kNEN
iNEN
liwars
Plotseling einde
"i
INIEN
T\ 565-1*
EUROPEESCHE
KOLONISATIE
RECONSTRUCTIE
B'
De Noüedijk gedicht
wt
chkapelle
(STEEN A 21®
)DELBURG
:rs.
raszaden
yimaneel
Engeland onthutst
het leen- en pachtstelsel
van
RUIJN
:s
ickaert
BIJZ. GERECHTSHOF
EH TRIBUNAAL
De perszuivering
Nu Indië
vrij komt
BEVOLKINGSREGISTERS
TYPHOON
VERHINDERT
LANDINGEN
|EFOON 3543
ETTF.L
»I,I. RISKS"
843-o
rEKNEl'ZEN
LNALS VOOK-
Ipelen
van de beste
I igen Eigett-
liwc A in alle
Iter.
B RU Y N
l&lsihe weg 11
938-0
531-0
9 Diesel 50 pit.
Ian Koopvergurt-
(tdiaaigs verwacht
14 Diesel 64 pk
|de type T D 9
treeren.
615—o
pOHEIJN ZN.
IJZENDIJKE
lurd tijdig bij;
Bestelt tijdig
921-0
VALS OORDEN.
Oarsten I
Winterrogge Fet-
1ste n>afo. N.A.K.
934-0
934-0
HULST
editie voor de provincie zeeland
Bur.: Westsingel 75, Goes; Dubbele poort 8, Hulst
neze courant wordt op last van t Militair Gezag
nedrukt op de persen v h. Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland Uitg. ..Stichting De tem'
Dir.: J. A. H M. v. Schijndel; Hoofdredacteur:
3. 3. H. A. Bruna: NIC. J. Karhof. rayonredacteur
No. 255. DINSDAG 4 SEPTEMBER 1945.
Comm. v. Toezicht: C. J. v. Hootegem; a. E.
Langenhorst; Mr Dr. A. J .J. M. Mes; Mr H.
B. L. de Rechter; Mr Dr. C. J. M. A. v. Rooy.
verschijnt eiken werkdag. Abonn. prijs bij voor
uitbet.: 2.73 per kwart., p. post 3.45, p. week
(bij nlet-postbesteiling) 0.21. Losse nos. cent.
Uitzicht op een overbruggingsregeling
GRAAUVf'
franco bezorgd-
A.AT 24. HULST
je. Industrie. Alpjj**
enz. van uitgezochte
Alle mater».
Petkuser- en Matje®
ijfrrs gekeurd 290-0
en wij U lever#1
IA AL-JULIAN A
TKUSER ROGG*'
"OET WAS einde 1940 een mees
terlijke zet van de Amerikaan
sche regeering met President Roo
sevelt aan het hoofd, toen ze de
leen- en pachtwet ontwierp De
Britten waren met hun bestellingen
aan de Vereenigde Staten aan het
einde van hun creöieten gekomen.
In December 1940 konden zoo
goed als geen orders meer worden
geplaatst in de Vereenigde Staten.
Met leeningen wilde men in
Washington niet beginnen, want
die hadden na 1918 de economie en
de vriendschap oedorven. Het
Amerikaansche publiek toonde on
getwijfeld groote sympathie voor
Engeland, dat alleen stand moest
houden tegenover het Teutoon-
sche geweld, maai* het had zich
nog niet opgewerkt tot de gedachte
dat alleen 'n daadwerkelijk in grij
per. van de Vereenigde Staten de
Idealen van vryheid en democra
tie kon redden. De President moest
'daarom voorshands een tusschen-
weg kiezen. Hy stelde aan het
Parlement voor hem te machtigen
elk soort oorlogsmateriaal te laten
maken veer die regeeringen en lan
den. welker ondersteuning hy
noodzakelijk achtte voor de verde
diging van de Vereenigde Staten.
Aan zulk een regeering zou dat
oorlogsmateriaal dan worden ge
leend of gepacht of op andere wijze
afgestaan. Na afloop van den oor
log zouden de betrokken landen dan
geen leeningen behoeven terug te
betalen, doch een vergoeding
schenken in den vorm van goede-
ren of op een andere wijze, welke
de President bevredigend zou ach
ten. Dit systeem is door Huis van
Afgevaardigden en Senaat inder
daad aanvaard. De eindstemming
F had op 11 Maart 1941 plaats. Het
f hielp Engeland buitengewoon. La
ter ook Rusland en de andere
bondgenooten. Het bleef bestaan,
toen Duitschland den oorlog had
verklaard aan de Vereenigde Sta
ten. In totaal zijn er op grond van
deze wet leveranties geschied tot
een bedrag van 42 milliard dollar.
^IEMAND kon verwachten, dat
de leveringen volgens zulk. een
systeem tot in het oneindige kon
den worden voortgezet. De wet was
keen oorlogsproduct en ze moest
met den oorlog ook verdwijnen.
Maar het heeft in Engeland wel
bepaald onthutsend gewerkt, dat
President Truman vlak na het be
ëindigen van den oorlog met Ja
pan dadelijk liet mededeelen: Van
heden af is het uit met de Leen-
en Pachtwet; we kunnen nog
slechts leveren tegen contante be
taling of tegen crediet. Attlee heeft
in het Lagerhuis geen doekjes ge
wonden orn ziin teleurstelling:
,,W hadden gehoopt, dat de
plotselinge beëindiging van deze
groote gemeenschappelijke inspan
ning. welke zoo veel tot de over
winning heeft bijgedragen, niet zou
ztjn geschied zonder raadpleging
en voorafgaande bespreking van de
moeilijke vraagstukken, welke sa
menhangen met het verdwijnen
ran een stelsel van groote draag
wijdte en ingewikkeldheid. We
hunnen natuurlek slechts geleide
lijk aan demobiliseeren en ons
herstellen erf het plotseling ophou
den van een steun, waarvan onze
oorlogsorganisatie in zoo hooge
mate afhing, brengt ons in 'n zeer
ernstigen financieelen toestand."
Churchill ging onmiddellijk
naast Attlee staan en zei: „Ik kan
niet gelooven, dat dit het laatste
woord is van de Vereenigde Sta
ten. Ik kan niet gelooven, dat zulk
een groote natie, welker leen- en
pachtpolitiek door mij was gekarak
teriseerd als de meest onzelfzuch
tige daad in de wereldhistorie on
zulk een ruwe en barsche wijze zou
eindigen door een trouwen bond
genoot in ongelegenheid te bren
gen - een bondgenoot, die het
lort hield, terwijl hun eigen Ame
rikaansche bewapening werd voor
bereid."
Er zijn booze vermoedens geuit
ten aanzien van de bedoeling dezer
plotselinge stopzetting. De Ameri
kaansche zakenwereld zou de Brit-
sche socialistische regeering dwars
willen zitten, die thans een finan
cieelen stok ziet gestoken tusschen
de raderen van haar grootsche
hervormingsplannen, die de belas
tingen zal moeten opschroeven en
de distributiebepalingen verlengen.
Er zijn trouwens Amerikaansche
persuitingen, welke in deze richting
wijzen. Anderen veronderstellen,
dat men Engeland aldus bereid wil
maken tot het afzien van alle be
schermende handelspolitiek en het
aanvaarden van de internationale
financieele plannen, welke inder
tijd in Bretton Woods zijn opge
steld.
T ORD HALIFAX,
ambassadeur te
de Britsche
Washington,
die juist in Engeland vertoefde, en
Lord Keynes, die onmiddellijk naar
de Vereenigde Staten zijn gereisd,
zullen bij President Truman in-
tusschen bereidheid vinden om den
slag te verzachten.
Deze heeft namelyk al medege
deeld, dat er gewerkt wordt aan 'n
overbruggingsplan voor de voed
selvoorziening' van Engeland en
overig Europa, teneinde de klove
tusschen de beëindiging van de
leen- en pachtwet en het inwer
kingtreden van de internationale
bank, zooals voorzien in het plan
van Bretton Woods, te overspan
nen.
Er ioopen al geruchten over het
verstrekken van credieten tegen
lage rente, doch dit heeft voor En
geland ook geen groote aantrekke
lijkheid. Nieuwe schulden maakt
men liever niet. De Vereenigde
Staten zullen intusschen moeten
beseffen, dat men nu minder dan
ooit straffeloos buitenlandsche
markten kan verstoren. AI zal de
eigen rijkdom er voor het oogen-
blik iets bij winnen, op den lan
gen duur gaat men er zelf ook on
der lijden. En wat nog erger is:
de vrede komt er door in gevaar,
de anarchie wordt er door aange
moedigd. President Truman ziet
dit trouwens goed in voor wat be
treft eventueele eischen tot volle
dige terugbetaling der gemaakte
Heden zon onder 20.22 u., maan
onder 20.01 u. Woensdag zon op
6.57 u, zon onder 20.19 u., maan
op 5.13 uur.
Weerverwaehting: zwaar be-
wolkt. veranderlijke wind,
plaatselijk regen met kans op
onweer, zelfde temperatuur
schulden. „Betaling van schulden
in een zoodanigen omvang" zoo
zegt hij in een desbetreffend rap
port ..zou onze voornaamste
bondgenooten in dezen oorlog bren
gen tot wanhoopsmaatregelen, zoo
als voor den oorlog genomen zijn
door de landen van de As. die ex
port-overschotten forceerden ten
einde ons terug te betalen. De hier
uit voortvloeiende wanhopige in
ternationale handelsrivaliteit zou
de politieke stabiliteit bedreigen en
er toe bijdragen om het zaad voor
een iteuwen wereldoorlog uit te
strooien."
Op alt terrein zoekt de President
dus naar een verstandige regeling.
We willen hopen, dat hij hetzelfde
nastreeft met betrekking tot een
meer geleidelijke liquidatie van het
leen- en pachtstelsel.
"TiE Bijz. Gerechtshoven beginnen
met de berechting van de
„groote misdadigers", de Tribuna
len werken de gevallen van on
vaderlandslievend gedrag af. zoo le
zen wij in Commentaar. Verschei-
denen. die zich door het Hof
slechts een betrekkelijk lichte straf
zien opgelegd, zullen nogmaals voor
het Tribunaal moeten verschijnen
om hun gedrag in het algemeen be
oordeeld te zien.
Ten einde de werkzaamheden van
de commissie voor de perszuivering
waarvan de samenstelling zeer
binnenkort zal worden bekend ge
maakt te bespoedigen, wordt den
genen, die meenen gegronde bezwa
ren te hebben tegen redacteuren, re-
dactioneele medewerkers of verslag
gevers, dan wel tegen directeuren en
andere personen, die een leidingge
vende niet-journalistieke functie be-
kleeden bij een dagbladonderneming,
verzocht, deze voor 10 Sept. a.s. ter
kennis te brengen van het ministerie
van Binnenlandsche Zaken, afd. Pers
zuivering, Kazernestraat 3, Den Haag.
Tot dien datum zal tevens gelegen
heid blyven bestaan voor personen,
die bij dag- of nieuwsbladen een
jonrnalistieke of een leidinggevende,
niet-jonrnalistieke functie bekteeden,
aan hetzelfde adres een gedocumen
teerd verslag in te dienen van hun
werkzaamheden tijdens de periode 1
Jai.uari 1940 tot 15 Juli 1945.
Rapporten, welke na dien datum
ingezonden worden, zullen voorloo-
pig niet voor behandeling in aanmer
king kunnen komen.
nPWEE ENGELSCHE torpedoboot-
jagers zyn door de Kon. Ned.
Marine overgenomen. Zij zijn her
doopt in Piet Hein en Kortenaar
en zullen spoedig naar Indië ver
trekken.
DER
EKEND genoeg is het, hoe tal
van bevolkingsregisters zoo
wel door direct oorlogsgeweld
alsmede door het opzettelijk on
klaar maken verloren zijn gegaan.
Er is ook opzettelijk mee geknoeid,
om de deportatieplannen van den
vijand dwars te zitten. In de laat
ste periode, vooral na 1 November
1944, was er in het toen nog on-
bevrjjde deel van het land lang
niet genoeg personeel meer om de
bevolkingsboekhouding bij te wer
ken.
Kortom, het bevolkingsregister,
dit prachtige, moeizaam opgetrok
ken en zorgvuldig onderhouden
bouwwerk der gemeente-admini
stratie, is tengevolge van den oor
log alom deerlijk geteisterd, hetzij
door oorlogsgeweld, hetzij door
eigen hand.
De overheidsadministratie ziet
zich voor de schier hopelooze taak
gesteld, om orde in dezen chaos
te scheppen, aldus schrijft men ons
van deskundige zijde.
Deze taak wordt zoo mogelijk nog
verzwaard door de voor de bevol
kingsboekhouding uit de repatrieering
en de evacuatie voortkomende pro
blemen.
Bij K.B. van 7 Maart 1945 Stbld. F
21 zijn daartoe voorschriften gegeven.
Indien het register geheel of ge
deeltelijk verloren is gegaan, worden
de gemeentebesturen verplicht, om
bevolking838" tot hen'«gis«rat'e der
rti«Sfiopen onjuistheden of onvolle-
rèelïnir moeten in het bevolkings-
register worden verbeterd.
zi?h zal verplicht worden,
zich ten gemeentehuize te melden
voor controle in het bevolking™ gts-
Tot een onverwijlde uitvoering van
genoemd besluit kon niet worden
overgegaan, omdat sommige artikelen
melding maken van door den Minis
ter van Binnenlandsche Zaken te re-
"pn aanwijzingen.
Uit een vanwege de Rijksinspectie
van de Bevolkingsregisters te Den
Haag ingesteld onderzoek is inmid
dels gebleken, dat de toestand, waar
in de gehavende bevolkingsregisters
in de diverse plaatsen des lands ver-
keeren, zoo uiteenloopend is, dat het
geven van voor het geheele land een
vormige voorschriften voor de recon
structiewerkzaamheden onmogelijk is.
Met die werkzaamheden moet ech
ter zoo spoedig mogelijk begonnen
worden, voor zoover dat nog niet ge
beurd is.
De gemeentebesturen kunnen hier
bij naar eigen inzicht te werk gaan.
Een verplichte aanmelding der be
volking ten gemeentehuize blijft ech
ter voorloopig achterwege, aangezien
eerst een verplichte aangifte moet
plaats hebben van valsche of ver-
valschte persoonsbewijzen en exem
plaren met opdruk van de beruchte
J. In vele gemeenten zal 't noodza
kelijk zijn, de geheele bevolking te
controleeren.
Te Breda wordt een huis-aan-huis-
controle gehouden door speciaal daar
toe aangestelde controleurs.
Het behoeft geen betoog, dat, ge
zien het doel waarvoor deze con
trole plaats vindt, medewerking
der bevolking van groot belang is.
Wil het bevolkingsregister echter
in de toekomst weer zijn „de hoek
steen der overheidsadministratie",
dan zal het binnen afzienbaren tijd
houden van een volkstelling nood
zakelijk zijn.
De oorlogsomstandigheden veroor
zaakten immers een zoo ongewone
verplaatsing van menschen en er
deden zich als gevolg van de oor
logshandelingen zooveel overlijdens
en vermissingsgevallen voor, dat het
houden van een volkstelling de
eenige oplossing is, om de bevol
kingsboekhouding in overeenstem
ming te brengen met den werke
lijke» bevolkingstoestand.
De oorlog met japan
heeft bewezen, hoe belangrijk
het uit defensie-oogpunt is
het Nederlandsche element in de
kolonie te versterken. Dit kan het
best geschieden door de blijvende
vestiging van jonge Nederlanders
in Indië te bevorderen.
Tot nu toe stonden onze en de
Indische Regeering afwijzend tegen
pogingen om in Indië op groote
schaal Nederlandsche landbouw
kolonies te stichten. Aan propagan
da voor de kolonisatie van bepaal
de gebieden in Oost en West heeft
het hier te lande, vooral in de laat
ste jaren voor den oorlog, niet ont
broken.
Verschillende pogingen van Indo-
Europeanen om zelfstandig in N.-
Guinea Europeesehe landbouwko
lonies te vestigen zijn mislukt. Al
leen de kolonisatie op de Griesting
in Zuid-Sumatra is geslaagd, dank.
zij de onvermoeide werkzaamheid
van het I.E.V., dat met deze koio-
nisatieproef wilde bewijzen, dat het
standpunt der Indische Regeering.
volgens hetwelk elke poging tot
Europeesehe agrarische kolonisatie
in Indië tot mislukking gedoemd
zou zijn. niet het juiste was.
Inmiddels is het vraagstuk zéér
zeker actueel en het is een bewe
zen feit, dat de Europeaan onder
gunstige omstandigheden, in de
tropen tot land- en handenarbeid
in staat is. Of een grootsch opge
zette poging een volksplanting in
HET VERRE OOSTEN
TVTEER dan een kwart millioen
Amerikaansche soldaten zijn
reeds in Japan geland en geleide
lijk zal dit aantal stijgen. Een ty
phoon, die zich in de richting van
Hondo beweegt, vormt echter voor
heden nog een beletsel voor lan
dingen in het groot. Onderwijl
heeft Mac Arthur het Japansche
hoofdkwartier alle inlichtingen ge
vraagd over de ligging der krijgs
gevangenkampen om zoo spoedig
mogelijk de bevrijding te kunnen
brengen. Het schijnt, dat in som
mige kampen de gevangenen zelf
reeds het initiatief in handen heb
ben genomen en den weg naar To
kio en Yokohama hebben ingesla
gen. Uit andere deelen. bv. uit
Bangkok kwamen soortgelijke be
richten.
Blijkens latere berichten hebben
de Japanners nu ook de overgave
van Penang op Malakka geteekend
en is ook een - overeenkomst tot
stand gekomen omtrent de Japan
sche overgave van de haven
op het Nederl. eiland Bintang.
56 km ten O. van Singapore.
Deze week zullen soortgelijke ge
beurtenissen plaats vinden in
China, Singapore, op de Philippij-
nen, in Honkong en verschillende
andere plaatsen.
De opperbevelhebber van de
Britsch-Oost-Indische vloot, Sir
Arthur Power is gister al aan boord
van den kruiser Cleopatra te Sin
gapore aangekomen.
Van het politieke Japansche
strijdtooneel kwam nog slechts één
bericht. De keizer is van plan de
rijksdagzitting op 4 September zelf
te presideeren.
Uit China meldde men dat een
voorloopige overeenkomst zou ge
sloten zijn tusschen Tsjang-kai-
Tsjek en Mao Tse Thung. Eerstge
noemde zou er in toegestemd heb
ben een regeering uit alle partijen
te vormen en de bijeenroeping van
de nat. vergadering voor een jaar
uit te stellen. Deze zou in Septem-
be bijeen gekomen zijn. Men ge
looft, dat de communisten gewei
gerd hebben hun troepen, waarvan
zij de sterkte op 900.000 man aan
geven, onder bevel van den gene
ralissimus te stellen. Overigens zou
deze toegestemd hebben in gelijk
heid voor de wet van alle politieke
partijen.
J)E VER. STATEN hebben twee
commissies, een te Athene en
één te Belgrado, voorgesteld ter
onderzoek van de Joego-Slavisch-
Grieksche grensincidenten en van
de door Joego-Slavië gelanceerde
klachten over de daden van Ko
ningsgezinde fascisten. De Joego
slavische regeering heeft 't voor
stel aanvaard.
tropisch gebied te stichten slagen
zal, hangt nog van vele andere fac
toren af.
Uit den aard der zaak komen
hoog gelegen, hoek bergplateaux
met dungezaaide inheemsche bevol
king het eerst voor Europeesehe
koioniesatie in aanmerking. In In
dië het bergland van Noo-d-Suma-
tra: het Laoet Tawargebied. Gajo-
Loeös en de westelijke Bataklan-
den. Het zijn bergplateaux met ge
zond klimaat, vruchtbaren bodem
en goede afvoerwegen naar zee. De
regenval is er overvloedig, mais. tar
we. aardappelen, tabak, groente en
fruit kunnen er worden verbouwd
of geteeld, terwijl in het Gajoland
uitgestrekte terreinen natuurlijke
eiden vormen voor vee. De gemid
delde bevolkingsdichtheid van de
Gajo- en Alaslanden die een op
pervlakte hebben van ongeveer de
helft van Nederland, bedroeg in
1930 ongeveer 5 inwoners per KM2
Een Europeesehe kolonisatie in
deze gebieden zal zeker kans van
slagen hebben mits oordeelkundig
opgezet en geleid, wat alleen door
een krachtige organisatie met steun
van de Regeering geschieden kan.
Het gaat niet aan om Holland-
sche boeren geholpen met voor
lichting, goeden raad en eenige fi
nancieelen steun in de tropen aan
hun lot over te laten. Dit zou naast
veel teleurstelling menschenoffers
kosten. Onbekend met tropenhy
giëne zouden de kolonisten bloot
staan aan de gevaren van een kli
maat, dat. boe geschikt ook voor
blijvende vestiging, toch een zeke
ren tijd van aanpassing eischt. Bo-
endien moet de Hollandsche boer
de uitoefening van zijn bedrijf on
der de zoo zeer bij de Nederlandsctjp
verschillende omstandigheden lee-
ren. hetgeen het best zou kunnen
geschieden op een ter plaatse op te
richten grootlandbouw bedrijf, waar
de immigranten zouden kunnen
worden opgeleid tot zelfstandige
kolonisten
Behalve de genoemde gebieden
op Noord-Sumatra zijn er nog veel
andere streken in Indië, die, zij
het op kleinere schaal, dezelfde
mogelijkheden bieden.
De groote steden op Java en in
de Buitenbezittingen bieden vesti
gingsmogelijkheden aan onzen
middenstand. Vóór 1940 waren in
In#ë reeds een aantal midden
standers gevestigd, die er over het
algemeen een zeer behoorlijk be
staan hadden. C. J. R.
Prachtig resultaat na
hard zwoegen
AT TWAALF DAGEN geleden
op een fiasco uitliep werd dit
maal een succes. De nieuwe en met
verbeten felheid uitgevoerde po
ging om het gat in den Nolledijk
te stoppen, is in den nacht van
Zondag op Maandag gelukt. Alles
had Waterstaat en Muz er op ge
zet om bij het nieuwe doodtij den
waterwolf er onder te krijgen. Dag
en nacht door. Zon- en feestdagen
inbegrepen hebben leiding en per
soneel doorgewerkt met alle mid
delen, waarover men beschikte. Be
halve dat de bekende betonnen
caissons, die vorige maal door den
storm werden weggeslingerd, wer
den aangewend, heeft men ditmaal
ook een compleet schip in het gat
doen verzinken.
Moeite en inspanning werden
beloond. Na dagen van intense
spanning werd het beoogde doel
bereikt en 'n zucht van verlichting
zal er uit veie harten zijn opgegaan
ook van de Walchersche bewoners.
Groot is de voldoening bij werkers
en bevolking en vol vertrouwen ziet
men nu de pogingen om ook vóór
den winter de drie andere gaten te
dichten Westkapelle is het eerst
aan bod tegemoet.
Doordat de Nolledijk dicht is,
zakt het waterpeil over geheel
'"altheren, mef. uitzondering van
den rechter benedenhoek, met 10
centimeter.
Het officieele communiqué, dat
"s Rijks Waterstaat uitgaf, luidde
ais volgt;
Hedennacht om Z uur en acht
minuten is, als eerste van de vier
gaten in de zeeweringen van Wal
cheren, het gat in den Nolledijk
bij Vlissingen gedicht. Men is thans
doende het gemaakte werk veilig te
stellen.
T)E CHRISTIAAN HUIJGEN
wordt door de Maatschappij
Nederland als verloren beschouwd.