verkiezingen
tratie
ITTERSHOF"
ie
ikN.V.
e-Mahu
aden
m
Soekarno is
EXTRA brandstoffen
KAARTEN OP TAFEL
Iatsbespreking
7 en 9 November
in de zaal v. 1-3 u.
mbladen
Ibaar
bPLANTEN
De komende
ankwerker
'OTTER
BOTSINGEN
in TRIPOLIS
teleur gesteld"
5 Duitsche officieren
gearresteerd
KERKVERVOLGING 111111111111111111111
Hlliimill in Yoego-Slavië
EDITIE VOOR DC PROVINCIE ZEELAND
Bur.: IVestslngei 75. Goes; Dubbele poort 8. Hulst
Deze courant wordt op last van t Militair Gezag
gedrukt op de persen v. b. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland. Uitg. „Stichting De Stem".
O r. 'leur: J. A. H. M. van Schijndel; Hootd-
lertacteur. J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red.: W. Groffen, Middelburg; Rayonred.
&eeuwsche eilanden N. J. Karhof, Goes.
Voor God, Koningin en Vaderland
N®. 31» DONDERDAG 8 NOVEMBER 184#
Comm v. Toezicht: C. J v. Hootegem; A. BL
Langenhorst; Mr Dr A. J ,J. M Mes; Mr. EL
3* L, de Rechter; Mr Dr C. J M A v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag. Abonn prijs bij voop-
uitbec.: 3.38 per kwart., p post f 4.10 p. w^ek
(bij nlat-postbestelling) f 0.26 Losse nos. 6 cent.
AG 9 NOVEMBER
plus rechten.
MG thans
irag van
10, Tel. 305»
3». Tel. 3
99, Tel. 10»
lolplanten
loorten
HULST
ENST ANDER
n leveren TOT Off
hii rim QTOS-Siex-
ËER
SENT JANSTEEN
Vertroauteti
J Had miandpunt
van da
N.
CULAAS
IATD10 GK
E R P E N
■dere inlichting.
TERV
AAI*!
i
cant ons standpunt inzake de
;.&uding der katholieken bij de
romende verkiezingen: zelfstandig
electoraal optreden, doch de grootst
mogelijke samenwerking met daar
voor in aanmerking komende groe
pen. liefst door middel van een
gemeenschappelijk urgentieprogram.
opdat een radicaal vooruitstrevend
beleid ook voor de toekomst mo
gelijk gemaakt wordt. Dit stand
punt wordt ten aanzien van de ko
mende verkiezingen ook door ver
schillende katholieke N.V.B -ers ge
deeld. Anderen echter betwijfelen
zeer. of zelfs op dit tijdstip een
eigen staatkundige groepeering voor
katholieken gewenscht is Een hun
ner vroeg ons gastvrijheid, om deze
meening nader te verduidelijken.
We zijn daartoe natuurlijk bereid
doch stellen ons wel voor na de
♦wze artikelen van zijn hand en
kele kanttekeningen te formulee
ren. H'er is dan het eerste artikel:
fJet is in onze gezegende, democra
tisch geregeerde landen niet al
leen in de politieke maar ook in de
journalistieke practijk steeds een
goed gebruik geweest om bij tijd en
wijle ook de oppositie, d.w.z. dege
nen. met wie men het principieel
niet eens is. aan fret woord te la
ten. Zoowei de eerbied voor de ge
dachte van den medeburger, ook al
deelt men die niet. als de overtui-
".'ng, dat de eigen argumenten sterk
genoeg zijn om niet onmiddellijk
rieor die van den tegenstander tot
nul geieduceerd te worden, vormen
van deze houding den grondslag.
-Met de wetenschap, dat ook de re
dactie van „De Stem" deze goede
traditie in eere wil houden, wend
den wij ons tot haar mei het ver
zoek onderstaande regelen op te ne
men, uelke bedoelen het standpunt
van de Ned. Volksbeweging ten
aanzien van de politieke partijvor
ming voor haar uitean te
zetten.-
Het zal bekend zijn, dat de Ned.
Volksbeweging zich van den be
ginne af op het standpunt heeft
gesteld, of de partijformatie zoo-
als die in ons land tot 1940 bestond,
een juiste basis miste en de oorzaak
is geweest van de toen heerschende
politieke inertie. Met name het for-
meeren van politieke partijen op ba_
sis der godsdienstige tegenstellingen
acht de Ned Volksbeweging onjuist.
Zonder ook maar in het minst te
willen ontkennen, dat de godsdien
stige beginselen ook bij het poli-
ticke handelen (zoo goed als bij
alle handelen) van den mensch 'n
gewichtige rol moeten spelen, stelt
zij. dat die beginselen meestal niet
een zoodanig strikte omlijning van
het practische handelen eischen.
dat zy dat handelen volkomen be
palen en derhalve als grondslag
kunnen worden genomen voor de
politieke partyvorming.
Men kan een voorbeeld ter ver
duidelijking in zijn godsdienst
het beginsel vinden, dat eischt, dat
eenieder in de gelegenheid worde
gesteld om in zijn levensonderhoud
te voorzien, en toch een geheel
eigen, naar denkwijze en tempera
ment gedifferentieerde opvatting
hebben omtrent de wijze, waarop
bv. het werkloosheids vraagst uk
moe, worden opgelost, omtrent de
vraag, of de voornaamste bedreven
al of niet genationaliseerd moeten
worden, om slechts enkele willekeu
rige politieke vraagstukken te
noemen Dat in een massa poli
tieke kwesties (van de annexatie
van Duitsch grondgebied tot het
roem) uchte versche cadet je toe) de
godsdienstige beginselen practisch
geen rol spelen, spreekt van zelf. 1)
Trouwens zoowel door de meest
krasse aanhangers van de eigen po
litieke partij-organisatie <prof. J
B. Kors O.P. bv.) als door de tegen
standers daarvan 'bv. Dr. D. A. v.
Meegeren O.E.S.A.) wordt momen
teel erkend, dat de al dan niet
noodzakelijkheid van die eigen
paicij niet door beginselen doch
slechts door opportuniteitsoverwe
gingen kan worden bepaald Het
denkbeeld, dat de katholiek alleen
uit hoofde van zijn katholiek-zijn
reeds op de Katholieke Staatspartij
behoort te stemmen, is dus wel ge
herl verouderd. (Ten overvloede
wijzen wij er op, dat hier slechts
over de politieke formatie wordt
gesproken en dat bij vereenigingen
en organisaties van anderen aard
bv cultureele, het vraagstuk in
iec.er geval anders ligt).
75 Joden gedood183
gewond
FN TRIPOLIS Zijn anti-Joodsche
1 relletjes uitgebroken, waarbij 74
Joden en een Arabier zijn gedood.
Voorts werden 183 Joden. 36 Ara
bieren en 2 Italianen gewond.
Vclgens vroeger ontvangen be
richten uit Cairo werden de Jood-
sche wijken in Soek el Joema en
Tejoera door Arabieren bestormd
en geplunderd terwijl ln Goessabat
en Zloten de onrast nog voortduurt.
In Tripolis hebben de Britten het
bestuur in handen genomen en de
politie heeft bevel gekregen op alle
plunderaars te schieten.
Nieuwe bonnen
niet meer vóór 12 uur
Blijkens aanwijzingen van
overheidswege is publicatie
der nieuwe bonaanwijzingen in
eenigerlei vorm niet meer toe
gestaan vóór Vrijdagsmiddags
12 uur.
In verband hiermede zal
voortaan op de Vrijdagen eerst
om 12 uur met de bestelling
van ons blad een aanvang
kunnen worden gemaakt.
DE DIRECTIE
MA DE VERKLARING VAM Or. VAM MOOK
Heden Zon onder 17 u., Maan
onder 19.04 u.. Vrijdag Zon op
7.49 u., Maan op 12.12 u. Weers
verwachting; In het Noorden
des lands tydelyk krachtige,
Westelijke wind, zwaar bewolkt
en later eenige regen, zelfde
temperatuur. In het Zuiden
matige, westelijke wind.
zwaar be volkt, maar nog geen
egen van beteekenis, zelfde
temperatuur.
TV/fen zou zich over deze kwestie
niet zoo druk behoeven te ma
ken, indien deze. in de gedachte van
de aanhangers der N.V.B. onjuiste
partij-indeeling. niet noodzakelijk
tot zulke funeste gevolgen moest
leiden en ook inderdaad heeft ge
leid. Het feit nl., dat de godsdien
stige tegenstellingen met de poli
tieke wezenlijk niet parallel loopen
heeft bij de oude partijformatie tot
gevolg, dat een groot aantal perso
nen zich huns ondanks moeten aan
sluiten -bij een partij, welker pro
gramma zij niet kunnen onder
schrijven; zij zullen zich dus óf
voor de gevoerde politiek verder
niet interesseeren (en de alom zeer
geringe belangstelling in politicis
hier te lande vóór den oorlog is op
deze reden ongetwijfeld terug te
voeren), ór zij zullen die partij
verlaten en hun heil bv. zoeken in
het stichten van dissidente par
tijen, wat begrijpelijkerwijs tot wei
nig fraaie en weinig gunstige ver
houdingen voert. En wat wellicht
nog erger is, er ontstaan kunstma
tige tegenstellingen tusschen de
partijen zelf, welke een vruchtbaar
politiek leven onmogelijk maken.
Partijen brengen nu eenmaal nood
zakelijk concurrentie met zich
mede. een dingen naar den aan
hang van het publiek, waartegen
op zichzelf geen bezwaar bestaat.
Heeft men enkele politiek-princi-
pieel verschillende partijen, zooals
bv. in Engeland het geval is. dan
leidt deze concurrentie tot de 'tij
delijke) overheersching van één er
van, welke dan in staat is een prin-
cipieele en vruchtbare politiek te
voeren (voor politieke activiteit is
nu eenmaal een meerderheid noo-
dig). Bestaan er echter zooals hier
te lande een groot aantal partijen
(noodzakelijk gevolg wanneer men
niet organiseert naar politiek-prin-
cipieele verschillen), dan is een
meerderheid niet of zeer moeilijk te
bereiken, met het noodlottig ge
volg, dat er practisch niets ge
beurt. Om wederom een voorbeeld
te geven- de R.K. Staatsparty en
de S.D.A.P. zouden voor den oorlog
samen het werkloosheidsvraagstuk
hebben kunnen oplassen, indien zij
niet toevalligtwee politieke
partijen waren geweest, die dus
moesten wedijveren en dus elk een
eigen oplossing voor liet vraagstuk
moesten hebben en dus de oplossing
van de andere party moesten be
strijden. Zoodat dit vraagstuk, een
der belangrijkste, welke ons voor
den oorlog bezig hielden, onopgelost
bleef.
Het voeren van zoogenaamde
„principiecle" politiek kwam dus
neer op het voeren van geen poli
tiek, op het langzaam maar zeker
ten onder gaan van de maat
schappij.
J. J. M. TEN HOLDER
1) Vanzelfsprekend erkent de N.V.B.
ook voor de katholieken het recht om
over de (betrekkelijk zeer weinige)
kwesties, waarbij de godsdienst wèl
net standpunt bepaalt, zoo noodig een
afwijkende meening te huldigen en
dienovereenkomstig te handelen.
Voor centrale verwarming
en leskamers
Aan gezinnen, die. wegens het
genlis van een schooisteenaanslui-
ting hl een woonvertrek of in een
vertrek, dat daarvoor kan dienen,
zijn aangewezen op het gebruik van
een in hun woning aanwezige cen
trale verwarmingsinstallatie zal als
nog een toeslag in cokes kunnen
worden toegekend.
Deze toewijzing is zeer beperkt,
doch zal tezamen met de hoeveel
heid, die op bonnen van de brand
stoffenkaart zal worden beschik
baar gesteld, voldoende zijn om een
woonkamer in ongeveer gelijke ma
te te verwarmen als het geval zal
zijn ten aanzien van de woonka
mer van gezinnen, die hierin met
een haard of kachel kunnen stoken
De voor een toeslag cokes in aan
merking komende gezinnen kunnen
dezen per brief aanvragen bij de
brandstof fencommissie, waaronder
zij ressorteeren. onder overlegging
van een schriftelijke verklaring, dat
het gebruik van de centrale ver-
warmingsmstallatie het eenige mid
del is om de woonkamer of een ka
mer. die daarvoor kan worden in
gericht, te verwarmen.
Voor dezen toeslag cokes komen
niet in aanmerking de gezinnen
die voor hun centrale verwarmings-
mst.allatie reeds een' toewijzing voor
stookolie hebhpn verkregen ot aan
gevraagd.
Diegenen, die in het geven van
lessen aan eigen huis een hoofd
bron van inkomsten hebben, dienen
zich schriftelijk aan te melden bij
de brandstoffencommissie. waaron
der zij ressorteeren. Zy ontvangen
dan een oproep om by deze com
missie te verschijnen, die zal na
gaan. of aan de voor het uitreiken
van een extra toeslag vaste brand
stoffen gestelde voorwaarden wordt
voldaan.
Zijn minister van
buit. zaken wii een
referendum
T~)E ZEER LIBERALE en tege-
moetkomende verklaring va'n.
de Nederlandsch-Inöisch-e Regee
ring-, waarvan we gisteren den
hoofdinhoud publiceerden, biykt
bij Soekarno en zijn medestanders
weinig begrip gevonden te hebben.
Tot een correspondent van A.N.P.
Aneta verklaarde deze vroegere
vriend van Japan;
„Ik ben er in het geheel niet van
onder den indruk. Het is slechts
een herhaling van de oude beken
de verklaring van Koningin Wii-
helmma. Wij willen niets te ma
ken hebben met een Koninkryk
der Nederlanden".
Door zulk een uitlating heeft
Soekarno weer eens de juistheid
bevestigd van de opvatting der
Neóerlandsche Regeering, d-at on
derhandelen met hem geen zin
heeft, omd-at er ook geen centime
ter van een gemeenschappelijken
grondslag bestaat. Tegen alle evi
dentie durfde deze man ook te
verklaren: „Totnogtoe is er geen
teeken, dat de Nederlanders wat
anders van plan zijn dan hun oude
koloniale systeem te herstellen
ondanks de verklaring van Konin
gin Wilhelmina in 1942...."
Als we echter zijn bewind maar
a-ls wettig willen erkennen, dan
wil hij nog wel de goedgunstigheid
hebben, ons een domineerende po
sitie in handel en industrie toe te
staan en in Indië te wonen onder
„vreedzame en veilige omstandig
heden". Hoe goed hy die weet te
verzekeren, ziet men nu! Soekarno
verzekerde verder, dat iedere Ne-
H iM DE is Woens
dagmiddag per vliegtuig
uit Engeland in ons land terugge
keerd
MEW-YORK heeft een nieuwe
burgemeester gekregen in den
persoon
O'dwyers
den democraat
TN HET. PROCES te Bergen-Bel
sen bepleitte pref. H. A. Smith
vrijspraak voor de beklaagden Kr a
mer c.s. op grond van het feit, dat
zij geen oorlogsmisdaden in den
eigenlijken zin van het woord be
dreven hebben. Deswege is het hof
z.i. niet bevoegd recht over hen
te spreken.
EEM BEROEP VAM BE VIM OP
DE GROOTE MOGEMOHEOEM M
llllllllllllllllllllllllllllllll
TN het Britsche Lagerhuis gaf
Churchill uitdrukking aan de ge
voelens, die het Huis beheerschen,
wat betreft de buitenlandsche ver
houdingen.
Over de Sovjet-Unie zeide Chur
chill o.m.; de dappere Sovjetlegers
hebben toen zü door Hitier werden
aangevallen, hun bloed gegeven en
ondraagiyke folteringen ondergaan,
totdat de eindoverwinning was be
haald. Ik verklaar daarom, dat het
de oprechte wensch is van dit Huis
dat spreekt in naam van het
Britsche volk dat deze gevoelens
van kameraadschap en vriend
schap, welke tusschen het Britsche
en Russische volk zijn ontstaan,
niet alleen behouden, doch voort
durend versterkt moeten worden.
Zelfs indien er groote verschillen
mochten bestaan tusschen ons en
de Sovjet-Unie op politiek, sociaal
en zelfs op moreel gebied, mogen
wij het nooit toestaan, dat zich in
ons land een stemming ontwikkelt,
welke de banden tusschen onze bei
de volken, welke onze trots en be
scherming waren in den jongsten
verschrikkeiyken stryd, verbreelkt
of doet verslappen".
Na een opsomming te hebben ge
geven van den inhoud van de jong
ste belangrijke rede van president
Truman, waarin de politiek van de
Ver. Staten werd uiteengezet, ver
klaarde Churchill, dat het de plicht
van Engeland was, om deze verkla
ring van president Truman te ver
welkomen en dat. wat de in deze
verklaring uiteengezette doeleinden
betreft, Engeland ,,aan de zijde van
de Ver. St. staat met een overtui
ging, welke alle andere overwegin
gen veronachtzaamt." Churchill
zeide tenslotte nog: „Wij kunnen
vol vertrouwen verwachten, dat het
Britsche imperium en gemeenebest
zy aan zy met de Ver. Staten, sa
men sterk genoeg zullen zyn om 'n
nieuwe wereldberoering te voorko
men en zoolang wy in goed ver
trouwen en in eere met elkander
handelen, behoeven deze landen nie
mand en niets te vreezen".
Minister Bevin deed namens de
Britsche regeering een beroep op
de groote mogendheden om de kaar
ten open op tafel te leggen. „Wij
zijn daartoe bereid", zei hij, en hij
vervolgde: „Engeland zal in de Oos-
telyke gebieden niets ondernemen
dat schadelijk kan zijn voor de
Sovjet-Unie. Wanneer wij die ver
zekering geven, kan ik my niet
voorstellen dat de natuuriyke re
actie zou zyn dat men de deur
sluit en dat men alle contact tus
schen menschen, hetzij voor den
handel of iets anders zou verbie
den. Engeland eischt zynerzyds het
recht op met Frankryk, Nederl., Bel
gië, Scandinavië of andere landen in
een westelyk blok in contact te tre
den, landen, die Engelsche cultu
reele vrienden waren, historische
relaties die eenzelfde opvatting van
democratie hebben als Engeland.
Internationale problemen moeten
vrijwillig door de betrokken volken
opgelost worden, en niet door ge
weld of agressie: dat is het stand
punt der Britsche regeering.
derlandsehe poging, om met ge
weld. weer het gezag in Indonesië
te vestigen, slechts „eindelooze ver
spilling van bloed" tengevolge zou
hebben.
Soebardjo. „minister van bui
tenlandsche zaken", stelde een re
ferendum onder oppertoezicht van
óe Vereenigde Volkeren voor, oni
te zien. of de Indonesiërs inder
daad los van Nederland willen. Hij
twijfelt natuurlijk niet aan den
uitslag, doch zei er meteen by,
dat Nederland dan toch moest
helpen bij den wederopbouw. Zoo
ziet men dat die heeren in hun
eigen woorden verstrikt raken.
Het is wel jammer, dat ook de
uitlatingen van bepaalde Britsche
bladen, zooals de „Times" de Ne-
óerlandsche regeering afvallen en-
het meeste gelyk aan de Soekar-
nisten toekennen. De verklaring
van Dr. van Mook is ook ontijdig
gepubliceerd moeten worden, wijl
ze door journalistieke onbeschei
denheid al was uitgelekt.
Wat voor lieden men aldus in de
kaart speelt, moge nog eens dui
delijk gemaakt worden door herin
neringen aan wat er zich juist een
jaar geleden in Batavia afspeelde
Het Soekarnistische blad van 15
November 1944 vertelde het al
dus:
Op 8 November werd des avonds
een groote bijeenkomst georgani
seerd onder auspiciën van de
djawa hookoo kai (een instelling
van het Jap. mil. bestuur) om d?n
eersten verjaardag te vieren va'n
de gemeenschappelijke proclamatie
van een „Grooter Oost-Azië". Er
werd een vlaggeprocessie gehouden
om de vreugde der bevolking uit
te drukken over de glprieuze zege
op Formosa en. de Philippijnen om
de dankbaarheid voor de beloftg
van de onafhankelijkheid van In
donesië. Na deze processie werden
afbeeldingen van Roosevelt, Chur
chill en van der Plas t.ot den brand
stapel veroordeeld. Alle aanwezigen
betuigden hun vertrouwen in de
overwinning".
Een bijlage toont Soekarno. ter
wijl hij de menigte toespreekt. An
dere illustraties in het blad ver-
toonen Soekarno terwijl hij den
Japanschen premier Tojo de hand
schudt en Soekarno „als vertegen
woordiger van het Indonesische
volk, de gevoelens van dankbaar
heid uitdrukkende voor het verkrij
gen van de gelegenheid om in het
bestuur samen te werken'"
Een zekere Soemchardie, die
kapitein is geweest in het Ned.
Indische leger en zyn opleiding
kreeg aan de K.M.A. te Breda,
noemt zich nu generaal en is een
Militaire Academie in Djokjokar-
ta aan het oprichten, zyn leger
werd opgeleid door de Japanners.
Nog een typeerend bericht: bij
de laatste schietpartyen in Bata
via blijken ook vyf Duitsche ma
rine-officieren betrokken te zijn
geweest, die ondergedoken waren,
doch thans door de Britten zijn
gearresteerd.
rjE „CATHOLIC HERALD" be
vat bizonderheden omtrent een
herderlijken brief van de Yoego-
Slavische bisschoppen, die de kerk
vervolging in hun land aanklaag
den. 243 priesters zijn gedood, 169
zuchten er in gevangenissen,89 wor
den er vermist. Tribunalen spra
ken de doodvonnisen uit, zonder
dat de beschuldigden van te voren
van de aanklacht in kennis waren
gesteld Dikwijls kregen ze ook geen
rechtskundigen bijstand en moch
ten ze geen getuigen a decharge
laten voorkomen. In een Fran
ciscaner klooster te Krizevci wer
den 28 Minderbroeders zonder
eenige rechtspraak terechtgesteld.
Aan de katholieke pers wordt het
bestaan stelselmatig bemoeilijkt.
Het godsdienstonderwijs in de
scholen is tot een minimum be
perkt. Het Mishooren op Zondag
wordt vaak belemmerd door het
organiseeren van betoogingen en
vergaderingen. Maar Tito is een
geweldig democraat en een kam-
"N. pioen voor de vrijheid...,