Wat is Stem MANIFEST - aan het Nederlandsche Volk 7 Stad en Land DE VERKENNERS onder den schijnwerper NEDERLANDSCHE VOLKSBEWEGING Soms ongelooflijk plezierig, meestal 'n gevaar voor de ware volkscultuur Het einde van de ondergcondsche 99 99 TOEN vyf jaar geleden de laars van den vyand brutaal in onzen nek werd gezet, zijn over macht onze Voorvaderlijke Privile giën van Vry-geborenen lachend aan flarden scheurde en een bende verraders zjjn zyde koos, wisten wy allen vanaf het eerste oogcnblik, dat harde dagen ons te wachten stonden. WU zagen niet enkel machteloos zijn infame rooverijen, maar wij voelden ook, hoe op sluwe wijze een web gesponnen werd, om ons fiere bewustzijn van Nederlan derschap te vangen en tot bloede loosheid uit te zuigen. Gesteund door de geestelijke er fenis onzer voorgeslachten, onze in geboren trouw aan Vorstenhuis en eigen Volksbestaan groeiden onze woede en verbetenheid tot passief en actief verzet. De vijand sloeg toe. Zijn concentratiekampen, ker kers en vuurpeletons brachten rouw ov^r ons Volk, maar braken ons niet. Thans, na ongehoord moeilijke tijden, 'is met de hulp onzer Bond- genooten deze vijand verpletterend verslagen en alle krijgsrumoer stil gevallen in ons Vaderland. Nederland is bevrijd-! Onze materieele oorlogsbalans wijst op ernstige ontwrichting van ons eco nomische leven, door vernietiging van een aanmerkelijk gedeelte onzer wel vaartbronnen in het Moederland, door de voorloopige annexatie onzer kolo niën in Oost-Indië, door het opzette lijk financieele wanbeheer van den vijand, door het oorlogsgeweld, dat sommige gebieden van Nederland in een ruine herschiep. Onze moreele oorlogsbalans toont ons jarenlang taaie strijd en uitein delijk de uitbundige vreugde der overwinning, veelvormig lijden van enkeling en Volk en het diep geëer biedigde levensoffer van velen van de besten onder ons. Zij toont ons ook de onverwoest bare hoop op een betere toekomst en de ongebroken wil eener natie, die weet, waarin een klein Volk groot moet zijn en kan zijn. Nederlanders, de moeilijkheden uit het verleden waren groot. De moei lijkheden der toekomst zijn van an deren aard, maar zullen ook groot zijn. Zoowel de binnenlandsche als rifl V»iirngjfioflcotvA»<>ociotv3_Uï>i ozvs Nederland en Oranje, offers van'ar beidzaamheid in dienst van den her opbouw" van ons Vaderland, offers van eensgezindheid door grootmoedig» noodeloos wantrouwen en noodelooze vooroordeelen ter zijde stellen. Wij zijn ons scherp bewust van den ernst dezer tijden en van den plicht om nieuwe perspectieven te openen voor orwe kinderen. Alle kleinzielig heid ten opzichte dezer geweldige taak zal door de feiten in de naaste toekomst en door de geschiedenis na derhand meedoogenloos veroordeeld worden. DLIJKENS het weekWad „Je Maintiendrai" is gesticht de Ne derlandsche Volksbeweging (N.V. B.), die zich op den grondslag stelt van het personalistisch socialisme en alle Nederlanders al of niet georganiseerd in politieke partijen o.m. oproept tot den arbeid gericht op: ontplooïng van de menschelyke persoonlijkheid; vernieuwing en beveiliging van het gezinsleven; verheffing van den arbeid in een geordend sociaal-economisch bestel; versterking van de nationale ge meenschap; vernieuwing van de staatsgedach- te, hervorming van de democratie in een personalistischen geest; volkszeggenschap in de organisa ties van bedrüfs- en cultureel le ven; opbouw van een nieuwe gemeen schap met de overzeesche gebieden; actieve buitenlandsche politiek, me de als bijdrage tot de vestiging van een internationale rechtsorde. De oprichters zijn van meening, dat het politieke partij leven in ons volk zich langs andere scheidslij nen dan voor 1940 zal moeten be wegen; dat met name de Christe lijke antithese en de klassenstrijd voor de oplossing der maatschap pelijke vraagstukken van heden geen vruchtbare beginselen meer zijn, dat een periode van vrije dis cussie dringend noodzakelijk is, op dat de geestelijke vernieuwing zich ook op politiek gebied zal kunnen openbaren. Onder de onderteekenaars treffen we o.m. aan: Mr. P. Bagch, Dr. W. Banning, Mr. L. Eindhoven, Prof. Kraemer, Prof Pompe, Prof. de Quay, Geert Ruygers, Mr. E. Sassen Prof. Schermerhorn, Mr. L. Sehlich ting, Dr. Ir. P. Tellegen, Ir. P. Ue Nederlandsche illegale werkers, vertegenwoordigend alle stan den, groepen en richtingen onzer samenleving, zullen schouder aan schouder met alle goedwillende Landgenooten hun strijd voor een nieuw en beter Nederland voortzet ten. Nederlanders, r Steunt ons in onsen strijd voor de Waarheid Wij verscheurden het vijandelijke net van leugens en bedrog. Wij zijn thans verplicht alle leugens en camouflages te brandmerken, die onze geestelijke en lichamelijke volks welvaart in gevaar kunnen brengen en des te verfoeilijker zijn, als zij ont spruiten op eigen bodem. Wij brandmerken die leugens. Steunt ons in onzen strijd voor rechtvaardigheid Wij saboteerden alle rechtsver- krachtende vijandelijke maatregelen. Aan den dood onzer helden het lij den der levenden zijn wij thans ver plicht gerechtigheid te eischen in al les en voor allen. Wij eischen die ge rechtigheid zonder aanzien van per soon. Steunt ons in onzen strijd voor 6e naastenliefde 1 Wij verzetten ons tegen .vijandelijke daden van haat, onderdrukking en machtswellust. Wij zijn thans verplicht de helpende hand te reiken aan iedereen en elke groep, die tengevolge van onafwend bare tijdsomstandigheden of onver antwoordelijk egoisme van slechtwil- lenden in zijn levensgeluk bedreigd wordt. Wij reiken die hand, wij willen: naast en tezamen met alle gelijkgezinde Nederlanders, in dankbaarheid en trouw aan Oranje, medewerken aan een vernieuwing van het geheele Nederlandsche Volk, op de basis van de normen van Waarheid, Gerechtigheid en Naastenliefde, zooais deze in het Evangelie zijn gesteld en ook in an dere dan Christelijke overtuigingen worden aanvaard, met erkenning van de noodzakelijkheid van een gezonden Volksinvloed, naast en tezamen met alle goede Vaderlanders medewerken aan den cultureelen, socialen, en economischen wederopbouw van ons land. Leve Nederland! Leve Oranje! GEMEENSCHAP OUD ILLEGALE WERKERS NEDERLAND Een onzer lezers las met verwondering in ons blad een onvriendelijke bespreking van een jazz-filmpje van Duke El lington. Hy zelf noemt zich een groot liefhebber van jazz eh daar- haast ook een groot bewonderaar van Tschaikowsky, Chopin, Grieg, „Ik kan het me zoo goed indenken", zegt hij, „dat iemand, die jazz (de goede jazz wel te verstaan, niet de populaire dansmuziek, die hiermede nog maar al te vaak verward wordt) niet aanvoelt en begrijpt, dit afschu welijk vindt en misschien denkt, dat de vertolkers hysterici zijn. Maal laat men dan zoo iemand zijn indruk ken over jazz in de krant schrijven en het publiek geheel verkeerd daar over inlichten? Het is dan niet de "v ei ir~ ner dVficV— flaters slaat. Hoe gemakkelijk is het niet, afbrekende critiek te geven over iets, dat men niet begrijpt. Ik houd bv. niet van Beethoven en Mozart. Dit komt, omdat ik deze muziek niet aanvoel, die spreekt niet tot mij, wat ik erg jammer vind. Denkt u nu eens in, dat ik een korte recensie moet schrijven over bv. een cineac-pro gramma, waarin een verdienstelijk filmpje draait over een goede vertol king van een werk van Bach. Zeg ik dan, dat dit rommelige muziek is, dat die mènschen zich zonder reden druk zitten te maken, noem ik dan klan ken die ik niet begrijp geringschat tend: „merkwaardige geluiden"? Schryf dan niet: „dit is niet goed" of „dit is niet mooi", maar durf dan te schrijven: „ik vind dit niet mooi, omdat ik het niet begrijp" of schrijf er dan niet over, dat is nog beter." Inzender raadt dengene, die re censies moet schrijven, aan hun stof eenigszins te bestudeer$n door bv. het boekje van Gilbert en het X.Y.Z. der Muziek van Casper hü- weler eens door te werken. „Er moet in uw blad", aldus besluit inzender, „geen plaats zijn voor domme bekrompenheid, maar een ontvankelijkheid voor alle stroo mingen, die echter met gezonde en deskundige critiek behan deld moeten worden. Heeren van de redactie, wees niet boos om dit schrijven en leg het niet met een verachtelijk gebaar ter zijde, maar beschouw het als „a gentle hint"! Y\7"E hebben dit schrijven inder- daad niet met een verachte lijk gebaar terzijde gelegd, doch 'n deskundige, Prof. Asselbergs van het Klein Seminarie, verzocht, 'ns zijn meening te zeggen over mu- ziekwaardeering in het algemeen en der jazz in het bizonder. Hy nu schrijft ons: Na lezing van het ingezonden stuk zou men zich kunnen afvragen, of de waardeering van de jazz zooals ze in dit stukje uitgesproken wordt, be- j rust op zuiver muzikale gronden. De schrijver zegt uitdrukkelijk dat hij niet houdt van de muziek van Mo zart en Beethoven, en wekt den in druk de muziek van Bach rommelig te vinden. Alleen dit al is voor eiken musicus genoeg om erg huiverig te staan tegen alle muzikale waardee ring die van dergelijke zijden komt, terwijl het bewonderen van Grieg en misschien ook het bewonderen van» Tschaikowsky en Chopin voor een musicus nóg geen doorslaand bewijs is voor de muzikaliteit van den schrijver, althans voor een zoodanige muzikaliteit, dat hij het recht zou hebben een mij overigens niet be kend recensent van -een Duke El- lir.gton-filmpje domme bekrompen heid voor de voeten te gooien. Het zal den schrijver misschien ge- neiging om met armen en beenen te zwaaien, méér sigaretten te rooken, 'n rood hoofd te krijgen en» op andere manieren gek tfe doen en een derge lijke gemoeds- en lichamelijke toe stand is af en toe ongelooflijk plezie rig. De hot-jazz kan werkelijk de energie van den mensch tot het uiter ste opvoeren. Alleen zijn dit muzi kale gewaarwordingen? In de jazz zit allerlei muzikaals, dik wijls een interessante melodie, een opjagend rythme, een prachtige in strumentatie, soms boeiende harmo niek, en wanneer al deze elementen, in de juiste proportié samen zijn, komt er natuurlijk ex goed stuk mu ziek uit. Misschien was dat zelfs het geval met het bewuste Duke Elling- ton-filmpje Maar 't waaróm van *t jazz-enthou- siasme van onzen tijd ligt daarin ifiafe ia vuui uw» n priKKenng en een verdoovingsmiddel. Ve voert de activiteit van ons lichaam op maar kan op zekere hoogte daardoor zelfs tot een zedelijk gevaar worden en doét het in feitelijkheid ook. Van den anderen kant werkt de benadrukking van het rythme verdoovend. 'n Jazz-avond is afgrijselijk mono toon omdat slechts eén van de mu zikale elementen naar verhouding veel te sterk naar voren wordt ge bracht, en juist dat element, wat het minst te maken heeft met de geestelijke vermogens. Het genot'wat in de jazz gezocht wordt is grootendeels een dierlijk ge not en heeft voor 99 9/10 pet. bitter weinig te maken met werkelijk mu zikale waardeering. En daarom is jazz-vergoding of zelfs maar jazz-bewondering een gevaarlijk afzwakken van den goeden smaak en het werd al met een enkel woord aangeduid een gevaar voor de kracht van een volk. En waar de jazz-stijl werkelijk mu zikaal en dus artistiek is, moge zij deskundig gerecenseerd en geprezen worden, maar wanneer een dagblad de jazz in z'n geheel genomen als 'n gevaar voor ware volkscultuur ver werpt, is het niet eigenwijs en diep gezonken, maar geeft het integen deel de eenig juiste voorlichting aan zijn lezers. Ook na de bevrijding van het Zuiden bleef „De Stem" in het Noorden zijn ondergrondsche taak vervullen j Hoe WAS het, ne den dood v. Gerard („Hans") Derksen Jan „Jacques") Roovers mogelijk, dat ,,De Stem" haar werk voort zette. ook toen reeds het Zuiden was bevrjjd? Daarvoor moeten wij teruggaan naar de periode, toen deze twee martelaren voor de goede zaak nog in leven waren. Aangezien Derks slechts het organisatorisch deel voor z(jn rekening kon hemen en van Pater Gervasius, hoe vrucht baar zyn pen ook was, moeilijk kon worden verwacht, dat hij de geheele krant zou volschrijven, al bleef hij de hoofdredacteur, was het noodig, dat een redactie werd ge vormd.- Jan Roovers werd belast met de taak, ons daarvoor aan te zoeken. Dit voorstel was uiterst welkom, aangezien onzerzijds, in samenwer king met een Utrechtschen journa list Ad van den Biggelaar, een on dergrondsche informatiedienst in opbouw was, welke over onbetaal bare bronnen beschikte, dank zij een uiterst gevaarlijke en brutaal opgezette penetratie in de Duitsche propagandakringen. Door het voor stel van oen toen nog in leven zijnden Roovers die behalve zijn pers-actie bovendien nog de hand had in een ondergrondschen wa pensmokkel vond onze „illega len" informatiedienst een prachti- gen uitlaat in „De Stem". De verscherping van de politieke controle bracht de expeditie van „De Stem" meermalen in moeilijk heden. Een aardig staaltje daarvan was het volgende. Ad van den Biggelaar en Gerard Derks brachten op zekeren dag zware pakken van 't jongste num mer naar Utrecht, ter verspreiding in het Noorden. Ze maakten daar bij gebruik van een trein-goederen wagen, in welke ze ook hun fiet sen hadden bevracht. Aangekomen v, --"O "*v»« jw. A tvrl zijn schrik, dat het Centraal Sta tion was afgesloten en de L^nd wacht met Duitsche politie er scherpe controle hield, waar jij ook gefouilleerd werd. Derks en van den Biggelaar poogaen tijd te winnen, zetten hun pakken op het perron en begonnen met veel drukte en gewurm hün fietsen uit de overige bagage te trekken. „Dat zal niet makkelijk gaan, heeren", zei een landwachter, die het geval met belangstelling be schouwde. „Nee, zeker niet", zeiden onze vrienden. „Help ons maarliever eens een handje". De landwachter verklaarde zich bereid en nam, op verzoek, de pakken met „De Stem" voor zijn rekening, terwijl onze vrienden de fietsen uit het station reden. Op het Stationsplein werd de man bedankt en was men in vei ligheid. Na den dood van Derks heeft diens broer, Toine Derks, samen met Ad van den Biggelaar, de ver schijning van „De Stem" in het Noorden voortgezet, zij het onder veel moeilijker omtsandigheden dan voordien. Maar „De Stem" heeft er haar moedgevend werk blijven voortzetten, getrouw aan haar de vies; Voor God, Koningin en Vaderland, J. A. v. S. P.S. Op de artikelen van Pater Gervasius, welke handelen over de ondergrondische „Stem'-periode, waarin de heer van Bilsen een groote rol speelde, zijn reacties van verschillenden aard verschenen, onzerzijds zal worden bevorderd, dat volkomen klaarheid in deze zaak wordt verkregen. BENOEMINGEN Tot kapelaan te Sas van Gent is benoemd kap. C. Suijkerbuyk uit Stoppeldijk, terwijl diens plaats zal worden ingenomen door kap. Bas- tiaansen uit Sas van Gent. NIEUWE BURGEMEESTER TE VROUWEPOLDER. Aan den heer K. Fabius is eervol ontslag verleend als burgemeester van Vrouwepolder. Tot zijn opvol ger is benoemd de heer W. N. van Liere te Oost-Kapelle. BOND VAN R.K. BOUW- PATROONS. Op uitnoodlging van het vroegere bestuur van den bond van R. K. bouwpatroons, afd. Goes en omstre ken. kwamen te Heinkenszand de RJK. aannemrs in vergadering bij een, om te komen tot heroprichting van hun af deeling van dien bond. De heer J. Priem heette de aanwen zigen welkom in 't bijzonder den Geest. Adviseur pastoor Kramer en Mr. Dr. Mes, die de noodzaak aan toonde van het herleven der vroe gere stands- en vakorganisaties. Alle aanwezigen traden wederom to*- Wpn hond €00. Tot voorzit.fpr werd gekozen dhr. Joh. de Kok, Goes; tot secretaris dhr. A. Rijk, Heinkenszand; tot penningmeester dhr. C. Priem te Lewedorp. de veiling te kapelle. In het afgeloopen vereenigings- jaar van de veiling Kapelle-Bieze- linge en Omgeving werden geveild aan aardbeien 317.021 kg., roode bessen 420.470 kg., zwarte bessen 141.362 kg., witte bessen 7049 kg., kruisbessen 687.958 kg. kersen 60.749 kg., benevens verschillende artike len. als appels, peren .pruimen enz. voor een totaal bedrag van f2.353.705 Axel. Merkwaardig jubileum. De heer Eduardus Schoof, Kerkstraat, alhier, hoopt, op 31 Mei a.s. zijn 75sten ver jaardag te vieren. Tevens is hij op dien dag 60 Jaar ais stalknecht in dienst bij het hotel „Het Gulden Vlies". Wijffels Ir newer Tr~"n~'w noegen doen, wanneer ik dan vertel MrCPrirL,^' de Jazz alleen boeit, wanneer C. Prinsen, Drs. A. Wijffels. ze zoo „hot" mogelijk is. Ik krijg dan JtfU zich ook in de pas-bevrijde gebieden hetzelfde verschijnsel voordoet als In het langer bevrijde Zuiden, n.l. een toestroomen van de jeugd w.o. ook die der vroe gere andere jeugdorganisaties naar de Verkennersbeweging, krijgt de volgende vraag van een onzer lezers bijzonder relief. Hij schrijft: Er wordt getracht, onze Jeugd nieuw leven in te blazen door middel van de Verkennersbeweging. Ongetwijfeld heeft deze beweging voor onze jonge ren een groote aantrekkingskracht, omdat het program zoodanig sensa tioneel is, dat het een echten jongen moet bekoren. Het is mij als leider echter opge vallen, dat het geestelijke, zooals dat io de Kruisvaart en Jonge wacht b.v. sterk op den voorgrond trad, bij de Verkenners-beweging grootendeeis zoek is. Is het vooral in dezen nieuwen tijd en tevens met de geheel andere men taliteit van de jeugd niet broodnoo- dig, onze jongens geestelijk te ver rijken? Kunnen wij als Katholieken het program van Baden Powell hand haven? Tot zoover de lezer, die erkent dat het verkennersprogram een echten jongen moet bekoren. Dit program kan dus gebruikt worden en het ligt aan den leider, als ka tholiek dit program te bezielen, het biedt daartoe alle mogelijkheden en de leiding van de Katholieke Verkenners verwacht niet anders van hem. Echter niet zóó, dat de geestelijke vorming er al te dik bo venop wordt gelegd als b.v. bij ze kere jeugdorganisaties geschiedde die liturgische kleur-estafetjes e.d. liet houden door de jongens, waar door de grens van de kwezelarij be denkelijk werd benaderd. Inzender drukt zich te zacht uit, wanneer Boy Scouts, 1925). voorbeeld van jonge zonen, van 'n schoone en groote menigte. En dit is niet alles, want gij zijt niet enkel katholieke jongelingen, maar ka tholieke jongelingen èn verkenners. Katholiek verkennen is van hooge beteekenis voor wie het van dicht bij beschouwt en weet te waardeë- ren wat er in dit woord besloten ligt. Verkenners. Niet de jeugd alleen is voldoende om dit te zijn. En hoewel er talrijke karaktervolle jongelingen zijn, toch zijn allen geen verkenners. Efr zijn er velen, die een gemakkelijker, stiller, min der lastige levensopvatting op na houden. Een ware verkenner bezit een biyvenden aanleg tot kracht en moed, tot kalmte en nadenken. En voor de katholieke verkenner komt daarbij nog een diep gevoel van God, van Zijn goddelijke wet, van Zijn goddelijke tegenwoordigheid, die de wonderen der natuur be studeert en er het geheim van aan duidt. Dit is de kostbaarste leer." (Toespraak te Rome tot de B. P. hij zegt dat het geestelijke bij Kruisvaart en Jonge Wacht sterk op den voorgrond trad en hü over drijft tot in het onware toe wan neer hy beweert dat •dit bij de Ver kennersbeweging grootendeels zoek is; men vraagt zich zelf af, of hij bij een dergelijke overtuiging wel bekwaam is, als leider in deze be weging op te treden. Op zijn vraag „Kunnen wij als Katholieken het program van Ba den Powell handhaven?" laten wij het antwoord geven door Z. H. Paus Pius XI: „Hier hebben wij een In 1933 verleende Z. H. de Paus een particuliere audiëntie aan Ba den Powell, waarin Z. H. Zijn vol ledige waardeering voor het Ver kennen uitdrukte, het volkomen in overeenstemming met Zijn re cente Encycliek achtend. En ten slotte heeft Z. H. de Paus in een bijzondere audiëntie aan de Katho lieke Verkenners in Nederland April 1936) hen Zijn specialen Zegen gegeven als bijzondere mede werkers in de Katholieke Actie. Een duidelijker antwoord is o.i. moeilijk denkbaar.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1945 | | pagina 2