CRITÏËX
op de voedselvoorziening
e katholieken
in de politiek
D
Zwitsersche leveringen
Sprekende cijfers
over Walcheren
OFFICIEREN
terug in het land
Naar het einde
op Tarakan
Bedrijfsorganisatie
mijnbedrijf
.itie voor de provincie zeeland
ivestslngel 75, Goes; Dubbele poort 8, Hulst
courant wordt op last van 't Militair Gezag
rukt op de persen v. h. Dagblad van Noord-
itjant en zeeland. Uitg. „Stichting De tem
i A H M v. Schijndel; Hoofdredacteur:
H.'A. Bruna; Nic. J. Karhof. rayonredacteur
No. 174.
DINSDAG 19 MEI 194S.
Voor God, Koningin en Vaderland
Comm. v. Toezicht: C. J. v. Hootegem; A. E.
Langenhorst; Mr. Dr. A. J .J. M. Mes; Mr. H.-
B. L. de Rechteru Mr. Dr. C. J. M. A. v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag. Abonn. prijs bij voor-
ui tbet.: 2.73 per kwart., p. post 3.45, P- week
(bij nlet-postbestelling) 0.21. Losse nos. 6 cent.
NIEUWEN STIJL
E oproep van een aantal ka-
I tholieke intellectueelen uit
Zeeland. Brabant en Lim-
y, om een Katholieke Staatkun-
i Vereeniging op te richten, is,
zoover we kunnen nagaan,
niet door nadere openbare
e gevolgd. We kunnen ons voor-
len. dat men nu, na het „open-
n*' van Noorden, Oosten en Wes-
daar ook eerst eens wil peilen
xilsen, teneinde de mogelijkheid
stichting van een katholiek
.tkundige organisatie over het
eele land te onderzoeken,
te zijn nog altijd overtuigd, dat
een partij ook inderdaad zal
«taan, dat zij een van de tra-
meele verschijnselen vormt,
re dezen tweeden wereldoorlog'
overleven.. Maar ook geloovén
dat de katholieken hun eigen
(kundig werk in nieuwen stijl
,ti moeten hervatten,
e behoeven het niet te verbloe-
dat in de jaren vlak vóór de-
oorlog, de pogingen om de R.K.
ltspartij meer te activeeren,
;ere, geestdriftige krachten er-
te winnen, niet bijster ge-
gd zijn. Onze partij had prach-
programmas, vernuftige kiesre-
ïenten, een goed functioneerend
inisatie-appai-aat, maar door de
ilukkige partijverhoudingen
f het werken der parlementaire
tie in de richting van de ver
slijking der uitnemende denk-
den voor een belangrijk deelj
■uchtbaar. Wé hebben o.a. ge-
hoe het ontstellende werk-
heidskwaad slechts met lapmid-
n werd aangepakt, hoe de op
s' van een moderne defensie
lts aarzelend en brokkelig ge-
edde, hoe tegenover de actie
bepaalde groepen tot aantas-
onzer aloude vrijheden, een
iek van schoorvoeten, van wei-
werd vertoond. En daaraan
de Katholieke Staatspartij als
anig wel geen of weinig schuld,
r de algemeen groeiende on-
aanheid moest noodzakeiyker-
e haar, met de grootste fractie
iet Parlement, sterk treffen.
l zoo'n stemming van onvol-
.iheid groeit dan ook gemakke-
de critische gezindheid ten aan-
van ambitieuse en andere klein
nschelijke ves-schijnselen. Al
de katholieke politieke party
gros der katholieke kiezers dan
in de hand, toch zat er niet ge-
S dynamiek in, toch ontvonkte
geen geestdrift meer als in de
en van Schaepman en de ver-
e jaren vóór den eersten we
ioorlog
jS de katholieken dus weer op
nieuw als gesloten groep 'n '1
itieke worstelperk willen treden
len ze dit moeten doen met vol-
ig begrip voor de gevaren en
then, den geest en de mentaliteit
t den nieuwen tijd. De organisa-
en zullen meer dan vroeger re-
ing dienen te houden met de
'scherping van het critisch ver-
igen des volks, zuilen nog beter
n vroeger te waken hebben te-
i het insluipen van ongeoorloof-
eerzucht, var. onderlinge intri-
es. van laag-by-den-grondsclien
rtygeest.
2n dit'zal meri zeker ook gewon-
n moeten hebben;
t Onbevangener staan tegenover
tgeen in andere kampen ge
biedt, hei durven prjjzen en over
men van wat elders aan goeds
tbloeit, het leggen van nauwere
ntacten met degenen, die in an-
re groepeeïingen ten aanzien van
concrete vraagstukken van den
verwantschap van denkbeelden
rtoonen.
Met deze laatste opmerking be-
r óounev°nmiddelUjk b« an-
jong sten v.?™oli}inEel van den al.
.lksbewegmfaf^^^^öfhe
rte betiteling in ieder gelaf^ü
er sportleven indruk maakt D^h
«rover morgen nader.
JTEUWE botsingen hadden in
Syrië plaats. De Fransche
oepen moesten zich terugtrekken
l Aleppo, Hama' en Honns De
'ransche regeering zegt in een
"a. dat in het gebied van den
tvant veel grootere Britsche troe-
•dverplaatsingen geschieden dan
ransche. (h, n.*>
Heden zon onder 21.48 uur
Woensdag zon 0p 5.27 uur.
Lezers schreven booze brieven
E rantsoenen waarmee wij moeen toekomen, zijn niet overmatig
groot. Volgens betrouwbare inlichtingen daalden zij zelfs in
een onzer grootere steden in eenige maanden van bijna 1900 ca
lorieën tot bijna 1700 in de laatste twee weken. Het mag dan ook
geen verwondering baren, dat het publiek voor zoover dat in zijn
vermogen ligt steeds critischer uitkijkt naar excessen die 'n ver
klaring kunnen behelzen voor den terugloop van zijn rantsoenen. Ver
klaarde Prof. Gerbrandy en na hem verschillende officieele instantiés
niet reeds maanden geleden, dat de periode van honger voorbij was en
het rantsoen tot een calorieënwaarde van 2000 zou worden opgevoerd,
vermoedelijk reeds einde Februari 1945 te bereiken
De leiten worden echter
verre overtroffen door
de onbewezen geruchten
y AN dien critischen zin ontvangen
wij bijna dageli;'"s de bewijzen
in den vorm van ingezonden stuk
ken. Zij behelzen dikwijls uitingen
van bezorgdheid, dan weer verlan
gens naar meer en beter omdat
men niet leniger weet hoe de eindjes
aan elkaar te knoopen. De laatste
week zijn er echter ook booze brie
ven bijgekomen, omdat de ^inzenders
gehoord hebben, dat hier'en daar
voedsel bedorven is geraakt.
Evenals vorige week. hebben wij
ook dit keer weer ens een onder
zoek ingesteld. Een week geleden
ging het om 20.000 kg spinazie en
wij hebben er toen het onze van ge
zegd. In dezelfde week plaatsten
wij eenige ons officieel verstrek
te opgaven omtrent voedselbederf
of -verlies in Goes en Bergen op
Zoom. Dit keer sprak men van be
dorven boter, een wagon vol. Het
resultaat was. dat wij vernamen,
dat in eenige winkels nu pakjes
minderwaardige boter zyn verkocht.
Van een wagonlading kon niemand
ons iets vertellen. Wel hoorden we
eenige algemeene en redelijk klin
kende opmerkingen. Men bedenke,
zoo vertelde men ons. dat bij de
productie en het transport van voe
dingsmiddelen altijd verlies in eeni-
gerlei vorm optreedt. De eene keer
ontstaat waterschade, als het gaat
over zeetransporten, de andere keet-
doen andere verliezen zich gelden
tengevolge van onvolkomen fabri
catie- en opslagmogedijkheden.
Deze verliezen zijn inderdaad hier
en daar geïncasseerd moeten
worden, maar zoo verklaarde
men met groote stelligheid al
die verliezen zijn zeker niet groo"-
ter dan zich voor den oorlog voor
deden. Het eenige verschil is, dat
er nu, meer dan vroeger, de aan
dacht op valt, omdat elk verlies
lioe klein ook ons gevoelig
treft, terwijl het ons vroeger na
genoeg onverschillig kon laten.
De algemeene indruk, die wij op
deden was tenslotte deze. dat de ge
ruchten. die de ronde doen. sterk
overdreven lijken, zoozeer, dat men
zich slechts kan verbazen over de
uitgestrektheid, waarover zij zich
biyken voortgeplant te hebben.
Om de algemeenheid van- de nau
welijks bewezen feiten en om de
snelheid waarmee de geruchten op
de meest, uiteenloopende plaatsen
opduiken, zijn.-wij geneigd den
briefschrijver jn ernst te nemen,
die ons verklaarde: er moet hier
welhaast sprake zijn van agitatori
sche krachten welker eenige doei
kar- zijn de reeds door allerlei om
standigheden heerschenden onrust j
V
De eerste 70 te Enschedé
aangekomen
TN Enschedé zijn Zóndag de eer-
ste 70 uit het krijgsgevangen
kamp Neubrandenburg afkomstige
Nederlandsche officieren aangeko
men. Maandag en heden zouden
meerdere groepen volgen. Heden om
5 uur zullen over.Herr. Nederland
de namen van de eerst-aangeko-
mer officieren worden bekend ge
maakt. (HN>
IN T KORT
aan te wakkeren en te vergrooten.
Deze dingen zijn uiteraard moei-
iyk te bewijzen. wij moeten er
daarom mee volstaan onze lezers op
het hart te binden, voorzichtig om
te springen met de verhalen, die
worden opgedischt. Zij kunnen
slechts den wederopbouw van land
en volk vertragen. Anderzijds mag
er bij de autoriteiten op aangedron
gen worden geen vergoelijkingspoli-
tiek te voeren als blijken zou. dat
schuldige nalatigheid in het spel is.
Het eenige middel, dat tot verbete
ring 'can leiden, is openhartigheid
in deze zaken. En openhartigheid
zullen ook wij als het pas geeft,
niet schuwen.
Ten behoeve van
„Geertruid enberg"
yOOR het herstel van Geertrui-
denberg is door de regeering
in Zwitserland een order voor een
nieuwe installatie besteld, zoo
meldde de Zwitsersche radio.
Voorts zal Zwitserland een aantal
hutten leveren voor de huisvesting
van de arbeiders op Walcheren,
die binnenkort met het herstel
van de beschadigde dijken zullen
beginnen .(A-A
Op Okinawa woedt de
bloedigste slag.
GP TARAKAN vordeten de ,,op-
ruimingwerkzaamheden der
Nederlandsche en Australische
troepen goed. Deze dringen steeds
dieper in de laatste Japansche
weerstandsnesten door, waarby zij
stevig door de Amerikaansche
luchtmacht wordt gesteund. De
laatste viel bovendien doelen op
Borneo aan.
Op Okinawa woedt ,.de bloedig
ste slag van het Verre Oosten'' nog
steeds voort. Merkwaardig was, dat
de Jappen zwaar verdedigde stel
lingen prijsgaven. In het zuiden
van het eiland teisterde scheeps
geschut Japansche stellingen en
troepenconcentraties.
Bij Honshu, het Japansche
hoofdeiland brachten marinevaar
tuigen 5 Japansche schepen tot
zinken. .In totaal ging vo.ot' de Ja
panners reeds 4i/2 millioen ton
scheepsruimte verloren. Weinig
goeds voor Japan voorspellend was
tenslotte het bericht, dat nog dit
jaar in Amerika het 20.00ste lan
dingsschip van stapel zal loopen.
y' (Herr. Ned.)
waar sinds
Tokio en an
dere belang
rijke steden van
Japan vormen
in steeds sneller
tempo het doel
wit van de
Amerikaansche
luchtaanvallen.
Reeds werd v^n
Tokio een op
pervlakte van
106 km2 ver
woest en moest
de Japansche
premier verkla
ren, dat de
stad na den oorlog
geheel zal moeten
herbouwd worden. En
nog alty'd pakken
steeds donkerder wolken
rond dit land samen. Uit
geallieerde bron kwam het bericht
dat de luchtaanvallen op Japan 2^4
maal zoo krachtig zullen worden
als ten aanzien van Duitschland' het .géval
was. Hierboven plaatsen wij een kaartje van
het Japansche eilandenrijk. Duizend kilome-
ter ten Z. van Kiushu is Okinawa gelegen
ag 6611 ste«fc lite Jere stryd geleverd wordt.
T~\E regeering heeft ingesteld een
bedrijfsorganisatie voor 't Ned.
mijnbedrijf Zij zal voorts contact
houden met de Stichting van den
Arbeid". (RO)
TV/TEER dan 200 Britsche oorlogs
schepen zijn reeds in 't Verre
Oosten in actie. (RO)
TN Zwitserland is het eerste trans-
port Nederlandsche kinderen
aangekomen. Het tweede zal op 28
Mei vertrekken. (HN)
T~)E katholieke universiteit te Ny-
megen heeft met 25Q studenten
het onderwijs hervat. (HN)
TAE Fransch-Duitsche wapenstil-
standscommissie uit 1940 is na
terugkeer in Frankrijk ter beschik
king gesteld van het militaire vei
ligheidsorgaan. (HN
TAE NWU is van plan de wieler-
baankampioenschappen in Sep
tember te houden. (AA)
T~\E postverbinding Nederland
Italië is weer hersteld, meldde
men uit Rome. (AA)
f N Schiedam overleed op 13 April
.burgemeester mr. dr. F. L. J,
van Haaren. (AA)
TN het Westen zullen de schepen
niet langer in convooi varen. Zij
mogen weer alle navigatielicliten
gebruiken. (BBC)
/~)P de Philippijnen sneuvelden
370.000 Japanners. Nauwelijks
eenige honderden werden gevan
gen genomen. (BBC)
"T)E besprekingen te Londen en
Moskou bewegen rich rond het
bestuur van Duitechland. de kwes
tie Triëst, Oostenrijk, Polen en de
Levant en rond de vraag van een
nieuwe mogendhedenconferentie.
(BBC)
rpE Londen is een voorloopige eco
nomische raad voor Europa op
gericht. Ook Nederland zal daarin
vertegenwoordigd zijn. (BBC)
jyiAARSCHALK TITO klaagde ér
in een rede te Ljoebjlana over,
dat 6e Slovenen in Karinthië. sinds
zich zijn trqepen daar hebben te
ruggetrokken, zwaar vervolgd wor
den. (BBC)
rfE SAN FRANCISCO is 'n nieu
we moeilijkheid gerezen, door
dat Rusland het recht van veto
voor elk derf groote mogendheden
ook wil uitstrekken tot de vraag, of
een geschil een punt van onder
zoek zal uitmaken, Engeland, de
V.S., QJjina en ook Frankrijk ver
zetten zich tegen dit Russisch
voorstel. (BBC).
PUBLIEKE TRIBUNE
Wegperikelen. De bewoners van
de St. Janstraat te St. Jansteen vra
gen, waarom de voorste bewoners van
de St. Janstraat van een steenweg
mogen genieten, terwijl de overige
bewoners in den winter door de mod
der en in den zomer door 't stof moe
ten ploeteren, terwijl zij toch ook
belasting moeten betalen. Wie wil
hier eens een antwoord op geven?
Repatrieerenden. Eenige lezers
verklaren het te kunnen begrijpen,
dat zij, die in het westen des lands
wonen en hier tijdelijk gestrand zijn,
niet "zonder meer naar huis kunnen
doorreizen zonder de moeilijkheden
van distributie e.d. te vergrooten. Zij
'zouden echter willen weten: wordt
hun familie bericht gestuurd van hun
verblijf alhier en wanneer zal het
tijdstip aangebroken zijn, dat zij mo
gen doorreizen? Het een zoowel als
het andere za2 tot geruststelling lei
den van repatrieerenden en hun fa
milie.
De strijd tegen den
s waterwolf
T4E RAMP welke Walcheren trof
kan niet beter belicht worden
dan door eenige officieele cijfers te
geven.
■In de zeedyken rondom het
eiland werden vier gaten gebom
bardeerd, n.l. bij Westkapelle, fort
tv-ammekens, fort de Nolle en Vee-
re. Het eerste gat is groot 600 M.;
't tweede 750 M.: 't derde 350 M. en
't vierde975 M.
Per etmaal stroomt bij springtij
124 millioen M3 in en uit en bij
dood tij 45 millioen M3. Het merk
waardige hierbij, is dat bij vl'
bij de Nolle tweemaal zooveel wa
ter instroomt, als er bij ebbe te
rugvloeit en dat dit bij Veere pre
cies andersom is. Dit beteekent dat
er een constante stroom dwars over
het eiland staat met een geweldige
waterverplaatsing
Totaal is op Walcheren 15.500 H.A.
vruchtbare grond onder geloopen.
Vóór de "ramp telde Walcheren
17.078 woningen; hiervan zyn er
nu 2200 verwoest, ernstig bescha
digd 1635 en licht beschadigd 2031
In het overstroomde gebied staan
7573 huizen waarvan slechts een
gedeelte te redden zal zyn. West
kapelle is geheel verwoest en in
Vlissingen is haast geen onbescha
digd huis te vinden.
Om de gaten in de dijken die
reeds geulen van 10 meter diep
hebben, te dichten, zal'men noo-
dig- hebben 1 millioen M3 zand,
60.000 t. stortsteen, 20.000 t. zet
steen, en 1.5 millioen bos rijshout.
Na deze sombere cijfers der ver
woesting moge hiernog eenige
getallen en feiten volgen over het
herstel, dat hier en daar, vooral bij
de Nolle flink vordert.
Baggermolens, zandzuigers, bok
ken, grijpers en bakken werden
uit België, Frankrijk en Engeland
gehaald. Rijshout voor de zink
stokken komt uit de Langstraat en
van Schijndel; bazalt uit België.
In Holland zijn reeds aanwezig 3
millioen jute zakken om eventueel
met zand te vullen voor snelle
dichting op bedreigde punten.
Verder werden uit Engeland ter
beschikking gesteld 18 betonnen
Mulberry caissons van 90 bij 12 bij
12 meter, die kunnen dienen als
golfbrekers voor de dijken; verder
een groot aantal torpedo-netten,
welke doorvlochten kunnen worden
met rijshout ter bescherming dei-
taluds van de dijken; bovendien
nog een dertigtal kleinere beton
nen caissons voor afsluiting.
Het aantal dykwerkers bedraagt
momenteel 600 man, maar moet
worden opgevoerd tot ongeveer
1250, ongerekend het personeel
voor aanvoer en voorbereiding.
De huisvesting van al deze men-
schen is een probleem op zichzelf.
In Zwitserland heeft men daarom
barakkenkampen besteld met
woon-, slaap- au recreatieruim
te. De totale oppervlakte van deze
stad zal één hectare beslaan en
2000 man zullen er onderdak kun
nen vinden.
Laten we hopen dat men dit j aai
den waterwolf zal' weten te bezwe
ren, anders is de ellende niét te
overzien.
K.Z.G. OPGERICHT
Voor het Dekenaat Middelburg
was het Zondag zeen historische
dag; toen toch werd te Goes de
kath. Gemeenschap opgericht voor
de Zeeuwsche eilanden, als voor-
looper van geheel katholiek Zee
land, want, zooals de initiatiefne
mer mr. dr Mes. meedeelde, zal
Zeeuwsch-Vlaanderen zich ook on
der het vaan scharen der K.Z.G. en
West Zeeuwsch Vlaanderen is de
zaak reeds aan het voorbereiden.
Te Goes waren reeds vertegen
woordigd afgevaardigden van Mid
delburg, Goes, 's Heerenhoek,
Heinkenszand, Kwadendamme,
Hansweert. Lewedorp, Rilland.
Ierseke en de andere parochies zul
len zeker niet achterblijven. Tot
voorzitter kozen de afgevaardigden
mr. dr. Mes, tot 2en voorzitter J.
Vroom. Middelburg; tot secr. J. Duy
vestein, 's Heerenhoek; tot 2den
"secr J. Rijk, Rilland en tot pen
ningmeester W. Beliën, Goes. Het
algemeen secretariaat zal worden
gevoerd door den heer P. Goosen.