Zóó gaat het niet goed
LIJF
IDE
houders1
Ondergrondsch
in den Haag
verzet
I):
k
lieve krach
iOUD
r
DUVEKOT
/luziekhand
RAAT 41 CK»
1 - Stuppellj
- Breyaert
heikant!
ZORGWEKKENDE
VERSCHIJNSELEN
IN NEDERLAND
KATHOLICISME
en
COMMUNISME
j~Le
IN 'T KORT
Leider der W.A.
gearresteerd
ZEEUWSGHE MEISJES
Actief verzet in
ZeeuwschsVlaande* f|
ren. Het hagelijke j
werk der grensover?
schrijding
De strijd der
Ned. bisschoppen
In een boek beschreven
PROCLAMATIE
Geen geallieerde
BEZETTINGSKOSTEH
Ivan minstens 20 nm
■en moeten als afwil
Vei ld.
kei sen zonder steel
de industrie,
van kersen zondj
tenzij met toestei?
I rijf schap van GroeJ
l's-Gravenhage.
|Alle fabriekslramuR
de veiling te wou
nzen fabrikantleidei
|SEN. Dit produj
pet. ter beschikkinf
|?n Industrie te worp
I lenen de zwarte be
(gelijk gecombineen
]igen aan te voerej
veiling aangevoerd!
Ifabrikantleiders mo«|
"ield. 470-!
editie voor de provincie zeeland
Wes-tsingel 75, Goes; Dubbele poort 0, Hulst
Deze com ant wordt op last van 't Militair Gezag
gedrukt op de persen v. h. Dagblad van Nooid-
1 Bra bant en Zeeland. Uitg. „Stichting De tem-
J Dir.: 3. A. H. M. v. Schijndel; Hoofdredacteur:
Lj. J. H. A. Bruna; NIC. J. Karhof. rayonredacteur
Voor God, Koningin en Vaderland
No. 194 DONDERDAG 21 JUNI 1945.
Comm. v. Toezicht: C. J. v. Hootegem; A. E.
Langenhorst; Mr. Dr. A. J .J. M. Mes; Mr. H.
B. L. de Rechter;.-Mr. Dr. C. J. M. A. V. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag. Abonn. prijs bij voor
uitbet.: 2.73 per kwart., p. post 3.45, p. week
(bij niet-postbestelling) 0.21. Losse nos. 6 cent.
|ht heeft." „Maai
Neppie boos, „wat
lis doen?" „Dat zul'
bw te weten komen
[ilkie. „daar komen
al". Twee grote vlS'
ogen kwanten plech
nen. ..Volg ons", zei.
lig.
4D, DAT wij EEN
ONDERHOUDEN
ÏOES BERGENj
:ngen in noord
404-0
I verdere inlichtingen
li, WALSOORDEN
mandeling
Tn, peuil-
pwensdht.
es aan N.V. Wed.
raiat 25, GOES,
701-o.
[ELI ER
L S T
E WERK-
I'BEDRIJF
Inbevelend,
B. v. MOSSEVELI i
I uwstr.iAt 98. Koewac -
e nummers, w.o-
Pools Volks''f
et einer JungW
e.a. 401?
te verkrijgen
[in gen
en vakkundig' a^e I
lasmachinesj
truc tie werkpla^51
Nederlanders zaten in
Duitsche martelkampen. Ze
werden bevrijd en popelden
van verlangen, om naar huis te
rug te keeren. Er waren zieken bij,
die echter alleen al by de ge
dachte, dat ze het vaderland zou
den terugzien, opfleurden. Maar er
waren formaliteiten te vervullen,
hygiënische voorzorgsmaatregelen
moesten worden getroffen, registra
tie was noodig, het vervoer moest
worden georganiseerd. Het wachten
groeide uit tot weken. Toen zijn er
groepen van oud-illegalen geweest,
die voor deze ergste slachtoffers
van de Duitsche terreur een „zwar
ten" repatrieeringsdienst op touw
hebben gezet. De papleren, waar
van zy daarby gebruik maakten,
waren niet altijd authentiek, maar
de verloste gevangenen waren over.
gelukkig, dat men aldus over alle
officieele staketsels heen, wipte.
Begrijpen de officieele
instanties de felle cri-
tlek, die ligt opgeslo
ten in dezen gang van
zaken
l*r wordt een collecte gehouden
door de Gemeenschap O.I.W.
voor de teruggekeerde gevangenen.
Zaterdag is Breda ook aan de beurt.
Waarom een collecte? De arme
stakkers komen hier dikwijls aan
met wat bij elkaar geraapte boven-
kleeding, zonder ondergoed, licha
melijk zwak, psychisch gedeukt. Er
is natuurlijk wel een officieele weg,
om deze lieden aan het noodlge te
helpen. Weer via paperassen en
kastjes en muien. Kom hier, kerel,
zeggen de oud-illegalen, we zullen
liet je zóó geven. Het geld kloppen
we wel los van de liefdadige Ne
dei landers. En we hopen ook van
harte, dat dit lukken zal. Maar
voelen de officieele
instanties, dat hun be
[leid hier veroordeeld
wordt?
TJEN Militairen Commissaris
schrijft een brief aan den voor
zittel' van den Ministerraad. Hy
heeft de zorg voor een der zwaarst
geteisterde streken van ons vader
land. Noord-Limburg. We zijn al
aan den langsten dag. We dalen
weer af naar den winter, een win
ter, waarin de menschen in ieder
geval weer behoorlijke beschutting
moeten hebben van een huis, van
kleeding en dekking. Er zijn in
Limburg fabrieken van pannen,
steenen, buizen, cement. Er zijn
houtzagerijen. Prachtig zal men
zeggen, die zwaarst geteisterden
kunnen tenminste onmiddellijk
worden geholpen. Wat schrijft nu
de Militaire Commissaris? „Een
groot deel van den voorraad en van
wat momenteel geproduceerd wordt
wordt door de verschillende Rijks-
bureaux weggezogenInplaats,
dat men ons onmiddellijk geeft,
waaraan wy behoefte hebben, moe
ten wij voor het verkrijgen van elke
schroef, van elk onderdeel of stukje
materiaal, als het ware een plei
dooi richten tot de betreffende In
stantie, terwijl men intusschen toch
uient te weten, dat de inwoners uit
mijn distriet voor een groot deel
geworden zijn, een groep van arm
zalige en geplukte Nederlanders,
die genoodzaakt zijn, als bedelaars
langs den weg te staan. Zoo valt
er niet op te bouwen noch te wer
ken"..,. Zal ook deze
critiek tot het be
gripsvermogen van de
officieele Instanties
doordringen?
ALARM! staat er te lezen op 'n
groot plakkaat van de G.O.I.W.
Het eischt zuivering zonder aan
zien des persoons. Het verlangt niet
alleen zuivering van de lagere re
gionen van ons ambtenarencorps,
maar ook van de hooge functlona-
Vnlwi ondeï öe ambtenaren en
gebied met dJ? op economisch
heuld Z rieh" v«anü hebben ge-
veirhkt Bet d®ard0°r hebben
i erryKt.. Het voelt zich dieD ge
griefd dat tegen deze economische
collaborateurs zelfs nog geen maat
regelen zyn voorbereid
Tegelijkertijd hooren'we, dat hier
en daar de „volksgerichten" zich be
ginnen uit te vieren. In Terneuzen
in Philippine, in Raamsdonksveer'
ergens in Weert, werden reeds
eigenmachtige daden gesteld. Ver.
keerd! ieder weldenkende zal het
toegeven. Gruwelijke misvattingen
aunnen zich zoo voordoen. ByHjes-
d»goü ??°h Groene Zoodjes sieren
oe gesch edenis van een volk. Maar
'tikken1 ,rIJn d£ zulverlnF dan ook
ken in de Hem el-moge-weten-
wat voor bezwaren? Behalve in
Breda werken de tribunalen nog
nergens. Talrijke duizenden zitten
wel vast. doch het groote schif-
tingswerk blijft uit. En het zijn
meest de kleine overtreders, de ont
spoorden van gedachte, de slappe
lingen, de brood-NSB'ertjes. Terwijl
de handigen, die zorgvuldig buiten
alle comprommltteerende lidmaat
schappen bleven, nu welvoldaan
neerblikken op de gouden bezet
tingsjaren en thans wellicht weer
goud verdienen aan den bevrij
dingstijd.
Ook het langdurig schorsen en
staken van ambtenaren zonder
eenige beslissing gaat op 'n schan
daal lijken. Zoo vreet aan alle
kanten de ontevredenheid over het
zuiveringsproces verder. Heb
ben de offiyieele in
stanties de alarmklok
nog niet hoor en lui
den?
WE zouden kunnen doorgaan met
het signaleeren van zorgwek
kende verschijnselen, die het volk
in zijn allereerste levensbehoeften,
in zijn primitiefste rechtsgevoel ra
ken. Bij dit alles verbleeken de
vraagstukken van politieke party -
vorming, volksbeweging, herstel-
programmas, hoe belangrijk ze ook
zijn voor de toekomst van ons land.
Dit is wat talloozen heden beroert
en direct om een oplossing vraagt.
De strakke centralisatie, de zucht
naar papieren perfectie dreigt de
mogelijkheid tot snelle beslissingen
en improviseerende daden af te
dammen. Zóó gaat het niet goed in
bevrijd Nederland
UEN ITALIA ANSCH commu-
nistisch dagblad had betoogd,
dat het godsdienstig gevoel niet
onvereenigbaar is met het lid
maatschap van de communisti
sche partij.
Actie „Quotidiano" antwoordde
Het dagblad van de Katholieke
„Toetreden tot de communistische
partij is voor een katholiek
misschien onbewust een daad
van afvalligheid.... De communis
ten hebben nooit verklaard, dat
zij verzaakten aan de ideologie
van Marx en Lenin, die toch
atheistisch is. Vooraleer van „ver
draagzaamheid" te gewagen, zoo
als onlangs gebeurde, dient men
eerst openlijk en plechtig de
ideologische inspiratie van het
communisme nader te verklaren.
Zoolang dit punt niet opgehelderd
is, kan de houding van de katho
lieken niet veranderen."
En dit is ook duidelijk: de com
munisten kunnen hun ideolo
gische inspiratie niet opgeven,
want dan houden ze op communis
ten te aijn.
\T R ZONDERVAN, voormalig
leider der W. A. is te Leer
gearresteerd. Hij was uit Ne
derland gekomen, zich voordoen
de als krijgsgevangene en met val-
sche papieren door de controle te
Beerta heengeraakt.
JN MOSKOU heeft de openbare
aanklager tegen 4 van de 16 ge
arresteerde Poolsche leiders, die te
rechtstaan wegens ondergrondsch
verzet tegen de Russen, gevange
nisstraffen geëischt.
rpE TERMOLI heeft men, naar
kerkelijke autoriteiten zouden
hebben meegedeeld by de restau
ratie van de kathedraal aldaar, het
stoffelijk overschot gevonden van
Timotheus, den leerling van Paulus
TN EEN A.R. en C.H. vergadering
te den Haag oefende de heer
H. w. Til anus critiek uit op de
eenheidsbedoeltog der Ned. Volks
beweging, die z.i. ten onrechte
Christendom en humanisme wil sa
menbinden.
TAB FRANSCHE raadgevende ver-
gadering heeft een resolutie
aangenomen, waarin aan Syrië en
Libanon de volledige onafhanke
lijkheid wordt gegarandeerd.
TZONING LEOPOLD zal tr achten
een nieuw kabinet te vormen.
Hy heeft zijn broeder, Prins Karei
verzocht het regentschap te Wijven
waarnemen tot ryn terugkeer. Ka
tholieken, zoowel als communisten
respectievelijk voor. en tegenstan
ders van 's Konings terugkeer heb
ben voorgesteld een volksstemming
te houden over dien terugkeer.
TVE BELGISCHE kath. partij is
gesplitst in een Vlaamsche en
Waalsche sectie en zal voortaan
bekend zijn als de Christelijke
Volkspartij.
ZILVEREN munten, welke de
Ned. regeering in Amerika heeft
laten aanmaken worden voorloopig
niet in omloop gebracht. Deze mun
ten, bestaande uit dubbeltjes, kwart
jes en guldens rijksdaalders zijn
e' n'ët bij gedateerd op 1943,
ayn volkomen gelijk aan die, welke
wy van vroeger kennen, meldt Com
mentaar.
Donderdag zon onder 22.05 uur
rtfdag zon op 5.19 uur.
Apostolaat der naasten
liefde.
TVEN HAAG. Het geschonden
stadsbeeld krijgt weer een
eenigszins normalen vorm. De
trams rijden weer, veel fietsen, die
uit de handen der Moffen gered
zijn, peddelen voorbij. Het is druk
op straat. Doch de menschen zijn
er mager, met groote zwarte krin
gen onder de oogen. In een van de
buitenwijken staat de St. Jeroens-
kerk. Het leven begint ook hier
weer iets rustiger te kloppen. En
dan zien we tusschen de burgers
plotseling overal kwieke verpleeg
stersmutsen opduiken en de sappi
ge Zeeuwsche taal tusschen den def
tigen Haagschen tongval klinken.
De twee colonnes der Katholieke
nationale gezinszorg uit Oost-Z.-
Vlaanderen doen reeds eenigen tijd
hun menschlievend werk in de St.
Jeroensparochie.
he colonne van Mej. Hoppenbrou-
wers heeft haar intrek genomen in
de huishoudschool van het Maria-
klooster op het Ledeganckplein en
genieten daar een uitstekende ver
verzorging. De colonne uit Sas van
Gent. Axel enz. is gevoegd bij het
Bred, team onder leiding van Mej.
Nooren uit Breda en heeft haar ten
ten opgeslagen in 't schoolgebouw aan
de Nijkerklaan. 's Morgens om 8.30 ver
trekken van hieruit de meisjes naai- de
div. gezinnen, waar zij werkzaam zijn
in de huishouding, of gaan waar dit
noodzakelijk mocht zijn, die weer op
gang brengen, en geven de moeders
door hun levensblijheid den moed om
hun werk van alledag weer op te ne
men. Om 12.30 komt iedereen naar
huis om te lunchen, terwijl om 6.30
het avondeten gebruikt wordt. De
a^ond wordt meestal doorgebracht
met het verwerken van stapels ver-
stelgoed, meegebracht uit de gezinnen
De colonne uit Z.-Vlaanderen
heeft tot nu toe zeer veel belang
stelling gehad van experts op maat
schappelijk gebied, welke allen de
hoogste bewondering hebben voor
den geest en de kunde der colonne.
De houding van de bevolking is jo
viaal en dankbaar, zoodat Katho
liek Oost-Z.-Vlaanderen hiermee
een prachtig blijk geeft van het
apostolaat der naastenliefde.
Vtadat wij in een vorig artikel
in het algemeen iets verteld
hebben over Z.-Vlaanderen, la-
=j ten wij nu dhr. v. d. Zande aan 't
woord om ons een en ander over
de realiteit van 't ondergrondsche
Jf. werk te vertellen.
DEEDS IN 1940 stond ik in con-
tact met een Belgische sabo
tagegroep, welke in 1941 een ge
organiseerd verband kreeg, zoo
vertelt hij ons. Mijn Belgische col
lega's waren in het bezit van een
geheimen zender. In het begin stel
de ik daar weinig vertrouwen in. U
begrijpt wel, alles stond nog- in de
kinderschoenen, ieder zocht per
soonlijk nog naar mogelijkheden
om te saboteeren.
Ik gaf een op kaart gestelde po
sitie van een Duitsche geschuts-
opstelhng door en tot mijn groo
te verbazing werd 9 dagen latei-
de aangegeven plaats door ge
allieerde vliegtuigen bestookt. Er
vielen bommen op nog geen twee
meter afstand van het door mij
opgegeven vijandelijke object.
Dit voorval heeft mij veel kracht
en moed gegeven om verdey met
mijn ondergrondsch werk door te
gaan, daar ik nu bewijzen had voor
de doelmatigheid van mijn activi
teit. In 1941 werd de geheime zen
der echter door de moffen ontdekt,
mijn Belgische vrienden werden ge
arresteerd en weggevoerd en tot
heden weet niemand nog wat er
van hen is geworden.
Valache
wachtmeemtere
/")NS gesprek komt vervolgens op
het over de grens brengen van
piloten. Joden, onderduikers, en
Fransche krijgsgevangëhën. Onze
gastheer deelt hierover het volgen
de mede:
Hadden piloten een noodlanding
per parachute in Zeeuwsch Vlaan
deren moeten maken, dan kregen
wij een tip, waar wij deze men
schen konden vinden. "Wij brachten
hen dan naar de familie Weezen-
Wezemael in den Koningin Emma-
polder onder Nieuw Namen, waar
ze een voorloopige schuilplaats
vonden. Intusschen maakten wij in
samenwerking met de Belgische
ondergrondsche hun papieren in
orde, o.m. een persoonsbewijs en
een grenspas. Voor dit laatste had
ik door bemiddeling van dhr. van
Oosterhout uit Kloosterzande van
den O.D. uit Holland een originee-
len stempel van den Sicherheits-
dienst gekregen. Verder moesten de
piloten van kleeding en geld wor
den voorzien. De familie Fassaert
uit Hulst is ons hierin zeer van
dienst geweest.
rvOCH ais al die voorbereidin-
gen ten einde waren dan be
gon het gevaarlijke werk pas: De
grensoverschrijding. We werkten
net als de smokkelaars met een
voorlooper. De piloten werden on
der politie-begeleiding over de ge
vaarlijke linie gebracht en wa
ren voor dat doel voorzien van
Ned. papieren, als zijnde wacht
meester der marechanssée.
TNE Aartsbissohop van Utrecht,
Mgr. J. de Jong heeft aan H.
M. de Koningin een copie aange
boden van een afschrift, waarin
wordt beschreven de strijd der Ne-
derlandsche bisschoppen tegen het
Nationaal-Socialisme. Naar wij ver
nemen zal dit boek, dat geschreven
is door Mag. dr. J. G. Stokman O.
F.M. bij „Het Spectrum" te Utrecht
verschijnen. Het werk bestaat uit
brieven en documenten, aangevuld
met een geschiedkundig overzicht
uit gegevens van het aartsbisschop
pelijk archief.
Toch bleef de onderneming altijd
riskant, daar de moffen niet altijd
even stom waren. Zeer berucht wa
ren o.a. „De muggenhapper" en
..lange Frans". Eenmaal heb ik ze
wijs moeten maken, dat onze reis
genoot een broer van mij was, wat
ze gelukkig aannamen. Doch op 'n
anderen nacht zijn we moeten
vluchten en hebben de onderne
ming een paar uur uit moeten stel
len. Alles kwam toen echter op z'n
pootjes terecht en we konden ons
gevaarlijk vrachtje veilig en wel
aan de Belgische Witte Brigade
overgeven.
Nog een ander typisch voorval is
me bijgebleven. Op een nacht kreeg
ik bericht, dat er ergens in den
polder een piloot lag. We vonden
hem, verkleumd en doornat in een
tochtige schaapskooi met in zijn
bibberende handen een rozenkrans.
Het was een Canadeesche vlieger.
Hij was een etmaal geleden met
zijn parachute in de Westerschelde
terecht gekomen. En nu had hij z'n
hoop gevestigd op het rozenkrans
gebed. Tijdens het vervoer naar
zijn veilige schuilplaats bij Wee-
zen-Wezemael verloor hij echter
dezen rozenkrans. Naderhand von
den wij hem echter terug en ik heb
nooit een gelukkiger mensch ge
zien, dan toen hij zijn voorwerp
van godsvrucht en vertrouwen terug
kreeg.
Hij had veel
verloofden
Hij had veel verloofden 117
Naast den mareehaussée Zelden -
rust werkte mar, v. Bunder voor
den geheimen geallieerden inlich
tingendienst.
Van Bunder ging in Terneuzen
de teekeningen van de Duitsche
versterkingen aan de Wester
schelde en in West Zeeuwsch-
Vla anderen halen en bracht deze
onder zijn politie-uniform veilig
en wel in België, vanwaar zy hun
weg vonden naar het hoofdbu
reau te Brussel.
Dikwijls heeft hij daarbij de hulp
moeten inroepen van de meisjes
van- den Belgischen O.D.. die zich
dan als zijn verloofde moesten
uitgeven, daar het de moffen op
viel. dat v. Bunder zoo dikwijls over
de grens ging. En ik kan u wel ver
tellen, dat v. Bunder veel Belgische
verloofden heeft gehad, besloot dhr.
v. d. Zande lachend zijn beleve
nissen.
In verband met de onrust,
welke op enkele plaatsen in
Zeeuwsch-Vlaanderen bestaat,
wijs ik er op dat het ontoe
laatbaar is eigen rechter te
spelen.
Ik doe een beroep op ieder
weldenkend Nederlander om
zich ordelijk en rustig te ge
dragen en vertrouwen te blij
ven stellen in het woord ran
Haar Majesteits regeering, dat
e* gerechtigheid zal geschie
den.
Ik vestig de aandacht er op,
dat de politie orders heeft om
streng op te treden, desnoods
met gebruikmaking van vuur
wapens, tegen ieder die daden
doet, welke de orde en rust
verstoren.
Er zijn speciale maatregelen
getroffen, die de politie in
staat stellen met de vereischte
machtsmiddelen op te treden,
terwijl ook de militaire macht
zoo noodig hulp zal vcrleenen.
Sluiskil, 18 Juni 1945.
De Militaire Commissaris
van het distriet Zeeuwsch
Vlaanderen,
De Majoor,
F. P. O. M, KOCH
(■■I
Het „zwart geld
zat worden getroffen
-yOOR de aanwezigheid van de
geallieerden in ons land behoe
ven geen bezettingskosten te wor
den betaald. Zij betalen alles zelf
wat zij noodig hebben, zooals bijv.
soldij. Nederland stelt guldens ter
beschikking en krijgt hiervoor pon
den en dollars. De huren en pach
ten van gebouwen en landen zijn
evenwel voor Nederlandsche reke
ning. Aldus deelde minister Huys-
mans op een persconferentie te
Den Haag mede.
In dezelfde bijeenkomst verklaar
de Z.E., dat men in en van den
oorlog niet rijker mag zijn gewor
den. Dit moet, zoo zei hij, het uit
gangspunt zijn „bij het zwarte
geld Een definitie van „zwart
geld" is echter niet zonder meer te
geven. Het criterium zal zijn; ver
kregen buitengewone inkomsten
gedurende den oorlog.
TVE GAULLE heeft meegedeeld,
dat hij de Fransche raadgeven
de partij voor 14 Juli de plannen
voor de instelling van de 4e repu
bliek zal voorleggen.
TIET NIEUWE Italiaansche ka-
binet is gevormd. Farri, leider
der verzetsbeweging is premier.
ZTRUMAN is naar San Francisco
gevlogen, om de slotzitting dei-
conferentie toe te spreken.