Rusland zoekt MEUBELEN Heroïsche strijd en nameloos leed DE s H. H. Man eerl Zwitserland en de oorlog PIPRRE LAVAL Stad koortsachtig naar het groote geheim Atomograd j verrijst Maandag geëxecuteerd Maïzena Du r y ea Een geheim Fransch leger Op het beslissende moment trad het echter niet op Geld- ZAAIR P. A Hotel >tel Het gordijn voor Sumatra gaat op 2000 man Ned. en Ned.-lndiache troepen at reden tegen 50.000 Japa, die daardoor „de boot miaten" naar Auatratië Éuropeeache bevolking werd In kampen bijeengedreven en tot dwangarbeid ver plicht iT\P 13 MAART 1942 vielen de Japanners Sumatra binnen via Langsa en Tandtjiram. Drie weken lang voerde toen een legertje van nauwelijks 2000 man ongetrainde landstorm en een kleine groep inheemsche be roepssoldaten een hopelooze guerilla-krijg tegen een enorme overmacht van 50.000 Japs. Toen viel het gordijn voor dit strijdtooneel om eerst weer opgehaald te worden toen de Jappen capituleerden en de verbindingen met de overige wereld werden herst eld. De oorlogscorrespondent van het kleine Ned.-Indische legertje, dat door generaal Overacker werd aan gevoerd, de heer W. Klooster kreeg de gelegenheid er iets over te ver tellen. Het is een verhaal geworden van koenen strijd, maar vooral van nameloos leed. dat de Indo-Euro- peesche bevolking te dragen had. Tweeduizend tegen 50.000: had zoon strijd eigenlijk wel eenige zin en beteekenis. Toen de Japs zich van deze verhoudingscijfers bewust werden, waren zij eerst ongeloovig en daarna woedend. Hoe ongewis de uitslag echter ook was, de Japs gaven toe, dat deze fuik hen in een critiek moment de boot naar Australië heeft doen missen. Moeilijke jaren ]Y/Toeilijke jaren braken daarop aan. De krijgsgevangenen, ook geestelijken, werden naar Birma ge voerd, de burgerbevolking werd ge ïnterneerd, de mannen van hun ge zinnen gescheiden en zelfs 9 a 10- jarige jongens van hun moeders. Zij kwamen allen in de primitief ste kampen terecht, terwijl de vrou wen later naar rubberplantages wer den gevoerd. Voor de interneering organiseerden de Japs een proces sie van de gevangen burgerij door Medan, waarbij zij op het heetst van den tropisehen dag zware ba gage moesten sjouwen. De Britten werden met vrouwen op een lijk- auto door de stad gevoerd langs de op pieken geplaatste hoofden van door de Japs geëxecuteerde inheem- schen en Chineezen De Jap6 plunderden onmiddel- Ter nauwernood aan den Duitschen greep ontkomen. TkR. KARL GROBELT, de Zwit- sersche minister van Defensie, legde in het parlement een verkla ring af. waaruit bleek dat het maar weinig heeft gescheeld, of Zwitser land was, evenals zoovele andere landen, ten prooi gevallen aan de Duitsche veroveringszucht. Op 13 Maart 1943 kwam het be richt dat de Duitsche aanval op Zwitserland vóór 6 April verwacht kon worden; den volgenden dag werden er groote troepenconcentra. tise waargenomen in Beieren. Ge neraal Guisan, de Zwitsersche op perbevelhebber, lastte onmiddellijk de voorgenomen manoeuvres af, trok de verloven in en gaf aan alle staven het bevel, zich voor actie gereed te houden. Toen kwam op 27 Maart het bericht: „op het hoofd kwartier van den Fuehrer is be sloten dat Zwitserland voorloopig niet zal worden aangevallen". Een speciale correspondent van de Daily Telegraph vertelde in zijn blad dat het Walter Schellenberg Himmlers rechterhand was, die door zijn interventie Hitier tot an dere gedachten bracht. Op een bij eenkomst van den Duitschen gene- ralen staf, waar de laatste voorbe reidingen voor den inval in Zwit serland werden getroffen, wist Schellenberg den Fuehrer ervan te overtuigen, dat Zwitserland, wan neer het neutraal zou blijven, een veel betere bescherming zou zijn voor Duitschlands Zuidelijke toe gangswegen dan wanneer het een deel zou worden van de uitgestrek te „Vesting Europa". Schellenberg stelde persoonlijk zich ervoor ga rant. dat de Zwitsers zich zouden verzetten tegen elke eventueele aantasting van hun neutraliteit door Engeland of Amerika. Kol. Masson die deze inlichtingen aan den Engelschen correspondent ver strekte. zeide verder, dat Schellen berg. ondanks zijn lidmaatschap van de S.S. geen fanatieke Nazi was. Reeds in April 1943 bleek hij aan een Duitsche overwinning te twijfelen. Hij was het ook. die, ge durende de capitulatie-onderhan delingen in den afgeloopeq zomer zijn assistent, Hans Eggen, naar Oostenrijk zond met de opdracht te voorkomen, dat S.S.-troepen aldaar Hitiers orders zouden uitvoeren. lijk na interneering alle woningen, toko's en kantoren leeg, huisraad vernielend, boeken verbrandend. Terwijl werden de geïnterneerden ontlast van geld, sieraden en andere waarde-artikelen en slechts enkele kleeren werden toegestaan te be houden. De R.K. kerk te Medan, die even. eens leeggeroofd was, werd omge bouwd tot gevangenis voor de mi litaire politie. De geïnterneerden, waaronder veel zieken en oude lie den tot 80 jaar, werden in van palmblad en bamboe gebouwde lood sen van 2 verdiepingen op elkaar gepakt. Ten gevolge van de over bevolking en gebrek aan eenige hy giëne braken spoedig epidemieën als malaria en dysenterie uit, zon der dat redelijke verzorging der pa tiënten mogelijk was. Honderd procent leed aan hon geroedeem. dagelijks stierven gein- terneerden. Kranten, corresponden tie en iedere vorm van afleiding was verboden en ieder contact tus- schen dë kampen was uitgesloten, zoodat zelfs moeders haar sterven de kinderen iet mochten bezoeken. De toenemende honger bracht de geïnterneerden tot het eeten van ratten, slangen, insecten en boom bladeren. Roode Kruis-pakketten werden onder de bewakers verdeeld en bereikten de gevangenen dus niet Verlangen naar den rechtaatmat Qmtrent de houding der Indo- Europeanen vertelde de heer Klooster, dat deze oorspronkelijk op een belofte van gehoorzaamheid werden vrijgelaten. Verscheidenen weigerden echter de verklaring te teekenen, waarop zij werden mis handeld en in de gevangenis wer den geworpen. De inheemschen, reeds in den aanvang uitgenoodigd hun vroegere meesters te hoonen, bleven thuis en enkelen, die pro beerden vrouwen en kinderen te helpen, werden geslagen en zwaar gestraft. In het algemeen sympa thiseerden zij met de Europeanen, velen riskeerden hun leven door briefjes, voedsel en medicijnen in de kampen te smokkelen, waarbij sommigen ontdekt en onthoofd werden. Als zij van spionnage ver dacht werden, moesten zij de gru welijkste martelingen ondergaan. De Japs hadden kort na den in val een klein legertje inheemsche soldaten geronseld, de z.g. „Soeka- rilla's", waarvan sommigen voor bewaking der kampen werden ge bruikt. Hun vaak openlijk geuite stem ming van haat tegen de bezetters en hun verlangen naar den terug keer van den rechtsstaat onder Ne- derlandsch gezag, typeerde de ge voelens van nagenoeg de geheele bevolking van Sumatra, die niet minder dan de geïnterneerden de dagen telden, die hen scheidden van de bevrijding uit den moordende greep van roofzucht en saddisme. v*-4« •V VCjCHAXJO^ VERKOOP rï IN HOOP TN ,,LA MEUSE" vertelt een cor- A respondent uit Moskou, hoe koorts achtg er in Sovjet-Rusland gewerkt wordt aan navorschingen op het ge bied der atoomenergie: pRGENS IN RUSLAND, in een streek die door de Duitschers verwoest werd, aan den kant van Magnitogorsk, is een stad uit den grond aan het rijzen. Men weet er niemendal van, tenzij den naam dien zij zal krijgen: Atomograd, stad van het Atoom, de stad gewijd aan de navorschingen en de stu diën betreffende de atoomkracht, en de studiën betreffende de atoom kracht, de modelstad uit het ura- niumtijdperk, waarin de wereld ge treden is. f Wat was er op Bornholm^ te zien ..Het zijn de kanonnen, schrijft een blad van Leningrad, en het dy namiet die den stuwdam van Dnie- propétovsk vernield hebben. Geen enkel kanon kon bijdragen tot den wederopbouw er van. Maar de atoom-energie, die vernielt, zal ons in een nabije toekomst kunnen hel pen duizend stuwdammen te ver vangen." In de universitetssteden wordt een onverdroten propaganda ge voerd voor de navorschingen be treffende het atoom. Met groote blokletters kondigde de „Izvestia" aan: „Generalissimus Stalin be vindt zich aan het hoofd van de commissie voor de navorschingen betreffende de atoom-energie". Enkele weken hebben volstaan om Pietr Kapitza in Rusland zoo vermaard te maken als de vermaard ste oorlogsgeneraals. Gansch de U. S.S.R. heeft thans de oogen op dien geleerde gericht. Sinds meer dan vijftien paar houdt Pietr Ka pitza zich bezig met de studie van de atoomenergie. Pietr Kapitza is op het oogenblik de assistent van Stalin en het hoofd van de com missie voor de navorschingen be treffende de atoom-energie. Hij is 53 jaar oud en in den bloei van zijn wetenschappelijke bedrijvigheid. Van 1935 tot 1939 heeft Kapitza nauw samengewerkt met den ver maarden Engelschen geleerde en physicus Prof. Antherford, van de Universiteit van Cambridge. Vóó" de economische controle commissie heeft Kapitza de volgen de kenschetsende verklaring afge legd: „Wij zullen weldra in staat zijn Rusland nieuwe middelen aan de hand te doel die al de oude ontwer pen onderste boven zullen keeren en die den wederopbouw van het land in nauwelijks te gelooven ver houdingen zullen bespoedigen." E.i Prof. Pietr Kapitza heeft er bijgevoegd: ..Overigens zal het aan staande vijfjarenplan ingezet wor den in het teeken van de atoom energie." Verder verwijst de correspondent op 't meest geheimzinnige van alle eilanden; het eiland Bornholm, dat aan Denemarken toebehoort. Dit eiland was door de Nazi's volsla gen afgezonderd geworden van de wereld. Het diende tot laboratorium en tot proefgebied voor de navor schingen betreffende het atoom. Begin 1945 vielen de Russen het eiland aan. Op zekeren nacht wer den talrijke Russische valscherm- OM KWART VOOR NEGEN arriveerden president Bouchardon, procureur gene- rool Marnet. het parket en de advocaten van Pierre Laval in de gevangenis te Fresnes, om den veroordeelde mede te dee- len dat hij geexecuteerd zou worden. Op het moment, dat zü de cel binnentraden, voltrok zich een dramatische scène. Voordat men tusschenbeide kon komen, slikte Laval den inhoud van een klein ampul met cya nide in, die vermoedelijk verstopt was ge weest in een cigaret. in en viel op den grond. Een halt uur lang zweeefde hij tus- schen leven en dood. Nadat hij zich eenigszins hersteld had. werd hij in de Tresnes gevangenis voor het vuurpeloton geleid. Honderden inenschen uit het dorp hadden zich rond de gevange nis opgesteld. Toen de schoten van het peloton weerklonken, en men nadien het genadeschot hoorde, riep een oude vrouw uit: „Dat is 't einde van dien vuilen hond In de omgeving van de gevangenis was een politiecordon opgesteld om journalisten en fotografen te verhinderen naderbij _te komen. De Fransche. autoriteiten hebben g elast een onderzoek in te stellen naar de wijze waarop Laval in het bezit is gekomen van het fleschje met vergift. springers neergelaten. Verrast moes ten de Duitschers zich overgeven. Drie dagen nadien ontscheepte een ploeg Russische geleerden. Al de inrichtingen, al de laboratoria, ai de documenten die zich op Born holm bevonden, werden door de Russen weggenomen en per boot en per vliegtuig naar de V.S.S.R. overgebracht. Daarna werd het eiland letterlijk met den grond gelijk gemaakt, als door de uitwerking van een atoom bom. En het was een „verbrande" aarde welke de Russen aan Dene marken terugschonken. Hebben de Russen op Bomholm de aanvulling gevonden van hun navorschingen of de gedeeltelijke oplossing van het probleem dat zij bestudeerden? Of zelfs de volledige oplossing? TVE SCHIPBRUG bij Hedel zal wegens reparatie-werkzaamhe den van Zaterdag 20 tot Maandag 22 October, volledig voor het ver keer zijn afgesloten. Mogelijk wordt deze tijdsruimte door het verloop der werkzaamheden verkort of ver lengd. r\E STAKINGEN der Amerikaan- sche en Engelsche havenarbei ders loopen ten einde. In Londen zal het grootste gedeelte der sta kers het werk a.s. Donderdag her vatten TAPAN had in 1944 78 millioen in- woners, hetgeen 5 millioen meer is dan in 1940. Het cijfer was tot op heden „militair geheim" reparatie KRUISWEG W 1 A GROEDE Adv. 7S5-0 't Küiüifeits- Symbool <1 r- 9 I 1 DOUWE EGBERTS - a 1 Adft'. 802-GO Heem 'l allerbeiie voor Uw Bon: fabrikaat oude vermaarde merk. Zoo voedzaam zoo zuivei zoo goed! Adv. 803-00 VOLGENS ONTHULLINGEN van de „Figaro" had het in November 1942 niet veel ge scheeld, of toen was reeds een Fransch leger tegen de Duitschers opgerukt. Ingevolge de bepalingen van den wapenstilstand van 1940 hadden de Franschen voor het handhaven van de orde in het on bezet gebied, een leger van 100.000 man mogen behouden, waaronder vier duizend officieren. De Duitschers hielden natuurlijk scherp het oog op die strijdmacht en waakte er in het bizonder voor. dat de stocks ammunitie steeds zeer zwak zouden blijven. Dit nam echter niet weg dat de Fransche legerstaf er in geslaagd was, om streeks einde 1942, in het geheim de effectieven van dit legertje te verdriedubbelen en op 24 tamelijk wel uitgeruste divisies te brengen, instaat om ten minste in goede voor waarden defensieve gevechten te leveren. De onderaardsche fabrie ken, „gecamoufleerd" in het Corrè zedepartement hadden in October 1942 reeds 220 mitrailleurpantser- wagens geleverd, terwijl anderzijds een bijzonder doeltreffende anti- tankgranaat was uitgevonden en onder de troepen uitgedeeld. Ver der stonden niet minder 980 vlieg tuigen beschikbaar, deels in Noord- Afrika, deels in het moederland. Generaal Vemeau, de algemeen stafoverste, had besloten weerstand te bieden, ingeval de Duitschers Z.-Frankrijk binnendrongen en wel in wel afgebakende en te voren aan geduide bergstreken, waar zü zich moesten verschansen. In den nacht van 8 op 9 November, nadat een bericht was binnengekomen dat de Duitschers voornemens waren den lOen op te rukken, had hij door het geheim telegram nr. 28 E M A 38 de divisiecommandanten gewaar schuwd alle maatregelen te treffen on. met pak en zak hun kazernen te ontruimen en hun gevechtsstel lingen te betrekken: overal werd aan dit bevel gehoorzaamd, wach ten waren uitgezet langs de de marcatielijn en het Fransch leger stond paraat om in het marquis te verdwijnen, bij het eerste teeken van onraad. Waren de Duitschers werkelijk opgerukt den 10e, dan lijdt het schier geen twijfel of de oorlog was opnieuw opgelaaid. De Duitschers vertoonden zich echter niet, dien dag. en met de eerste uren van den 11e greep Vichy in; namens den Minister van oorlog gaf Generaal Delmotte aan de divisiecommanten het bevel met hun troepen naar hun kazernes terug te keeren en alle botsingen met de Duitschers te vermijden. Wie moesten de gene raals nu gehoorzamen, den staf overste van het leger, ofwel den Minister van oorlog, generaal Bri- doux? De meesten oordeelden, dat de tucht hun oplegde de bevelen te gehoorzamen van den officier, die in de militaire hiërarchie den hoogsten rang bekleedde: dit was in casu, generaal Bridoux. Zoo keer den zijn dan met hun troepen naar hun kazernementen terug, waar zij door de oprukkende Duitschers ont wapend en gevangen genomen wer den. TN FRANKRIJK is wijn aange kocht. Men wil haar tegen eind October of begin November verdee- len. De contingenten zullen worden bepaald op basis van de invoercij- fers in 1937-1938-1939. QUISLINGS verzoek tot hooger ^z beroep is door het Noorsche Hooggerechtshof verworpen. Thans zal de Koning beslissen of 't dood vonnis al dan niet zal worden vol trokken. QE GOUVERNEUR van Curapa,, heeft een commissie ingesteld ter bestudeering van de wenschen van Curacao ter voorbereiding van de rondetafelconferentie van het Nederlandsche Koninkrijk. TN de Turksche staatscourant is een verordening van den Turk- schen ministerraad gepubliceerd, waarbij wordt voorzien in de in stelling van een afweerdienst .in geval van landingen van vijande lijke valscherm' roepen". Deze maatregel, aldus het persbureau Exchange, wordt als noodzakelijk beschouwd, gezien de buiten- landsche situatie. r\E STAKING van de professoren dr. H. B. Dorgelo en dr. A. Steger als hoogleeraren van de Delftsche universiteit is, nadat hun een berisping is gegeven, van wege den minister van O., K. en W„ in verband met de door hen tijdens de bezetting aangenomen houding, opgeheven. OO PASSAGIERS plus de beman- ning van een militair vliegtuig Zijn omgekomen, toen de machine op het vliegveld van Melsbroeck B. verongelukte. AM DE CENTRALISATIE op 't gebied der gasvoorziening te bestudeeren, heeft de minister van Verkeer en Energie een commissie ingesteld onder leiding van prof. dl', ir. F. van Iterson. TAE AMERIKAANSCHE admiraal lJ H. Kent Hewith zal Woensdag en Donderdag de havens van Rot terdam en Amsterdam inspectee- ren. TN IJMUIDEN staken de beman- ningen van 20 treilers. Zij ver langen verhooging der rantsoenen De eenheidsvakcentrale heeft de leiding, de regeering vertelde haar echter: eerst varen, dan praten. T\E INTERNATIONALE arbeids- conferentie is Maandag te Pa rijs begonnen. Er nemen meer dan 50 landen aan deel. R gaan vet kingen en redevoeringen" derwerpen. Bij dan de harter En met recht! Rijks belasting dikwijls in de zenden, ja zei guldens. Er v zekerheidsstell zijn geschatte terstallige bel£ der geschiedt kend staan or (natuurlijk zw rende de beze waarvoor nooi Deze geschatt re-is nu gein door overschri. geblokkeerde r rekening der precisieus o: juiste bedrage: den vastgesteh verrekening zekerheidsstell gevorderd van meer dan f 5( belastingen a: zijn. Wat betreft hier zijn de v< gunstig. Nog worden de gi waarvoor be nieuw geld of waarde, als VIERDE C De vierde ei tine, ten beh< aan de dyke: te Vlissingen evenals by dej Rammekens, Westkapelle, heid gepaard Aardenburg Zeldzaam. Ja beurde bij de schaert aan c vecht tusscher zorgzamen ha; den bek van haan kon dit voedsel niet geest door vei in „des haner noeg luchtgev< muisje „er eveneens door 's H. Arendsk Gemeenten de o.a. medej in bruikleen i sche motorbrj goed voldoet, begroot ings wij in o.a. een voor den bouv| Nieuwdorp. voorstel van van een vergo I wer als wnd. te 's-Heer A lid van het j Heer Hendri noemd dhr. J Goes Rijwieldiefst P., magazijnm 8 Aug. jl. een de aan M. v. gearresteerd deeld tot 9 waarvan 6 m proeftijd van Dilettantent Kunstgenot 1 lionnair tegen genomen en „Kopper en c Uit vo Ver cis l stoffer FIRMA BL Aan den tex nen nog enk opgaaf kan

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1945 | | pagina 2