R.K. Universiteit
De vrede herwonnen
DRAMATISCHE DAGEN
Do zwaar getroffen
NEDERLAND
REDDE
AUSTRALIë
MONTY
land
Treinenloop
breidt zich uit
in ons
Begin September
roept
herinneringen op
RUIMTE in
interneeringskampen
tUITIE VOOR D£ PROVINCIE ZEELAND
Bur.: westsingel 75, Goes; Dubbele poort 8, Hulst
Deze courant wordt op last van t Militair Gezag
«drukt op de persen h Dagblad van Noord-
Brabant en Zeeland Ui tg. ..Stichting De tem
Dir.: J A. H M v. Schundel; Hoofdredacteur:
j. j. H. V Bruna: Ntc. J. Karhof. rayonredacteur
Voor God, Koningin en Vaderland
No 254 MAANDAG 3 SEPTEMBER 1945
Comm v Toezicht:-C J. v. Hootegem; A. E.
Langenhorst; Mr Dr A. J .J M Mes: Mr E£.
B. L. de Rechter: Mr Dr C. J M A v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag Abonn prijs bij voor
uitbet.: 2.73 per kwart., p post 3.45. p. week
(bij nlet-postbestelllng) 0.21 Losse nos 8 cent.
Hol Episcopaal roept op tot ruime sieunverleening
ZOU DAG werd van
den kansel
een Episcopale brief voorgelezen,
welks inhoud gewijd was aan de
hervatting van de werkzaamheden
aan de R.K. Universiteit en aan 't
groote belang van de Universiteit zoo
wel voor katholiek Nederland in het
bijzonder als voor ons volk ln zijn
geheel. Wij laten hieronder den
brief in zijn geheel volgen:
rwNDER üe vele belangrijke katho-
lieke instellingen vordert de R.
K. Universiteit van Nijmegen Onze
aanhoudende zorg overeenkomstig
de bijzondere liefde, die Wij haar
toedragen. Deze Universiteitszon
dag is dan ook voor Ons een wel
kome gelegenheid, om met gevoe
lens van innige dankbaarheid aan
God. U te kunnen mededeelen, dat
de Universiteit haar hoogst ver
dienstelijke werkzaamheden heeft
hervat. Dit feit heeft Ons met
groote vreugde vervuld, juist omdat
Wij van nabij getuige zijn geweest
van de ontzaglijke moeilijkheden,
waarvoor professoren en studenten
de laatste jaren zich zagen ge
plaatst. Op den langen en moei-
zamen oorlogsweg heeft ook de Uni
versiteit haar tol betaald. Van haar
professoren en studenten zijn ver
schillenden in Duitsche concen
tratiekampen omgekomen, anderen
beschaving in het algemeen. Ieder-,
een zal trouwens uit de gebeurte
nissen der laatste jaren geleerd heb
ben, dat de ideeën ten slotte de
handelingen der afzonderlijke per
sonen en ook de wereldgebeurte
nissen bepalen en in een goede of
een verkeerde richting drijven. Het
is voor ons volk in zijn geheel en
voor ieder van ons van groote be-
teekenis de 1 evensbeschouwing zui
ver te houden. Zij moet gebaseerd
zijn op di^ waarheden, welke God
geopenbaard heeft en de Heilige
Kerk te gelooven voorhoudt. Een
instelling die op principieelen
grondslag is opgebouwd, zooals onze
■katholieke Universiteit, zal ook in
tijden van crisis zooals we die thans
hebben beleefd, den juisten weg
vinden.
Op grond hiervan durven Wij ho
pen, dat alle katholieke jongens
en meisjes! die in een der vakken
van de bestaande faculteiten wil
len gaan studeeren, dit aan onze
eigen Katholieke Universiteit
zullen doen. We vertrouwen ook,
dat de Universiteit zich in den
blijvenden steun van het geheele
katholieke volk zal mogen ver
heugen
Door de groote verliezen, die zij in
TU"U TEEKENT de man, die
aanvoerder was van de
geallieerde vloot in de Indische
Zee, tydens den slag in de
Java-zee. De redding van
Australië en van de geheele de
mocratische wereld is te dan
ken aan de Ned. marine, aan
de mannen, die liever aanvie
len, dan af te wachten
Deze schitterende getuigenis
van Nederlands aandeel in den
geleverden heroischen strijd,
van zijn moed en dapperheid,
werd afgelegd door den Ame-
rikaanschen verslaggever aan
boord van de Missouri, toen
daar Zondagochtend de cpi-
tulatie-overeenkomst officieel
bekrachtigd werd door de hand-
teekeningen van de geallieer
de en Japanscfce opperbevel
hebbers. Nederland heeft groo
te offers moeten brengen, het
offerde niet voor niets.
schriften voor de Katholieke
Universiteit geen kerkcollecte ge
houden, maar de leden der paro
chiale Universiteitcomité's zullen
U thuis komen bezoeken. Wij ver
trouwen. dat zij de nooden van de
Universiteit U nog meer duidelijk
zullen maken en van U een ruime
gave in ontvangst mogen nemen
En wellicht zijn er onder U, die ook
door het schenken van weten
schappelijke werken de bibliotheek
en de instituten op gang willen
helpen brengen.
Beminde Geloovigen: bidden wij
met name op dezen Universiteits-
zondag godvruchtig door 't voorge
schreven gezamenlijk gebed Gods
zegen af voor deze grootsche. ons
aller gemeenschappelijke onderne
ming.
vonden den dood in Duitsche ge- 1 dezen wereld-oorlog heeft geleden,
•angenissen. T oor oorlogshandelin- j heeft zij dezen steun meer dan ooit
gen van September van het vorig 1 noodig. Zooals U bekend, wordt
jaar gingen van de Universiteit het volgens de door Ons gegeven voor
hoofdgebouw en vijf Instituten met
boekerij en instrumenten benevens
een deel van de Bibliotheek in
vlammen op. Ook vele professoren
zijn door het verlies van woning en
boeken, van aanteekeningen en
lesmiddelen in hun werkzaamhe
den ernstig belemmerd.
Desondanks zijn de colleges her
vat en talrijke studenten terugge
keerd. Veel moet echter nog wor
de a opgebouwd, wat met de noodige
voortvarendheid zal geschieden
coor het benoemen van nieuwe
piotessoren en ambtenaren, door 't
herstellen van de nog bestaande ge
bouwen en zoo mogelijk door aan-
icoopen of bouwen van nieuwe. Wij
achten dit niet slechts een daad
van piëteit ten opzichte van onze
doorluchtige voorgangers, die dit
ho« gs. gewichtig werk ztfn begon
nen. en ten opzichte van geheel ka
tholiek Nederland, dat gedurende
bijna een halve eeuw voor deze in
stiling van katholiek hooger on-
deiwijs heeft geofferd, maar het is
ocl Onze vaste overtuiging, dat de
Katholieke Universiteit voor de
volle ontplooiing van het katholieke
leven noodzakelijk is. Noodzakelijk
vcoral in twee opzichten: voor het
opleiden on vormen van die katho
lieke functionarissen, voor wie de
wei nu eenmaal een academische
opleiding eischt, zooals rechters,
gen* isheeren. en leeraren van onze
vele scholen van middelbaar en
oorl «ereidend hooger onderwijs
als cok voor de verdere opleiding
van dt professoren van Seminaries
Ideologische instituten, noodza
kelijk verder voor het beoefenen van
de wetenschap als zoodanig om
daardoor de katholieke cultuur -
goederen te verritken en te ver-
hoogen.
Ons katholieke volksdeel is nu
tot zuIk een pe'i van ontwikke
ling gekomen, dat het den plicht
heeft bij te dragen tot het ver
garen van die geestelijke goede
ren, welke de voorwaarde vor
men voor een bloeiende bescha
ving en een groeiende welvaart
van een volk; goederen die zeker
tot die geschapen dingen behoo-
welke Gods lof verkondigen;
e eer van Hem, die de Heer is
van wetenschappen.
,W( "lea"ev bovendien, dat dit vor.
tenschap ter eere Gods aan len
°°k strekken zal tot
de Nederlandsche
JAPANNERS TEEKENOEN,SOMBER,
EN MET TRANEN IN DE POGEN
Rusland krijgt Zuid Sachalin en tevens
de Koerillen. Japansche xehmoord-
vlieger stortte zich op een vlieg
tuig moederschip
verhooging van
Heden zon onder 20.24 u maan
onder 19.30 u. Dinsdag zon on
6.54 u., maan op 4.02 uur.
Weerverwachiing: In Gronin
gen. Friesland en Drente half
tot zwaar bewolkt, droog weer,
iets warmer dan gisteren.
Zwakke veranderlijke wind. In
net overige gedeelte van het
and licht bewolkt, droog weer
ezelfde temperatuur als gis-
wfnü ,Zwillke- tijdelijk matige
WInd tnsschen N O. en Z.O.
JJIT BELGRADO seinde men,
dat zich incidenten hebben
voorgedaan aan de Grieksche
grens.
IN WEST NEDERLAND is het
aantal personentreinen ingaan
de heden meer dan verdubbeld Op
het baanvak Rotterdam-Den Haag
wordt dan een half uursdienst ge
reden. Kenschetsend voor den toe
stand blijft echter nog even de si
tuatie op het baanvak Dordrecht-
Amsterdam, Dit afleggend, moe
ten de reizigers overstappen te Rot
terdam. Den Haag en Haarlem,
Door Koningin ontvangen,
door bevolking gehuldigd
yELDMAARSCHALK Mont
gomery arriveerde Zaterdag
op het vliegveld Soestcrberg
waar hy door Prins Bernhard
werd begroet om dan door de
Koningin op het paleis Soestdyk
ontvangen te worden.
In gezelschap van Prof. Scher
merhom bracht Montgomery
daarna een bezoek aan Amster
dam, waar hy met den Prins en
een 20-tal der hoogste autoriteiten
uit den lande het noenmaal ge
bruikte. Overal werd de veldmaar
schalk met geweldig enthou
siasme begroet en toegejuicht. Een
massa bloemen en confetti vorm
den ten overvloede de tolken en
gevoelens, die het Nederlandsche
volk voor dezen grooten veldheer
bezielen. Tijdens het noenmaal
huldigde Prof. Schermerhorn c'e
roemrijke prestaties van de Brit-
sclie legers en het taaie doorzet
tingsvermogen van den veldmaar
schalk.
Montgomery wentelde de hem
gebrachte hulde af op zijn soldaten
om dan op zijn beurt den tol te
betalen aan het Nederlandsche
volk. wiens geest door de Duitsche
bezetting van 5 jaren niet gebro
ken kon worden.
Even raakte de veldmaarschalk
nog den langen wachttijd aan, die
aan de bevrijding was voorafgegaan
Wij hadden Nederland eerder
kunnen bevrijden, maar, dan was
het land geheel verwoest. Het was
daarom beter den winter door te
wachten voor het verkrijgen van
de meest gunstige posities.
£)E AMERIKAANSCHE gezant in
Argentinië noemde dit land
bij zün vertrek 't grootste bolwerk
van de nat. soc. wereld.
TAE capitulatie-acte is Zondag-
ochtend om half elf Ja-
pansche en half vier Nederland
sche tijd in de Baai van Tokio
aan boord van 't Amerikaansche
slagschip Missouri door de ge
allieerde en Japansche opper
bevelhebbers geteekend en daar
mee is de vrede in de wereld
teruggekeerd.
De Japanners zagen er somber uit,
een hunner had zelfs tranen in zyn
oogen.
Kort en droog vroeg Mac Arthur
hun of zy de capitulatievoorwaar
den kenden en wilden teekenen.
Om alle misverstand te voorkomen
las hij het uir.ent nog eens
voor. Het bevatte 8 punten;
1. Japan aanvaardt de voor
waarden van de verklaring van
Potsdam; 2. het Japansche
hoofdkwartier en de Jap. troepen
geven zich onvoorwaardelyk
over; 3. militairen èn burgers
zullen de bevelen van de ge-
alllieerde opperbevelhebbers op
volgen en geen sabotage plegen
tegen schepen en andere na
tionale -bezittingen; 4. de Ja
pansche commandanten zullen
hun troepen bevelen zich onver-
wyid over te geven; 5. de Jap.
ambtenaren blijven op hun post
en zullen de bevelen der ge
allieerden opvolgen: 6. de Ja
pansche keizer en de Jap. re
geering moeten de verklaring
van Potsdam te goeder trouw uit
voeren en zorgen dat de uitgege
ven bevelen worden opgevolgd; 7.
de Japanners moeten de gevan
genen en geïnterneerden terstond
vrij lat e- op eigen rekening en
met eigen materiaal vervoeren' 8
de keizer en de regeering zullen
geen orders uitvaardigen zonder
op--acht van dei. geallieerden
opperbevelhebber.
De Japanners erklaarden de be
palingen te kennen en teekenden.
Mac Arthur teekende namens alle
geallieerden, daarna zetten de ge
neraals Wainwright en Percival en
vervolgens vertegenwoordigers dei-
geallieerde landen hun handteeke
ning. Admiraal Nimitz teekende
namens het Witte is en alle
Amerikaansche strydkrachten. lt
admiraal Helfrich namens ons Ko
ninkrijk en alle Nederl. strijdkach-
ten.
De acte lag in tweevoud op tafel,
één in grüsgroene kaft. een tweede,
voor Japan bestemd, in het zwart
yAN de plechtige gebeurtenis, die
van wereldwijde beteekenis is
gaf de Amerikaansche radio een
uitvoerig verslag. Blijkens deze re
portage, verklaarde Mac Arthur na
de teekening: „Wy hebben den
JJET BEGIN van de maand Sep
tember brengt merkwaardige
gedenkdagen.
Een September was het
zes jaar geleden, dat Hitler Polen
binnenviel, wat den wereldvred in
elkaar rammeide.
Twee September zal te
boek staan als de dag, dat in het
jaar 1945 definitief een streep werd
gezet onder deze grootsche en gru-
welüke periode der geschiedenis
door de handteekeningen van den
Japanschen gevolmachtigde onder
het capitulatieverdrag. Het heeft
nog bijna drie weken dralen en
chicaneeren gekost, aleer de Jap zoo
ver was. Maar nu is Mac Arthur
feitelijk heer en meester in Japan.
Terwyl men in Engeland en elders
het einde van den wereldoorlog
half Augustus al officieel vierde,
heeft President Truman dit nu voor
Amerika afgekondigd met een toe
spraak, waarin hy nog eens liet
uitkomen, hoe 'ontzagiyk de ver
antwoordelijkheid der volken en
nun leiders nu is. opdat het kost-
e goed van den vrede nimmer
meer verspild wordt.
i« h?n' ?rie September,
is het zes jaar geleden, dat Cham
berlain met droefheid in de stem
moest verklaren, hoe heel zbn
vredespolitiek een illusie was ge
bleken en hoe Engeland nu ge-
«wfingen was tot een oorlogsver-
klaring aan het valsche en verra-
deriyke Nazi-rijk. Ook Frankrijk
trad aan voor den kryg. De tweede
wereldoorlog was een feit.
Twee, drie, vier en v y f
September zyn ook de ge
denkdagen van de enerveerende ge
beurtenissen, welke zich juist een
jaar geleden afspeelden. Het zal
den bewoners van Brabant nim-
i ter meer uit het geheugen gaan.
hoe ze toen het trotsche Hitler-le-
ger als een eindelooze stoet van
verfomfaaide, verwilderde schooiers
zagen afdruipen met rammelende
auto's dat was nog luxe en
karren en fietsen en autopeds en
sjokkend met zeer moede voeten.
De Nederlanders glunderden, maar
ze moesten zich ook zorgvuldig hoe
den voor de in wanhoop nog ge
stegen grypwoede van het Herren
volk. De vlaggen lagen gereed, om
triomfantelijk uit te waaien. Radio
Oranje gaf reeds orders voor het
geval de geallieerden zouden door-
stooten tot Rotterdam. De horizon
gromde van het kanongebulder.
Ieder oogenblik verwachtte men een
troep havelooze soldeniers van den
Fuehrer gevolgd te zien, door ge
allieerde tanks. Maar wy wisten op
Dinsdag 5 September reeds, dat de
stortvloed der overwinning by
Antwerpen en langs het Albertka-
naal tydelijk tot stilstand was ge
komen. De radio vertelde toen nog
dat Breda „het voormalige hoofd
kwartier van Generaal Rommel"
reeds was gevallen. En we hoor
den later, hoe de menschen in Dor
drecht, Rotterdam en Den Haag de
geallieerden langs den weg zaten
af te wachten, hoe in Amsterdam
en elders een voorbarige vreugde
zich reeds openlijk uitte. Deze dolle
Dinsdag heeft helaas dooden ge
kost, slachtoffers van de overver
hitte woede der Teutonen. een te
zware pijp voor de gelukkige bege-
leidingsverschynselen, dat alles op
de vliegvelden Gilze Rijen en Wel
schap in brand werd gestoken en
dat er een enorme vluchtkracht
scnoot in de beenen van duizenden
Nederlandsche handlangers dei-
barbaren, waardoor de beweging,
die „de eer en het geweten der na
tie" vormde, den hoogstèn prys der
belachelijkheid verwierf. Er moesten
nog verscheidene tragische en
bloedige gebeurtenissen geboek
staafd worden in onze historie, al
eer de algeheele bevryding daagde.
JJoch 't begin van 't einde was er
Ieder jaar zullen we in de eer
ste dagen van September nog eens
in herinnering de dagen doorleven
toen we ooggetuige waren van een
beiangryke episode uit het drama
der Duitsche nederlaag.
vrede herwonnen en wij zullen hem
in de toekomst bewaren."
Uit het Witte Huis hield daarna
president Truma een rede. waarin
hy de overwinning toeschreef aan
het goede bondgenootschap der ge
allieerden en de behaalde zege
schetste als overwinning van de
vryheid over de tyrannie. Thans
gaan wij een nieuwe wereld van
vrede en internationale samenwer
king tegemoet. Het is een zware
taak. die ons te wachten staat,
maar waarom zouden wy haar
t kunnen vervullen na den oor
logslast gedragen te hebben! Een
vrij volk. dat den atoombom kan
uitvinden, kan ook de middelen ge
bruiken voor het bewaren van den
vrede.
Na hulde gebracht te hebben aan
president Roosevelt, verklaarde hy
den dag tot V.J.-dag (Victorie
over Japan).
Opnieuw sprak toen Mac Arthur
en na hem admiraal Nimitz. In
den loop van den dag voerde ook
maarschalk Stalin over den zender
Moskou het woord, waarin hy ver
klaarde, „dat de oudere Russische
generatie 40 jaar op dezen dag ge
wacht heeft. „Hy brengt ons weer
in het bezit van het zuidelijk deel
van Sachalin en van de Koerillen."
Heden wordt in Rusland V.J. dag
gevierd
RAUWELIJKS was de capitula-
tle-acte geteekend of reeds
verscheen de eerste algemeene dag
order uit het geallieerde hooto -
kwartier. Indien de voorwaarden
niet worden opgevolgd, zullen
drastische maatregelen genomen
worden, heette het daarin. Een Ja
pansche keizerlyke proclamatie
volgde. „Alle vijandelijkheden moe
ten terstond gestaakt en de wapens
liPdrgelego worden", luidde 'i be
vel. De Japansche premier richtte
zich tot het- volk; „Het is een
smartelijk oogenblik. de nederlaag
moet-echt er moedig onder het oog
worden gezien en de geallieerde be
velen worden nagekomen." Domei
s< inde tenslotte, dat de keizer den
echtend van heden in gebed zuu
doorbrengen en rapport zou uit
brengen aan zijn voorvaderen."
Thans maken de Amerikaansche
troepen zich gereed om Tokio bin
nen te rukken en er een overwin
ningsparade te houden.
Van de voormalige fronten kwant
in deze omstandigheden weinig
nieuws. Slechts van Okinawa werd
een incident gemeld. Een Japan-
sch zelfmoordvlieger stortte zich
op een Amerikaansch vliegtuig-
moederschip, waar 45 leden der be
manning sneuvelden.
Op Sumatra zyn de Japanners
begonnen de vliegvelden gereed te
maken voor geallieerde landingen.
Op het vliegveld bij Medan is voed
sel uitgeworpen voor de gevange
nen, zooals dat nu vrywel overal
gebeurd is waar zich gevangenen
bevinden. Het totaal aantal gevan
genen in Indië wordt op 220.000 ge
schat. waarvan 70.000 soldaten en
50.000 kinderen. Uit Australië
werd gemeld, dat Australische
troepen over eenige dagen op Ti-
mor zullen landen en zullen verge
zeld worden door Ned. bestuurs
ambtenaren.
Plaats voor 93.000 man.
TTE NAT. ADVIESCOMMIS-'
SIE heeft de regeering ge
adviseerd geen NSB-ers of colla--
borateurs vry te laten. Er is. zoo
verklaarde zij, in de internee-'
ringskampen plaats voor 93000
gevangenen en niet, zooals ter-
ondersteld werd, slechts voor
40.000.
Er is daarom geen bezwaar tegen
interneering van personen, die
heden wegens verondersteld gebrek
aan interneeringsruimte niet wer
den opgehaald. De Commissie ad
viseerde tenslotte bij ae beoordee
ling der gevallen, die voor vryia-
ting in aanmerking zouden kunnen
komen, daarbij de richtlynen te
bezigen, die door het Mil. Gezag
eertyds zijn uitgevaardigd.