COLLEGE VAN COMMISSAR ISSEN DeZeeuwsche De vlasteelt D1 interneeringskampen DE HAGELSCHADE TE ETTEN Stad en Vergeten vaderlanders 450 ton in Zeeuwsch-Vlaanderen IS ER REDEN TOT OPTIMISME? Thans regionaal orgaan van centrale landelijke apparaten. /"\P 15 November 1944 werd opge- richt een tijdelijk economisch bestuursapparaat, het College van Algemeene Commissarissen voor landbouw, handel en nijverheid. Door de verbreking van de verbin dingen met het toen nog niet be vrijde deel van ons land, kreeg zij de zorg voor de volkshuishouding in het bevrijde Zuiden. Op 11 Juni jl. werden de bevoegd heden van dit college bij Kon. Be sluit ingetrokken en kwam er voor in de plaats een college van com missarissen, dat zich te richten heeft naar de centrale landsorga- nen, die thans weer de economische volkshuishouding behartigen. Men zou kunnen zeggen, dat het op dien dag van min of meer zelfstandig opereerend departement werd tot een districtsorgaan, wel belangrijk, omdat het in dezen tijd van ge brekkige verkeersverbindingen voor het Zuiden een versnelde overheids behandeling van zaken bevordert, maar toch niet zoo van beteekenis. dat het niet voor aangelegenheden van principieel karakter zich tot „Den Haag" zou moeten wenden. TI/TEN zou den elfden Juni een historischen dag kunnen noe men, in het algemeen in de be vrij- (vervolg van pag. 1) bij allen zonder onderscheid te hooren kreeg. Een onbevredigende indruk wekt het bij deze zieke Nederlandsche soldaten, dat ze geen van hun su perieuren zien. Deze Nederlanders zijn warempel niet van de slecht- sten! Zij zijn het, die zich oogen- blikkeiyk als vrijwilligers gemeld hebben en in den strijd vaak zware verwondingen opliepen. Begrijpen deze officieren, die hen aanvoer den in den strijd, niet, dat zè het enthousiasme van deze jonge man nen op een zware proef stellen door niet de geringste belangstelling te toonen in het ongeluk dat hen trof? We zien niemand van thuis Stil betreed ik een zaal, waar een zwaar zieke jongen ligt. Naast hem ligt een Duitscher. Hij werd dezen morgen geopereerd, nu vechten de dokter en de verpleegster werke lijk tegen dep dood. Ontzettend is dat feitelijk om aan te zien en toch ook weer ontroerend om de toewijding aan 'n verheven levens taak. Om de aandacht van onzen zieken landgenoot af te leiden, be gin ik over z'n thuis te praten en of er al iemand is geweest. Dat verwacht je toch. dunkt me. „Maar dat gaat toch niet?" krijgt ik ten antwoord. En weer sta ik voor een raadsel, iets wat ik niet begrijp. De grens tusschen twee broedervolken, die beide tot de geallieerde strijd krachten behooren, schijnt een Chtneesche muur- waar niemand overheen komt, die niet 'n geheime tooverformule kent. Op mijn weg naar Turnhout passeerde ik hon derden geallieerde wagens, die wer keloos bijeenstaan, buiten gebruik. Als ik er eens een van had, om dien doodzieken Nederlander z'n vader en moeder te halen, die een paar kilometer aan den anderen kant van dien muur wonen! We kunnen nooit iets koopen Buiten de rantsoenen kunnen de soldaten nu en dan iets koopen aan de cantine. Onze jongens kunnen dat niet, daar ze geen francs heb ben De behandeling is zeer goed, zoo getuigen zonder onderscheid de Ne. derl. verpleegden. Maar, zoo zeg gen ze, de meesten van ons kun nen niemand verstaan. Je kunt zelfs geen boek lezen, zoo zegt me een ander, want de meesten van ons verstaan geen Engelsch. En hier kom ik op een punt, een lichtpunt zou ik het willen noemen, want hier kunnen we direct helpen, zoo we willen. Velen hebben ongetwijfeld nog een of meerdere goede boeken, die ze voor onze soldaten willen afstaan; ze doen daar een schit terend werk door. Welnu we wa gen deze lezers, bezorgt deze boe. ken bij het „Vrouwelijk Hulp korps", Kasteel Bouvigne, Gin- neken-Breda, of geeft ze af op 't bureau van De Stem, dat dan voor doorzending zal zorg dragen. Moge dit onze eerste bijdrage zijn, om deze vergeten vaderlan ders te bewijzen, dat we be langstelling hebben voor hen, nu we op d» hoogte zijn gebracht. Belangstelling voor hen, die in Turnhout vertoeven, maar ook in Duffel, Brussel en andere hos pital jn over de grens. dingsgeschiedenis van ons land, in het bijzonder in die van ons vroeg bevrijde Zuiden. Op dien dag kwam immers met de ..degradatie" van het Algemeen college van commis sarissen een einde aan een periode van ..zelfbestuur", dat hoezeer ook afhankelijk van oorlog en oorlogs omstandigheden, geroepen was ge weest het leven der bevolking in de eerst bevrijde gebieden minstens dragelijk te maken. Historische data verdienen vast gelegd te worden. Het liefst onder aanduiding van feiten en gegevens die er een verhelderend licht op kunnen werpen. In een persconfe rentie te Eindhoven werden vorige week een reeks gegevens verstrekt, waaraan zij eenigermate te ontlee- len vielen. Er bleek uit met welke ontzaggelijke moeilijkheden 't Al gemeen College te kampen heeft gehad. Toen het begon, was er niets; geen organisatie, geen loka len, geen meubilair, geen personeel, machines, communicatiemiddelen. Wel bestond er een onpeilbare be hoefte aan leiding, voorlichting, onmiddellijk te bevredigen levens- benoodigdheden, wederopbouwma. terialen, verkeersmiddelen Het zijn slechts een paar dingen, maar zij zijn voldoende om de be staande moeilijkheden te doen be seffen. Het Algemeen College is er na tuurlijk niet in geslaagd eenieder te bevredigen. Er kwam veel critiek los, niet altijd ten onrechte, maar na zijn volbrachten arbeid mag an derzijds zeker wel vastgelegd wor den, dat het in menig geval ver dienstelijk werk heeft kunnen ver richten. Hoe de verhoudingen tus schen het voldoende en onvoldoen de liggen, zal wellicht ooit eens 'n historieschrijver ons vertellen. En nu is niet meer het „alge meen", maar tout court het Col lege van Commissarissen de vraag baak en hulp geworden van ons Zuidelijk deel van het land. Voor zoover er in het verleden snel over prlncipieele vragen kon beslist worden, zal wel blijken, dat dit het aan snelheid van handelen verliest tegen zijn voorganger. Waar het echter over niet princi- pieele aangelegenheden gaat, zal het, als een soort districtsorgaan van „Den Haag" veel en nuttig werk kunnen verrichten voor al de genen in het bedrijfs- en zakenle ven, die nu in dezen tijd van talrijke nieuwe maatregelen, van een wederopbouw van ons georga niseerd leven, maar niet aanstonds de moeilijke reis naar het Noorden kunnen ondernemen. het verre oosten brandbommen op Japan. Reeks zelfmoordwapens op stapel QPVALLEND is, dat er vlootbe- wegingen in de Straat van Ma kassar gaande zijn. Het betreft de 7e Am. vloot, dezelfde, die aan den aanval op de Philippijnen deelnam. Dit, en het feit, dat ook in den Stillen Oceaan een groote geallieer de vloot kruisende is. en mede in verband met de uitlating van Tsjang-Kai-Tsjek dat in Amerika opgeleide en uitgeruste Chin, troe pen gereed staan den strijd tegen Japan te beginnen, zouden aanwij zingen kunnen zijn dat er een groo te geallieerde operatie in het Verre Oosten voor de deur staat. Inmiddels heeft men in het land der „rijzende zon" beloofd, dat elke in vasie zou afgeslagen worden met 'n reeks van zelfmoordwapens, die de wereld In groote verbazing zouden brengen. Radio Tokio meldde hevige ge vechten met Am. troepen op Ter- nate. Gister is weer een aanval ge daan op vier Jap. centra. 500 Am. super-vliegende forten wierpen plm. 450 ton brandbommen af. Alleen al op de havens van Sa- sebo en Moji werden 3000 ton brandbommen afgeworpen. Op N.W. Kioesjoe is de laatste groo te Jap. marinebasis aangevallen. Am. vliegtuigen hebben ter hoog te van Korea minstens 10 schepen der spleetoogen in den grond ge boord en 13 beschadigd. Aanvallen bij dag en nacht zetten de vernieling van vijandelijke raffi naderijen op Formosa voort. Ook wer den brandstofdepots te Nanking en Kanton aangevallen, evenals spoor - weg-installaties in Indo-China en schepen aan de O.-kust van Malakka. Op N.W. Borneo werden vijande lijke concentraties door vlooteenhe. den bij Jesselton, waar recente Australische landingen plaats von den, beschoten. Beaufort aan den spoorweg Broenei-Jesseltoh werd veroverd. Balik Papan werd opnieuw ge bombardeerd, evenals Pontianak. De petroleumvelden van Tarakan produceeren weer. Het pompsta tion op het eiland is officieel ge opend. IN BERLIJN is de oude soc. dem. partij hersteld. O burgers zijn in Duitschland op- gehangen in verband met ver moorden van een Am. piloot. monmoh- bohandeling dit land meer konden betalen voor de ruwe grondstof dan hun Neder landsche collega's. Op het oogenblik echter zitten de Belgische fabrieken zonder ko len en liggen ook de Gentsche spin nerijen stil. In Nederland nu, is maar één spinnerij van beteekenis nl. te Tilburg. Deze tijdelijke verlamming der vlasverwerking doet de arbeiders het vertrouwen verliezen in de vlas cultuur, met het gevolg, dat velen van hen weer boerenknecht wor den. Er ontstaat hier een arbeids probleem, hetwelk niet zoo direct opgelost zal zijn. Een voordeel vor men echter de vlasplukmaehines, die op groote schaal zullen worden ingevoerd. Dit jaar is er ongeveer 8300 H.A. vlas uitgezaaid, waarvan 5000 H.A hi Zeeland. Deze geringe teelt zal waarschijnlijk geen catastrophale gevolgen hebben voor de vlassers. HET vlasbedrijf is een van de meest onevenwichtige bedrij ven, welke er in Nederland bestaan. Daar het vlas een oorlogs- en luxe artikel bij uitstek is, kan men veel ups en downs in zijn ge schiedenis aanwenzen. De vlassers hebben nu een goede vijf jaar oor log achter den rug. De prijzen, die tot een abnormale hoogte waren gestegen, zullen zeker op een meer verantwoord peil komen te staan. De laatste jaren voor den oorlog en ook tijdens de bezetting was er in Duitschland zeer groote vraag naar vlas, daar dit het eenige vezelpro duct in Europa was. Toch was wat de export betreft Zeeuwsch- Vlaanderen hoofdzakelijk op Bel gië aangewezen, ondanks het feit dat de distributie van het vlas over den Rotterdamschen groothandel liep. De Belgen betaalden namelijk meer. De prijzen voor het uitein delijke artikel waren in België veel hooger zoodat de vlasbewerkers in li. E GEÏNTERNEERDEN op de eilanden, ongeveer zes honderd, zijn verdeeld over de drie kampen te Rilland, Elle- woutsdijk en Middelburg. Voor Zeeuwsch-Vlaanderen is alles ge concentreerd in Sluis waar men bijna 800 „logé's" heeft. (Te Groede is bovendien een vrou wenkamp met 250 bewoonsters). Ook te Sluis wordt gewerkt door degenen, die dat kunnen en wel speciaal in den landbouw, die hier, evenzeer als op de eilanden, om arbeiders verlegen zit. De discipline TVE DISCIPLINE in de kampen op de eilanden lijkt straffer dan die te Sluis. De Vlaamsche ge moedelijkheid spreekt hier mis schien 'n woordje mee, hoewel van den anderen kant ook het Z.-Vl. publiek critiek uitoefent op deze soepelheid. Zoo is het toezenden van pakjes aan de geïnterneerden te Sluis toegestaan en mogen zij ook rookgerei ontvangen, terwijl op de eilanden de arrestanten alleen des Zondags één sigaret ontvangen en dan nog slechts wanneer zij be hoorlijk gewerkt en zich goed ge dragen hebben. Op de eilanden gaat alles meer militair en wordt b.v. 's avonds de vlaggenparade gehou den. Zooals wij reeds eerder schreven worden de gevangenen, niet gekweld doch als mensch behandeld. Zijn er straffen noodig dan worden die toegepast door extra excercities. wat voldoende blijkt om den kwa den geest in sommigen er onder te krijgen; ook het onthouden van gunsten werkt uitstekend. Pas wan neer de onwil om zich te onder werpen blijft, wordt celstraf toe gepast. Men wil de gevangenen als het ware laten zien, dat een fatsoende- lijk regime geen moordenaars en sadisten noodig heeft om zich te handhaven. Met uitzondering van de versna peringen ontvangen allen de nor male rantsoenen. Geestelijke en maierieele zorg 1VE HYGIENE in de kampen laat over het algemeen weinig te wenschen over. Controle door me- daar een groot gedeelte der vlas industrie in W.-Zeeuwsch-Vlaande- ren en West-Brabant door den oor log is vernietigd. De situatie wordt hierdoor eenigszins gered. Het grootste gevaar, dat de vlas sers bedreigt, wordt echter gevormd door de wan-verhoudingen in de prijzen. Er zijn op het oogenblik een massa menschen die zich slechts voor het vlasbedrijf inte resseeren omdat zij er een goede geldbelegging in zien. De prijzen, welke door deze lieden betaald wor den, zijn meestal zoo hoog dat de aanschaffingsprijs van de grond stof voor de kleine vlassers te hoog wordt. De strijd wordt dus op den rug van den kleinen man uitgevochten. Ondanks dit alles zijn er toch symptomen aan te wijzen, die een gunstige ontwikkeling van het vlas bedrijf voor de eerstvolgende jaren voorspellen. De opbouw b.v. zal het noodige vergen van de vlassers in Zeeuwsch Vlaanderen. HET schriftelijk gedeelte van 't examen voor onderwijzer(es) heeft plaats 4 en 5 Sept. a.s„ de mondelinge examens beginnen 17 Sept. De commissies tot afneming voor het examen voor hoofdonder wijzer zullen denkelijk zitting hou den te Breda, Nijmegen en Middel burg. De schriftelijke examens zijn op 26 Juli. WIJ MAAKTEN reeds melding van de omvangrijke hagel- schade waardoor het land bouwend gedeelte van Etten ernstig getroffen werd, een schade die bij nadere controle zoo groot is, dat gerust van 'n natuurramp gespro ken kan worden. Op dien bewusten dag dat het hemelgeweld zich boven Etten ontlastte, vielen hagelsteenen als eieren zoo groot in massale hoe veelheden neer en wel zoo gruisdik dat er 's anderen daags nog 'n laag hagel te bespeuren viel. En dat in de zomermaand! De gewassen aan den weg Etten-Rijsbergen, Vaart kant en Bremberg bieden een aller- treurigsten aanblik; een beloften- rijke oogst ligt onherstelbaar plat geslagen; boomgaarden werden vreeselijk toegetakeld, aardbeien, frambozen, haver, rogge, tarwe, gerst, bieten en andere gewassen werden geplet, alsof een zware wals Ir. Steenbergen heeft allen steun, voor de gedupeerden toegezegd, spe ciaal voor de kleine boeren, die met hun bezit van een of twee H.A. wel het zwaarst getroffen zijn en niet bij machte waren, uit voor- er over had gerold. In totaal heeft zorg de vrij hooge hagelschadever- men een oppervlakte van plm. 650 zekering af te sluiten. Ir. Steenber- H.A. die hageigeeseling te verduren gen wil bewerken dat op korten ter Kleine boeren het ergst gedupeerd f gehad en die finantieele schade, die eerst op f 300.000 werd geraamd blijkt thans f 420.000 te beloopen. Er zijn nl. boomgaarden die zoo werden gekasteid dat er zelfs niet op een oogst voor volgend jaar ge rekend kan worden. Op initiatief van den wnd. burge meester de heer Weyers werd on middellijk een commissie tot hulp verleening in het leven geroepen, waarin landbouwdeskundigen, amb dici vindt regelmatig plaats. Daar door is het aantal ziekte-gevallen dat in het begin vrij hoog was, sterk afgenomen. Ook voor geestelijke hulp is lorg gedragen. Regelmatig bezoeken priesters en dominees de verdach ten en worden er godsdienstoefe ningen gehouden. Vooral op de eilanden wordt er streng tegen gewaakt dat de geïn terneerden niet in contact komen met het publiek, dat dikwijls zeer lastig is, en de toch al niet gemak kelijke taak van de bewakers, zeer verzwaart. Ook familie en verwan ten verzinnen allerlei trucjes om in contact te komen met de gevange nen. Het succes wordt evenwel met den dag geringer. Bezoek wordt in enkele gevallen toegestaan, doch bij het gesprek luistert een bewaker toe. Tusschen de ingeslotenen bevindt zich bovendien een z.g. spion en een contra-spion, die elkaar niet kennen en wier namen natuurlijk den geïnterneerden eveneens vreemd zijn. Daardoor blijft de kampleiding voortreffelijk op de hoogte van hetgeen er in de ge vangenen omgaat door en eventu eel door hen zou kunnen worden op touw gezet in het kamp. Dit systeem doet voor ons gevoel wat vreemd aan, maar het is noo dig, gezien den bijzonderen aard van deze kampen met een bevol king, welke zeer beslist in groote meerderheid vóór den vijand is, die tot voor kort nog zoo nabij was. Eens per maand mogen de ar restanten 'n brief naar de hunnen schrijven. Couranten worden niet toegelaten; wel is er een biblio theek, waarvan in de vrije uren ge bruik kan worden gemaakt; doch dit aantal vrije uren is niet groot. De bewakers zijn voornamelijk gereeruteerd nit de Binnenlandsehe Strijdkrachten. Selectie heeft er in de afgeloopen maanden reeds plaats gehad. Verschillende van hen, die niet betrouwbaar bleken, zijn ont slagen en door betere vervanger. Binnenkort zullen zij een speciale uniform krijgen. Na het bezoek aan de kamper kan de conclusie luiden, dat he Militair Gezag in Zeeland een ge lukkige hand daarin heeft gehad en dat het, wanneer het den geest welke er op de eilanden heerscht weet over te brengen naar Z.-VI. aan gerechtvaardigde wenschen op dit gebied zal hebben voldaan. mijn schadeloosstelling in natura gegeven wordt, door verstrekking van zaai- en pootgoed. mede om braakligging van het land voor dit jaar te voorkomen. Op zijn advies wordt ook verbinding gezocht met den Directeur Dienst Kleine Boe renbedrijven te Den Haag, om dier zijds speciaal voor de kif ine boeren vergoeding te krijgen voor geleden kapitaalbezit. De gemeente zelf or ganiseert een sportdag en een col tenaren V.V.O.. assistenten van den lecte voor den aankoop van het on- Rijkslandbouwconsulent e.a. zitting middellijk noodige. nl. voederbieten hebben. De Rijkslandbouwconsulent broodgraan en stroo. audiëntie Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal Woensdag van de volgende week geen audiëntie verleenen. zes gouden jubilarissen Voor de Congregatie der Zusters Franciscanessen van de H. Elisa beth belooft 19 Juli as. een merk waardige dag te worden. Op dien datum namelijk vieren niet min - der dan zes Zusters in het Moe derhuis, Menno van Coehoornstraat te Breda, haar gouden kloosterfeest. Als bijzonderheid mag worden ver meld, dat twee zusters van de thans gouden kloosterlinge. Zuster Se- phar.'e reeds eerder haar gouden professiefeest mochten vieren, terwijl drie barer nichten, eveneens in de zelfde Congregatie zijn opgenomen, waarvan twee de zilveren professie reeds hebben gevierd. De gouden jubilaressen zijn: Zuster Maria Norbertha, 77 jaar (L. v. Kerk hoven uit Hontenisse en werkzaam te Leiden), Zuster Maria Juliana. 72 laar (L. de Potter uit St. Jansteen. werkzaam te Gilze) en Zuster Maris Wlliibrorda, 73 jaar (A. v. Seumeren uit Tilburg), mede oprichtster van 'l St Elisabethziekenhuis te Leiden). Zuster Maria Stephania. 72 jaar (E. Dingemans uit Oud Gastel), die te Doesburg werkzaam is; Zuster Maria Raphael (C. Pijnenburg uit Boxtel), 78 jaar oud en verblijf houdende te Gilze en Zuster Maria Anastasia, 79 Jaar (L. Koemans uit Moordrecht z. II.)) die nog steeds haar diensten ver richt in het Moederhuis te Breda. FEEST VAN DE INZAMELING De Hark organiseert van 2 t.m. 7 Juli de inzameling in Zeeland on der het motto: ..Het feest van de inzameling". VACANTIE „Sancta Maria" schrijft: Er is gevraagd, in het belang der kinderen de vacantie te bekorten. Dit behoeft echter niet zóó t® worden opgevat, dat een schoolbe stuur in bepaalde omstandigheden niet zou mogen besluiten, geheel de maand Augustus vacantie te ge ven. wanneer dat. gezien die om standigheden, beter lijkt.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1945 | | pagina 2