Persoonlijk of Collectief bezit voor
de arbeiders
Tussehen Noord en Zuid
maar twee verbindingen
iERDEN'.j
^en-Voet
CoJ.V.|
Generaal Winkelman
Stad en Land
slaan *e
.Stichting Volksherstel"
llberghe
tellers
IN 'T KORT—
Nagoya één ruïne
Aller arbeid noodig
Stakingen in België
en andere officieren terug
720* bevrijde Nederlanders bevin-
den zich in Odessa. Per eer
ste gelegenheid zullen zü via En
geland naar het vaderland ge
bracht worden. (RO)
Baron van
Lawick vertelt
•leinden. Bon k
kdstoffenkaan U
[d voor het be-
heid brandstof-
an 1 t.m. 19 Me/
id dezen bon K
)IUE VOOR OÉ PROVINCIE ZRCLAM0
L westsineel 75, Goes; Dubbele poort S, Hutot
Lcourantwordt op last van t MUltlram
Don k uk) op de persen h. Oagblad van Noord-
distributiekan Bjlibant en Zeeland. Uitg. ..Stichting De em
rn 1J ranfo/\n>.
pen 14 rantsoen
oleum. 366-0
TEItNKUZEN
[en voedingsmid-
aan geëvacueer-
s ge meenten:
tdorpe, Zaamslag
945 des voormid-
Philippine. Sas
Maandag 14 Mei
-15.30 uur. Mede
orden alle stam-
trookjes van alle
Je bonnen A tot
364-o
Dl j A. H M. v. Schijndel; Hoofdredacteur:
jIj H A. Bruna; Wie. J. Karhof, rayonredactfur
Voor God, Koningin en Vaderland
H«. 1«4. WOENSDAG 1« MEI 1M*.
Comm. v. Toezicht: C. J. v. Hootegem; A. E
Langenhorst; Mr. Dr. A. J .J. M. Mes; Mr. H
B. L. de Rechter; Mr. Dr. C. J. M. A. v. Rooy.
Verschijnt eiken werkdag. Abonn. prijs bij voor
uitbet.: 2.73 per kwart., p. post 3.45, p. week
(bij niet-postbestelling) 0.21. Losse nos. 6 cent
VERNIEUWING DER
EIGENDOMSVERHOUDINGEN
als hij gekomen
tvan de tafel en
at van de vloer
even nadenken
d had, maar dan
'om zo snel mo-
Jspoort, het kist-
WIJ ONTDEKTEN in ons vorig
artikel een mogelijkheid van
kapitaalvorming vno de ar
beiders 'in de geruïneerde bedffij-
vèn, die voorloopig geen winst zul
len opleveren of dividenden uit
keren. Hoe zit het echter met die
Siédrijven, die intact zijn en in
hét algemeen in normale tijden
t<l daar mogelijkheid tot kapitaal-
Jwnlng door de arbeiders buiten
lthn loon om? Wij nveenen van wel.
Wij willen dit niet fundeeren op
hun recht van medezeggenschap in
het bedrijfsleven, dat hun heden
vrjj algemeen wordt toegekend. Dit
hierom niet. omdat men zich dan
op 't Valsche standpunt zou plaat
sen. dat alléén eigendom recht op
^■ggenschap geeft. De verbonden
lid met de doelstellingen van het
rijfsleven geeft zulks.
Neen, w(j meenen dat de arbei
ders recht hebben op het deelen in
de winst, dus in het netto-over-
ot tussehen uitgaven en iiikom-
le vensmiddelen,
oo snel mogelijk
nlaan, Heikant
Zeker erkennen wij liet groote
ttu1 en de rechtvaardigheid der
Ibdernemerspremie, maar wy ont
kennen dat deze persé samenvalt
jpe' Je geheele winst. Men houde
rby voor oogen dat het dividend
rgaans een samenstelling is van
fnte en winst. De winst wordt ge-
,akt door de geheele oncterne-
mg. de werkgemeenschap. Ze
,lt dus ook haar als zoodanig toe.
ligt dus een normale weg ook
jvoo: de arbeiders om buiten hun
Spon om te komen tot kapitaal-
"HT is verkrijgbar \jpvming.
363-0
EN THIEME aanvaajd worden, dan
wollen. halfw<
eding. ciekens, be
invloed dan die van het recht, en
de rechten-beschermende staats
macht. Persoonlijk bezit is ook veel
minder gegarandeerd tegen de wil
lekeur van de persoon zelf. 9
Wil men het blijvend persoon
lek bezit., der arbeiders gegaran
deerd zien, dan zal inen voorloopig
drastische beperkingen der con
sumptie vrijheid moeten invoeren,
tegelijk met een sterkepaedagogie,
die hen blijvend eigendom leert
waardeeren boven tijdelijke voldoe
ningen.
Maar zou men ertoe kunnen ge
raken, dan ziet ieder, hoe wij dan
pas een maatschappij zouden kry
gen van werkelijk zelfstandige, zelf
bewuste, en vrije personen, die uit
eigen overtuiging meer dan uit
levensnoodzaak hun maatschappe-
lijken arbeidsplicht vervullen; een
'ideaal dat men tegenwoordig graag
dat der democratie noemt!
IYjyellicht zal iemand zeggen dat
wij de gezangen van Sion aan
de oevers van Babylons stroomen
zingen! Misschien erger: dat wij
verwachtingen wekken, doe voor
loopig onvervulbaar zijn gezien
onze uiterste armoede, en dat het
dus op demagogie lijkt nu zulke
verwachtingen te wekken.
W\j willen echter niets anders
dan een doelstelling geven,
waaryan wij ons zeer goed reali
seeren dat zy slechts door lang,
hard werken en pas over een ge
ruime tijd bereikt kan worden.
Maar men moet het doel goed
kennen, om al die tijd op den
juiste wijze te werken. Aanvankelijk
zullen wij zeer blij zijn weer het
noodzakelijk voedsel, kleeding, be
huizing te vinden, en arbeid voor
allen. Maar in de wijze, de organi
satie van den opbouw moeten wij
verder zien en de menschen willen
dienen, zoodat zij niet alleen het
bestaan kunnen rekken maar allen
als vrjj mannen en vrouwen kun
nen leven. Geen luxe, soberheid
is veel gezonder, maar ware vrij
heid. vrije zelfbepaling ten goede,
dat is het doel van de aardsche
goederen.
J. PONSIOEN S.C.J.
bode Pilaren.
•lEUBraJEN dié U
|UWE MEUBELEN
343-0
HONTENrSSE
deelden, hebben
en/of thee in
hand genomen. I
ld door den Heer f
Siestraat 28,
I
rest nog een belangrijke vraag:
dit door de arbeiders verworven
Sapitaal, moet dit êen collectief be-
fcit worden van hen als groep, het-
van de arbeiders der ondeme-
ing. hetzij van die der bedrijf s-
•k. of moet dit onder hen verdeeld
reien, zoodat ieder in persoonlijk
•zit van kapitaal geraakt?
Ongetwijfeld bieden beide sy-
men hun voor- i nadeelen.
Voor een dergelijk collectief bezit
eftde zekerheid dat dit blij-
nd bézit niet vervreemd wordt,
•dat het onmogelijk is dat zij,
ie den zegen van het privaat-
t niet gewend zijn. het weer
jptceren en zoodoende bezitloos
'lijven of er weer spoedig toe ver-
llen. Als ernstig nadeel daarte-
inover staat*, het ondergaan der
:rsoonlijkheid in ae groep en het
tvaar van een te groote binding
aan de onderneming. Ofscnoon een
duurzame baua met de onderne-
fm ng zeer goéd is, moet er voort
durend naar gestreefd worden de
ken band tot een vrijwillige te ma
ken, en dus steeds de mogelijkheid
open staan zonder ernstige schade
van onderneming te veranderen.
Hit klemt te meer daar er op het
Het water- en spoorverkeer
in W*-Nederland
TAE verbindingsmogelijkheden
tussehen noord en zuid zijn
wel zeer beperkt. Alleen bij Zalt-
bommel is er nog een voetbrug,
terwijl bij Arnhem een dubbele
pontonbrug ligt.
Tn West-Nederland zyn de groote
waterwegen alle voorloopig on
bruikbaar wegens versperringen,
ontstaan door gezonken schepen,
verklaarde dr. ir. Hacke, dir. gen.
van den Arbeid, uitgezonderd de
Nieuwe Waterweg, die slechts een
weinig verzand is. Het Noordzee
kanaal is nog bevaarbaar, omdat
een der sluizen nog open is.
De haVens van Rotterdam zijn
zwaar beschadigd. De kademuren
zijn in de fundamenten opgebla
zen. Alleen de Parkhaven en de
Merwedehaven zijn intact. Ook de
Maasbruggen en de tunnels man-
keeren niets.
Het personeel van de Britsche ma
rine is bezig zoo snel mogelijk de
hindernissen in de havens op te
ruimen.'' De beroemde erts-eleva
toren zijn door de Duitschers ge
stolen, terwijl alle kranen en an
der materiaal naar Hamburg en
Bremen zijn overgebracht. Van de
werven zijn de machines gestolen.
De haven van Amsterdam is niet
zoo ernstig beschadigd. Toch be
draagt de verwoesting nog 100 mil-
lioen gulden, gerekend naar de prij
zen van 1930 Heir is mogelijk de
havenwerken in 2 jaar te herstellen.
Wat de bruggen en wegen in N.
en Z.-Holland betreffen, deze zijn
alle intact.
Het spoorwegnet in W.-Neder-
land valt nog eenigszins mee. Veel
personenwagons zijn weggesleept
.•wel zijn er nog goederenwagons en
nog 27 locomotieven. De bovenlei
ding* op het traject Amsterdam-
Utrecht is gestolen, eveneens die
tussehen Amsterdam en Rotterdam
Wanneer weer treinvervoer moge
lijk zal zijn, zal dit voorloopig
kunnen beperken tot goederenver
voer levensmiddelen e.d.)
A.A. H.N.l
lükomeii gelijk als
onze fabriek te
kken. Wij bevele.
l'ders gaarne aan. 9
IBAKSKERVERIJ
ROOSENDAAL j
I OfgcnbHk onmiskenbaar een stroo
M «niug bestaat om de
kevc. 2 of 4 v.o. club'
g. st. Br. no. 1918.
bijbet. vcldkacb^
liskachel. Br. 2889.
In stof v. heerencost.
damesfiets m. bandeö
I no. 1908.
onderneming
te maken tot de directe verzorg
ster van alle menscheïijke behoef
ten van de arbeiders, 't Is goed be
do eld, maar zeer gevaarlijk. Daar
om zou een dergelijk collectief be
zit nooit tot de arbeiders van één
jftnderrieining beperkt moeten zijn.
Tegen de verdeeling van dit kapi-
al bestaan ook bezwaren. De ar
beiders zelfs zullen er wellicht te
ren zijn, omdat het hun hiermee
erworven macht verzwakt. Maar
lit argument lijkt ons valsch; het
noet uit zijn met heel het begin-
iel dat cie macht afhangt van
jigendom, uit zijn met het beginsel
lat de arbeidsverhoudingen door
ften andere macht worden be-
atig. i.g.s.z. wandeiwa'
l.g.s.z. kinderwagen.
B23.
g. 4-wiellge wagen
htbanden, tég. dito w«*
zer. Br. no. 1940.
v.o. d. regenm, m.
regenjas m. 54-56
Br. 1999.
nw. 4 pits petroieu"}"
i.g.s.z. Iooper ca- 1
en. bij te bet. Papag3^
Goes.-li
k.sch. Jongen m» 27 v.
30. Agent De Stem
4, Sas van GenL,41-
brandhout of welpalf*
kl. varken (aank. verg
I). Br. no. 407 bijkant
Hulst.
Bij den grooten luchtaanval van
uur op Nagoya, Japans tweede
rrootste plaats met haar belang-
^tt,U^gtwi8Pr0d'UCtie* d00'r 500
vliegtuigen zijn 22 KM2 der plaats
m biand en in puin gesmetell
Nagoya ls nu niets meer dan één
rookende ruïne.
Op Mindonao, Luzon en n. Gui
nea zyn weer goede vorderingen
gemaakt. In mióden-China zyn de
Dhineezen meester van den toe
stand. Ook in Birma werd er weer
link opgerukt. (B.B.C. O.O. H.N.)
Heden 7.on onder 21J&9uur.
Donderda g ion ou 5.43 uur.
_Vrifdag aA. E.K.
MET HET DOEL de materiële,
physieke en moreele kracht
van het Ned, volk te herstellen,
heeft de regeering opgericht de
.Stichting Ned. Volksherstel". Deze
stichting za*l de bezittingen van
Winterhulp en Volksdenst tot zcih
trekken. fHerr.)
JN EEN PROCLAMATIE heeft de
jorzitter van het door de Re
geering ingestelde college van ver
trouwensmannen, jhr Bosch Rid
der van Rosenthal zich tot het
Ned. volk gewend, waa*rin hij o.m.
zeide, dat recht en wet weer in de
plaats treden van willekeur en ge
weld. Alle krachten moeten wor
den ingespannen om een einde te
maken aan de ontberingen. Aller
arbeid is noodig om de sporen va*n
den oorlog te verwijderen. Jhr.
Bosch Ridder van Rosenthal be
sloot met te wijzen op den plicht
van <vis volk Indonesië zoo spoedig
mogelijk vrij te maken. CH.N.)
JN België duren de stakingen in
v- verschillende mijngebieden
voort met inbegrip van de Bori-
Ulk eu Charleroi. Door de
ion 7gen ls, dp Productie van ko-
tot ca* 50 Pot*
De electiiciteit is afgesneden van 7
uur s morgens tot 9 uur *s avonds,
(Her. i
Weer aangeteekende
brieven
Tn het gebied opengesteld voor
interlocaal particulier postverkeer
voor brieven tot 200 gram, zijn nu
ook brieven met aangegeven waai
de toegelaten.
"DUITEN mr. dl*, van Sonsbeeck en
maj. dl*. J. G. Stokman zijn tot
vertrouwensmannen der regeering
benoemd: Jhr. Bosch Ridder van
Rosenthal, prof. Cleveringa, Mr. J
Cramer, W. Drees, J. v. d. Graag, L.
Neher en Prof. Oranje
De gemachtigden voor de depar
tementen Alg. Zaken, Pin., Handel
Nijverheid en Scheepvaart, Landb
en Visscherij zijn resp, mr. Kesper,
mr. H. Albarda, ir. den Hollander
en mr. Reyning,
A UTOBUSSEN rijden er nu'ook
van Den Bosch naar Nijmegen.
Het is een dienst van de NederI
Spoorwegen. (AA)
T AVAL zal spoedig met 'n Brit.sch
J oorlogsschip van Spanje naar
Frankrijk gebracht worden. <HN)
JJACHA, onder de Duitschers pre
sident van Tsjecho-Slowakije is
gearresteerd. HN i
JAUMORTIER, de bekende mid-
voor van het Ned. elftal, is te
Utrecht overleden. (UC)
JAP het vliegveld te Eindhoven zijn
35 man uit Buchenwalde aan
gekomen. (HN)
JJIMMLERS voornaamste helper.
Kaltenbrunner tevens hoofd
van den geheimen dienst is ge
vangen genomen. (BBC)
AAN prof. van Dam en burge
meester Voute van Amsterdam
is huisarrest opgelegd. (RO)
JAR J. C. de Vos van Steenwijk,
oud-burgemeester van Haar
lem is benoélnd tot commissaris der
Koningin in Noord-Holland. (HN)
i-TOT NU TOE hebben zich 38
Duitsche duikbooten naar ge
allieerde havens begeven. (BBC)
rpERNAUWERNOOD teruggekeerd
1 in het vaderland, na een krijgs
gevangenschap van bijna vijf jaar
en nog vol vreugde over het weer
zien van veel dierbaars, was gen.
maj. Baron van Lawick, adj. in
buitengewonen dienst van H. M. en
gouverneur der K..M.A., toch ter
stond bereid ons zijn wederwaardig
heden mede te deelen.
Met een kleine groep officieren
werd gen. maj. van Lawick 14 Juli
1940 in krijgsgevangenschap ge
voerd.
Zij werden naar het kamp te
Soest in Westfalen gebracht. Het
verblijf aldaar was echter van kor
ten duur, want nog dienzelfden zo
mer werd gen. maj. van Lawick te-
samen met lult. gen. Best en gen.
maj. v. d. Bemt naar het officiers-
kamp in Hohenstein (Saksen) over
gebracht. In dit kamp bevonden
zich reeds generaal H. G. Winkel
man, die intusschen ook in krijgs
gevangenschap was gevoerd, lt. gen.
Baron van Voorst tot Voorst, gen.
maj. Baron H. van Voorst tot
Voorst, admiraal van Laer en twee
adjudanten van den opperbevel
hebber.
Eind October 1940 werd deze
groep overgebracht naar Johannes-
brunn In Moravië in de buurt van
Troppau. Slechts de twee adjudan
ten werden in een ander kamp ge
plaatst, Het verblijf in Johannes-
brunn duurde tot 1942; in dat jaar
werd den generaals weer een nieuw
kamp aangewezen: het kamp te
Schokken in het Wartheland. Een
verbetering Was het niet; integen
deel, het scheen eert soort straf
maatregel te zijn wegens den ..slech
ten" invloed, dien van de Neder
landers op de medekampbewoners
was uitgegaan. De Duitschers be
weerden namelijk, dat tengevolge
van dien invloed een aantal Fran-
sche officieren, dat zich had op
gegeven voor den vrijwilligen ar
beidsdienst, zich had teruggetrok-
Ijfn. Tot 1943 bleef men in Schok
ken en daarna verhuisde men voor
de vijfde en de laatste maal, nu
naar de Festung Königstein aan de
Elbe. Twee der Nederlandei's, adm.
v Laer en lt. gen. Best, konden
wegens ziekte naar het vaderland
terugkeeren.
Het jaar 1944 verliep, 1945 brak
aan. De fronten naderden steeds
dichter het gevangenenverblijf.
Clandestien werd ijverig naar de
radio geluisterd. Maar al had men
die niet gehad, men had toch reeds
aan de gemoedsgesteltenis van de
Duitschers kunnen afleiden, hoe het
er voor stond met het Groot-Duit
sche Rijk. Men kon de kanonnen
en de mitrailleurs reeds hooren.
ïftaar daar bleef het,bij.
Het bericht van de capitulatie
kwam door. Maar nog steeds ge
beurde er niets. Totdat eindelijk
Woensdag 9 Mei een Russische pa
trouille in het kamp arriveerde. De
Duitsche vlag werd neergehaald, de
Russische geheschen. En met im
mense vreugde zagen onze leger
aanvoerders de Duitschers als krijgs
gevangenen wegvoeren. Plechtig
werden dien middag de vlaggen van
de verschillende nationaliteiten ge
heschen behalve de Nederlan
ders waren er verschillende Fran-
sche officieren, en enkele Amerika
nen en Engelschen en werden de
volksliederen gezongen, begeleid
door een geïmproviseerd Franscb
orkest.
Des te onthuts ter was men, toen
tegen den avond de Duitschers weer
het kamp binnen trokken zonder
de Russen. Het bleek, dat de Rus
sische patrouille eerst dien middag
de capitulatie had vernomen, de
Duitschers weer had laten gaan en
zich bij hun hoofdmacht had ge
voegd.
De oudste Amerikaansche offi
cier besloot daarop contact op te
nemen met de Amerikanen, 'die
niet ver verwijderd konden zijn. Hij
slaagde daarin. Vrijdag 11 Mei, ver-
Voor den opbouw
van ons leger
JAM den heropbouw van het Ne-
derlandsche leger beter moge
lijk te maken zal het Canadeesche
leger hetgrootste deel van het
oorlogsmateriaal in ons land laten.
(R.O)
GENERAAL H. G. WINKELMAN.
scheen er een Amerikaansch offi
cier, die mededeelde, dat de gevan
genen over een uur zouden worden
afgehaald door een Amerikaansche
colonne.
De vreugde was groot, toen in
derdaad een aantal vrachtwagens
de gevangenen naar Chemnitz
bracht, waa*r de. Amerikaansche
commandant hun een narimijk wel
kom bereidde.
Den volgenden dag vertrok men
per vliegtuig vanuit Jena naar
Brussel, vanwaar Militair Gezag
voor het \eiaere vervoer naar het
vaderland zorgde.
Gen. vaii Lawick wilde zijn re
laas niet beëindigen zonder nog
te noemen soldaat van der Pol,
den chauffeur van den opper
bevelhebber. die direct vrijwillig
met gen. Winkelman in krijgsge
vangenschap is gegaan en bij wien
zich later nog voegden sgt. Otten
en fcorp. v. d. Kon. Marechaussee
Welling, die uit het kamp van de
subalterne Ned. officieren te Col-
diitz naar ons land overkwamen.
HULP VOOR ONZE GEREPA
TRIEERDE LANDGENOOTEN.
Op dringend verzoek van mili
taire autoriteiten verzocht Z.H.E.
Mgr. P. Hopmans den pastoors
Zondag 20 Mei onder alle vastge
stelde H.H. Missen aan him geloo-
vigen onderstaande mede te deelen:
..Duizenden en duizenden mannen
en jongens, die tijdens de bezetting
door den vijand uit het vaderland
zijn weggevoerd, mogen thans te
rugkeeren.
Het is een nationale plicht onze
verdrukte landgenooten, die onbe
schrijfelijk leed hebben doorstaan,
bij hun terugkomst met open armen
te ontvangen en hen te doen ge
voelen. dat zij weer op vaderland-
schen bodem staan te midden van
hun meelevende medemenschen.
Uiteraard zijn er een massa dui
gen noodig, die kunnen bijdragen
om de ontvangst van de repatriee-
renden zoo goed mogelijk te doen
slagen.
Als Iedereen voor de repatriee-
renden een kleinigheid zou willen
afstaan, dan kan op behoorlijke
wijze worden aangevuld wat in de
verschillende repatrieeringskampen
nog ontbreekt.
Er zijn noodig. borden, vorken,
lepels, messen, pannen, koppen of
bekers, potlepels.
Wij vertrouwen, dat de huismoe
ders bereidwillig het een en ander
voor onze landgenooten, die in
Duitschland zoo lang verdrukt zijn
geworden, zullen afstaan als bewijs
van naastenliefde.
Tevens verzoeken wij, dat de Z.
Eerw. Heeren zullen willen zorgen,
dat door de goede hulp van verken
ners en van leden vande Katholie
ke Actie de gewenschte voorwerpen
in het parochiehuis zullen bijeen
gebracht worden, waar de militaire
autoriteiten ze zullen laten afhalen
Wij zijn er vast van overtuigd,
dat onze diocesanen uit ware liefde
voor onze diocesanen uit ware lief
de voor onze verdrukte landgenoo
ten hulp zullen verleenen".
x