Vijf zware jaren
Japanners op Java capituleeren
Stichting 1940-1945
Uitsluiting
NSB studenten
IN 'T KORT
Quisling voor
het gerecht
Hij zette Hitier aan tot
Noorwegens bezetting
Avontuurlijke
vlucht
Pater Bleys u)as de
Duitschers te vlug af
Engelands politiek
(Vervolg van pag. 1)
beroep werd gedaan door Mgr.
Hopmans en later ook door den
Aartsbisschop, om niet in deze
richting door te gaan. Er zijn toen
lange onderhandelingen gevoerd
tusschen Prof. van Dam en Mgr.
Verhoeven namens het Episcopaat,
om het R.K. Land- en Tuinbouw-
onderwijs geheel onafhankelijk te
houden van den Landstand. In af
wachting daarvan werden de scho
len wel gemachtigd administratieve
en financieele gegevens te ver
strekken aan de Stichting-Jansen.
doch tevens werd verboden mede
werking te verleenen om de scho
len onder het toezicht van den
Landstand te brengen. In Maart
1943 bleek, dat alle verdere bespre
kingen nutteloos zouden zijn. De
Stichting-Jansen is slechts een
stuk papier gebleven.
De Landstand pakte de scholen
rechtstreeks. Waarop aan alle
ouders verboden werd hun kinde
ren nog langer naar land- en
tuinbouwscholen te sturen. Het
succes was volkomen; de scholen
liepen leeg.
Van de land- en tuinbouwwin-
tercursussen bleef de Landstand af.
Die konden dus gelukkig doorgaan.
Bizondere Hooden
Tn deze en alle andere gevallen
mochten de Bisschoppen de vol
doening smaken, dat hun onder-
hoorigen hen voor het overgroote
deel volgden, al berokkende dit in
materieel opzicht vaak groote na-
deelen en niet zelden zelfs gevaren
voor veiligheid en leven. Om de
materieele nooden eenigermate te
verlichten, hebben de Bisschoppen
ook intijds hun maatregelen getrof
fen. Het Fonds voor Bizondere Noo
den kwam tot stand. De aanleiding
daartoe was een kerkcollecte, op 29
Jun 1941 uitgeschreven voor het
lenigen van de bittere ellende der
Joden, welke met den camouflage-
naam „Collecte voor de Bizondere
Nooden" werd aangeduid.
Reeds spoedig evenwel werd het
duidelijk, dat velen om hun prin-
cipieele houding zonder bestaans
middelen zouden komen en de bis
schoppen achtten het zich tot een
eereplicht dezen te helpen. Daar 't
evenwel verboden was openbare
geldinzamelingen te houden, beslo
ten de Bisschoppen een aparte col-
lectoe toe te voegen aan de gebrui
kelijke collecten op Zondag in de
kerken. In het begin wist men niet
hoe deze collecte zou worden ont
vangen door de geloovigen. In het
bisdom Breda waren er in het eer
ste stadium belangrijke tekorten, er
moest meer worden geholpen als
waartoe de collecte voor Bijzondere
Nooden in staat stelde. Een be
zwaar was het, dat vanaf den preek
stoel niet gesproken mocht worden
over het doel. waarvoor deze geld
inzameling werd gehouden. Maar
langzamerhand werd dit toch na
tuurlijk bekend en verkreeg ze een
groote populariteit.
Een schatting over de juiste op
brengst is moeilijk te maken, doch
met een bedrag van 15 millioen
blijven we zeker aan den lagen
kant. Voor ons Bisdom zouden we
dit bedrag wellicht op ongeveer
twee millioen kunnen stellen.
Ook de geestelijke verzorging
voor de arbeiders in Duitschland.
voor de krijgsgevangenen en de ge
detineerden in de kampen hebben
de Bisschoppen zich ingespannen,
hoe mager de resultaten door den
onwil der Duitschers ook waren.
Rauter kon bijvoorbeeld een ver
zoek om de H. Mis te mogen op
dragen in het kamp te Amersfoort
„uit principieele overwegingen" niet
inwilligen.
Een priester en twee catechisten
uit Roosendaal, die na toestemming
van de Duitsehe autoriteiten met
de tewerkgestelde arbeiders naar
Groot-Germanje vertrokken, kregen
na tien dagen reeds weer de aan
zegging, dat ze Duitschland moes
ten verlaten. Het Arbeidsfront
zou immers wel voor de Nederland
sehe werkkrachten zorgen!
De nuntius Mgr. Orsenigo heeft
voor de geestelijke verzorging der
tewerkgestelden nog een stap ge
daan en met een beroep daarop
trachtte Mgr. de Jong Seyss In-
quart te vermurwen. Doch deze was
zoo onbeschoft, om niet eens te
antwoorden. Alleen voor de krijgs
gevangenen is wel iets bereikt. In
Juli 1942 kon Rector (thans Ple
baan) W. A. J. van der Maden naar
Nürnberg vertrekken, even later ge
volgd door aalmoezenier S. J. Mo
rel. Het aantal aalmoezeniers was
midden 1944 opgevoerd tot tien.
Om dit beeld van standvastige
verdediging der Christelijke begin
selen en van herderlijke leiding te
voltooien, wijzen we tenslotte nog
op een instructie van de Bisschop
pen, in. September 1944 rondgezon
den, waarin de geestelijken wer
den aangespoord al hun invloed
aan te wenden, teneinde de geloo
vigen te kalmeeren en hen van on
verantwoorde reacties te weerhou
den.
Herinnerd werd aan het oude>
asylreeht, dat dengenen, die in een
kerkgebouw hun toevlucht zoeken,
daar veiligheid schenkt, tegen de
volkswoede, totdat het wettige ge
zag hen in verzekerde bewaring
komt nemen.
De geestelijken moesten er per
soonlijk borg voor staan, dat dit
asylreeht gehandhaafd zou blijven.
We weten, dat dit slechts een
zeer onvolledig overzicht geeft
van hetgeen deze „vijf zware ja
ren" aan moeiten en zorgen, aan
beleid en tact, aan moed en on
verschrokkenheid van het geza
menlijke Episcopaat en ook van on
zen thans 80-jarigen Bisschop heb
ben gevergd. Maar het geeft toch
eenig denkbeeld van de vijf glorie
volle jaren, welke zijn leven voor
immer met bizonderen glans doen
schitteren in de annalen van het
Bredasche Bisdom. Toen H. M. de
Koningin met Prinses Juliana in
de kathedrale Kerk van Breda een
dankdienst bijwoonde, mochten we
daarin een bekroning zien van ja
ren van verzet, in dienst van de
Kerk èn van het Vaderland.
Met bizondere trots en ontroe
ring blikken alle katholieken van
West-Brabant en Zeeuwsch-Vlaan
deren nu op naar hun jarigen her
der en ze zullen God vurig bidden,
dat Hij hem zijn rijksten zegen zal
blijven schenken.
De Koningin
schonk Va millioen, en gij
TAE STICHTING 1940-1945, wier
doel is het lenigen der
zedelijke, maatschappelijke en stof
felijke nooden van personen of
groepen van personen, die tijdens
de bezetting door daad of houding
tot het binnenlandsch verzet heb
ben bijgedragen, alsmede van hun
gezinnen of nabestaanden, houdt
van 25-31 Augustus een herden-
kingsweek. waarin de schijnwerper
gericht zal worden op het werk
der vrijheidsstrijders. Gij zult dan
ook hooren hoeveel slachtoffers er
gevallen zijn maar ook hoeveel er
noodig is om den nood, die daar
door ontstaan is, te lenigen. H.M.
de Koningin trok daaruit reeds
eerder de consequentie.
Zij verraste de Stichting reeds
met de waarlijk Koninklijke gift
van 500.000.
Maar gij lezer, wat deed gij!
Hebt u al een bijdrage geschon
ken? En nu eens niet uit liefda
digheid, maar als een gedeeltelijke
afbetaling van de eereschuld, die
de Ned. naTe is aangegaan jegens
haar beste en dapperste zonen-
Zoo niet: het adres-is „Stichting
19401945", Amsterdam, Postgiro
194045.
CTUDENTEN, die de bekende
loyaliteitsverklaring van de
Duitschers teekenden, zullen voor
een zuiveringscommissie moeten
verschijnen, alvorens over verder
studeeren zal worden beshst.
Studenten, die na 1 Febr. 1941
lid, begunstiger of sympathisee-
rend lid zijn geweest van NSB of
NSNAP, dan wel aangesloten bij
WA. Germaansche SS der Neder
landen, Nat. Jeugdstorm indien
zij na hun 18de jaar nog waren
aangesloten Landwacht of
Landstorm Nederland en het Stu
dentenfront, worden voor het leven
van de universiteiten en hooge-
scholen uitgesloten.
Deze regeling berust op een ver
ordening van M.G. Een definitieve
regeling is door de regeering in
voorbereiding genomen. Men ver
wacht, dat deze niet belangrijk zal
afwijken van de qu door het M.G.
genomene.
IR. LOUWES verzocht den minis-
ter van Landbouw, V. en V. 'n
commissie van onderzoek in te
stellen naar zijn beleid tijdens de
bezetting. De commissie is thans
benoemd.
TAE Eenheidsvakbeweging te Rot-
terdam heeft zich bereid ver
klaard zich „aan de regelen van 't
spel en aan de uitspraak van den
rijksbemiddelaar te onderwerpen".
De havenarbeiders zijn weer aan 't
werk gegaan.
DEN KATH. INDISCH bureau is
te Den Haag opgericht ter be
vordering van de algemeene steun-
vesleening aan de bevolking in Ne-
derl. Indië. Het adres is Schenk-
kade 226. Giften storten op post
giro no. 37772.
TAE ROTTERDAMSCHE haven
zal eerlang worden ingescha
keld bij het kolenvervoer van het
Ruhrgebied naar Engeland, Frank
rijk en Italië. Het besluit is volgens
ANP Londen door de geallieerde
autoriteiten genomen, nadat aan
vankelijk de export over Hamburg
was gedacht. Het besluit is voor
de toekomst van de Ned. havens en
voor onze binnenschipperij van
groot belang.
gYRIE'S regeering is afgetreden.
Tf EN DEBIEZENBESLUIT is bij
de regeering in voorbereiding,
welks nwerkingtreding gepaard zal
gaan met opheffing van het de-
viezenblokkeeringsbesluit. Het de-
viezenverkeer zal worden hersteld,
geregulariseerd onder toezicht en
leiding van de Ned. Bank.
tae RAAD van rechtsherstel werd
Maandag geïnstalleerd.
TAE Permanente Raad van minis-
ters van de 5 groote mogend
heden. die op de conferentie van
Potsdam werd opgericht, zal op 10
Sept. bijeenkomen. In de eerste
plaats zullen de-voorwaarden voor
de vredesverdragen worden onder
zocht voor de landen, die aan de
zijde van Duitschland hebben ge
streden.
Nederland in Manilla en Tokio
vertegenwoordigd
T^EDERLAND zal bq de bespre-
kingen te Manilla en bij de
capituiatiepleehtigheden te Tokio
vertegenwoordigd zijn door den
Ned.-Indischen opperbevelhebber,
luitenant-generaal v. Oyen, die
daartoe heden zou vertrekken.
Van Java kwam goed nieuws.
Daar is het bevel „staakt het
A-uren" gegeven.
De Japanners zijn reeds begonnen
zich los te maken van de Ned.-In
dische onafhankelijkheidsbeweging
en zullen zich alleen bezig houden
met het bewaren van de orde en
rust. Nederlandsche vliegers zullen
van het vliegveld bij Balikpapan
opstijgen voor het uitwerpen van
strooibiljetten boven een deel van
Java.
Over den terugkeer van den gou
verneur-generaal uit Moekden valt
nog niets te voorspellen, daar de
Japanners geprotesteerd hebben te
gen het dalen van de geneeskun
dige ploegen in de interneerings-
kampen. De vrijlating van de bij
Shanghai geïnterneerde Nederlan -
ders is echter bevestigd. Er heerscht
onder hen zeer groote vreugde.
tae Japansehe delegatie te Ma-
nilla heeft de terugreis naar
Japan al weer aanvaard. Zondag
confereerde zü 515, Maandag 3'.) u.
met de geallieerde legerautoritei-
ten, maar Mac Arthur schijnt zij
niet te zien gekregen te hebben.
Deze verschijnt echter in Tokio ten
tooneele, waar binnen 10 dagen de
capitulatie-acte zou worden onder
teekend. Thans zullen de geallieer
de strijdkrachten zoo spoedig mo
gelijk naar Japan gaan om 't land
te bezetten als waarborg voor de
juiste naleving van de bepalingen
van Potsdam.
In China accepteerde generaal
Okamoera de door Tsjang-kai-
Tsjek voorgestelde regeling voor de
fopneele overgave. In Mandsjoerije
duren de onrltrhandelingen voort.
Slechts van Noord Luzon kwamen
berichten over moeilijkheden. De
Japanners bleken niets te weten
van eenige capitulatie en deden 'n
aanval op de Amerikaansche troe
pen.
Ook Frankrijk blijkt deel te gaan
nemen aan de besprekingen te Ma
nilla en Tokio. Generaal Leclaire is
reeds naar Indo-China onderweg.
Voor het bewaren van de rust en
de veiligheid in het z.w. deel van
den Stillen Oceaan en van z.o. Azië
blijken tenslotte Britsche en
Australische troepen te zijn aange
wezen.
Heden zon onder 20.53 u., maan
op 20.17 u., Woensdag zon op
6.34 u., maan onder 3.28 u.
Weel-verwachting tot Dinsdag
avond: Half tot zwaar bewolkt,
iets warmer, aanvankelijk in 't
noorden hier en daar eenige
regenbuien, overigens overwe
gend droog. Zwakke wind.
^pEGEN Quisling begon in Oslo
Maandag het aangekondigde
proces. De besehuldiging liep van
hoogverraad tot diefstal van
kerkzilver en kleinoodiën uit 't
koninklijk paleis.
Quisling toonde zich zeer nerveus
toen hij tegenover zijn rechters, 7
in getal, waarvan drie juristen
en vier leeken stond. Hij zag
bleek en hield het hoofd gebogen,
zoodat de president hem nu en dan
moest aansporen om te spreken.
Quisling had 'n verdediging op
gesteld van 96 foliovellen; hij ont
kende het hem ten laste gelegde.
De^officier van Justite leverde ech
ter overtuigende bewijzen van
Quislings connecties met Hitier
vóór 1940. HU voerde daartoe mede
deelingen aan, die door Goering,
Rosenberg e.a. Nazibooswichten
waren gedaan. Volgens deze mede-
deelingen heeft Quisling Hitier
aangezet tot de bezetting van
Noorwegen.
In het proces zyn 50 getuigen op
geroepen, men verwacht dat het
14 dagen zal duren en dat de dood
straf zal worden uitgesproken. Met
de mogelijkheid dat Quisling in 'n
krankzinnigengesticht zal worden
opgesloten, wordt echter ook reke
ning gehouden, want al is hy vol
gens psychiators verantwoordelijk
te achten voor zijn daden, het staat
vast, dta hij niet geheel normaal is.
Pater L. Bleys C.S.S.R., bekende
priester der illegaliteit en in den be
zettingstijd bekend als Lodewijk, is,
zooals wij reeds meldden, veronge
lukt. Over zijn werk vonden wij
eenige treffende bijzonderheden in
de Maasbode.
Pater Bleys, die den rang had van
majoor, was geboren in Tilbürg 17
October 1906 en deed in Den Bosch
zijn professie op 15 September 1926.
Den 2len April 1930 werd hij te Wit-
tem priester gewijd. Daarna verbleef
hij in het klooster der Paters Re
demptoristen te Roermond. Toen de
oorlog uitbrak heeft hij zich ter
stond aan het illegale werk gegeven.
Geruimen tijd ging dit goed, doch
tenslotte kwam de S.D. hem toch op
het spoor. De K.P.-ers, die hiervan de
lucht kregen, waarschuwden hem,
doch hij weigerde pertinent de vlucht
te nemen, omdat hij vree 1e, dat an
deren dan zouden worden verant
woordelijk gesteld. Kort nadien ver
schenen aan de kloosterpoort S.D.-ers
die hem kwamen gevangen nemen en
in hun auto meevoerden. Groot was
echter de verbazing van den Broe
der-portier. toen nog geen kwartier
later opnieuw Duitschers aanbelden
en op hoogen toon naar pater Bleys
vroegen. Spoedig kwam toen aan het
licht, dat de vrienden van den ge
zochte van den nood een deugd had
den gemaakt en als Duitschers ver
momd hem hadden ontvoerd.
Hierna is een avontuurlijke vlucht
gevolgd over België, Frankrijk, Zwit
serland en Spanje. Daarbij viel hij
in Frankrijk nog in handen van de
moffen, doch de Maquis, de Fransche
ondei grondschen, hebben hem toen
bevrijd. Via Gibraltar heeft pater
Bleys tenslotte Engeland bereikt. Ook
daar heeft hij onverdroten gewerkt
voor de Nederlandsche zaak.''
Britsche regeering
bewust van Neerlands
schade
"DEVIN, de Britsche minister
van Buit. Zaken, heeft in het
Lagerhuis verklaard, dat Enge
lands politiek jegens Grieken
land onveranderd blijft.
De Engelsche regeering zou een
algemeene amnestie in Griekenland
toejuichen. Aan de V.S.. Frankrijk
en de Dominions zal voorgesteld
worden mede toezicht uit te oefe
nen op de a.s. verkiezingen. Rus
land wenscht hieraan niet deel te
nemen. De regeeringen van Bul
garije, Roemenië en Hongarije wor
den door Engeland niet erkend als
vertegenwoordigsters van de meer
derheid van hun volk. noch dat zij
garandeeren er rekening mee te
willen houden. Bemoedigende
woorden sprak Bevin aan 't adres
van Nederland, België. Denemar
ken, Noorwegen en Finland.
Hij verklaarde volkomen bewust
te zijn van de groote schade die in
Nederland is aangericht.
In Spanje zal Engeland niet in-
tervenieeren, al zou de regeering
gunstig staan tegenover maatrege
len, die het Spaansche volk zou
kunnen nemen om van regime te
veranderen.
De vaststelling van Polens toe
LeOon van de B.S.
genieten voorkeur
bU ae forrneering
van de nieuwe Ne-
derlandscheKrijgs-
macht. Maar... van
ie deren B.S.-er
moeten de juiste gegevens
worden verzameld om hem de
beste plaats te geven in de
nieuwe Krijgsmacht.
Dat houdt op, want de toe
loop is enorm. Bureaux met
een grooten staf zün bezig
deze gegevens uit te zoeken.
Meldt u voor de
komstige grenzen zal op de vredes
conferentie geschieden. Bevin zou
het een gevaar achten, indien Po
len te veel gebiedsuitbreiding naar
het westen zou eischen. Hij deed 'n
beroep op alle Polen in de geheele
wereld om naar hun land terug te
keeren. Rusland heeft verklaard
zijn troepen uit het land terug te
zullen trekken, behalve op eenige
verbindingswegen
PRESIDENT TRUMAN heeft be
sloten een einde te maken aan
het programma van de leen- en
pachtovereenkomsten.
TAE VICE-VOORZITTER van den
Yoego-Slavischen ministerraad
leider van de nationaal-democra-
ten, is afgetreden, omdat Tito het
kiesrecht zoodanig wil wijzigen dat
een groot aantal burcers erbuiten
vallen.
benoemingen in t bisdom
haarlem
Z. H. Exc. de Bisschop van H«r-
lem heeft belast met de zielzorg in
hotel Rembrandt te Noordwijk aan
Zee, waar de vrouw, jeugdbeweging
voor Kath. Actie kampen houdt en
in de hotels Belvédère, CJaren-
wijck, en Roozen te Noordwijk aan
Zee. waar de bisschoppelijke hulp
actie de herstellingsoorden heeft,
den weleerw. heer P. J. van Steijn,
die kapelaan was te Den Haag (H.
Willibr.). z. H. Exc. heeft voorts
benoemd tot rector te Den Haag
(Mater Dei) den weleerw. heer N.
de Rooy. godsdienstleeraar aldaar.
Tot kapelaan te Den Haag (H. Fa
milie) den weleerw. heer B. A. Em-_
meikamp; tot kapelaan te Bever
wijk (O. L. Vr. v. G. Raad) den
weleerw heer Th. A. Tulen, die ka
pelaan was te Zierikzee en tot ka
pelaan te Ovezande den weleerw
heei J. J. Loerakker, die kapelaan
was te Kethel.
COLLEGE VAN GED.
STATEN
Bü besluit van den min. van
Binnenl. Zaken zijn tot leden van
het college van Gedeputeerde
Scaten in Zeeland benoemd: nM-
dr A. J. J. M. Mes, thans burge
meester van Heinkenszand en L.
Onderdijk, te Middelburg en J. Ra-
mondt te Schoondijke. Er is thans
nog één vacature. Het college be
staat thans uit 1 Kath., 1 C.H 1
A.R.. 1 V B. en 1 SDAP
ZooaLs bekend was de sam«stel
ling voor 1940: 2 Kath., 2 CH„ 1
A.R en 1 VB.
SLECHTE OOGST IN ZEELAND
Naar van bevoegde zijde wordt
vernomen, wacht den Zeeuwschen
landbouw dit jaar een slechte oogst
Voornamelijk het koolzaad staat o
in deze provincie slecht bij. In de
aardappelen zit veel ziekte en ook
suikerbieten doen het niet best De
abnormale droogte wordt als de
voornaamste oorzaak genoemd.
POMOLOGISCHE VEREENIGING
De afd. Zeeland van de Porno!
vereeriiging vergaderde Zaterdag te
Wilhelminadorp.
De secretaris herdacht eenige
slachtoffers onder de leden et
deelde mede. dat er betrekkelijk
weinig schade aan de vruchtbom
men is geleden. De fruitteelt mat'-
te goede jaren maar de fruitpra"
zen zijn volgens spr., niet. te hoof
Ei werden door de ver. 23 cursus
sen gegeven;, 226 bijenkorven np
geplaatst.
De voorz. de heer J. Lenshoek
werd herkozen.
Vervolgens had een algemeene
vergadering plaats van Zeeland»
Proeftuin, zulks onder voorzitte:-
schap van den heer A. Minderhou
Deze wees er op. dat de tuin ze
niet veel geleden heeft van de oo -
