Flor. Nightingale
Vernieuwing
Eigendomsverhoudingen
ihu
Engeland volbracht een groote taak
Hulst
SCHEVENINGEN
Stad en Land
onen
Een tweede
RAS.
»lder.
rten
JEN
NDRAS.
'N
i/orderingeri
op Tarakan
En thans: Japan
zei Churchill
IN 'T KORT
Dankdiensten
in Engeland
Nog weinig Duitsche
tegenstand
Himmler
gevangen genomen?
Gen. Winkelman
terug in het land
jokten
EDITIE voor PE PROVIWC" EKKIAMO
R,,, wesUingel 15, Goes; Dubbele poort t, Huto»
Deze courant wordt op last van jt Mlll.alrO«ag
eedrukt op de persen vth. Dagblad van Noo"1,,
j Brabant en zeeland. Ultg. „Stichting De "tem
I Du J. A. H. M. v. SchUndel; Hootdredacteiu:
j, J. H. A. Bruna-, Nie. 3. Kathof, rayonredacteur
Ne. 162
MAANDAG 14 MEI I
Voor God, Koningin en Vaderland
Comm. v. Toezicht: C. J. v. Hootegem; A t
LangenhorsU Mr. Dr. A. J. J. M. Mes; Mr. h
B. L. Ae Rechter; Mr. Dr. C. J. M. A. v. Rooj
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 2.7:
per .kwartaal, per post 3.45, per week (bij nlei
postbestelling) f 0.21. Losse nummers 6 eer'
s; VOOR
EEN EIGEN WONING
VOOR IEDER
Boonan
MfB
MtHnnatfr.il,
4AD
t. btaèboo-
itr. Goe»
646-0
HULST.
verspeen-
i iMeect
b-
,N ZN.
ansteen
STELDEN wü ill heteerste ar
tikel de kwestie van eigendom
dom voor allen, nil willen wii
dit. meer speciaal gaan stellen voor
de werknemers. Tot welk eigendom
m.,eten zij komen? Merkwaardig is
da t de Pausen bier een zeer concre-
I ten vorm van privaat-eigendom
Hsugereeren n.l. de bodem, een eigen
I stuk grond (.Leo XIII in Rer. Nov.
Plus XII m de Pinksterrede-van
194li. Veel sociologen valle-.i deze
meenl'.ig bij. Joh. Messener b.v.
ziet er zelfs dé eigenlijke gunstige
voorwaarden in, om a'lle menschen
werkelijk hun volle vrijheid te ge-
i ven; als dan het stuk grond mins
tens zóó groot is, dat de man er in
het uiterste geval zich en de zijnen
van in het leven kan Roude'-i. Bo
vendien pleitten er nog heel wat
andere redenen voor als precies
die der arbeidsverhoudingen, n.l.
het gezonde buitenleven; de ver-
bondeniieid met eigen grond, die
het vader land tot een dageiyk-
I sclie werkelijkheid maakt: de ge-
bondenheid aan eenzelfde plaats
I van de opeenvolgende geslachten,
I waardoor de tradities, de geestelijke
I voedingsbron van een volk, vast-
t gehouden worden; het dagelijksrhe
I gewone contact met Gods natuur,
dat den mensch veredelt.
In ons klein, goed land is deze
I eisch of wensch niet te verwerke-
lijken: wij zijn met te velen. Men
I kan het betreuTen, maar het is een
5 feit. En vana-f dat oogenbbk is onze
f taak ervan te maken wat ervan te
J maken is.
En daarom lijkt het ons, dat wij
ons als doel in deze moeten stellen
het verkrijgen van 'n eigen woning
voor ieder, ook voor den arbeider.
Psychologisch geeft dat, iemand
sen 'gevoel van zelfstandigheid en
onafhankelijkheid, een zeker gevoel
van een gezonde trots, die voort-
tomt uit het bewustzijn een eigen
Sebied te hebben voor zich en zijn
gezin, waarover niemand anders
zeggenschap heeft, m.a.w. Het ver
sterkt het bewustzijn der persoon-
ijke waardigheid. Sociaal-econo-
nisch gezien zal ieder moeten toe
geven, dat er geen systeem beter is
roor duurzaam behoud en goed on-
ierhoud onzer hulzen, dan dit van
iet privaat-bezit, geen systeem
'unester dan, het gebruikelijke der
luurhuizen. Sociologisch gezien
liedt het ook veel voordeelen, die
ie eigen grond zou bieden. Voorop
gesteld dat een plaatselijk sterk
iamenleven der menschen een
lechte steun is voor het cultureel
sn zedelijk behoud der personen,
liet ieder, dat een eigen woning
ïlaatselijk bfcidt en dus het buurt-
ichapsleven in de hand werkt; ter-
vijl het voortdurend verhuizen de
;tan maakt tot een „venzamel-
Jlaats'» van menschen.
Een eigen huis geeft vastigheid
tan een famiie; het ouderhuis is
:en onschatbaar erfstuk en een
ilaats, waar de familieleden hun
vnker houden liggen, als zij zich
'erspreiden.
Otis volk is zich dat altijd be-
.BON VOOR
eilti.
J^u de geallieerde luchtmacht
zich meer op den strijd in het
Verre Oosten kan concentreeren,
i plukt Japan daarvan de minder
aangename vruchten.
Het moederland der Jappen is ook
in het voorbije weekeinde verschil
lende keeren als doelwit van vlie
gende vestingen e.d. gekozen; spe
ciaal het industriegebied in het
fcü n' 8eóombardeerd is door
•600 vliegtuigen. Ook de eilanden ten
tó be^ekm0ederland krCgen
Amerikan^!UtiPijnen ve'richtten de
Snm fr succesvolle lan-
aii.gen, op n eiland 70 km tpn w
van Okinawa. Op oU"^.
wordt hardnekkig gevochten De
Amenkanen zyn doorgedrongen in
Je voorste verdedigingsstellingen
3er Jappen.. 5
In Birma onöervinden de Britten
crachtigen steun van de partizanen
In Ned. O. Indië hebben Ned. en
Australische troepen op Tarakan
weer goede vorderingen gemaakt.
Op Nieuw Guinea zyn nu landin
gen verricht, die succesvol ver-
hTbben Ro»?Vön' Vliegtuigen
I Jen Balik Pappan aangeval-
wust geweest: getuige hetr oude
woord: ..Eigeji haard is 'goud
waard". En zou het- nog mogelijk
zijn. zooveel mogelijk zelfstandige
huisjes met een klein tuintje voor
ieder beschikbaar 'te krijgen dan
zouden onze steden veel gezonder
en mooier, onze gezinnen meer met
natuur vertrouwd worden.
De bezwaren die men hiertegen
zal opperen, zijn vele. Men zal spre
ken over liet grondgebrek, over de
rechten der huidige eigenaars,
over den huidig en buitengewonen
woningnood vooral, die ons zal
dwingen veel en goedkoop te bou
wen,. dus groote massahuizen, om
den menschen tenminste een on
derdak te geven.
Onze grond is schaarscli, inder
daad! Bovendien is^ hij duur. dat
komt omat hijbehalve productief
middel, pekvbfleggings- én. specu-
la'tieöbj^ft^s,- wat onjuist, is. An
derzijds' zal He stedeiib<Jhw door ons
beginsel aanmerkelijk móeten ver
anderen. Maar iV'GodS naam! Het
zal toch geen'Jgopger beteekenen,
als onze steden Trieer oppervlakte
gaan beslaan.
In geen geval mogen wij opnieuw
die onsociale droefgeestig en mo-
reelbedervende arbeiderswijken
bouwen, waar de gezinnen drie,
vierhoog opgetast zitten. Bovendien
is een breedere uitbouw, gezien de
tegenwoordige vervoermiddelen
geen bezwaar meer voor industri-
eele centra.
De rechten der liuiseigenaren be-
hoevep in het geheel geen geweld
te leiden. Men kan het huursysteem
eenvoudig vervangen door een af
betalingssysteem. Huizen zijn nu
eenmaal geen kapitaal in strikten
zin, zij zijn gebruiksmiddelen voor
de geznnen en dus geen beleggings
object. En is er veeleer niet iets
onbillijks in, dat sommige men
schen, die reeds langer don 25 jaar
een huis goed bewonen, netjes on
derhouden, reeds lang het huis af
betaald hebben en nog altijd hun
huur moeten blijven betalen?
De huidige woningnood is een
ernstig problèem. dat zonder uit
stel opgelost moet worden. Onze
groote armoede stelt ons niet in
staat voor allen een goed eigen
huls te bouwen in den korten tijd
dat dit moet geschieden. Maar dit
mag er ons niet toe brengen voor
de toekomstige generatie woon
ruimte te scheppen, als men tij
dens den oorlog b.v. in Rotterdam
met het complèx ..De Wereldha
ven" heeft gedaan. Wfj zullen ons
moeten behelpen met noodwonin
gen. Het is heel erg, maar beter
eenlge jaren zoo leven, wij
meenen dat dit niet langer dan
tien jaar zal zijn dan voor de
geheele toekomst den woningtoe
stand bederven, en daarmee de
menschen een onpersoonlijk milieu
scheppen, dat de gemeenschap
maakt tot een massa.
Een gezonde politiek., die de
groote waarde der persoonlijkheid
en van het gezin voor oogen heeft
en deze wil toepassen ook op de
werknemende bevolking, zal zeker
In deze richting moeten gaan, het
bevorderen, veilig stellen en moge
lijk maken van een eigen woning
voor ieder, bijzonder ook door
bouwcredieten te geven aan de
bouwfondsen van de arbeiders
organisaties.
J. P.
Zij bracht redding
in 't Arrièrfoortsche
concentratiekamp
TAE zandgroeven achter 't Amers-
foortsche concentratiekamp
zouden de lichamen van" nog een
400-tal gevangenen hebben kunnen
bevatten, indien er niet een tweede
Florence Nightingale was geweest.
De mannen vertoefden tusschen
twee maapden en vier jaren
in het concentratiekamp. Zij le
den er de verschrikkelijkste ont
beringen en beproevingen, die men
schen zonder Verstand voor hun
landgenooten konden verzinnen, 't
Was een verschrikkelijk gezicht hen
in hun sjofele plunje en met hun
kort afgeknipte haren te zien. maar
vooral, hun lichamen, die vreeselijk-
geleden hadden door de verhonge
ring.
Het was mevr. Loes van Over-
eems, de 35-jarige vrouw van een
dokter, die sinds 1940 hardnekkig
voortging, om alles te doen om het
lèed van haar landgenooten te ver
zachten. In de laatste zeven maan
den slaagde zij er in, tonnen meel,
boter. enz., van boeren uit het
Noorden in het kamp te brengen, 't
Was haar invloed waardoor het le
ver in het kamp draaglijk gemaakt
werd.
Duizenden gevangenen, waarvan
er inmiddels velen vermoord wer
den. kennen mevrouw Overeems als
de Florence Nightingale van het
kamp.
Op 20 April werd de Roode Kruis-
vlag In het kamp geheschen. De
leiding werd in handen gelegd van
mevr. Overeems. Van .toen af be
gon het leven daar draaglijker te
worden. Men hoopt de slachtoffers
var de mishandelingen en de ver
hongering in het leven te houden.
Zelfs even voor de bevrijding red
de zij nog onze levens zei een ex-
gcangene. De Ned. Binnenl. Strijd
krachten namen de bewaking van
het kamp over, maar de Duitschers
kwamen terug en wilden ons allen
meenemen. De Duitschers bevolen
alle gevangenen zich op te stellen
op het plein tusschen de barakken.
Mevr. Overeems vroeg echter de
Binnenl. strijders zich op te stellen
en toen bezwoer zij de Duitschers,
„Dit zijn allen mijn menschen". Het
ws de meest koelbloedige geste, die
ik ooit ln mijn ondergrondsch werk
heb meegemaakt, want slechts vijf
van deze strijders droegen wapenen.
Maar mevr. Overeems sprak zoo
overtuigend, dat de Duitschers zich
Heten bedriegen. (AA.)
EERSTE DECRETEN
IN OUITSCHLANO
JAF geallieerden hebben de eerste
decreten in Duitschland uitge
vaardigd. Daarbij is vastgesteld, dat
de Duitschers op bepaalde uren
binnen moeten zijn, het is hen ver
boden de grens te overschrijden, de
Engelsche taal is de officieele taal
en het ministerie van propaganda
en de partij zijn opgeheven.
In Bremen hebben de Britten de
eerste overwinningsparade in
Duitschland gehouden.
Opmerkelijk is wel, daj reeds
thans een beperkt aantal Duitsche
krijgsgevangenen de westelijke
geallieerden maakten ca. 6 millioen
Duitsche krijgsgevangenen na
een scherpe sefectie in vrijheid is
gesteld. (BBC. H.N.'
Is herstel in oude
glorie nog mogelijk?
CC'HEVENINGEN: het Is moge
lijk. dat deze badplaats nooit
meer in de oude glorie hersteld
zal kunnen worden
De Duitschers gebruikten de plaats
als sleutelstelling van den „Atlan-
tik-Wall". De zwaarste massieve
muren, bunkers, etc., hebben de
wegen - afgesneden, de hotels zijn
leggeplunderd, de stranden zijn be
zaaid met verdedigingswerken te
gen ecu event, invasie. Daardoor
zal het baden in zee voor langen
f H 0JmoBelük Zijn. ondanks het
n'u aangenomen wordt, dat
mllp,, I ers de mijnenvelden zelf
beweren^™™' De Duitschers
Siert h wanneer Ne<! of Can.
verdedigingswerken zul
len trachten op te blazen, heel
Schevemngen verwoest zal worden.
De bewoners van Scheveningen
keeren nu langzaam terug; van hun
bezit is echter weinig meer over
gebleven.
TN Den Haag is de Ridderzaal on
beschadigd. Het Binnenhof is
reeds ontruimd. Met de evacuatie
van Duitsche diensten uit de open
bare gebouwen is ook al begonnen.
INDIEN de Duitschers zich niet
zouden overgegeven hebben, zou
een nieuwe D-dag in kïein formaat
hebben plaats gevonden.
Er was een operatie voorbereid op
de Ned. kust, zoo weet Exch. Tel.
te vertellen. De strijdkrachten van
de Britsche marine hadden alles in
gereedheid voor deze operatie ge
bracht. Honderden landingsschepen
met een groot aantal escorte-sche
pen lagen klaar. (H.N.)
CHURCHILL heeft in de groo
te rede, die hij Zondagavond
heeft gehouden, hoofdzakelijk 'n
overzicht gegeven over het ver-,
loop van den oorlog. HU conclu
deerde daarbij, dat Engeland Tl
groote taak heeft volbracht; de
Britten hebben ni. de idealen van
de wereld gered.
In het verloop van zijn rede her
dacht Churchill het verscheiden van
zijn vriend Roosevelt. Hij bracht
ook in herinnering het feit, dat Ier
land neutraal is gebleven. Hoe had
de medewerking van Ire de taak van
Engeland niet kunnen verlichten,
zoo zei hü. „Het is echter onze
wensch, dat deze schande niet ver
der aangeroerd wordt."
Hij hoopte op een innige blijvende
samenwerking van alle volken van
het gemeenebest en na de presta
ties Van lucht- ,eh zeemacht ge
roemd te hebben, wees hü er op,
dat het smartelijk was geweest, de
Fransche vloot aan te vallen, om
te verhinderen, dat zij destijds de
Italiaansche marine zou verster-
ken.
Er is geweldig gewerkt dool het
volk van Engeland, dat standgehou
den en niet versaagd heeft, zoo ging
hü ongeveer verder. Indien men
niet versaagt en stand houdt, dan
zal de vrijand wel eens groote fou
ten maken. Japan en Duitschland
hebben die fouten gemaakt door
hun aanvallen op Pearl Harbour en
op Rusland.
Churchill wees voorts op de in
nige samenwerking en de groote
kracht van de Ver. St. en Rusland.
Hij bracht hulde aan Alexander,
Montgomery en Eisenhower. Deze
eenheid der Britsche en Ameri-
kaansche staven doet het beste
hopen voor den strijd in het Verre
Oosten. Wü hebben harde slagen
gekregen, doch ze ook uitgedeeld,
zei hü, en in dit verband wees hü
yONDAG zün in de kerken van 't
Britsche gemeenebest dank
diensten gehouden. De Eng. Kon
Familie woonde den dienst in de
St. Pauls-kathedraal bü, waar ook
Prinses Juliana en Prins Bernhard
aanwezig waren. (BBC)
y H. DE PAUS heeft een tele-
gram aan H. M. de Koningin
verzonden, waarin Z.H. 55Un ge-
lukwensehen overbracht voor de
bevrijding en de hoop uitsprak op
een spoedig herstel van ons land.
J^ONING Leopold van België
heeft in verband met zijn ge
zondheidstoestand, zün broer, Prins
Karei, verzocht regent te willen
blijven. (BBC)
TN Maastricht is een eeuwenoude
traditie hersteld en is voor het
eerst sinds 5 jaar weer de groote
St. Servaasprocessie uitgetrokken.
/"iOR WALS, de bekende wielren
ner, die toetrad tot de SS, is
in Brabant gearresteerd. (H.N
TN Den Haag is een convooi met
60.000 kg voedsel aangekomen,
als geschenk van Prinses Juliana
In Amsterdam zün de eerste
voedselschepen uit Friesland
binnengevaren. Zü zün een ge
schenk der Friezen.
VTOORWEGEN zal door Britsche
en Amerikaansche troepen wor
den bezet." behalve het uiterste
Noorden, dat door de Russen is be
zet. (BBC)
ïyog steeds wordt er melding ge
maakt van Duitschen tegen
stand in Tsjecho Slowaküe. Veel
schünt dit echter niet te beteekenen
te hebben, want de laatste berich
ten maken er melding van, dat de
Duitsche tegenstand in feite over
al in Litauen en Tsjecho Slowaküe
is gebroken.
De Slowaaksche regeering, met
dr. Benesj aan het hoofd is reeds in
Praag teruggekeerd. iBBC'
op den V-bommen-terreur, terwü'
nog net op Ujd den vüand eyn nieuw
duikbootwapen uit de* hand is ge
slagen.
En thans: Japan! zoo ongeveei
besloot hij. Zoo de natie dit mochi
wenschen, dan zal ik aanblijven tol
de strijd tegen Japan tot een goe.
einde is gebracht. (BBC, H.N.i
TJTIMMLER, een der ergste'Nazi-
bruten,zou door de 21e leger
groep van Montgomery gevangen
genomen zün. Hij zou door Doenitz
zün vastgehouden en aan de Britten
zijn overgegeven. Ook de SS-ger.
Dietrich, die door de Russen ge
zocht werd als oorlogsmisdadiger
Funk. de Duitsche minister van
Economische Zaken en verschillen
de andere Nazi-grootheden zijn ge
grepen. Funk is in Tirol gearres
teerd, terwül Dietrich door Pattons
mannen is gepakt. In Tirol zette 't
ie Am. leger tegelijk met Funk een
stel Jappen achter slot en grendel,
pi de Japansche ambassadeur Os-
wima en 130 zijner gele broeders.
Gen. Borr, de vroegere leider van
den Poolschen opstand is uit zün
gevangenis bevrüd en Zaterdag pei
vliegtuig ln Londen aangekomen
De Duitschers hadden destüds or
zijn hoofd een belooning van 400.00r
Pond St. gezet.
Darnaud, v.m. chef van de militi'
dei regeering Vichy is in N. Italië
gevangen genomen. Insgelüks zü'
plaatsvervanger en 200 zijner mede.
werkers.
Tot nu toe heeft het 2e Britscht
leger meer dan 2000 arrestaties ver
richt op Gestapo-leden, leden var
den Dpitschen geheimen dienst
bekende Nazis en politieke verdach
ten van verschillende nationalitei
ten. (BBC, H.N.)
Ook Baron v. Lawick bevrijd
f ENERAAL H. G. Winkelman, op-
perbevelhebber van Leger en
Vloot, en Lt. gen. Baron van Voorst
tot Voorst, commandantvan het
veldleger, die 5 jaar in krügsgevan.
genschap vertoefden, zün door de
Russen bevrüd en door de Ameri
kanen naar Nederland gebracht.
Zondag maakten zü hun opwach
ting bü H.M. de Koningin. Een de
zer dagen zullen zij naar Den Haag
teruggaan. --
Ook zün op Ned. bodem terugge
keerd: adj. in buitengewonen dienst
van H.M. de Koningin gen. maj.
Baron van Lawick, gouverneur der
KMA te Breda, gen. maj. v. d.
Bemt, cdt. 3e legercorps, en gen.
maj. Baron H. van Voorst tot
Voorst, chef van den staf van den
opperbevelhebber van land- en zee
macht. (H.N.)
DOVEN het kamp Tittmonlng in
O.-Beleren, waar 363 Ned. be
roeps- en reserve-officieren en bur
gers wachten op hun reis naar de
vrüheid, waait tl^ns fier de vader.
landsche driekleur. Alle gevangenen
bevinden zich in goede gezondheid
DADIO Praag heeft bericht, dat
de 850 ln het kamp Theresien-
stadt vertoevenden, om gezond
heidsredenen dit kamp moeten ver
laten. Er worden maatregelen ge
troffen om de Nederlanders zoo
vlug mogelük naar het vaderland
te vervoeren. (BBC, en H.N.)
Heden zon onder 21.26 r. Dins
dag zon op 5.46 uur.
FRAMBOZEN-, BRAMEN- EN
BOOMPALEN
Voor de fruitteelt is een geringe
hoeveelheid gewolmaniseerde pa
len ter beschikking gesteld, die het
a.s. najaar geleverd zullen kunnen
worden. Deze zullen in de eerste
plaats worden bestemd voor nieuw
aangelegde boomgaarden, frambo
zen- en braamperceelen. Fruitte
lers, die voor toewüzing in aan
merking wenschen te komen, moe
ten een aanvrage daartoe indienen
bü het bureau, Grenadierstr. 17 te
Goes.
Goes
Voor de Hark. De Goesché orato
rium'vereeniglng gaf in Schuttershoi
ten bate van de Hark een uitvoering
Het gezelschap kwam met een natio
naal programma, dat goed werd ver
klankt en zeer in den smaak viel. He'
woord werd gevoerd door de heerer
Vermaire en de Lange. Eerste spreket
weidde uit over de bevrijding en de
