OHVERANTWOORDELIJKE
ACTIE
Britsche troepen tePadangenMedan
o<
Do strijd
om de Schelde
i
HET GEWROET
VAN DE E V.C.
Indische Mohammedanen willen den heiligen oorlog'
vraagt ontslag
Int. Chr. Vakverbond DREIGEND CONFLICT
rof. Logemann spreekt
in de Tweede Kamer
IN 'T KORT
DOODSTRAF
voor BORMS
EDITIE VOOR DE PROVINCIE ZEELAN®
Bur.: Westslngei 75, Goes; Dubbele poort 8, Hulst
Deze courani wordt op last van t Militair Gezag
gedrukt op de persen v. h. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland. Uitg. .Stichting De Stem
Directeur: J. A. H. M. van Schijndel; Hoofd
redacteur; j. 3. H. A. Bruna; Alg. feeuwsch
red.: W. Groffen. Middelburg; Rayomed
Zeeuwsche eilanden N. J. Karhof, G-oe^.
No. 291. MNSDAG 16 OCTOBER 1945.
Voor God, Koningin en Vaderland
Comm v. Toezicht: C. 3 v. Hootegem; A P.
Langenhorst; Mr Dr e 3 .J M Mes; Mr Et.
B. L. de Rechter; Mr Or C J M A v Rooy.
Verschijnt eiken werkdag Abonn prijs by -voor-
uitbet.: 3.38 per kwart., p post f 4.10 p week
(bij niat-postbesteilmg) f 0.26 Losse nos 6 cent.
AL EENIGE WEKEN lang is er
een staking gaande aan de
Hollandsche Draad- en Kabel,
fabriek te Amsterdam. In het kader
van den wederopbouw is dit een
zeer gewichtig bedrijf. Het heeft
spoedbestellingen loopen voor de
mijnen, de telefoonbedrijven van de
P.T.T., de spoorwegen (electrifica-
tie Haarlem-Leiden), voor het her
stel van de industrie en den weder
opbouw van woningen. E?n belang
rijk onderdeel in dit bedrijf is de
textielafdeeling. Nagenoeg alle pro
ducten moeten daar passeeren. Het
geldt hier echt vrouwelijk werk. nl.
spinnen en omvlechten, dat door
mannen niet of lang niet zoo goed
kan worden gedaan. Echter was het
aantal leden van het vrouwelijk
personeel in de eigenlijke fabriek
teruggeloopen van 115 tot 20. Uit
de vrije maatschappij kwamen geen
vrouwen beschikbaar, waarom de
Directie besloot de tewerkstelling
van 50 geintemeerde NSB-vrouwen
aan te vragen. De zaak werd be
sproken met de personeelskern
allemaal leden van de Eenheids Vak
Centrale deze scheen de zaak te
begrijpen, doch wilde eerst het per
soneel raadplegen. En ze kwam te
rug met de mededeelingheel het
personeel zal staken, als er NSB-
sters te weik worden gesteld.
De Directie heeft toen den voor
zitter van de afdeeling Metaal der
E.V.C. ontvangen en hem een ter
men van drie weken gegeven, om te
zorgen voor 555 meisjes en 25 jon
gens, die het textielwerk zouden
kunnen doen. Na drie weken kon
hy echter slechts enkele namen op
geven.
Toen kwam op 5 October iemand
van de E.V.C. vertellen, dat hij be
reid "was het personeel te advisee-
ren een verklaring te teekenen
waarin het volgende stond:
..Ondergeteekenden verklaren het
werk te hervatten onder de uitdruk
kelijke voorwaarde, dat het tewerk
stellen van geïnterneerd NSB-sters
zal zijn onderworpen aan de beslis
sing van de daartoe bevoegde auto
riteiten en dat zoowel de directie als
de werknemers zich bij deze beslis
sing zullen neerleggen. De onder
neming garandeert hiertegenover,
dat zij voor deze geïnterneerden, in
dien zij zouden worden tewerkge
steld, het volle loon aan den staat
zal afdragen, en dat zij zoolang der
gelijke krachten bij haar werkzaam
zijn," elk zich aanmeldend aanvaard
baar meisje of vrouw tegen de vast
gestelde loonen in haar dienst zal
nemen".
De man van de E.V.C. veronderstel
de, dat de arbeiders wel bereid zou
den zijn te teekenen, maar dat de
E.V.C., indien zouden weigeren,
achter de stakende arbeiders zou
staan.
En inderdaad weigerden rij. Toch
werd door de Regeering gegaran
deerd, dat de geintemeerde NSB
ers zelf van de tewerkstelling geen
enkel voordeel zouden hebben; dat
het den ondernemer onmogelijk zou
zyn om gesteld, dat hij het zou
willen, <uit die tewerkstelling een
slaatje te slaan; en tenslotte, dat
de geïnterneerde tewerkgestelde N.
S.B.'ers niet werkzoekende arbei
ders het brood uit den mond moch
ten nemen.
Contact met het overige perso
neel kon geheel worden vermeden.
25 procent van het loon der gein-
terneerden dat aan den Staat
vervalt zou in spaarfonds van 't
personeel worden gestort.
r/iedaar de voornaamste der me-
dedeelingen over dit conflict,
gelijk een woordvoerder van het
Departement van Minister Drees
die verstrekte voor de radio, waar
om hy door iemand van de E.V.C.
prompt voor Blokzijl II werd uit
gescholden.
Het dunkt ons goed. zulk een ge
val eens uitvoeriger te vertellen
Het typeert weer eens, op welk een
onveranfcwoordelyke wijze die zoo
genaamde Eenheidsvakcentrale ac
tie voert. Ze ondergraaft den we
deropbouw, saboteert het herstel des
lands. En dat onder het mom van
de allerpuurste vaderlandsliefde,
welke het niet eens verdraagt dat
N.S.B.'ers tot nuttigen arbeid 'wor-
m den gedwongen. De bona-fide vak-
r beweging blyft hier natuurlijk ver-
w. re van. Zij werkt slechts voor het
waarachtig belang van de arbeiders
I en daardoor ook voor het waarach
tig: belang van ons volk.
pjET R. k Adviesbureau voor
Landbouwkundige Missie-actie,
rieerenstraat 22. Wageningen, heeft
syn werkzaamheden hervef.
JHR. TJARDA
VAM STARKEMBQRGH
gij besprekingen is gebleken, dat
er over 't in Nederlandsch-Indie
te voeren beleid verschil van in
zicht bestaat tusschen de regeermg
en den kortelings uit Japansche
krijgsgevahgeschap gerepatrieer-
den Gouverneur generaal van Ne-
derlandsch Indië, Jhr. mr. A. W. L.
Tjarda van Starkenborgh Stachou-
wer met betrekking tot het stand
punt, dat tegenover de nationalis
tische stroomingen in het kader
van dit beleid valt in te nemen.
De Gouverneur- generaal meent
ten aanzien van dit gewichtige punt
niet de dragen- van de politiek der
regeering te kunnen zijn en heeft
om eervol ontslag uit zijn ambt
verzocht.
Situatie op Java iets gunstiger. De
politieke situatie bleef nochthans nevelig
J
Baggerpersoneel
wil meer loon
Nederlander tot ondervoorxitter
gekozen.
ttET internationaal Christelijk
Vakverbond heeft zijn huiten-
gewoon congres gesloten.
Het congres sprak zijn voldoe
ning uit over de houding van de
Christelijke vakbeweging tijdens de
bezetting, over het herstel van het
internationaal Christelijk Vakver
bond, dat de grondslagen hand
haafde van zijn standpunt Inzake
de vakbeweging, die vrij en onaf
hankelijk moet zijn en geen or
gaan van den staat en waarin het
zich bereid verklaart, op deze
grondslagen met andere interna
tionale organisaties der vakbewe
ging samen te werken. In een twee
de resolutie verlangde het congres
o.m. dat de vakbeweging mede ver
tegenwoordigd wordt bij de onder
handelingen voor de vredesverdra
gen.
Het congres koos den Belgischen
oud-minister Henri Pauwel, voor
zitter van het ACV van België, tot
voorzitter der internationale en tot
ondervoorzitters den heer G. Tes-
sier, algemeen secretaris van het
Chistelijk Vakverbond, en den heer
P. P Fuykschot, algemeen secreta
ris van het Christelijk Nationaal
Vakverbond van Nederland.
TTET STUKGOEDEREN VER-
VOER per trein is weer ge
opend.
In het baggerbedrijf hebben de
onderhandelingen over de loon- en
arbeidsvoorwaarden niet tot over
eenstemming geleid. Ook de beslis
sing van het college van rijksbe
middelaars wordt door de arbeiders
onvoldoende geacht. De leden van
den centralen bond van transport
arbeiders en die van den Ned. Bond
van Chr. fabrieks- en transport
arbeiders hebben daarom besloten
het werk te staken, indien uiterlijk
op Woensdag 17 October geen be
vredigende oplossing is verkregen
Indien de staking een feit mocht
worden, zijn ook het baggerwerk op
Walcheren daarbij betrokken.
TN DEN WIERINGERMEERPOL-
DER is het water thans 1.26 m
gezakt. Aan de randen is reeds 'n
oppervlake van 1500 a 2000 H.A
grond droog gevallen. De verwach
ting is, dat voor den winter van
de behouden gebleven boerderijen
een 50tal zal kunnen worden be
trokken. Voor Kerstmis hoopt men
den geheelen polder droog te heb
ben.
rjiSJANG KAI TSJEK heeft mee
gedeeld, spoedig een bezoek te
willen brengen aan Engeland, de
Ver Staten, Frankrijk en de Sov
jet Unie.
VAMTRENT DE LANDING van
Britsche troepen op Sumatra
werd nader gemeld, dat zjj voet
aan land gezet hebben te Padang
en te Medan. De bezetting van
Buitenzorg en Bandoeng zou elk
oogenblik verwacht kunnen wor
den.
Na het lichtelijk opzienbarende be
richt van Zaterdag, behelzende
de „oorlogsverklaring" van het
nationalisti
sche volksle
ger,, bleef na
Zondag ook
Maandag ver
der nieuws uit
tenzij in den
vorm van een
geruststellen -
de mededee
ling. Volgens
dr. v. Mook is
de situatie op
Java iets gun
stiger, in het
bijzonder wat
betreft de vei
ligheid van de
in Bandoeng
en Buitenzorg zich bevindende
krijgsgevangenen en geïnterneer
den. Wel kwam er nog nieuws van
kennelijk verder in het verleden
terug liggende betreurenswaardige
gebeurtenissen. Zoo zouden in De-
pok, een dorp tusschen Batavia en
Buitenzorg een groot aantal bewo
ners gedood zijn door nationalis
tische plunderaars en moordenaars.
Zij stalen de huizen leeg en bescha
digden ze bovendien. In Garoet, 60
km van Bandoeng werden in de af-
geloopen drie dagen 20 personen
gedood, onder wie drie Nederlan
ders.
De politieke hemel blijft inmid
dels nogal nevelig. Volgens
Reuter zou dr. van Mook tijdens
een persconferentie verklaard
hebben, dat hij zoodra de op
winding op Java geluwd is en er
een zekere veiligheid en vrijheid
van gedachte en uitdrukking be
reikt is bereid is te onderhan
delen met Indonesische leiders
var, alle schakeeringen, dr. Soe-
karno inbegrepen.
DR. v. MOOK
'CTOBER is voor het grootste deel van Zeeland de maand der
herinneringen. Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen was in de tweede helft
van September reeds van den vijand gezuiverd, maar de rest van
ons gewest moest nog in ongeduld wachten op den gelukkigen
dag der bevrijding. Dat die vlug zou komen, begreep ieder, die be
sefte wat de Schelde en het gebruik der Antwerpsche haven den
geallieerden waard was
Zuid-Beveland Walcheren en W -
Zeeuwsch Vlaanderen moesten
daarom tot iederen prijs genomen
worden. Een geweldig aanvalsplan
werd uitgewerkt en eind September
was het voltooid.
Op Maandag 2 October kwam de
bekende waarschuwing per radio
uit Engeland, dat zij die op de
eilanden aan de Scheldemonding
lagen op hun hoede moesten zijn
Boven Walcheren wierpen de vlie
gers van de R.A.F. deze waar -
schuwing ook per strooibiljet uit.
Reeds den volgenden dag had 't
vreeselyk bombardement van den
zeedijk by Westkapelle plaats,
waarbij de zeewering werd door
broken en het dorp Westkapelle
werd verwoest, waarbij 200 bur
gers om het leven kwamen.
|n Paar dagen later werd het de
beurt van West Zeeuwsch Vlaan
deren. Hevige bombardementen
teisterden de dorpen daar. Het
fraaie stadje Sluis, dat bijna vier
weken in de vuurlinie lag, kreeg op
6 October de eerste bommen te
verwerken.
Tegelijkertijd drongen de Cana-
deesche eenheden in den Westhoek
van Brabant op en in het Wehr-
machtsbericht van 7 October was
voor het eerst sprake van den
Kreekrakdam.
„Afgegrendeld"
Tiet zwaartepunt van den strijd
heette toen te liggen tusschen
Bergen op Zoom en Woensdrecht.
Een penetratie der Canadeezen
was. zoo luidde de tijding, na feilen
strijd afgegrendeld. Reeds een dag
later bleek dat die grendel niet al
te soiled was geweest, want het
Duitsche hoofdkwartier gaf toe,
dat Woensdrecht door de Canadee
zen was bereikt.
Gesteund door de luchtmacht
welke hulp den Duitschers ont
brak en beschikkend over zwaar
tankmateriaal, sloegen de Cana
deezen den sterken Duitschen te
genstand plat. zwenkten bü Woens
drecht naar het Westen, forceer
den den toegang tot den Kreek
rakdam en wisten een stuk van
dien dam in handen te krijgen.
Dit geschiedde op Maandag 7 Oc
tober en het feit werd toegegeven
in het Wehrmachtsbericht van 9
October, dat echter ook vermeldde,
dat de Duitschers erin waren ge
slaagd om uiteindelijk de Cana
deezen weer terug te werpen.
Berichten, welke ons die week
clandestien bereikten, bevestigden
helaas die lezing. De dam was ge
weldig versterkt en aan weerszij
den geflankeerd door mijnenvel
den. Het operatievlak was daar
om zeer smal en dit werd bloot
gesteld aan een hevig spervuur der
Duitsche artillerie. Ondanks den
moed der Canadeezen, was er nog
geen doorkomen aan en volgde een
terugtocht uit die hel. Aan beide
kanten waren, zoo zei het Wehr
machtsbericht, de verliezen zeer
groot geweest.
De Duitschers beseften heel goed
wat een belangrijk strategisch punt
de Kreekrakdam was. Zn voerden
van alle kanten versterkingen aan
en wisten daardoor de Canadeezen
tot Woensdrecht terug te dringen.
Natuurlijk gaven de Canadeezen
geen krimp en hernieuwden dage
lijks hun aanvallen.
Op 11 October probeerden zjj 't
zelfs vijfmaal, .iederen keer met
inzet van veel materiaal.
Het moreel der Duitschers, dat,
mede als gevolg van het wegblij
ven der Luftwaffe, niet al te best
meer was, kreeg door deze voort
durende offensieven een geduchten
knak.
Het was daarom, dat de Duitsche
legerleiding een deel van haar
fanatiekste strijders inzette. Bij
Woensdrecht werden nl. honderden
parachutisten afgeworpen, die ter
stond levendig deel aan de gevech
ten namen, zoodat de Duitschers op
13 October Woensdrecht weer wis
ten te veroveren en zelfs een Ca-
nadeesch brigadecommandant ge
vangen namen.
DR. SOEKARNO
Dit Reuterbe-
richt doet
echter be-4
vreemdend
aan als men
zich herinnert
hoe de Ned.
regeering te
genover Soe-
karno rtaat.
Zij wenscht
dezen vijand
der Wester -
sche democra
tieën en col
laborateur niet
te erkennen en dit heeft zij naar
aanleiding van Reuters mededee
ling nog eens nadrukkelijk willen
vastleggen in een nadere verkla
ring, welke een misverstand van
Reuters correspondent veronder
stelt.
De regeering heeft den lt. gouv.
generaal uitdrukkelijk in tegenge
stelden zin geïnstrueerd, zoo zegt
zjj, en het is haar overigens bekend
dat de heer van Mook baar stand
punt volledig deelt.
Aangenomen mag worden, dat de
verklaring, die de regeering aan de
Staten Generaal zal geven, de ne
velen, die rond het geval nog han
gen, wel goeddeels zal verjagen.
Behalve de minister-president
wordt thans ook minister Loge
mann genoemd als een der regee-
ringssprekers in de Tweede Kamer.
Zii zullen ook de ontslagaanvrage
van den gouv. generaal aanroeren.
Tnmiddels blijken uit een met ver-
traging ontvangen bericht 't
is gedateerd van Vrijdag jl. de
Mohammedaansclie leiders den
heiligen oorlog" tegen de Neder
landers te hebben ultgeroenen. Tot
nu toe sorteerde de oiiroep nog
geen zichtbaar effect. Wel vermin
derde in Batavia het aantal ver-
voersgelegenheden, maar van een
gevolg geven aan den oproep om
algemeen te staken, is tot nu toe
niet voldaan,
Soekarno heeft zich beklaagd
over provocaties der Nederlanders
en over partijdigheid der Britten,
die de Nederlanders helpen innlaats
van af te vallen, zooals hij dit zoo
gaarne zou zien Men zou er uit
willen afleiden, dat hem nog steeds
niet duidelijk is. dat de Nederlan
ders niet alleen de wettige regeer
ders zijn. maar ook aldus erkend
worden en tot hun steun komen
thans ook meer Britsche en
Britsch-Indische troeren, in Ned -
Indië aan. Een bataljon Gurkhas,
dat te Tandjong Priok aankwam,
reisde onmiddellijk door naar Bui
tenzorg om er de Japoen te ont
wapenen. Tezelfdertijd meldde
Reuier, dat lt. gen Slim. de com
mandant van het 14e Britsche le
ger in Birma, in Batavia is aan
gekomen. hetgeen de hoop oo een
spoedige beëindiging van de moei-
lijkheden op Java zou hebben doen
stijgen.
T~\E Vlaamsche activist, Dr.
August Bornis is Maandagmor
gen door den Brusselschen krijgs
raad ter dood veroordeeld.
f
JTJE OOSTENRIJKSCHE REGEER
RING Renner is door de Amc-
rikaansche regeering erkend op
voorwaarde, dat de algemeene ver-
kieringen zullen worden gehouden
voor het einde van dit jaar, meldt
A.F.P.
"TjE Britsche regeering heeft geen
bewijzen in handen of Hitier
dood of levend is. Het onderzoek
hiernaar wordt voortgezet, zoo
werd in het Britsche parlement
medegedeeld.
Heden zon onder 17.45 u., maan
op 16.18 u. Woensdag zon op
7.08 u., maan op 1.23 u.
Weersverwachting: Zwaar tot
half bewolkt, hier en d°ar nog
eenige regen, in het Noorden
van het land tijdelnk matige
wind tusschen W. en N.. in het
overige gedeelte van het land
ztfakke wind. zelfde tempera
tuur als gisteren.
