Wat is
Stem
MANIFEST -
aan het Nederlandsche Volk
7
Stad en Land
DE VERKENNERS
onder den schijnwerper
NEDERLANDSCHE
VOLKSBEWEGING
Soms ongelooflijk
plezierig,
meestal 'n gevaar
voor de ware
volkscultuur
Het einde van de
ondergcondsche 99
99
TOEN vyf jaar geleden de laars
van den vyand brutaal in
onzen nek werd gezet, zijn over
macht onze Voorvaderlijke Privile
giën van Vry-geborenen lachend
aan flarden scheurde en een bende
verraders zjjn zyde koos, wisten wy
allen vanaf het eerste oogcnblik,
dat harde dagen ons te wachten
stonden. WU zagen niet enkel
machteloos zijn infame rooverijen,
maar wij voelden ook, hoe op sluwe
wijze een web gesponnen werd, om
ons fiere bewustzijn van Nederlan
derschap te vangen en tot bloede
loosheid uit te zuigen.
Gesteund door de geestelijke er
fenis onzer voorgeslachten, onze in
geboren trouw aan Vorstenhuis en
eigen Volksbestaan groeiden onze
woede en verbetenheid tot passief
en actief verzet. De vijand sloeg
toe. Zijn concentratiekampen, ker
kers en vuurpeletons brachten rouw
ov^r ons Volk, maar braken ons
niet.
Thans, na ongehoord moeilijke
tijden, 'is met de hulp onzer Bond-
genooten deze vijand verpletterend
verslagen en alle krijgsrumoer stil
gevallen in ons Vaderland.
Nederland is bevrijd-!
Onze materieele oorlogsbalans wijst
op ernstige ontwrichting van ons eco
nomische leven, door vernietiging van
een aanmerkelijk gedeelte onzer wel
vaartbronnen in het Moederland, door
de voorloopige annexatie onzer kolo
niën in Oost-Indië, door het opzette
lijk financieele wanbeheer van den
vijand, door het oorlogsgeweld, dat
sommige gebieden van Nederland in
een ruine herschiep.
Onze moreele oorlogsbalans toont
ons jarenlang taaie strijd en uitein
delijk de uitbundige vreugde der
overwinning, veelvormig lijden van
enkeling en Volk en het diep geëer
biedigde levensoffer van velen van de
besten onder ons.
Zij toont ons ook de onverwoest
bare hoop op een betere toekomst en
de ongebroken wil eener natie, die
weet, waarin een klein Volk groot
moet zijn en kan zijn.
Nederlanders, de moeilijkheden uit
het verleden waren groot. De moei
lijkheden der toekomst zijn van an
deren aard, maar zullen ook groot
zijn. Zoowel de binnenlandsche als
rifl V»iirngjfioflcotvA»<>ociotv3_Uï>i ozvs
Nederland en Oranje, offers van'ar
beidzaamheid in dienst van den her
opbouw" van ons Vaderland, offers
van eensgezindheid door grootmoedig»
noodeloos wantrouwen en noodelooze
vooroordeelen ter zijde stellen.
Wij zijn ons scherp bewust van den
ernst dezer tijden en van den plicht
om nieuwe perspectieven te openen
voor orwe kinderen. Alle kleinzielig
heid ten opzichte dezer geweldige
taak zal door de feiten in de naaste
toekomst en door de geschiedenis na
derhand meedoogenloos veroordeeld
worden.
DLIJKENS het weekWad „Je
Maintiendrai" is gesticht de Ne
derlandsche Volksbeweging (N.V.
B.), die zich op den grondslag stelt
van het personalistisch socialisme
en alle Nederlanders al of niet
georganiseerd in politieke partijen
o.m. oproept tot den arbeid gericht
op:
ontplooïng van de menschelyke
persoonlijkheid;
vernieuwing en beveiliging van
het gezinsleven;
verheffing van den arbeid in een
geordend sociaal-economisch bestel;
versterking van de nationale ge
meenschap;
vernieuwing van de staatsgedach-
te, hervorming van de democratie
in een personalistischen geest;
volkszeggenschap in de organisa
ties van bedrüfs- en cultureel le
ven;
opbouw van een nieuwe gemeen
schap met de overzeesche gebieden;
actieve buitenlandsche politiek, me
de als bijdrage tot de vestiging van
een internationale rechtsorde.
De oprichters zijn van meening,
dat het politieke partij leven in ons
volk zich langs andere scheidslij
nen dan voor 1940 zal moeten be
wegen; dat met name de Christe
lijke antithese en de klassenstrijd
voor de oplossing der maatschap
pelijke vraagstukken van heden
geen vruchtbare beginselen meer
zijn, dat een periode van vrije dis
cussie dringend noodzakelijk is, op
dat de geestelijke vernieuwing zich
ook op politiek gebied zal kunnen
openbaren.
Onder de onderteekenaars treffen
we o.m. aan: Mr. P. Bagch, Dr. W.
Banning, Mr. L. Eindhoven, Prof.
Kraemer, Prof Pompe, Prof. de
Quay, Geert Ruygers, Mr. E. Sassen
Prof. Schermerhorn, Mr. L. Sehlich
ting, Dr. Ir. P. Tellegen, Ir. P.
Ue Nederlandsche illegale werkers,
vertegenwoordigend alle stan
den, groepen en richtingen onzer
samenleving, zullen schouder aan
schouder met alle goedwillende
Landgenooten hun strijd voor een
nieuw en beter Nederland voortzet
ten.
Nederlanders, r
Steunt ons in onsen strijd voor de
Waarheid
Wij verscheurden het vijandelijke
net van leugens en bedrog.
Wij zijn thans verplicht alle leugens
en camouflages te brandmerken, die
onze geestelijke en lichamelijke volks
welvaart in gevaar kunnen brengen
en des te verfoeilijker zijn, als zij ont
spruiten op eigen bodem.
Wij brandmerken die leugens.
Steunt ons in onzen strijd voor
rechtvaardigheid
Wij saboteerden alle rechtsver-
krachtende vijandelijke maatregelen.
Aan den dood onzer helden het lij
den der levenden zijn wij thans ver
plicht gerechtigheid te eischen in al
les en voor allen. Wij eischen die ge
rechtigheid zonder aanzien van per
soon.
Steunt ons in onzen strijd voor 6e
naastenliefde 1
Wij verzetten ons tegen .vijandelijke
daden van haat, onderdrukking en
machtswellust.
Wij zijn thans verplicht de helpende
hand te reiken aan iedereen en elke
groep, die tengevolge van onafwend
bare tijdsomstandigheden of onver
antwoordelijk egoisme van slechtwil-
lenden in zijn levensgeluk bedreigd
wordt.
Wij reiken die hand,
wij willen:
naast en tezamen met alle
gelijkgezinde Nederlanders, in
dankbaarheid en trouw aan Oranje,
medewerken aan een vernieuwing
van het geheele Nederlandsche
Volk, op de basis van de normen
van Waarheid, Gerechtigheid en
Naastenliefde, zooais deze in het
Evangelie zijn gesteld en ook in an
dere dan Christelijke overtuigingen
worden aanvaard, met erkenning
van de noodzakelijkheid van een
gezonden Volksinvloed,
naast en tezamen met alle
goede Vaderlanders medewerken
aan den cultureelen, socialen, en
economischen wederopbouw van ons
land.
Leve Nederland! Leve Oranje!
GEMEENSCHAP OUD ILLEGALE
WERKERS NEDERLAND
Een onzer lezers las met
verwondering in ons blad een
onvriendelijke bespreking van
een jazz-filmpje van Duke El
lington. Hy zelf noemt zich een
groot liefhebber van jazz eh daar-
haast ook een groot bewonderaar
van Tschaikowsky, Chopin, Grieg,
„Ik kan het me zoo goed indenken",
zegt hij, „dat iemand, die jazz (de
goede jazz wel te verstaan, niet de
populaire dansmuziek, die hiermede
nog maar al te vaak verward wordt)
niet aanvoelt en begrijpt, dit afschu
welijk vindt en misschien denkt, dat
de vertolkers hysterici zijn. Maal
laat men dan zoo iemand zijn indruk
ken over jazz in de krant schrijven
en het publiek geheel verkeerd daar
over inlichten? Het is dan niet de
"v ei ir~ ner dVficV—
flaters slaat. Hoe gemakkelijk is het
niet, afbrekende critiek te geven over
iets, dat men niet begrijpt. Ik houd
bv. niet van Beethoven en Mozart.
Dit komt, omdat ik deze muziek niet
aanvoel, die spreekt niet tot mij, wat
ik erg jammer vind. Denkt u nu eens
in, dat ik een korte recensie moet
schrijven over bv. een cineac-pro
gramma, waarin een verdienstelijk
filmpje draait over een goede vertol
king van een werk van Bach. Zeg ik
dan, dat dit rommelige muziek is, dat
die mènschen zich zonder reden druk
zitten te maken, noem ik dan klan
ken die ik niet begrijp geringschat
tend: „merkwaardige geluiden"?
Schryf dan niet: „dit is niet goed"
of „dit is niet mooi", maar durf dan
te schrijven: „ik vind dit niet mooi,
omdat ik het niet begrijp" of schrijf
er dan niet over, dat is nog beter."
Inzender raadt dengene, die re
censies moet schrijven, aan hun
stof eenigszins te bestudeer$n door
bv. het boekje van Gilbert en het
X.Y.Z. der Muziek van Casper hü-
weler eens door te werken.
„Er moet in uw blad", aldus besluit
inzender, „geen plaats zijn voor
domme bekrompenheid, maar een
ontvankelijkheid voor alle stroo
mingen, die echter met gezonde
en deskundige critiek behan
deld moeten worden.
Heeren van de redactie, wees niet
boos om dit schrijven en leg het niet
met een verachtelijk gebaar ter zijde,
maar beschouw het als „a gentle
hint"!
Y\7"E hebben dit schrijven inder-
daad niet met een verachte
lijk gebaar terzijde gelegd, doch 'n
deskundige, Prof. Asselbergs van
het Klein Seminarie, verzocht, 'ns
zijn meening te zeggen over mu-
ziekwaardeering in het algemeen
en der jazz in het bizonder. Hy
nu schrijft ons:
Na lezing van het ingezonden stuk
zou men zich kunnen afvragen, of de
waardeering van de jazz zooals ze in
dit stukje uitgesproken wordt, be- j
rust op zuiver muzikale gronden. De
schrijver zegt uitdrukkelijk dat hij
niet houdt van de muziek van Mo
zart en Beethoven, en wekt den in
druk de muziek van Bach rommelig
te vinden. Alleen dit al is voor eiken
musicus genoeg om erg huiverig te
staan tegen alle muzikale waardee
ring die van dergelijke zijden komt,
terwijl het bewonderen van Grieg en
misschien ook het bewonderen van»
Tschaikowsky en Chopin voor een
musicus nóg geen doorslaand bewijs
is voor de muzikaliteit van den
schrijver, althans voor een zoodanige
muzikaliteit, dat hij het recht zou
hebben een mij overigens niet be
kend recensent van -een Duke El-
lir.gton-filmpje domme bekrompen
heid voor de voeten te gooien.
Het zal den schrijver misschien ge-
neiging om met armen en beenen te
zwaaien, méér sigaretten te rooken,
'n rood hoofd te krijgen en» op andere
manieren gek tfe doen en een derge
lijke gemoeds- en lichamelijke toe
stand is af en toe ongelooflijk plezie
rig. De hot-jazz kan werkelijk de
energie van den mensch tot het uiter
ste opvoeren. Alleen zijn dit muzi
kale gewaarwordingen?
In de jazz zit allerlei muzikaals, dik
wijls een interessante melodie, een
opjagend rythme, een prachtige in
strumentatie, soms boeiende harmo
niek, en wanneer al deze elementen,
in de juiste proportié samen zijn,
komt er natuurlijk ex goed stuk mu
ziek uit. Misschien was dat zelfs het
geval met het bewuste Duke Elling-
ton-filmpje
Maar 't waaróm van *t jazz-enthou-
siasme van onzen tijd ligt daarin
ifiafe ia vuui uw» n priKKenng en
een verdoovingsmiddel. Ve voert de
activiteit van ons lichaam op maar
kan op zekere hoogte daardoor zelfs
tot een zedelijk gevaar worden en
doét het in feitelijkheid ook. Van den
anderen kant werkt de benadrukking
van het rythme verdoovend.
'n Jazz-avond is afgrijselijk mono
toon omdat slechts eén van de mu
zikale elementen naar verhouding
veel te sterk naar voren wordt ge
bracht, en juist dat element, wat
het minst te maken heeft met de
geestelijke vermogens.
Het genot'wat in de jazz gezocht
wordt is grootendeels een dierlijk ge
not en heeft voor 99 9/10 pet. bitter
weinig te maken met werkelijk mu
zikale waardeering.
En daarom is jazz-vergoding of zelfs
maar jazz-bewondering een gevaarlijk
afzwakken van den goeden smaak en
het werd al met een enkel woord
aangeduid een gevaar voor de
kracht van een volk.
En waar de jazz-stijl werkelijk mu
zikaal en dus artistiek is, moge zij
deskundig gerecenseerd en geprezen
worden, maar wanneer een dagblad
de jazz in z'n geheel genomen als 'n
gevaar voor ware volkscultuur ver
werpt, is het niet eigenwijs en diep
gezonken, maar geeft het integen
deel de eenig juiste voorlichting aan
zijn lezers.
Ook na de bevrijding van het Zuiden
bleef „De Stem" in het Noorden zijn
ondergrondsche taak vervullen j
Hoe WAS het, ne den dood
v. Gerard („Hans") Derksen
Jan „Jacques") Roovers mogelijk,
dat ,,De Stem" haar werk voort
zette. ook toen reeds het Zuiden
was bevrjjd?
Daarvoor moeten wij teruggaan
naar de periode, toen deze twee
martelaren voor de goede zaak nog
in leven waren. Aangezien Derks
slechts het organisatorisch deel
voor z(jn rekening kon hemen en
van Pater Gervasius, hoe vrucht
baar zyn pen ook was, moeilijk
kon worden verwacht, dat hij de
geheele krant zou volschrijven, al
bleef hij de hoofdredacteur, was het
noodig, dat een redactie werd ge
vormd.- Jan Roovers werd belast
met de taak, ons daarvoor aan te
zoeken.
Dit voorstel was uiterst welkom,
aangezien onzerzijds, in samenwer
king met een Utrechtschen journa
list Ad van den Biggelaar, een on
dergrondsche informatiedienst in
opbouw was, welke over onbetaal
bare bronnen beschikte, dank zij
een uiterst gevaarlijke en brutaal
opgezette penetratie in de Duitsche
propagandakringen. Door het voor
stel van oen toen nog in leven
zijnden Roovers die behalve zijn
pers-actie bovendien nog de hand
had in een ondergrondschen wa
pensmokkel vond onze „illega
len" informatiedienst een prachti-
gen uitlaat in „De Stem".
De verscherping van de politieke
controle bracht de expeditie van
„De Stem" meermalen in moeilijk
heden. Een aardig staaltje daarvan
was het volgende.
Ad van den Biggelaar en Gerard
Derks brachten op zekeren dag
zware pakken van 't jongste num
mer naar Utrecht, ter verspreiding
in het Noorden. Ze maakten daar
bij gebruik van een trein-goederen
wagen, in welke ze ook hun fiet
sen hadden bevracht. Aangekomen
v, --"O "*v»« jw. A tvrl
zijn schrik, dat het Centraal Sta
tion was afgesloten en de L^nd
wacht met Duitsche politie er
scherpe controle hield, waar jij ook
gefouilleerd werd.
Derks en van den Biggelaar
poogaen tijd te winnen, zetten hun
pakken op het perron en begonnen
met veel drukte en gewurm hün
fietsen uit de overige bagage te
trekken.
„Dat zal niet makkelijk gaan,
heeren", zei een landwachter, die
het geval met belangstelling be
schouwde.
„Nee, zeker niet", zeiden onze
vrienden. „Help ons maarliever
eens een handje". De landwachter
verklaarde zich bereid en nam, op
verzoek, de pakken met „De Stem"
voor zijn rekening, terwijl onze
vrienden de fietsen uit het station
reden. Op het Stationsplein werd
de man bedankt en was men in vei
ligheid.
Na den dood van Derks heeft
diens broer, Toine Derks, samen
met Ad van den Biggelaar, de ver
schijning van „De Stem" in het
Noorden voortgezet, zij het onder
veel moeilijker omtsandigheden dan
voordien. Maar „De Stem" heeft
er haar moedgevend werk blijven
voortzetten, getrouw aan haar de
vies;
Voor God, Koningin en Vaderland,
J. A. v. S.
P.S. Op de artikelen van Pater
Gervasius, welke handelen over de
ondergrondische „Stem'-periode,
waarin de heer van Bilsen een
groote rol speelde, zijn reacties van
verschillenden aard verschenen,
onzerzijds zal worden bevorderd, dat
volkomen klaarheid in deze zaak
wordt verkregen.
BENOEMINGEN
Tot kapelaan te Sas van Gent is
benoemd kap. C. Suijkerbuyk uit
Stoppeldijk, terwijl diens plaats zal
worden ingenomen door kap. Bas-
tiaansen uit Sas van Gent.
NIEUWE BURGEMEESTER
TE VROUWEPOLDER.
Aan den heer K. Fabius is eervol
ontslag verleend als burgemeester
van Vrouwepolder. Tot zijn opvol
ger is benoemd de heer W. N. van
Liere te Oost-Kapelle.
BOND VAN R.K. BOUW-
PATROONS.
Op uitnoodlging van het vroegere
bestuur van den bond van R. K.
bouwpatroons, afd. Goes en omstre
ken. kwamen te Heinkenszand de
RJK. aannemrs in vergadering bij
een, om te komen tot heroprichting
van hun af deeling van dien bond.
De heer J. Priem heette de aanwen
zigen welkom in 't bijzonder den
Geest. Adviseur pastoor Kramer en
Mr. Dr. Mes, die de noodzaak aan
toonde van het herleven der vroe
gere stands- en vakorganisaties.
Alle aanwezigen traden wederom
to*- Wpn hond €00. Tot voorzit.fpr
werd gekozen dhr. Joh. de Kok,
Goes; tot secretaris dhr. A. Rijk,
Heinkenszand; tot penningmeester
dhr. C. Priem te Lewedorp.
de veiling te kapelle.
In het afgeloopen vereenigings-
jaar van de veiling Kapelle-Bieze-
linge en Omgeving werden geveild
aan aardbeien 317.021 kg., roode
bessen 420.470 kg., zwarte bessen
141.362 kg., witte bessen 7049 kg.,
kruisbessen 687.958 kg. kersen 60.749
kg., benevens verschillende artike
len. als appels, peren .pruimen enz.
voor een totaal bedrag van f2.353.705
Axel.
Merkwaardig jubileum. De heer
Eduardus Schoof, Kerkstraat, alhier,
hoopt, op 31 Mei a.s. zijn 75sten ver
jaardag te vieren. Tevens is hij op
dien dag 60 Jaar ais stalknecht in
dienst bij het hotel „Het Gulden
Vlies".
Wijffels Ir newer Tr~"n~'w noegen doen, wanneer ik dan vertel
MrCPrirL,^' de Jazz alleen boeit, wanneer
C. Prinsen, Drs. A. Wijffels. ze zoo „hot" mogelijk is. Ik krijg dan
JtfU zich ook in de pas-bevrijde
gebieden hetzelfde verschijnsel
voordoet als In het langer bevrijde
Zuiden, n.l. een toestroomen van
de jeugd w.o. ook die der vroe
gere andere jeugdorganisaties
naar de Verkennersbeweging, krijgt
de volgende vraag van een onzer
lezers bijzonder relief. Hij schrijft:
Er wordt getracht, onze Jeugd nieuw
leven in te blazen door middel van
de Verkennersbeweging. Ongetwijfeld
heeft deze beweging voor onze jonge
ren een groote aantrekkingskracht,
omdat het program zoodanig sensa
tioneel is, dat het een echten jongen
moet bekoren.
Het is mij als leider echter opge
vallen, dat het geestelijke, zooals dat
io de Kruisvaart en Jonge wacht b.v.
sterk op den voorgrond trad, bij de
Verkenners-beweging grootendeeis
zoek is.
Is het vooral in dezen nieuwen tijd
en tevens met de geheel andere men
taliteit van de jeugd niet broodnoo-
dig, onze jongens geestelijk te ver
rijken? Kunnen wij als Katholieken
het program van Baden Powell hand
haven?
Tot zoover de lezer, die erkent
dat het verkennersprogram een
echten jongen moet bekoren. Dit
program kan dus gebruikt worden
en het ligt aan den leider, als ka
tholiek dit program te bezielen, het
biedt daartoe alle mogelijkheden
en de leiding van de Katholieke
Verkenners verwacht niet anders
van hem. Echter niet zóó, dat de
geestelijke vorming er al te dik bo
venop wordt gelegd als b.v. bij ze
kere jeugdorganisaties geschiedde
die liturgische kleur-estafetjes e.d.
liet houden door de jongens, waar
door de grens van de kwezelarij be
denkelijk werd benaderd. Inzender
drukt zich te zacht uit, wanneer Boy Scouts, 1925).
voorbeeld van jonge zonen, van 'n
schoone en groote menigte. En dit
is niet alles, want gij zijt niet enkel
katholieke jongelingen, maar ka
tholieke jongelingen èn verkenners.
Katholiek verkennen is van hooge
beteekenis voor wie het van dicht
bij beschouwt en weet te waardeë-
ren wat er in dit woord besloten
ligt. Verkenners. Niet de jeugd
alleen is voldoende om dit te zijn.
En hoewel er talrijke karaktervolle
jongelingen zijn, toch zijn allen
geen verkenners. Efr zijn er velen,
die een gemakkelijker, stiller, min
der lastige levensopvatting op na
houden. Een ware verkenner bezit
een biyvenden aanleg tot kracht en
moed, tot kalmte en nadenken. En
voor de katholieke verkenner komt
daarbij nog een diep gevoel van
God, van Zijn goddelijke wet, van
Zijn goddelijke tegenwoordigheid,
die de wonderen der natuur be
studeert en er het geheim van aan
duidt. Dit is de kostbaarste leer."
(Toespraak te Rome tot de B. P.
hij zegt dat het geestelijke bij
Kruisvaart en Jonge Wacht sterk
op den voorgrond trad en hü over
drijft tot in het onware toe wan
neer hy beweert dat •dit bij de Ver
kennersbeweging grootendeels zoek
is; men vraagt zich zelf af, of hij
bij een dergelijke overtuiging wel
bekwaam is, als leider in deze be
weging op te treden.
Op zijn vraag „Kunnen wij als
Katholieken het program van Ba
den Powell handhaven?" laten wij
het antwoord geven door Z. H. Paus
Pius XI: „Hier hebben wij een
In 1933 verleende Z. H. de Paus
een particuliere audiëntie aan Ba
den Powell, waarin Z. H. Zijn vol
ledige waardeering voor het Ver
kennen uitdrukte, het volkomen
in overeenstemming met Zijn re
cente Encycliek achtend. En ten
slotte heeft Z. H. de Paus in een
bijzondere audiëntie aan de Katho
lieke Verkenners in Nederland
April 1936) hen Zijn specialen
Zegen gegeven als bijzondere mede
werkers in de Katholieke Actie.
Een duidelijker antwoord is o.i.
moeilijk denkbaar.