De geidzuivering gaat beginnen
Uitreiking nieuw geld en
geldkaarten
Alle bank- en muntbiljetten verliezen Woensdag
26 September hun geldigheid - Zinken pasmunt
behoeft voorloopig niet ingewisseld te worden
Economische transacties
blijven mogelijk
EDITIE VOO-.PROVINCIE ZEELAND
bur., v/estsingel 75 Goeb. Dubbele PJJfJJ»
Deze courant wordt op last van t Mi-i <-
u r»ocrl-\lnrt
tuis:
Gezag
.oord-
gedrukt op de persen v. h Dagblad vai 'Oora-
B ra bant en Zeeland. Uitg. „Stichting De Stem
Dtrt fteur: J. A. H. M. van Schijndei: Hoofd
redacteur': J. J. H. A. Bruna; Alg. Zeeuwsch
red.: W. Groffen, Middelburg; Rayonred.
Zeeuwsche eilanden: N. J. Karhof, Goes. Rayon-
red. Zeeuwsch-Viaanderen: J. Vermeeren, Hulst.
Voor God, Koningin en Vaderland
No. 263 -• DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1945
Comm v. Toezicht: C. J. v. Hootegern; A. E,
Langenhorst; Mr Dr A. J .J. M Mes; Mr. El.
B. L. de Rechter; Mr Dr C. J. M a v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag, Abonn prijs bij voor
uitbet.: J 3.38 per kwart., p. post f 4.10. p. week
(bij niet-postbestelling) 0.26. Losse nos. 6 cent.
T\E MINISTER VAN FINANCIEN, Prof. Mr. P. Lieftinck,
heeft Woensdagavond de volgende radiorede gehouden:
„Tot de maatregelen, die voor het herstel van ons land on
vermijdelijk zijn, behoort de door u allen reeds lang verwach
te en door de regeering zeer gewenschte geldverwisseling. Het
vooruitzicht daarvan heeft bij velen, wier medewerking voor
den wederopbouw van ons land onmisbaar is, een min of
meer afwachtende houding teweeg gebracht, die het herstel
van ons land bepaald niet kan velen. De geldovervloed heeft
op den arbeidslust niet bevorderend gewerkt, terwijl arbeid,
en de noodige hulpmiddelen daartoe, de eerste voorwaarden
zijn voor den wederopbouw.
F|E ZWARTE handelaar met 'n porte
feuille vol bankpapier is nog steeds
ïiet geheel van het tooneel verdwe-
len. Dat deze zaak de regeering in
ïooge mate ter harte ging, moge blij-
cen uit het feit, dat in den loop van
ie afgeloopen weken reeds een aantal
naatregelen op het gebied van het
geldwezen werd genomen, zooals de
nievering der f 100-biljetten, de re
gistratie van alle bedrijfstransacties
mn juweliers en een aantal andere
ïepalingen. Wat tot dusverre is ge-
ichied, kan echter slechts als voor
>ereidend werk gelden. De volledige
geldvernieuwing kon nog niet ter
ïand worden genomen, omdat zoo-
*ls u thans wel allen weet het
lieuwe papiergeld nog niet gereed
«vas.
Van het eerste moment af, dat ik
op het departement van Financiën
kwam, heb ilc er achter heen gezeten
om de aflevering van het door mijn
voorganger Dr. Huysmans, die de eer
verdient den grondslag te hebben ge
legd. waarop ik kon voortbouwen
om de aflevering dus van het door
Dr. Huysmans ten deele in Engeland,
ten deele in Nederland bestelde pa
piergeld zooveel mogelijk te versnel
len. Ik ben er herhaaldelijk voor
naar Engeland gegaan en ik ben er
in geslaagd, dank zij de hulp van de
Sank of England, bij de Engelsche
drukkers van bankpapier, die groote
orders uit verschillende landen had
den loopen, voor onze bestelling voor
lang te verkrijgen. De laatste twee
maanden werkten de betrokken En
gelsche fabrieken practisch uitslui
tend voor ons. De grootste moeilijk
heid, die aan de vervulling van on
zen wensch naar grooter snelheid in
len weg stond, lag in een gemis aan
geschoold personeel. Het drukken van
papiergeld dit zal ieder, die met
de grafische vakken vertrouwd is.
bekend zijn is een uiterst zorgvul
dig werk. Elk biljet moet afzonder
lijk worden gecontroleerd en u zult
verrast zijn te hooren, dat gemiddeld
van elke honderd biljetten er niet
minder dan vier moeten worden af
gekeurd.
De productie in Nederland, waai
ook een belangrijke order werd ge
plaatst, werd geremd door de be-
pejkte capaciteit van de papierfabriek
nLV°°' de b,,jetle" benoodigde
speciale papiersoort moest leveren.
Vandaag over 14 dagen
Gedurende de laatste weken kwa-
men de geplaatste bestellingen los.
Wjj hadden de moeilijke vraag te
beantwoorden, of de hoeveelheid,
die wü aan het einde van deze
maand ter beschikking zullen heb
ben, voldoende kon worden ge-
acht om de inwisseling van het
resteerende geid te doen plaats
vinden, ik meen thans dat de stap
vandaag „ver veertien dagen ver
antwoord is. Hedenavond is in
^and be Beschik
king Geidzuivering tm in het
Staatsblad verschenen,
y.'' van deze aankondi-
de .ei!, i de "«««ring met
de geidzuivering niet als een
Heden Zon onder 20.01 uur.
Maan onder 22.58 uur. Vrijdag
nu" °P 712 uur' Maan op 15.26
Verwachting: Overdag meest
«vaar bewolkt, plaatselijk eeni-
w! .regen'. .matige zuidelijke
«id. weinig verandering in
Wratuur- in de" ochtend
nog kans op „list.
verrassing, als een donderslag uit
helderen hemel wil komen.
Dit biedt, van het standpunt van de
regeering uit gezien, het voordeel, dat
de ingrijpende operatie, die wij gaan
toepassen, beter kan worden voorbe
reid en toegelicht. Het voordeel voor
u allen is, dat ge tijdig rekening kunt
houden met hetgeen er van u zal
worden verlangd en dat de maatregel
aanzienlijk vlotter zal kunnen verloo-
pen dan wanneer u zooals bij de
inlevering der honderd gulden-bil
jetten het geval was zoudt worden
verrast.
Ik stel mij voor u thans allereerst
een indruk te geven van hetgeen er
zal geschieden, om daarna bij de be
doeling, die de operatie heeft, nog 'n
oogenblik stil te staan. Met technische
details zal ik mij in dit verband zoo
weinig mogelijk ophouden. De pers
zal u daaromtrent in de komende da
gen stellig uitvoerig op de hoogte
brengen.
Oud geld waardeloos.
Op Woensdag 26 September, van
daag over veertien dagen, ver
liest al het thans zich in omloop
bevindende papiergeld zijn geldig
heid.
Deze maatregel heeft betrekking
op: alle bankbiljetten uitgegeven
door de Nederlandsche Bank, alle
zilverbons en alle muntbiljetten,
die door de geallieerde troepen
z(jn meegebracht en die vooral in
het Zuiden des lands in omloop
zijn gebracht. Met ingang van
denzelfden dag worden alle tegoe
den bij banken, spaarbanken en
giro-instellingen geblokkeerd.
T~\IT is de kern van de Beschikking
Geidzuivering 1945.
Het behoeft echter geen betoog, dat
een zoo ingrijpende maatregel door
vele andere voorzieningen moet wor
den aangevuld, wanneer men een ont
wrichting van het economisch leven
wil vermijden. Enkele van de voor
naamste vragen, die in dit verband
ongetwijfeld bij u zullen opkomen, zal
ik thans gaarne beantwoorden.
Gedurende de inleveringsweek en
waarschijnlijk nog enkele dagen daar-
zal er vrijwel geen contant geld
in omloop zijn. De ervaring in het
buitenland heeft geleerd, dat gelijk
tijdige circulatie van oud en nieuw
geld in hooge mate ongewenscht is,
omdat de zwarte handel dan zeker
probeert zijn oude, besmette geld te
gen nieuw, gezuiverd geld om te rui
len. Het zou het beste zijn, als geen
nieuw geld in omloop kwam voordat
al het oude geld uit de markt is, dat
is dus aan het einde van de inleve
ringsweek. Wanneer dit beginsel in
volle gestrengheid werd doorgevoerd,
zou gedurende meer dan een week 't
betalingsverkeer geheel stil staan.
Oud tegen nieuw
Om dit te voorkomen zal ieder ge
zinshoofd in staat worden gesteld
vooraf, dat wil zeggen vóór 26
September a.s., een klein bedrag
aan oud geld tegen nieuw geld in
te wisselen. Voor hen die niet le
ven in gezinsverband wordt een
gelijke mogelijkheid geschapen.
Dit nieuwe geld zal worden uitgereikt
door de distributiediensten tot een
bedrag van tien gulden per persoon.
Een gezin van vijf personen kan dus
de beschikking krijgen over f 50. Het
genoemde bedrag is bestemd om ge
durende de inleveringsweek de nor
male huishoudelijke uitgaven te doen
Grootere betalingen, die in de inle
veringsweek vervallen, zullen nood
gedwongen tot na die week moeten
worden uitgesteld.
Geen loon betaling
OP den Zaterdag in de inleve
ringsweek ja] de normale weke-
lyksche loonbetaling niet kunnen
plaats vinden, om de eenvoudige
reden, dat er op dien dag geen
betaalmiddelen beschikbaar zullen
zijn. De werkgevers worden uitge-
noodigd om, voor zooveel zulks
verantwoord is, loonvoorschotten
te verleenen, opdat b.v. groote ge
zinnen inderdaad in staat zul
len zijn per hoofd f 10 oud geld te
gen nieuw geld in te wisselen. Ver
der zal al het noodige worden ge
daan om ervoor te zorgen, dat zoo
spoedig mogelijk na het eind van
de inleveringsweek op 4, 5 of
6 October dus een dubbele loon
betaling zal kunnen geschieden.
Ook de maandsalarissen over Sep
tember zullen pas in de tweede
helft van de eerste week van Oc
tober kunnen worden voldaan,
evenals de uitbetaling van wacht
gelden, pensioenen en lijfrenten,
e.ti., alles natuurlijk in nieuw geld.
Maximum f 300 inleveren
Wanneer iedereen in de inleverings
week zijn volledigen kasvoorraad ter
inlevering zou aanbieden, zou het in
hooge mate twijfelachtig zijn of de
kantoren die daartoe zijn bestemd,
snel genoeg den stroom zouden kun
nen verwerken het in te leveren
geld immers bestaat uit verscheidene
honderden millioenen biljetten. Het
departement van Financiën heeft u
reeds herhaaldelijk aangeraden uw
overtollige kasgeld niet in huis te hou
den. maar dit naar een bank, commis
sionair of spaarbank te brengen, dan
wel dit te storten bij een giro-instel
ling. Deze handelwijze moet thans zoo
veel mogelijk worden toegepast om te
voorkomen, dat men gedurende de in
leveringsweek het werk niet aan zal
kunnen.
Er is daarom bepaald en ik deel
u dit met büzonderen nadruk
mede dat particulieren geduren
de de inleveringsweek niet meer
mogen inleveren dan driehonderd
gulden per gezin. Voor alleen
staanden geldt het zelfde maxi
mum.
Een ieder moet er dus voor zorgen,
dat hij, voordat de inlevering begint,
zoo krap mogelijk bij kas is. Van nu
af aan is het van het allergrootste be
lang, dat u zich volledig overtuigt van
de hoeveelheid geld, die u en uw
huisgenooten in contanten hebben en
dat u het overbodige bedrag tijdig
dus vóór 26 September a.s. stort
bij de aangewezen instellingen. Men
kan eveneens gebruik maken van de
mogelijkheid om zijn geld te bestem
men voor een vrijwillige zekerheid
stelling wegens reeds vervallen of
nog te heffen belastingen, wat het
voordeel heeft, dat men dan een ren
te kweekt. Ik herhaal: als de offi-
cieele inlevering begint, wordt nog
slechts een bedrag van ten hoogste
driehonderd gulden per gezin of
alleenstaande aangenomen. Voor de
bedrijven geldt deze beperking niet.
Van een inwisseling van de zin
ken pasmunt is voorloopig nog af
gezien. Ik doe een dringend beroep
op U allen om dit zinken geld nu
niet te gaan oppotten. Daarmede
verstoort ge het kleine betalings
verkeer en berokkent ge uw mede
burgers grooten last, meer dan wü
op het oogenblik kunnen verdra
gen. Het vooroorlogsche zilvergeld
blüft zyn gedingheid behouden.
Voor de spaarpotten, die uit zulk
geld zijn samengesteld, behoeft men
zich dus geen zorgen te maken.
Al is de getroffen regeling er op
gericht om de geldinlevering zoo snel
en zoo goed mogelijk te doen geschie
den, toch zal het publiek er zich van
bewust moeten zijn, dat de komende
weken het personeel van de banken
uitzonderlijk zwaar zal worden be
last. In verband daarmede doe ik een
beroep op U allen om verzoeken tot
uitbetaling of overschrijving van be
dragen, ten laste van vrije of reeds
geblokkeerde bankrekeningen van nu
af tot na het eind van de inleverings
week tot het uiterste minimum te be
perken. Ik denk hierbij met name aan
de overschrijving ten behoeve van de
belasting ontvangers, opdrachten,
die ik in het algemeen zooals U"
zult begrijpen ten zeerste toejuich,
maar die veel extra werk veroorza
ken, dat er de eerste weken niet bij
kan. De belastingontvangers noodig
ik uit met de daaruit voortvloeiende
vertraging bij de vervolging rekening
te willen houden.
Geen stagnaties.
Zoodra de inlevering is voltooid,
wordt zooals ik reeds aanstipte
met een verdere beschikbaarstelling
van nieuw papiergeld begonnen, ter
wijl tevens de geblokkeerde bank- en
girorekeningen volgens bepaalde
maatstaven, d.w.z. geleidelijk en naar
behoefte, zullen worden vrijgegeven.
Het spreekt vanzelf, dat de geid
zuivering niet mag leiden tot een
vastloopen van 't economisch ver
keer. Daarom zal voor alle econo
misch gewenschte en gerechtvaar
digde transacties volledige beta-
lingsmogelükheid worden geopend.
Ongewenschte transacties daarentegen
zullen met alle kracht worden belet.
Het is mijn stellige overtuiging, dat
de geidzuivering de beste maatregel
zal blijken, die tot dusverre ter be
strijding van den zoo gehaten zwarten
handel is genomen. Het zou, met dit
doel voor oogen, onverstandig zijn de
bijzonderheden omtrent het vrijgeven
van geblokkeerd geld reeds thans be
kend te maken. Nadere mededeelin-
gen daarover kan,men tegen het eind
van de inleveringsweek tegemoet
zien. De maatregelen, die dan zullen
worden getroffen, zullen er ten volle
op gericht zijn om het economisch
leven weer vlot te doen verloopen.
Hiermede meen ik de belangrijkste
vraagpunten, die bij u zullen zijn ge
rezen. kort te hebben beantwoord
Por gezinslid moei
f lO.- worden inge.
leverd in biljetten
van HO en hoogere
waarde. Men ont
vangt daarvoor bii-
jotten van f 1 en 2.SO
TAE DIRECTEUR van het Cen-
traal Distributiekantoor te
Vught maakt bekend, dat in het
tijdvak van Woensdag 19 Septem
ber tot en met Dinsdag 25 Sep
tember a.s. de bevolking in staat
wordt gesteld de thans in omloop
zijnde bankbiljetten bij de plaatse
lijke distributiediensten om te wis-
sel^n in nieuwe muntbiljetten van
één gulden en gulden tot een de inlevering van de bankbil-
bedrag van tien gulden per per- jetten verwijdert de distributiedienst
den bon 260 van de bonkaart en neemt
soon. De dagen, waarop men zich deze in. Losse bonnen worden niet
aangenomen. De uitbetaling der nieu-
aldaar moet vervoegen, zullen plaat
selijk nader worden bekend ge
maakt.
De aandacht wordt er op geves
tigd, dat na 25 September a.s. geen
stamkaart indienen bij de bank,
waar zij hun geld wenschen te de-
poneeren. Zij ontvangen dan van
deze bank een geldkaart B.
Ook personen, die geen hoofd van
een gezin zijn, doch den leeftijd van
21 jaar hebben bereikt en zelfstan
dig een inkomen genieten van meer
dan f 100.per maand kunnen,
indien zij hun geld niet op de re
kening van het gezinshoofd, doch
op een afzonderlijke rekening wen
schen te storten, op de boven om
schreven wijze in het bezit komen
van een geldkaart B.
Collectieve uitreiking
erkgevers worden desverlangd
in staat gesteld, ten behoeve
van hun personeel en de leden van
het gezin, waartoe de werknemers
behooren, de omwisseling van bank
biljetten in nieuwe muntbiljetten
tot een bedrag van tien gulden per
persoon collectief te doen plaats
vinden.
De werkgevers die hiervan ge
bruik wenschen te maken, nemen
de bonnen 260 van de bonkaarten
10e periode van de werknemers in.
we muntbiljetten geschiedt aan de
houders van brandstoffenkaarten in
biljetten van één gulden en aan de Oqk'de stamkaarten van de gezins_
overige gezinsleden in biljetten van hoofden onder de werknemers en de
2'n gulden, zij, die niet m het bezit bonnen 51 van de brandstoffen
zijn van een bonkaart 10e periode. D1 vd" Qe DranasLOIien-
- 2-ijii van ecu uuiiH-ciai i ïue penuue, 1
na-uitreiking zal plaats vinden. Een komen niet voor omwisseling in aan- kaarten van de gezinnen der werk-
merking. Reclames dienaangaande nemers worden ingenomen,
worden niet in behandeling genomen. De bonnen van de bonkaarten wor-
Voorts worden tegen inneming den °PP^akvcllen en bij
van de bonnen 51 der brandstof- distributiediensten ingeleverd,
fenkaarten T 505 de z.g. „geld- inlevering der bonnen moet ge-
kaarten A" uitgereikt, waarop schieden in veelvouden van vijftig
door den distributiedienst het P*];PeiY bonnen van de brand-
nummer van de stamkaart van stof-enkaarten worden eveneens
het gezinshoofd wordt ingevuld, geplakt op opplak vellen en by de
De verwijdering van de bonnen distributiediensten ingeleverd. De
51 van de brandstoffenkaart ge- "levering der brandstoffenbonnen
schiedt door den distributiedienst PP nlet in veelvouden te ge-
losse bonnen worden niet aange- schieden- De inlevering vindt plaats
nomen. °P door de distributiediensten na
der aan te geven dagen. De in te
ieder houde zich dus aan den voor
hem gestelden datum.
Op den daarvoor bepaalden dag
dient per gezin een der gezinsleden
(18 jaar of ouder) zich bij den dis
tributiedienst te vervoegen met:
le. de stamkaart
zinshoof d
2e. de bonkaarten 10e periode
van alle gezinsleden;
3e. de brandstoffenkaart T 505
van het gezinshoofd.
Voorts moet per gezinslid tien
gulden worden ingeleverd in bank-
van het ge-
Deze geldkaarten A dienen voors- -
biljetten van f 10.f 20.f 25.hands zorgvuldig te worden bewaard wisselen bankbiljetten worden in
of f 50,inlevering van munt- ZP' *ïe niet in het bezit ztm van een gepast geld afgedragen. De distri -
biljetten van f 1.f 2.50 of f 5.00 8"S! brandstoffenkaart, butiediensten nemen de in te leve-
is niet geoorloofd. Er dient voor ge- geldkaart A in aanmerWng® Ook wat ontvanSst en ver"
zorgd te worden, dat inlevering in dit betreft worden geen reclames rekken
gepast geld plaats vindt. behandeling genomen.
Beschikt een gezin niet over vol
doende bankbiljetten om voor alle
gezinsleden de omwisseling te doen
plaats vinden, dan moeten slechts
zooveel bonkaarten worden meege
bracht als noodig is voor de om
wisseling van de beschikbare bank
biljetten. Zjj, die niet over voldoen
de bankbiljetten beschikken, maar
aan de werkgevers munt
biljetten van één gulden in pakjes
Gezinshoofden of van 500 stuks, of muntbiljetten van
de person "n aan lLÏ°Z 2'gulden in PakJes van 400 stuks
-toffenkaari is uiteereii/t "d" Desverlangd kunnen deze pakjes
in verband dia™S d'e ter plaatse worden nageteld; recla-
die kaart nirt "i Va" mes achteraf, omtrent verschillen,
ter verkriirine va„ ëeö iriSF""! kunnen niet worden aanvaard.
A kunneï pbb f'dkaart De werkgevers teekenen een kwi-
vragen geldkaait R aan- tantie, waarop zy tevens verklaren,
dat de omwisseling uitsluitend ten
wel pen eehlokkeerde rekenina - Ien?n zidh echter hiervoor behoeve van de gezinnen hunner
Z 4.4 met tot den distributiedienst te werknemers is geschied.
fan m— kminen bh het'kaf" m°ete? ten P^tKan- De werkgevers ontvangens even-
toor, waar zij de biljetten van f 100 een geldkaart1»1'Uïvï V°°r C6ns de Se,dkaarten A voor houder»
hebben ingfeverd het ontbrëkende vfaagfmmuuf .noetln zi. t^r hT bra"dst°«™kaarten T 505 ten
bedrag opnemen tegen overlegging geus uiterlhk op zfteëdag 29 Sen" n^ev? .m? h"" p<'rso'TeLWc,k"
™SïiS:erklari"8VW a erteel SeTMevë'i'nUr^n hTo
onmacht tot betaling. kend en onder overlegging van hun werkgevers deel te nemen.
