.BOS
GELDSANEERING IS GESLAAGD
AR
1TÏS
EN
BEROERING IN DE
Nieuwe Indonesische
.regeering" gevormd
rekof
boekenwereld
.AND
ERL1EDEN
oes
'DIENDE
TYPISTE
van Gent
In Soerabaja duurt de strijd voort
Mogen Ned. troepen
niet in Indië landen
ShJI wiT*® te Cairo- De meeste leden
zyn ruim veertig jaar oud.
He
dat door het
een commissie
>or de bestuurs-
uid- en Noord-
ïbedoeld, bezwa-
dit schriftelijk
ende.
Voorzitter.
Lrendskerke. Lid
or komen, is het
nwezigheid vaii
LLIJK kennis
aar deze mjjnen
ester van Goes,
>BERG
Militairen
icies Zuid-
DELBURG.
G te MIDDEL.
i.s. in te dienen
6, Middelburg.
tan voor alle
HT1NGEN.
(Z. V. U.)
DES DE LEON-
or de leden der
fozart, Brahms,
50 incl. rechten.
Nieuwe Kerk.
et Schuttershof.
Concertgebouw.
15 November,
1 Walstraat
Concertgebouw,
den dei- Z.V.U.
ing van nieuwe
90-o
NG
izena) komt da
Drlogrsche peil.
en sinds 1907.
rkt Bekente-
an van Meeeren
oes enz enz. -
gt GRATIS ons
IN GASTVRIJ
yan Nr. 25 f 4.50
irabamt
N.920-00
Betaling op
>er waardoor
comt
laden, Granen
19. 995-0
^molenstraat 31
G O E S
EDITIE VOOR DE PROVïNClfc ZEELAND
U„r westsingel 7a. Goe.. Uuuoelt poui t a Huis'
Deze courant wordt op las" var, Militair Gezag
cedru'-ct op de persen v. h Dagblad van Noord
Brabant en Zeeland. Ultg. „Stichting De Stem
n,n ieur J A. 11 M van Schijndel: Hoofd
redacteur- J. J. H A Bruna; Alg. Zeeuwsch
'V. Grotten, Middelburg; Rayonred.
eilanden N. J. Karhof,
red.:
Zeen wsche
Goes.
Voor God, Kon ngin en Vaderland
No. 315 WOENSDAG 14 NOVEMBER 1945
Comm v. Toezicht: C. J. s. flootegem; A B
Langenhorst: Mr Dr A3 .3 M Mes: Mr H.
B. L. de Rechter; Mi Dr C. J. M. A v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag Abonn prijs bij voor
uitbet.: J 3.36 per kwart., p post 4.10 p. week
(bij n«°t-postbestelllng) f 0.26. Losse nos. 6 cent.
Den Haag lette
op de stormteekenen
OR IS GROOTE BEROERING in
de boerenwereld. Het dringen-
de adres, door den N.C.B, tot den
Raad van Ministers gericht, geeft
er een duidelijken weerslag van.
Als men de gestelde eischen stuk
voor stuk objectief bekijkt, zal er
zeker wel het een en ander op aan
te merken zyn, doch de algemeene
teneur valt samen met de klacht,
welke men ook uit andere volks
kringen hoort opklinken, die van
de verstikkende ambtenarij, de for-
mulierenplaag, de illogica en ver
anderlijkheid der bureaucratische
beslir*°n
Men schroomt ook niet als zijn
overtuiging uit te spreken, dat er
ongehoorde corruptie leeft, en we
nemen aan, dat men daarvan, des
gevraagd, ook de bewijzen op tafel
/al leggen.
Iets anders mag men van een
ernstig lichaam als de N.C.B. niet
verwachten.
T\lt geluid kan en mag niet wor-
den misverstaan in regeerings-
kringen. Als het Oog- en Oor-ap
paraat zijn werk goed verricht, kan
het ook-geen verrassing zijn in Den
Haag. De beroering ten plattelande
is geen kwestie van den laatsten
tijd. Vlak na de bevrijding heeft
men er begrip voor gehad, dat niet
alles met één slag veranderd kon
worden. Maar nu maand na maand
verstreek en de boerenarbeid nog
altijd wordt geremd en gehinderd
door een geweldig bureaucratisch
apparaat, is de berusting veran
derd in kregeligheid, de kregelig
heid in ontstemming, de ontstem
ming in verontwaardiging, ja zelfs
al in opstandigheid, zooals de be
sluiten in den kring Cuyk van den
N.C.B. bewijzen. Die laatste zijn,
zoo al te begrijpen toch niet te ver
dedigen; als de Overheid zoo iets
tolereert, dan is het hek van den
dam. ook voor andere ontevreden
groepen. Doch dat het met ons
goede Brabantsche volk zoo vei ge
komen is, houdt een zeer ernstige
waarschuwing in.
^"u blijkt men in Den Haag ook
wel oog te hebben voor het ver
langen naar meer bedrijfsvrijheid.
Op het gebied van de veehouderij
is een aantal knellende bepalingen
verdwenen, gelijk men uit een be
richt in dit blad kan lezen. In het
officieuse commentaar, dat deze
mededeelingen begeleidde, maakte
men ook de op zichzelf juiste op
merking, dat de huidige economie
nog een economie van schaarschte
en tekort is, en dat derhalve aan
productie en verdeeling leiding
moet worden gegeven, zoodat rege
lingen, maatregelen en voorschrif
ten onvermijdelijk blijven. Zulks
kan niet betwist worden. Geleide
economie is het wachtwoord van
dezen en den komenden tijd. Doch
dan een geleide economie, die aan
de bedrijfsgenooten de kans geeft,
om hun eigen aangelegenheden on
derling te regelen onder oppertoe
zicht van de Overheid.
De corporatieve ordening is niet
maar een stokpaardje van boeken-
schr' vende sociologen. Ze is een
dringend gebod van het oogenblik.
Als we niet willen vervallen in
een verstikkende staatstyrannie,
noch in de losbandigheid van het
oude liberalisme, dan moeten we
daarheen stevenen.
Direct en zonder uitstel. Anders
komen er stukken. Wat we thans
te zien krijgen vertoont maar al te
vaak de trekken van staatskapita-
lisme. En de visschers in troebel
water, de revolutionairen van pro
fessie, wrijven zich in de handen.
T\E RANTSOENBONNEN verlo-
ren in het Zuiden niet op 10
November hun geldigheid, werd ons
bericht, maar blijven tot 25 Nov.
geldig. De verwarring kon ontstaan
omdat boven de rivieren de rant
soenbonnen wel op 10 Nov vervie
len.
Min. Lieftinck: Achter de branding ligt de wijdestille zee.
De arbeidslust nam toe, de zwarte handel
verminderde sterk en de verhouding
tusschen gereed geld en nationaal
inkomen werd normaal.
Een reeks nieuwe
maatregelen te
wachten
Minister lieftinck vertelde
Dinsdagavond in een radio
babbeltje iets over de ontwikkeling
van de geldsaneering.
De operatie der geldsaneering mag
geslaagd heeten, zoo zei Z.E.. Het
herstel van het economisch leven is
door de geldoperatie niet vertraagd,
maar heeft door dit ingrijpen aan
kracht gewonnen. Er is allereerst
moreele winst.
De bereidheid tot het verrichten van
nuttigen arbeid is belangrijk verbe
terd. De binnenlandsche productie
kon eE door stijgen. Aan den zwarten
handel is een der zwaarste slagen
toegebracht, die aan dit euvel maar
toegebracht konden worden. Het feit,
dat de zwarte handel thans bezig is
ook met nieuw geld weer gif te brou
wen, vormt voor de regeering aanlei
ding om thans ook met andere dan
monetaire middelen krachtig te gaan
toeslaan. Het plan de campagne is op
gemaakt, de uitvoering staat voor de
deur. Het meest doeltreffende bestrij
dingsmiddel ware inmiddels een al
gemeene koopersstaking op de zwarte
markt. Men overwege, dat als men
t.a.v. kleeding en schoeisel slechts
eenige maanden geduld wil hebben,
men straks tegen redelijke officieele
prijzen en bovendien tegen betere
kwaliteit kan koopen, wat thans door
den zwarten handel met woekerprij
zen wordt omgezet. Als hooger mo
tief zich van zwart te onthouden,
diene overigens, dat men er een bil
lijke verdeeling der goederen mee
verstoord.
Ook de economische gevolgen van
de geldsaneering zijn voldoening-
schenkend. Er is 900 millioen aan
De ..minister-president toonde zich
onvoldaan over de Ned. toezeggingen
Met Soekarno zou een nieuwe
bespreking in de bedoeling liggen
i~vE STRIJD IN SOERABAJA duur de ook Dinsdag voort. Een aantal
vliegtuigen van de R.A.F. zou huizen, straten en Indonesische con
centraties in de omgeving van Soerabaja hebben aangevallen, terwijl in
de stad zelf de Britsch-Indische infanteristen opnieuw voorultdrongen
en wel onder het vuur van Indonesische sluipschutters, die 7 Britsch-
Indisclie officieren verwondden. Geallieerde tanks joegen de Indonesiërs
uit enkele stellingen. B(J de gevechten te Soerabaja zijn ook enkele Ja
panners gesneuveld.
van zijn inzichten tegenover een
vertegenwoordiger van de A.F.P. De
tnnTI vor« m'ir-i
Ts er van het strijdtooneel weinig
nieuws, van het politieke front
kwam er meer. Soetan Sharie bleek
geslaagd te zijn in de vorming van
een nieuw kabinet. Het bestaat uit
de volgende personen:
Sjarir, minister-président, Bin
nenlandsche Zaken a.i., Buiten-
landsche Zaken; Amir Sjarifoedin,
Binnenlandsche Veiligheid en In
lichtingen a.i.; Soenario, Finan
ciën; dr. Abdoel Karin, Verbindin
gen; Dr Moelia, Opvoeding: Dr.
Soewandi, Justitie: Dr. Adjidarmo.
Sociale Zaken; Dr. Damasatiawan,
Gezondheid; Dr. Darmawan, Eco
nomie; Dr. Poetoehena, Publieke
Werken; Hadji Rasjidi, Minister
zonder portefeuille
Dr Soenario heeft te Leiden eco
nomie gestudeerd; Dr. Abdoel Ka-
rim studeerde te Delft; Dr Moe
lia ook voor den oorlog bekend als
nationalist, promoveerde te Amster
dam, evenals Dr. Adjidarmo; Dr.
Darmasatiawan studeerde medicij
nen te Leiden; Darmawan studeer
de te Delft; Dr. Poetoehena, die aan
de technische hoogeschool te Ban
doeng studeerde, is de eer'Am-
bonnees in het „kabinet"; Rasjidi
T*eJste minlster-president, die
hLfï ~mesische regeering" kent.
a' i„geen gras over laten
groeien en meteen al blijk gegeven
0uc n.i .jt
toon van zyn uitlatingen was ge
matigder dan we de laatste maan
den gewend zyn van de extremisten
leiders te hooren. Soetan Sharir
verklaarde, dat de eerste taak van
de nieuwe regeering zou zijn het
banditisme te onderdrukken en de
jeugd weer onder haar gezag te
krijgen. „De nieuwe regeering", zoo
zeide hij, „zal verantwoordelyk zyn
aan het volk en niet aan den pre
sident. De Grondwet zal veranderd
worden zoodra de verkiezingen zijn
gehouden."
Sjarir noemde de verklaring van
de Nederlandsch-Indische regee
ring „onvoldoende". Hjj noemde
overigens het verschil niet zoo
groot als men zou kunnen denken
naar aanleiding van de ernstige
wanordelijkheden op het oogenblik.
Volgens hem staan de Nederlanders
die een Japansche bezetting hebben
ondergaan, dichter by de Indone
siërs dan de anderen. Over v. Mook
zeide hy, dat deze voor den oorlog
bekend stond als de meest vooruit
strevende Nederlander in de voor
uitstrevende kringen.
JJET „ontdooien" van Neder-
landsch. en Ned.-Indische cre-
ditposten in de V.S. ter waarde van
1.619.000.000 dollar, vordert op be
vredigende wyze. 210.000.000 dollar
zullen daarvan onmiddellijk ter be
schikking n de Nederlandei's
staan. De rest van de fondsen be
staat uit regeerings- en particuliere
beleggingen, landbezit en andere
verhandelbare activa. De Belgische
fondsen vertegenwoordigen een
waarde van 760.000.000 dollar, waar
van binnenkort 140.000.000 dollar
ter vrye beschikking van de Belgen
zullen staan.
Hy zou tenslotte verklaard heb
ben. dat de verkiezingen op Java,
zullen worden gehouden en dat
in de laatste helft van December
„pogingen zullen wordn aangewend
om ook op andere eilanden verkie
zingen te houden." Hoe hy daarin
zelfs nog maar op Java zou kunnen
slagen, vertelde hij er niet bij.
"fNDIë kwam in het Britsehe
Lagerhuis ter sprake. De toe
stand in Soerabaja blijft ge
spannen werd van regeerings-
wege verteld, maar verrassender
was de mededeeling, dat de Ned.
geering in Ned. Indië zich bereid
verklaard heeft een bespreking
te hebben met ir. Soekarno.
Men had gehoopt dat die be
spreking rreeds op 8 November
zou hebben plaats gehad, maar
Soekarno liet gen. Christison we
ten, dat hij niet voor den 15den
beschikbaar wasToen een
Lagerhuislid er op aandrong te
voorkomen, dat de Ned. regeering
v. Mook zou „berispen, verlooche
nen en desavoueeren, merkte Eden
op „dat het niet tot een regeling
zon bij-aragen als men vertegen
woordigers van de Ned. regeering
en ie regeer rg zelf zou tradchten
te onderschei oen. Na al hetgeen
onze regeering over de verhouding
tot Soekarno gezegd heeft, lykt
deze uiting minstens bevreemdend.
Vermelding verdient ook nog,
dat de voorzitter van het Britsch
Indische Verbond van Mohamme
dianen er by de Britsehe regeer ing
sterk op aangedrongen heeft geen
BrPsch-Indische troepen in Ned.
Indië te gebruiken.
DELANGWEKKEND was ten
slotte het' nieuws, dat ANP
Aneta „uit gezeghebbende bron"
verklaarde te weten.
De Britsehe militaire autoriteiten
zouden nog geen toestemming heb
ben verleend aan Nederlandsche
troepen om te landen in Indië.
De Alcantare arriveerde te Sin
gapore met meer dan vier ba tal
jons Nederlandsche troepen (3200
man). De Nieuw Amsterdam met
ongeveer eenzelfde aantal soldaten
heeft Colombo verlaten en zal
waarschijnlijk eveneens in Slnga-
gapore sa nloopen, i
nieuw bankpa piex in omldBp. Op
girale rekening staat naar schatting
het dubbele, zoodat er afgezien van
zilverbons en zinken geld, een circu
latie fs van ruira 2.5 milliard. De
waarde van het volksinkomen kan
worden geschat op ongeveer 5 mil
liard. Naar vooroorlogsche maatstaf
gemeten, is deze verhouding van cir
culatie en volksinkomen normaal te
noemen.. Bij een te verwachten stij
ging van het nationale inkomen,
wordt een verdere uitbreiding van
den geldsomloop gerechtvaardigd.
Ten aanzien hiervan zal echter weer
naar het bewaren van de juiste ver
houding tot de circulatie worden ge
streefd.
In dit verband moet de omloop
snelheid van het geld worden opge
voerd tot dat van voor den oorlog.
Opdrachten tot overschrijving van
giraal geld moeten daarom binnen en
kele dagen worden uitgevoerd en de
neiging om bank- en muntpapier op
te potten, moet verdwijnen.
Z. E. deed een beroep op het pu
bliek, om voortaan bedragen onder
de f 25 niet meer per giro-over
dracht, maar met bank- en munt
biljetten te betalen
Ten overvloede zal een einde ge
maakt worden aan de heerschende
wanverhouding tusschen de hoeveel
heid papiergeld en glraalgeld, die in
omloop zijn. Het papiergeld zal ten
koste van het giraalgeld nog wat wor
den vermeerderd.
Te dien einde zal de uitgifte van
nieuw papiergeld voorshands nog ge
leidelijk worden voortgezet.
Voor een hoogere waardeering van
het papiergeld dan aan het giraal
geld wordt toegekend, ontbreekt
elke grond. Voor het doorsteken van
den dam, die tusschen het giraal geld
en het gei-eede geld, achtte de minis
ter het tijdstip nog niet gekomen. Wel
ligt het in de bedoeling met de in
voering van de regeling om giraal
geld in papieren geld om te zetten,
niet langer te wachten dan met het
oog op het algemeen belang verant
woord is.
Hulp man kleine luyden
rj Exc. deelde verder mede, dat pri-
mair blijft de f 100 rekeningen
volledig in de algemeene regelingen
te betrekken. Voor de kleine zaken
zal een ruimere deblokkeering toe
gestaan worden onder de noodige
waarborgen, dat misbruik wordt voor
komen. Voor gepénsionneerden, re
keninghouders bif den postcheque- en
girodienst (en voor de spaarbanken
geldt hetzelfde) die kunnen aantoonen
niet over voldoende middelen te be
schikken om uit andere bronnen in
hun onderhoud te voorzien, kan de
toegelaten uitbetaling van f 50 per 14
dagen worden verhoogd tot f 100.
Voor do iinnonksÊftt
wordt goxorgd
T.a.v. het vrijgeven of verschaffen
van de noodige middelen ten be
hoeve van een aanvulling van cle
linnenkast, deelde de minister mede,
dat oorlogsslachtoffers daarbij gebruik
kunnen maken van de tegemoetko
ming wegens oorlogsschade, die hun
daartoe door het Rijk wordt ver
schaft, eventueel bij wijze van voor
schot. De benoodigde regelingen zijn
getroffen. Niet-oorlogsslachtoffers, die
over een geblokkeerd tegoed beschik
ken, kunnen een deblokkeering ver
krijgen. Voor hen, die niet over ge
blokkeerde tegoeden beschikken,
wordt een afbetalingsregeling ont
worpen. Aan de voorbereiding van de
organisatie, die voor de uitvoering
van dit stelsel moet worden opgezet,
wordt thans hard gewerkt. Men hoopt
haar gereed te hebben als de goede
ren beschikbaar zijn.
Vorrnogonmbotomtèng
on mtantmiooning
et ontwerp betreffende een vermo-
gensaanwasbelasting in den vorm
van een heffing ineens van de tij
dens den oorlog verkregen vermo
gensvermeerdering, is gereed en in
handen gesteld van de belasting
adviescommissie, Zoodra het daarvan
wordt terugontvangen, zal het aan de
normale, zgn. parlementaire behande
ling van een wetsontwerp worden on
derworpen. Volgens een zeer ruwe
schatting zal de opbrengst van deze
heffing op basis van de regeling zoo
als zij thans luidt, ongeveer 4 milliard
gulden bedragen. Voor de betaling
daarvan zullen naast geld ook effec-
ten en andere waarden in aanmerking
komen.
Over de voorgenomen algemeene
vermogensheffing kon Z.E. nog geen
nadere mededeelingen doen, daar de
door de Grondwet aangewezen instan
ties daarover eerst nog moeten wor
den gehoord.
De voorgenomen staatsleening heeft
vasten vorm gekregen. Hiervoor is de
figuur gekozen van een inschrijving
op een bijzonder grootboek, waarop de
rente 3 pet. zal bedragen. Deze in
schrijvingen zullen kunnen worden
aangewend voor de betaling van be
paalde nader aan te wijzen belastin
gen, waaronder de zoo juist genoem
de heffingen. Het openen vyn deze
mogelijkheid om geblokkeerde tegoe
den die thans bij de banken slechts 'n
zeer veel lagere rente opleveren, om
te zetten in 3 pet. schuldvorderingen
op den Staat, beschouw ik, zoo zei de
minister, als urgent in verband met de
inkomstenderving, die thans door ve
len wordt geleden, en met de stijgen
de behoefte van het zakenleven om
credieten op te nemen, waarvoor het
ook rente betalen moet
De opbrengst van de inschrijvingen
op dit grootboek zullen dienen tot
consolideering van de vlottende staats
schuld, die een bedrag van bijna f 6
milliard beloopt.
Maak er op ruime schaai gebruik
van. zoo drong Z.E. aan.
Bezuiniging nood
zakelijk
Vergaande bezuinigingen, ook op an
dere posten, zijn voorts noodzakelijk.
De regeering staat namelijk voor de
dubbele taak, om een geweldig her
stelwerk ten uitvoer te leggen, wat
ons land weer tot productie voor de
binnenlandsche markt en voor uit
voer in staal moet stellen, terwijl te
gelijkertijd de opbouw en mobilisatie
van leger en vloot van den grond af
in een ijltempo moet worden tot stand
gebracht. Wij behoeven "TSnzen blik
slechts naar het Oosten te wenden om
van dit laatste overtuigd te zijn.
Z.E. deed dan 'n beroep op alle de
partementen en diensten, in staat, pro
vincie en gemeente, hier en in het bui
tenland, om te waken voor de pu
blieke zaak. Bestrijdt alle verspilling,
waar gij die aantreft.
Spaancenllllcaten
ad f 300.-
Behalve de grootboekinschrijvingen
staan de spaarcertificaten op stapel
als mogelijke bestemming van het ge
blokkeerde geld.
Het ligt in het voornemen om alle
particuliere personen en de bedrijven
die in een technisch woordgebruik
„geen lichaam" zijn, in de gelegenheid
te stellen voor een bedrag van maxi
maal f 300 daarin deel te nemen. In
tegenstelling tot de inschrijvingen op
het grootboek zullen deze certifica
ten overdraagbaar zijn, zij het in
eenigszins beperkte mate. Op deze
wijze kan worden bereikt dat het ka
pitaalverkeer weer een bescheiden
begin maakt. Ook deze certificaten
zullen rentedragend zijn, doch een
veel korteren looptijd hebben dan de
grootboekinschrijxingen, Ook zij zul
len voor de betaling van bepaalde be
lastingen kunnen worden gebruikt.
In verband met de overbelasting van
de banken, en tengevolge van het
drukke girale verkeer, is de voorinle
vering van effecten voorloopig ge
staakt. Tegen een hervatting der in
levering van effecten daar waar dit
practisch mogelijk is, bestaat thans
geenerlei bezwaar meer. Ook voor het
maken van een begin met een beperkt
beursverkeer liggen de voorwaarden
gunstig.
Tenslotet verklaarde Z.E dat hij la
ter over de voorgenomen spaar-
campagne mededeelingen zal doen.
Z.E. eindigde dan als volgt:
„Ons land vaart nog door een hef
tige branding, maar daarachter ligt de
wijde zee en na den storm komen ei
altijd weer stilte en een grootere
effenheid, die op een voorspoedige
vaart doen hopen. Thans staan nog
alle hens aan dek om de zeilen in be
dwang te houden. Ook dit moeilijke
werk heeft zijn eigen bekoring. Een
ongebreidelde geldstroom werkt in op
de maatschappij als een stormwind in
de zeilen. Met een bemanning, die
haar taak verstaat, en passagiers, die
de scheepsorders volgen, valt er ze
ker koers te houden.
TN NIJMEGEN is een drieling
geborenDe namen dep drie
meisjes zyn: Beatrix, Irene en
Margriet Vrolijk.
Heden zon onder 16.50 n.. Don
derdag zon op 8 uur, maan op
15.31 u.
Weerverwachting: Tijdelijk toe
nemende wind tusschen N.O. en
O. Meest zwaar bewolkt met
plaatselijk eenige regen, vrij
koud.
i