Rusland zoekt
MEUBELEN
Heroïsche strijd
en nameloos leed
DE
s
H. H.
Man
eerl
Zwitserland
en de oorlog
PIPRRE LAVAL
Stad
koortsachtig naar het groote geheim
Atomograd j
verrijst
Maandag geëxecuteerd
Maïzena
Du r y ea
Een geheim Fransch leger
Op het beslissende moment
trad het echter niet op
Geld-
ZAAIR
P. A
Hotel
>tel
Het gordijn voor
Sumatra gaat op
2000 man Ned. en Ned.-lndiache troepen
at reden tegen 50.000 Japa, die daardoor
„de boot miaten" naar Auatratië
Éuropeeache bevolking werd In kampen
bijeengedreven en tot dwangarbeid ver
plicht
iT\P 13 MAART 1942 vielen de Japanners Sumatra binnen via Langsa en
Tandtjiram. Drie weken lang voerde toen een legertje van nauwelijks
2000 man ongetrainde landstorm en een kleine groep inheemsche be
roepssoldaten een hopelooze guerilla-krijg tegen een enorme overmacht
van 50.000 Japs. Toen viel het gordijn voor dit strijdtooneel om eerst weer
opgehaald te worden toen de Jappen capituleerden en de verbindingen
met de overige wereld werden herst eld.
De oorlogscorrespondent van het
kleine Ned.-Indische legertje, dat
door generaal Overacker werd aan
gevoerd, de heer W. Klooster kreeg
de gelegenheid er iets over te ver
tellen. Het is een verhaal geworden
van koenen strijd, maar vooral van
nameloos leed. dat de Indo-Euro-
peesche bevolking te dragen had.
Tweeduizend tegen 50.000: had
zoon strijd eigenlijk wel eenige zin
en beteekenis. Toen de Japs zich
van deze verhoudingscijfers bewust
werden, waren zij eerst ongeloovig
en daarna woedend.
Hoe ongewis de uitslag echter ook
was, de Japs gaven toe, dat deze
fuik hen in een critiek moment de
boot naar Australië heeft doen
missen.
Moeilijke jaren
]Y/Toeilijke jaren braken daarop
aan. De krijgsgevangenen, ook
geestelijken, werden naar Birma ge
voerd, de burgerbevolking werd ge
ïnterneerd, de mannen van hun ge
zinnen gescheiden en zelfs 9 a 10-
jarige jongens van hun moeders.
Zij kwamen allen in de primitief
ste kampen terecht, terwijl de vrou
wen later naar rubberplantages wer
den gevoerd. Voor de interneering
organiseerden de Japs een proces
sie van de gevangen burgerij door
Medan, waarbij zij op het heetst
van den tropisehen dag zware ba
gage moesten sjouwen. De Britten
werden met vrouwen op een lijk-
auto door de stad gevoerd langs de
op pieken geplaatste hoofden van
door de Japs geëxecuteerde inheem-
schen en Chineezen
De Jap6 plunderden onmiddel-
Ter nauwernood
aan den Duitschen greep
ontkomen.
TkR. KARL GROBELT, de Zwit-
sersche minister van Defensie,
legde in het parlement een verkla
ring af. waaruit bleek dat het maar
weinig heeft gescheeld, of Zwitser
land was, evenals zoovele andere
landen, ten prooi gevallen aan de
Duitsche veroveringszucht.
Op 13 Maart 1943 kwam het be
richt dat de Duitsche aanval op
Zwitserland vóór 6 April verwacht
kon worden; den volgenden dag
werden er groote troepenconcentra.
tise waargenomen in Beieren. Ge
neraal Guisan, de Zwitsersche op
perbevelhebber, lastte onmiddellijk
de voorgenomen manoeuvres af,
trok de verloven in en gaf aan alle
staven het bevel, zich voor actie
gereed te houden. Toen kwam op 27
Maart het bericht: „op het hoofd
kwartier van den Fuehrer is be
sloten dat Zwitserland voorloopig
niet zal worden aangevallen".
Een speciale correspondent van
de Daily Telegraph vertelde in zijn
blad dat het Walter Schellenberg
Himmlers rechterhand was, die
door zijn interventie Hitier tot an
dere gedachten bracht. Op een bij
eenkomst van den Duitschen gene-
ralen staf, waar de laatste voorbe
reidingen voor den inval in Zwit
serland werden getroffen, wist
Schellenberg den Fuehrer ervan te
overtuigen, dat Zwitserland, wan
neer het neutraal zou blijven, een
veel betere bescherming zou zijn
voor Duitschlands Zuidelijke toe
gangswegen dan wanneer het een
deel zou worden van de uitgestrek
te „Vesting Europa". Schellenberg
stelde persoonlijk zich ervoor ga
rant. dat de Zwitsers zich zouden
verzetten tegen elke eventueele
aantasting van hun neutraliteit
door Engeland of Amerika. Kol.
Masson die deze inlichtingen aan
den Engelschen correspondent ver
strekte. zeide verder, dat Schellen
berg. ondanks zijn lidmaatschap
van de S.S. geen fanatieke Nazi
was. Reeds in April 1943 bleek hij
aan een Duitsche overwinning te
twijfelen. Hij was het ook. die, ge
durende de capitulatie-onderhan
delingen in den afgeloopeq zomer
zijn assistent, Hans Eggen, naar
Oostenrijk zond met de opdracht te
voorkomen, dat S.S.-troepen aldaar
Hitiers orders zouden uitvoeren.
lijk na interneering alle woningen,
toko's en kantoren leeg, huisraad
vernielend, boeken verbrandend.
Terwijl werden de geïnterneerden
ontlast van geld, sieraden en andere
waarde-artikelen en slechts enkele
kleeren werden toegestaan te be
houden.
De R.K. kerk te Medan, die even.
eens leeggeroofd was, werd omge
bouwd tot gevangenis voor de mi
litaire politie. De geïnterneerden,
waaronder veel zieken en oude lie
den tot 80 jaar, werden in van
palmblad en bamboe gebouwde lood
sen van 2 verdiepingen op elkaar
gepakt. Ten gevolge van de over
bevolking en gebrek aan eenige hy
giëne braken spoedig epidemieën
als malaria en dysenterie uit, zon
der dat redelijke verzorging der pa
tiënten mogelijk was.
Honderd procent leed aan hon
geroedeem. dagelijks stierven gein-
terneerden. Kranten, corresponden
tie en iedere vorm van afleiding
was verboden en ieder contact tus-
schen dë kampen was uitgesloten,
zoodat zelfs moeders haar sterven
de kinderen iet mochten bezoeken.
De toenemende honger bracht de
geïnterneerden tot het eeten van
ratten, slangen, insecten en boom
bladeren. Roode Kruis-pakketten
werden onder de bewakers verdeeld
en bereikten de gevangenen dus
niet
Verlangen
naar den rechtaatmat
Qmtrent de houding der Indo-
Europeanen vertelde de heer
Klooster, dat deze oorspronkelijk
op een belofte van gehoorzaamheid
werden vrijgelaten. Verscheidenen
weigerden echter de verklaring te
teekenen, waarop zij werden mis
handeld en in de gevangenis wer
den geworpen. De inheemschen,
reeds in den aanvang uitgenoodigd
hun vroegere meesters te hoonen,
bleven thuis en enkelen, die pro
beerden vrouwen en kinderen te
helpen, werden geslagen en zwaar
gestraft. In het algemeen sympa
thiseerden zij met de Europeanen,
velen riskeerden hun leven door
briefjes, voedsel en medicijnen in
de kampen te smokkelen, waarbij
sommigen ontdekt en onthoofd
werden. Als zij van spionnage ver
dacht werden, moesten zij de gru
welijkste martelingen ondergaan.
De Japs hadden kort na den in
val een klein legertje inheemsche
soldaten geronseld, de z.g. „Soeka-
rilla's", waarvan sommigen voor
bewaking der kampen werden ge
bruikt.
Hun vaak openlijk geuite stem
ming van haat tegen de bezetters
en hun verlangen naar den terug
keer van den rechtsstaat onder Ne-
derlandsch gezag, typeerde de ge
voelens van nagenoeg de geheele
bevolking van Sumatra, die niet
minder dan de geïnterneerden de
dagen telden, die hen scheidden van
de bevrijding uit den moordende
greep van roofzucht en saddisme.
v*-4«
•V
VCjCHAXJO^
VERKOOP
rï
IN HOOP
TN ,,LA MEUSE" vertelt een cor-
A respondent uit Moskou, hoe koorts
achtg er in Sovjet-Rusland gewerkt
wordt aan navorschingen op het ge
bied der atoomenergie:
pRGENS IN RUSLAND, in een
streek die door de Duitschers
verwoest werd, aan den kant van
Magnitogorsk, is een stad uit den
grond aan het rijzen. Men weet er
niemendal van, tenzij den naam
dien zij zal krijgen: Atomograd,
stad van het Atoom, de stad gewijd
aan de navorschingen en de stu
diën betreffende de atoomkracht,
en de studiën betreffende de atoom
kracht, de modelstad uit het ura-
niumtijdperk, waarin de wereld ge
treden is.
f Wat was er op Bornholm^
te zien
..Het zijn de kanonnen, schrijft
een blad van Leningrad, en het dy
namiet die den stuwdam van Dnie-
propétovsk vernield hebben. Geen
enkel kanon kon bijdragen tot den
wederopbouw er van. Maar de
atoom-energie, die vernielt, zal ons
in een nabije toekomst kunnen hel
pen duizend stuwdammen te ver
vangen."
In de universitetssteden wordt
een onverdroten propaganda ge
voerd voor de navorschingen be
treffende het atoom. Met groote
blokletters kondigde de „Izvestia"
aan: „Generalissimus Stalin be
vindt zich aan het hoofd van de
commissie voor de navorschingen
betreffende de atoom-energie".
Enkele weken hebben volstaan
om Pietr Kapitza in Rusland zoo
vermaard te maken als de vermaard
ste oorlogsgeneraals. Gansch de U.
S.S.R. heeft thans de oogen op
dien geleerde gericht. Sinds meer
dan vijftien paar houdt Pietr Ka
pitza zich bezig met de studie van
de atoomenergie. Pietr Kapitza is
op het oogenblik de assistent van
Stalin en het hoofd van de com
missie voor de navorschingen be
treffende de atoom-energie. Hij is
53 jaar oud en in den bloei van zijn
wetenschappelijke bedrijvigheid.
Van 1935 tot 1939 heeft Kapitza
nauw samengewerkt met den ver
maarden Engelschen geleerde en
physicus Prof. Antherford, van de
Universiteit van Cambridge.
Vóó" de economische controle
commissie heeft Kapitza de volgen
de kenschetsende verklaring afge
legd:
„Wij zullen weldra in staat zijn
Rusland nieuwe middelen aan de
hand te doel die al de oude ontwer
pen onderste boven zullen keeren
en die den wederopbouw van het
land in nauwelijks te gelooven ver
houdingen zullen bespoedigen."
E.i Prof. Pietr Kapitza heeft er
bijgevoegd: ..Overigens zal het aan
staande vijfjarenplan ingezet wor
den in het teeken van de atoom
energie."
Verder verwijst de correspondent
op 't meest geheimzinnige van alle
eilanden; het eiland Bornholm, dat
aan Denemarken toebehoort. Dit
eiland was door de Nazi's volsla
gen afgezonderd geworden van de
wereld. Het diende tot laboratorium
en tot proefgebied voor de navor
schingen betreffende het atoom.
Begin 1945 vielen de Russen het
eiland aan. Op zekeren nacht wer
den talrijke Russische valscherm-
OM KWART VOOR NEGEN arriveerden
president Bouchardon, procureur gene-
rool Marnet. het parket en de advocaten
van Pierre Laval in de gevangenis te
Fresnes, om den veroordeelde mede te dee-
len dat hij geexecuteerd zou worden. Op
het moment, dat zü de cel binnentraden,
voltrok zich een dramatische scène. Voordat
men tusschenbeide kon komen, slikte Laval
den inhoud van een klein ampul met cya
nide in, die vermoedelijk verstopt was ge
weest in een cigaret. in en viel op den
grond. Een halt uur lang zweeefde hij tus-
schen leven en dood.
Nadat hij zich eenigszins hersteld had.
werd hij in de Tresnes gevangenis voor het
vuurpeloton geleid. Honderden inenschen
uit het dorp hadden zich rond de gevange
nis opgesteld. Toen de schoten van het
peloton weerklonken, en men nadien het
genadeschot hoorde, riep een oude vrouw
uit: „Dat is 't einde van dien vuilen hond
In de omgeving van de gevangenis was
een politiecordon opgesteld om journalisten
en fotografen te verhinderen naderbij _te
komen.
De Fransche. autoriteiten hebben g elast een onderzoek in te stellen
naar de wijze waarop Laval in het bezit is gekomen van het fleschje
met vergift.
springers neergelaten. Verrast moes
ten de Duitschers zich overgeven.
Drie dagen nadien ontscheepte
een ploeg Russische geleerden. Al
de inrichtingen, al de laboratoria,
ai de documenten die zich op Born
holm bevonden, werden door de
Russen weggenomen en per boot
en per vliegtuig naar de V.S.S.R.
overgebracht.
Daarna werd het eiland letterlijk
met den grond gelijk gemaakt, als
door de uitwerking van een atoom
bom. En het was een „verbrande"
aarde welke de Russen aan Dene
marken terugschonken.
Hebben de Russen op Bomholm
de aanvulling gevonden van hun
navorschingen of de gedeeltelijke
oplossing van het probleem dat zij
bestudeerden? Of zelfs de volledige
oplossing?
TVE SCHIPBRUG bij Hedel zal
wegens reparatie-werkzaamhe
den van Zaterdag 20 tot Maandag
22 October, volledig voor het ver
keer zijn afgesloten. Mogelijk wordt
deze tijdsruimte door het verloop
der werkzaamheden verkort of ver
lengd.
r\E STAKINGEN der Amerikaan-
sche en Engelsche havenarbei
ders loopen ten einde. In Londen
zal het grootste gedeelte der sta
kers het werk a.s. Donderdag her
vatten
TAPAN had in 1944 78 millioen in-
woners, hetgeen 5 millioen
meer is dan in 1940. Het cijfer was
tot op heden „militair geheim"
reparatie
KRUISWEG W 1 A GROEDE
Adv. 7S5-0
't Küiüifeits- Symbool
<1
r- 9 I 1
DOUWE EGBERTS
-
a 1
Adft'. 802-GO
Heem 'l allerbeiie
voor Uw Bon:
fabrikaat
oude vermaarde merk.
Zoo voedzaam
zoo zuivei
zoo goed!
Adv. 803-00
VOLGENS ONTHULLINGEN
van de „Figaro" had het in
November 1942 niet veel ge
scheeld, of toen was reeds een
Fransch leger tegen de Duitschers
opgerukt. Ingevolge de bepalingen
van den wapenstilstand van 1940
hadden de Franschen voor het
handhaven van de orde in het on
bezet gebied, een leger van 100.000
man mogen behouden, waaronder
vier duizend officieren.
De Duitschers hielden natuurlijk
scherp het oog op die strijdmacht
en waakte er in het bizonder voor.
dat de stocks ammunitie steeds
zeer zwak zouden blijven. Dit nam
echter niet weg dat de Fransche
legerstaf er in geslaagd was, om
streeks einde 1942, in het geheim
de effectieven van dit legertje te
verdriedubbelen en op 24 tamelijk
wel uitgeruste divisies te brengen,
instaat om ten minste in goede voor
waarden defensieve gevechten te
leveren. De onderaardsche fabrie
ken, „gecamoufleerd" in het Corrè
zedepartement hadden in October
1942 reeds 220 mitrailleurpantser-
wagens geleverd, terwijl anderzijds
een bijzonder doeltreffende anti-
tankgranaat was uitgevonden en
onder de troepen uitgedeeld. Ver
der stonden niet minder 980 vlieg
tuigen beschikbaar, deels in Noord-
Afrika, deels in het moederland.
Generaal Vemeau, de algemeen
stafoverste, had besloten weerstand
te bieden, ingeval de Duitschers
Z.-Frankrijk binnendrongen en wel
in wel afgebakende en te voren aan
geduide bergstreken, waar zü zich
moesten verschansen. In den nacht
van 8 op 9 November, nadat een
bericht was binnengekomen dat de
Duitschers voornemens waren den
lOen op te rukken, had hij door het
geheim telegram nr. 28 E M A 38
de divisiecommandanten gewaar
schuwd alle maatregelen te treffen
on. met pak en zak hun kazernen
te ontruimen en hun gevechtsstel
lingen te betrekken: overal werd
aan dit bevel gehoorzaamd, wach
ten waren uitgezet langs de de
marcatielijn en het Fransch leger
stond paraat om in het marquis
te verdwijnen, bij het eerste teeken
van onraad.
Waren de Duitschers werkelijk
opgerukt den 10e, dan lijdt het
schier geen twijfel of de oorlog was
opnieuw opgelaaid. De Duitschers
vertoonden zich echter niet, dien
dag. en met de eerste uren van den
11e greep Vichy in; namens den
Minister van oorlog gaf Generaal
Delmotte aan de divisiecommanten
het bevel met hun troepen naar
hun kazernes terug te keeren en
alle botsingen met de Duitschers te
vermijden. Wie moesten de gene
raals nu gehoorzamen, den staf
overste van het leger, ofwel den
Minister van oorlog, generaal Bri-
doux? De meesten oordeelden, dat
de tucht hun oplegde de bevelen
te gehoorzamen van den officier,
die in de militaire hiërarchie den
hoogsten rang bekleedde: dit was
in casu, generaal Bridoux. Zoo keer
den zijn dan met hun troepen naar
hun kazernementen terug, waar zij
door de oprukkende Duitschers ont
wapend en gevangen genomen wer
den.
TN FRANKRIJK is wijn aange
kocht. Men wil haar tegen eind
October of begin November verdee-
len. De contingenten zullen worden
bepaald op basis van de invoercij-
fers in 1937-1938-1939.
QUISLINGS verzoek tot hooger
^z beroep is door het Noorsche
Hooggerechtshof verworpen. Thans
zal de Koning beslissen of 't dood
vonnis al dan niet zal worden vol
trokken.
QE GOUVERNEUR van Curapa,,
heeft een commissie ingesteld
ter bestudeering van de wenschen
van Curacao ter voorbereiding van
de rondetafelconferentie van het
Nederlandsche Koninkrijk.
TN de Turksche staatscourant is
een verordening van den Turk-
schen ministerraad gepubliceerd,
waarbij wordt voorzien in de in
stelling van een afweerdienst .in
geval van landingen van vijande
lijke valscherm' roepen". Deze
maatregel, aldus het persbureau
Exchange, wordt als noodzakelijk
beschouwd, gezien de buiten-
landsche situatie.
r\E STAKING van de professoren
dr. H. B. Dorgelo en dr. A.
Steger als hoogleeraren van de
Delftsche universiteit is, nadat
hun een berisping is gegeven, van
wege den minister van O., K. en
W„ in verband met de door hen
tijdens de bezetting aangenomen
houding, opgeheven.
OO PASSAGIERS plus de beman-
ning van een militair vliegtuig
Zijn omgekomen, toen de machine
op het vliegveld van Melsbroeck B.
verongelukte.
AM DE CENTRALISATIE op 't
gebied der gasvoorziening te
bestudeeren, heeft de minister van
Verkeer en Energie een commissie
ingesteld onder leiding van prof.
dl', ir. F. van Iterson.
TAE AMERIKAANSCHE admiraal
lJ H. Kent Hewith zal Woensdag
en Donderdag de havens van Rot
terdam en Amsterdam inspectee-
ren.
TN IJMUIDEN staken de beman-
ningen van 20 treilers. Zij ver
langen verhooging der rantsoenen
De eenheidsvakcentrale heeft de
leiding, de regeering vertelde haar
echter: eerst varen, dan praten.
T\E INTERNATIONALE arbeids-
conferentie is Maandag te Pa
rijs begonnen. Er nemen meer dan
50 landen aan deel.
R gaan vet
kingen en
redevoeringen"
derwerpen. Bij
dan de harter
En met recht!
Rijks belasting
dikwijls in de
zenden, ja zei
guldens. Er v
zekerheidsstell
zijn geschatte
terstallige bel£
der geschiedt
kend staan or
(natuurlijk zw
rende de beze
waarvoor nooi
Deze geschatt
re-is nu gein
door overschri.
geblokkeerde r
rekening der
precisieus o:
juiste bedrage:
den vastgesteh
verrekening
zekerheidsstell
gevorderd van
meer dan f 5(
belastingen a:
zijn.
Wat betreft
hier zijn de v<
gunstig. Nog
worden de gi
waarvoor be
nieuw geld of
waarde, als
VIERDE C
De vierde ei
tine, ten beh<
aan de dyke:
te Vlissingen
evenals by dej
Rammekens,
Westkapelle,
heid gepaard
Aardenburg
Zeldzaam. Ja
beurde bij de
schaert aan c
vecht tusscher
zorgzamen ha;
den bek van
haan kon dit
voedsel niet
geest door vei
in „des haner
noeg luchtgev<
muisje „er
eveneens door
's H. Arendsk
Gemeenten
de o.a. medej
in bruikleen i
sche motorbrj
goed voldoet,
begroot ings wij
in o.a. een
voor den bouv|
Nieuwdorp.
voorstel van
van een vergo I
wer als wnd.
te 's-Heer A
lid van het j
Heer Hendri
noemd dhr. J
Goes
Rijwieldiefst
P., magazijnm
8 Aug. jl. een
de aan M. v.
gearresteerd
deeld tot 9
waarvan 6 m
proeftijd van
Dilettantent
Kunstgenot 1
lionnair tegen
genomen en
„Kopper en c
Uit vo
Ver cis l
stoffer
FIRMA BL
Aan den tex
nen nog enk
opgaaf kan