Wat er nu gaat gebeuren
Onoplosbaar probleem?
Regeering vraagt
]V/| HET KAMERDEBAT
I
Joden en Arabieren in Palestina
Prol.
Schermerhorn
de R.K.S.P.
over
een nationale daad
Zij laat zich niet dwingen door de
gebeurtenissen op Java, maar aan
vaardt slechts samenspreking
met goedwillende elementen
EDITIE voor de provincie zeeland
p yvesvsingel 75. Goes; Dubbele poort 8. Huist
Deze courant wordt op last van Militair Gezag
vediLiat op de persen v. h. Dagolad var, Noord-
Brabant en Zeeland. Uiig „Stichting De Slem',
nr. mil j a Hi. M. van schijndel: Hoofd-
«a.ntenV J J H A. Biuna; Alg. Zeeuwsclt
red w' Grollen Middelburg; Hayonred.
zeeüwsch'e eilanden; N. J. Karhof, Goes.
\'oor God, Koningin en Vaderland
No. Ï89 ZATERDAG 13 OCTOBER IMS.
Cormri v. Toezicht: C J. v. Hootegem: A. E.
Langenhorst: Mr Dr A J .J M Mes: Mr. EL
B. L. de RechterMr Dr C J M A v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag. Abonn prijs bij voor
uitbet.: 3.38 per kwart., p post f 4.10 p. week
(bij ni^t-posrbestelling) f 0.26 Losse ros 6 cent.
HOOR HAAR HOUDING bij het
lJ Kamerdebat heeft de Regeering
zeker aannemelijk gemaakt, dat het
haar oprechte wensch is. zoo spoe
dig mogelijk tot goede constitu
tioneel verhoudingen terug te kee.
ren. Ze hield niet stijf vast aan
wat eenmaal door haar voorgesteld
was en verstrekte concessies, welke
op de Kamer een goeden indruk
maakten. De voornaamste was wel
hierin gelegen, dat de tijdelijke
Staten-G ener aal de onvoltallige
club. welke nu bijeen is, dus
niet onmiddellijk worden afgedankt
als ze de leden hebben benoemd
van de commissie, welke voor aan
vulling moet zorgen, maar dat ze
blijven voortbestaan en van tijd tot
tijd ook door de Regeering zullen
worden bijeengeroepen, als er iets
bijzonders aan de orde is. De vol
gende week al zal dat geschieden,
om over de toestanden in Indië te
gaan praten. Wellicht komen ook
•nog de berechting der politieke ge
vangenen en andere onderwerpen
aan de orde. De Regeering zoekt
die onderwerpen uit dat is nog
het abnormale maai Minister
Schermerhorn heeft beloofd, dat
ie daarbij niet te karig zal zijn.
Dit voornemen is blijkbaar zeer
gunstig opgenomen. Deze tijdelijke
Staten-Generaal zullen trouwens
nog maar vier of vijf weken behoe
ven te f unction eeren. Dan kan de
heele aanvullingsprocedure al ach
ter den rug zijn en treden de voor-
loopige Staten-Generaal in functie
waarmee de regeering zal verkee-
ren als waren ze een parlement-
als-van-ouds.
Ijye herinneren eraan, dat nu het
volgende zal geschieden: Eerst
moet de romp-Eerste Kamer het
heele geval nog bespreken en goed
keuren. We hopen, dat ze het kort
zal maken.
Voor de benoemingen in de 40
vacatures voor de beide Kamers
«al een benoemingscommissie zor
gen. Die commisvsie bestaai uit: den
vice-voorzitter van den Raad van
State; twee Eerste-Kamerleden,
door die Kamer aan te wijzen; drie
Tweede-Kamerleden, door die Ka
mer aan te wijzen: vijf personen
aan te wijzen door de Nationale
Advies Commissie: een secretaris,
benoemd dooi- den Voorzitter. Voor
elke te vervullen plaats kan de N.
A. C. een aanbeveling indienen.
Men ziet, dat aldus voor „hen. die
in de bezettingsjaren leiding heb
ben'gegeven aan de politieke wils
vorming van ons volk" (zooals Je
Maintiendrai het uitdrukte) nog
maar betrekkelijk weinig invloed is
achtergebleven bij de bepaling der
gestalte van het Noodparlement.
Oorspronkelijk daarvoor gevormde
plannen gaven aan wat men korts -
halve „de illegalen" noemt veel
meer invloed. Doch de denkbeelden
hebben in dit opzicht ook bij de
Regeeringsleden een evolutie onder
gaan.
T^|e sociaal-democraat Donker
heeft Minister Beel trachten
lastig te vallen met een adres, dat
deze indertijd o.a. samen met de
oud-ministers Tromp en Huysmans
had onderteekend. waarin scherp
werd geageerd tegen het spoedig
houden van verkiezingen. In dit
verband klonk de beschuldiging van
een „neo--fascistische gezindheid".
De heer Donker moest nu echter
zelf toegeven, dat dit „neo-fascis-
me" bij het wetsontwerp inzake de
Voorloopige Staten-Generaal weel
was verlaten. Doch die Beel was
dan toch niet heelemaal te ver
trouwen! De Minister heeft kor
daat en krachtdadig geantwoord
op de beschuldiging. Dit Kabinet
van parlementair-onervarenen is
zeker niet verzwakt uit de eerste
botsing met de „oude rotten" te
voorschijn gekomen. En al doende
leert men!
A anstonds rijst de vraag of het
verantwoord is, dat straks bij
de aanvulling van de Staten-Gene
raal nog een of twee communisten
zullen worden aangewezen. Gezien
het feit. dat hun fractie gehal
veerd is door den gewelddadigen
dood van Lou de Visser zou dit
eigenlijk volgens de regels van het
spel zijn. Maar de C.P.N. heeft op
geroepen tot solidariteit met Soe-
karno. heeft een beroep gedaan op
de Nederlandsche havenarbeiders
en zeelieden „om hun sympathie te
betuigen met hun Indonesische ka
meraden. die vervoer van wapens
en troepen naar Indonesië verhin
deren".
In d* Volkskrant noemt Prof.
Romme dit Rijksverraad in optima
forma en hij meent, dat toelating
van zulke lieden tot het parlement
evenmin verantwoord is als de toe
lating van nationaal-socialisten.
Hoe zal de kiescommissie erover
denken?
LORD BALFOUR, Britsch Mi
nister van Buitenlandsche Za-
Iken van 1916 tot 1919. stelde
in 1917 door een historisch gewor
den Declaratie vast, dat Brittannië
„cie vestiging van een Nationaal
Tehuis voor het Joodsche Volk"
met welwillendheid beschouwde.
Een Joodsch Tehuisde Zionis
ten juichten. Hun droomen zouden
verwezenlijkt worden. Eindelijk zou
den de Joden dan weer in het land
der vaderen een eigen Staat krij
gen. eindelijk zou er een rustplaats
komen voor dit over heel de aarde
uitgezworven en voortgejaagde
volit!
Maar Engeland had aan de Ara
bieren, in het Nabije Oosten, die
zoo prachtig hadden meegevochten
b(j het breken van de Duitseh-
Turkjche macht, ook bepaalde be
loften gedaan van zelfbeschikking
en zelfbestuur. Zij nu. die Pa
lestina in groote meerderheid be
volkten, voelden er niets voor, om
het land te verlaten of daarin als
een minderheid tegenover een
Joodsche meerderheid te worden
behandeld.
mandg»I?nd akreeg het >a"«
mandaat onder zijn beheer en be-
Weerverwaehting; hel 0os
na bi 'and vr« koele
naehi f' b'-tatseiijk lichte
achtvorst. Overdag licht tot
7II1. b,'wolkt' "roos weer.
wakke wind, normale tempe-
iïS» P het Noorden van t
half tot zwaar bewolkt.
il?l?fhtend aan dp Wadden-
st hier en daar lichte regen-
trm11' /wakkc wind, normal
^mperatuur. In hel overiffe
I h«ir t van het land lichl 'ot
I ke woikt. droog weer. zwak-
wind, normale temperatuur
gon nu te balanceeren tnsschen de
beide beloften. Natuurlijk liet het
Joden toe. die er zelfs nieuwe ste
den stichtten. Het bleef echter 'n
beperkt aantal. Van een Joodsche
meerderheid was geen sprake. Toch
begonnen de Arabieren te protes
teeren. Moord en doodslag volgden.
Gewapenderhand moest Brittan
nië telkens optreden, om rust en
orde te herstellen. En het draaide
de kraan der immigratie ook wel
eens dicht. Waarop de Joden dan
het land op stelten zetten. Een lij
densgeschiedenis zonder weerga.
Italiaansche en Duitsche agenten
deden ook al hun best. om de on
rust aan te wakkeren. Den Groot-
Moefti van Jerusalem wisten ze
tot handlanger te krijgen. Deze
wist zich prachtig onvindbaar te
houden voor de speurende Britten
Van een rustig Nationaal Tehuis
had dit in ieder geval niets. De
Zionisten-droom was weer uitge-
droomd.
vpoen de tweede wereldoorlog na
derde en Engeland er alles aan
gelegen was, de Arabische wereld
te vriend te houden, legde het
in 1939 de politiek voor de eerst
komende jaren in een Witboek
vast.
Gedurende de lijf opeenvolgende
jaren zouden nog in totaal 75.000
Joden worden toegelaten. Verdere
Joodsche immigratie zou daarna
onderworpen- zijn aan Arabische
toestemming.
De jammerklachten der Joden
gingen spoedig verloren in het ge-
druisch van den grooten krijg. De
Britsche Labourpartij. die het Wit
boek van 1939 scherp had af
gekeurd, praatte daar nu ook niet
meer over. Doch een Labourregee-
ring staat thans voor de taak om
de Palestynsche politiek voor den
komenden tijd te bepalen
Er wonen nu 1.100.000 Arabieren
en 600000 Joden in Palestina. Langs
de kusten der Middellandsche Zee
verdringen zich duizenden Joden,
overblijfselen van Hitiers wreede
progroms. die er naar hunkeren hun
„Nationaal Tehuis" op te zoeken.
Honderdduizenden Joden, afkom
stig uit Polen en Oost Europa,
wachten in kampen van het be
zette Duitschland op een bepaling
van hun toekomstig lot.
V rat staat de Britsche Regeering
nu te doen?
Ze kan den eisch der Arabieren
inwilligen en verdere immigratie
van hun toestemming afhankelijk
maken. Wat gaat er dan echter ge
beuren? Dan zullen de duizenden
zwervelingen toch clandestien het
land trachten binnen te dringen.
De Britsche Regeering moet met
geweld optreden. De Joden zouden
terugschieten. De Arabieren scho
ten aan den kant der Britten. En
de burgeroorlog was in vollen gang.
Reeds is daarvan een voorproefje
te zien in de gebeurtenissen dei-
laatste dagen. Clandestien inge
voerde Joden, die waren opgeslo
ten. zijn uit hun gevangenkamp
bevrijd en extremistische jongeren
sluiten zich bij hen aan, om zich te
verzetten tegen alle maatregelen,
welke de overheid nu zou willen
nemen.
Brittannië kan den Joden hun
zin geven, de immigratie onbeperkt
laten oploopen, zoodat ze een meer
derheid over de Arabieren konden
krijgen en een eigen Staat stich
ten. Doch de Arabieren begonnen
dan zeker ook te schieten en heel
de Arabische wereld stond wellicht
in lichter laaie. Mag een Britsche
Regeering dat riskeeren?
Er wordt nu hevig gedokterd aan
het probleem. Ook President Tru
man spreekt een woordje mee. Doch
iets wat beide partijen bevredigt,
komt nimmer te voorschijn.
Tn eeri rede voor de N.V.B. te
Eindhoven heeft Prof. Schermer -
horn ook gesproken over de her
oprichting der R.K. Staatspartij.
Volgens het verslag van het A.N.P.
zei hij daaromtrent:
..Wat er op het oogenblik in
de R. K. Staatspartij gebeurt,
vind ik goed, maar als er niet
meer gebeurt dan dit, dan is er
in wezen niets veranderd. Het
gaat er niet om. dat de R. K.
Staatspartij enkele menschen van
de N.V.B. in haar bestuur 'zet.
Dit is geen garantie, dat we
weer niet tot de vooroorlogsche
politieke toestanden zullen te-
rugkeeren. Naar mijn meening
zijn er politieke vormen, waar
in feders overtuiging beter tot
haar recht kan komen dan bij
het handhaven van scheidingen.
Wanneer het op stemmen aan
komt, dan meen ik, dat de ka
tholieke wereld haar taak pas
goed verstaat, als diegenen, die
personalistische socialisten zijn,
hun stem ook op het persona
listische socialisme uitbrengen.
Dan kan men over specifiek-
katholieke vraagstukken nog een
zelfde gedachte houden."
Het is jammer, dat door woor
den als deze het wederzijdsch
wantrouwen weer geprikkeld
moet worden. Natuurlijk weet
eenieder, dat we er met het be
noemen van nieuwe bestuurs
leden al niet zijn. Maar die drie
N.V.B.'ers zullen daar toch ook
niet voor spek en boonen gaan
zitten, er zal toch wel iets van
hen kunnen uitgaan Bovendien
mag men bij een bespi-eking van
de houding der R.K.S.P. het ont-
werp-program niet voorbijgaan,
dat toch een zeker goed begrip
toont voor de eischen van den
nieuwen tijd, dat voor een groot
deel strookt met hetgeen de per
sonalistische socialisten ook voor
staan. De mogelijkheid van een
gemeenschappelijk urgentie-pro
gram is daarom geenszins afge
sneden. Integendeel. De katholieke
wereld zal dan ook wel degelijk
haar bijdrage leveren aan de ver
nieuwing van onze politiek, als
ze haar eigen staatkundige or
ganisatie aan de stembus steunt.
BEROEP OP DE ARBEIDERS-
WERELD
pROF. SCHERMERHORN wqd
de Vrijdagavond het radio-
kwartiertje aan Ned-Indië. Z.E.
verklaarde daarin, dat de regee-
ring een beroep deed op de En-
gelsche regeering, aan welke de
ontwapening der Japanners door
de geallieerden is toevertrouwd,
om alles in het werk t~ stellen,
ons de beveiliging van de levens
der geïnterneerden te verzekeren.
De regeering heeft goede gronden
voor het vertrouwen, dat de hier
voor noodzakelijke militaire maat
regelen ten spoedigste zullen wor
den genomen. Veel hangt hierbij
af van de beschikbare machtsmid
delen, ook indien de bereidheid aan
wezig is om die voor hetbeoogde
doel. namelijk de voortzetting van
de bevrijding der geinterneerden en
krijgsgevangenen en het herstel
van de orde te gebruiken.
De verschijnselen van verwarring
en chaos op Java besprekend, ver
klaarde de minister-president, dat
deze verschijnselen geen wezenlij
ke gevolgen hebben voor de koers
van het beleid der regeering. Hoog
stens kan er worden gezegd, dat zij
veranderingen kunnen brengen in
de manier waarop het gezag zal
dienen te worden hersteld.
Z.E. karakteriseerde de feiten
met een „incident Soekarno", om
dat het ontstaan een gevolg was
van volstrekt toevallige omstandig
heden
Dinsdag
negeenings verklaring
Het zal de regeering niet belet
ten den door haar als noodzakelijk
beschouwden weg te volgen.
Zij laat zich aan de andere zijde
niet dwingen tot onderhandelingen
doch aanvaardt slechts samenspre
king met die nu nog vrij breede laag
der inheemsche bevolking, die wel
het streven naar zelfstandigheid
vertegenwoordigen, maar die op de
basis van zelfstandige behartiging
der inwendige aangelegenheden
van de Indische wereld hun plaats
als volledig deelgenoot in het Ko
ninkrijk der Nederlanden willen
blijven innemen.
De regeering is zich ervan be
wust, dat zy geen concessies be
hoeft te doen bij zulke samenspre-
kingen, doch dat zij slechts in eer
lijkheid de consequenties behoeft
te trekken uit hetgeen in beginsel
door Hare Majesteit is aangeduid.
Over dit alles is een nauwkeurig
overleg met den luitenant-gouver-
neur-generaal dr. van Mook, ge
voerd. De regeering vertrouwt, dat
zy in één van de dagen van de
volgende week, waarschijnlijk Dins
dag, de gelegenheid zal krijgen over
den toestand in Indië een verkla
ring af te leggen in de Tweede Ka
mer om naar aanleiding daarvan
dan met de Kamer in nader overleg
te kunnen treden.
Prof. Schermerhorn drukte dan
het vertrouwen der regeering uit,
dat haar, zij het dan ook ten koste
van offers, de gelegenheid niet zal
worden onthouden om den arbeid
ook in dit deel van het Koninkrijk
naar de door haar gestelde begin
selen te hervatten.
De minister sprak daarop met
afschuw van de verdwazing van
een arbeiderswereld als die in Aus
tralië. welke het de Ned. scheep
vaart onmogelijk maakt mee te hel
pen tot herstel van verhoudingen
waaronder het lijden van de Ja-
vaansche bevolking bij gebrek aan
voedsel en kleeding kan worden
voorkomen.
Bitter releveerde hy den ondank
der Australische arbeiders, die van
Ned. zyde slechts hulp verkregen.
Z.E. deed dan uit naam der men-
schelykheid een beroep op de ar
beiders in alle landen om mede te
helpen het lot der Javanen te ver
beteren.
Wai te doen
Wat kan het Nederlandsche volk
nu doen in de weken die komen?
In de eerste plaats zich in het be
sef van zijn verantwoordelijkheid
rekenschap geven van de positie,
die Indonesië in het koninkrijk toe
komt en als het kan de consequen
ties uit die gedachten trekken.
In de tweede plaats moet er ge
holpen worden. Wij hopen, dat bin
nen afzienbaren fcyd duizenden
vrouwen, kinderen en ook mannen
naar Nederland zullen terugkeer en.
De berichten over den toestand,
waarin zij zich bevinden zijn uiterst
somber gestemd. Deze menschen
hebben letterlijk niets meer. Zij
zijn uitgeplunderd.
Tegenover deze menschen uast
een nationale daad. Ook huln nu
Indië zelf is nationale plicht Het
Roode Kruis nam het initiatief *ot
de stichting van het comité .Ne
derland helpt Indië". U zult zon
der twijfel in de komende w°ken
van deze stichting, waarvan de oud
minister Weiter de dageliiksche lei
ding heeft, op alle'lei manieren
hooren.
Er is behoefte aan letterlijk alles,
op het gebied van kleeding. Er is
ook behoefte aan veel geld. Land-
genooten, de postgiro werkt weer
en het gironummer van het comité
„Nederland helpt Indië" is 500500
in den Haag.
KERKELIJKE KALENDER
Zondag 14 Oct. 21ste Zondag na
Pinksteren, 2de geb. v. d. H. Calixtus.
Groen. Maandag 15 Oct. H. Theresia.
Wit. Dinsdag 16 Oct. H. Hedwigis, 2de
geb. A cunctis, 3de geb. n. keuze
Wit. Woensdag 17 Oct. H. Margaretha
Maria Alacoque. Wit. Donderdag 18
Oct. H. Lucas Evang. Credo en
praef, v. d. Ap. Rood. Vrijdag 19
Oct. H. Petrus v. Alcantara. Wit. Za
terdag 20 Oct. H. Joannes Cantius. Wit
„Vriend van de Waar-
beid:" En zie dit
verfoeilijk Nederlandsch
imperialisme eens
naast de democra
tische beschei- ^ge
denheid der
Sovjet-repu-
