er, nu men toch eenmaal dergelijke ijzeren bolleboozen aan het vervaardigen is, geen mogelijkheid bestaat om soortgelijlce robots te scheppen ter oplossing van "politieke, sociale en economische problemen van we reld-belangrijken aard; een ma chientje bv. dat de vraagstukken wier oplossing zooals het zich op het oogenblik laat aanzien enkele eeuwen zal vergen, bin nen den tijd van een jaartje zal hebben uitgewerkt. T TIT INDIE kwamen voorname- lijk berichten van polïtieken aard. In Batavia schijnt men zeer hoopvol gestemd te zijn nu het „kabinet Sharir" optreedt. Men verwacht in Britsche en Ne- derlandsche kringen volgens Reu- ter, dat dit kabinet niet alleen een einde maakt aan het bloed vergieten, maar ook, dat het een weg zal weten te vinden om uit de politieke impasse te geraken. Of het er in zal slagen, ten eerste in het doen ophouden van alle on wettig geweld, is een vraag, of het kabinet het wil schijnt aan geen twijfel onderhevig te zijn als men leest, dat Sharir de Indonesische jeugd wil probeeren naar huis te sturen. Men kan slechts de vraag stellen of jeugd en bandieterij identiek met elkander zijn, en of dus aan alle geweld een einde zal gekomen zijn als de jeugd gunstig reageert op zijn bevel naar huis te- ■Het drama van de celluloidkammen en de jachtpatronen "If AN WIJK uit Pijnacker was we gens in vreemden krijgsdienst treden, nl. toetreding tot de Ne derlandsche Landwachtdoor het bijzonder gerechtshof te Den Haag tot 20 jaar veroordeeld. De bijzon dere raad van cassatie heeft hem van rechtsvervolging ontslagen, omdat naar de meening van den raad de Nederlandsche Landwacht niet te verwarren met de land wacht Necferland, later Landstorm Nederland een Nederlandsche Politiedienst was, en toetreding tot die landwacht dus niet was het in vreemden krijgsdienst treden. Wel heeft de Nederlandsche landwacht den vijand soms hulp verleend, maar dat was niet ten laste Het ontslag van rechtsv Óf ■eiiit niet uit. dat van W'- ,g voor een tribunaal wordf^H d (Van onzen Haagschen medewerker) TIET ZAL den lezers van ons blad bekend zijn, dat sedert 1939 ons ambtenarenapparaat niet alleen is uitgegroeid, maar zelfs in wasdom elke schatting tart. Om geen raadselrubriek te be ginnen ofschoon het machtig in teressant zou zijn de vraag te stel len; Hoeveel ambtenaren denkt gij dat het Departement van Handel en Nijverheid thans telt? vallen wij maar direct met de deur In huis en geven wij het antwoord; vijftig duizend. En dan te bedenken, dat het aantal voorheen slechts driedui zend bedroeg en dat daarvan eens in de Tweede Kamer werd gezegd, dat het aantal ambtenaren onrust barend toenam Er zijn daarnaast nog semi-offi- cieele bedrijven, zooals de vakgroe pen, die toch zeker ook aan eenige duizenden personen salaris en be zigheid verschaffen. Deze astronomische cijfers doen ons eraan herinneren, dat wij leven in een moderne wereld met een ge leide economie. Men hoort de voort varendheid en den ijver van som mige instanties roemen. Er zijn ambtenaren, die met kennis van za ken en zelfs met zakenmansoog hun arbeid verrichten. Maar er is ook een zekere cate gorie van instanties, die al hun best moeten doen om te bewijzen, dat ze er niet voor niets zitten. Onder deze munten vooral de vakgroepen uit. Er is een flinke partij kammen, sterke celluloid kammen, waaraan het Nederland sche publiek een groote behoefte heeft. Deze stock ligt nu reeds twee maanden opgeslagen, omdat twee grossiersvakgroepen ruzie hebben over het feit, wie de meest compe tente groep vertegenwoordigt tot distribueeren van kammen Een Rijksbureau had een bestel ling gedaan in Engeland, zulks zon der het deskundig advies var. za kenlieden in te winnen. De bestel ling kwam verkeerd over door het wegvallen van een komma, zoodat inplaats van 1,2 mill. 12 mill, stuks jachtpatronen in Engeland scheeps klaar lagen. De ramp was niet te overzien. Jachtpatronen moeten na melijk „versch" zijn. Overjarige zijn waardeloos. Onze jagers had den hier een voorraad van vijf ja ren op zijn minst. Hoe bestaat zoo iets? zou een zakenman zeggen. De deskundige zakenmenschen werden erbij gehaald om het verdronken kalf op te halen, maar deze zagen er geen kans toe den ongewensch- ten buit te verdeelen. Den order ongedaan maken, beteekende een blamage. Een zakenman redde de situatie door naar het Deviezenin stituut te stappen en met veel pra ten t ertoe te bewegen voor dezen post geen deviezen beschikbaar te stellen. Dit beteekende toch nog 'n „happy-end" voor de ambtenaren IE VER. STATEN, Gr. Brittan- nië en Canada hebben be sloten het geheim der fabricatie van de atoom-energie over te dragen aan de „vereenigde na ties", zoodra deze internationale organisatie in staat zal zijn den wereldvrede te verzekeren. Zij zijn thans bereid fundamenteele wetenschappelijke inlichtingen over de atoomenergie op basis van we- derkeerigheid met alle naties uit te wisselen. Voorloopig echter zullen de geheimen van de industrieele toepassing der atoomenergie niet worden prijsgegeven. Truman. Attlee en King hebben de vorming van een commissie van de vereenigde naties voorgesteld om controle uit te oefenen op het ge vaar dat de wereld door vernieti ging met atoomenergie bedreigt. Deze atoomcommissie wordt met de taak belast op de volgende vier punten voorstellen te doen Fundamenteele wetenschappelijke inlichtingen tusschen alle naties uitwisselen over alle onderwerpen voor vreedzame doeleinden. Een zoodanige controle op de atoom energie uitoefenen, dat het gebruik alleen voor vreedzame doeleinden W'ordt verzekerd. Uit de bewape ning der landen verwijderen de De V.S., Gr. Brittannie en Canada besloten tot haar overdracht aan de vereenigde volkeren. Een controle-commissie wordt in gesteld tegen het gevaar eener wereld vernietiging. atoomwapens en alle andere groo te wapens die massale vernieling ten gevolge kunnen hebben. Een doeltreffende beveiliging bewerk stelligen langs den weg van in spectie en andere middelen ten einde de staten die zich hieraan onderwerpen te beschermen tegen mogelijkheden van geweldpleging en ontduiking. In het Britsche Lagerhuis werd de tekst van het communiqué over de atoombom voorgelezen. Uit het slot daarvan bleek, dat het werk van de commissie in verschillende gedeelten zal worden gedaan. Niet voordat een gedeelte met succes is volbracht en het noodzakelijk vertrouwen van de wereld geniet, zal met het volgen de deel worden begonnen. Speciaal is overwogen. dat de commissie haar aandacht zou kunnen schen ken aan: 1. uitwisseling op groote schaal van geleerden en weten schappelijke inlichtingen en 2. de ontwikkeling van de volledige ken nisneming betreffende de natuur lijke hulpbronnen van grondstof fen. Nu zij van aangezicht tot aan gezicht staan met de wetenschap van vernietiging zal ieder land zich willen realiseeren, dat meer dan ooit de groote noodzakelijkheid be staat om de wet tusschen de lan den te handhaven en de bedreiging van den oorlog te verbannen. Dit kan uitsluitend geschieden door van ganscher harte steun te geven aan de vereenigde volken, waar door haar autoriteit wordt vergroot. Zoodoende kan wederzijdsch ver trouwen geschapen worden, waar door alle volken vrij zuilen zijn zich te wijden aan het goede. Het is ons vast besluit zonder reserve ie wer ken om deze dingen te bereiken. rug te keeren. Hoe het zij, Sharir zal met eenige ministers naar Soe- rabaja gaan om daar „de toestan den te onderzoeken". Ten aanzien van zijn poging om uit de politieke impasse te geraken, werd gemeld, dat gisterenavond een bespreking te Batavia zou plaats vinden, tus schen van Mook en republikeinsche afgevaardigden. Daarbij zou de heer Denning als vertegenwoordiger van. liet Britsche ministerie van Buit. Zaken aanwezig zijn. Men is de meerling toegedaan, dat Soekarno noch Hatta bij deze besprekingen tegenwoordig zullen zijn. Tn Soerabaja ging de strijd voort. De Britten hebben thans meer dan de helft van de stad in han den, zij het, dat de extremisten in het door hen bezette gedeelte nog eenigen weerstandsnesten zouden hebben. De extremisten hebben zich thans beter georganiseerd en maken gebruik van mortieren en eenige tanks. Men heeft er intus- schen de lijken van 3 Japansche soldaten geïdentificeerd, zoodat thans wel vaststaat, dat de Japan- ïjeezen met de opstandelingen heu len. De Britsche verliezen schijnen gering. Zes officieren en 167 min deren worden vermist. In Batavia is het plunderen ver minderd sinds het avondverbod voor burgers. Volgens de laatste be richten is de ontvoerde dr. van Mansveld niet politiek adviseur van dr. van Mook, maar verrichtte hij werkzaamheden met betrekking tot de interneeringskampen te Ban doeng. TTit Australië kwam het bericht, dat de regeering zou hebben aangeboden Nederlandsche schepen onder Australische vlag te doen varen om relief goederen naar Tn- dië te brengen. De Ned. gezant zou daarop geantwoord hebben, dat zoo'n „voorstel voor Nederland nauwelijks te aanvaarden zou zijn." Over de Nederlandsche mijnen vegers, die kortelings naar Indië zijn vertrokken en die de route in recordtijd zouden afleggen wordt nu gemeld, dat zij Gibraltar zijn ge passeerd. Zij schijnen wegens slecht weer in een Spaansche ha ven te hebben gelegen, maar zijn nu in convool naar Malta gevaren. De reisduur werd op 7 dagen ge schat. Hieruit is af te leiden, dat de reis naar Indië korter zal du ren dan men oorspronkelijk aan namMen wrijft zich de oogen uit als men het leest. 2« "PENSIOENGELDEN, die voor A Sept. 1945 zijn ontvangen voor een periode, die na dezen datum ein digt. kunnen thans ook worden ge deblokkeerd, wanneer zij bij een P. T.T.-kantoor op een geldkaart wer den gestort. De uitzonderingsbepaling ten aanzien van de PTT-kantoren is geschrapt. Van de geblokkeerde rekeningen, ontstaan door het inleveren van bank- en muntbiljetten van f 100, kan een giraal gedeelte worden afgesplitst Dit deel bedraagt 25 pet. van het te goed volgens den stand van 2 Octo ber 1945 na kassluiting. Het aldus be rekende bedrag wordt echter vermin derd met het bedrag, dat de belang hebbende sedert 26 Sept. 1945 krach tens een bijzondere of een algemeene vergunning van de Ned. Bank uit ge blokkeerd tegoed bh de instelling, waar hij ook de f 100 biljettenreke- ning heeft, in contanten of op girale rekening heeft vrijgekregen. Met ingang van 14 NovênVber 1945 geldt de algemeene vrgur.ning nr. 5 B ook voor rekeningen geopend na 7 Juli 1945, met dien verstande, dat op de gestelde voorwaarden over ten hoogste f 100 per twee weken (en dus niet per week) kan worden beschikt. Heden zon onder 16.48 u., maan onder 3.04 u. Zaterdag zon op 8.04 u., maan op 16.21 u. Weersverwachting Lichte vorst tot temperatuur om liet vries punt. meest over het grootste gedeelte van het land. Zwakke Z. wind.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1945 | | pagina 1