Duitsche
commandant
f
Het Apostolaat ter Zee
Philippine,
wilde
kool en geit sparen
PUBLIEKE TRIBUNE
Directe hulp voor het Noorden
De Conferentie
San Francisco
centrum
Het bedrijf heeft
veel geleden
Hij was bang voor de SS,
maar ook voor Siberië
DEN 15en April bevrijdden
Amerikaansche troepen het
slot CoJditz, waarin Brit-
sche en Amerkaansche officieren
krijgsgevangen» zaten. Zij hadden
in dit kamp niet de slechte be
handeling genoten, waaraan de
gevangenen in Belsen of Buchen-
walde blootstonden, en zij had
den het niet eens zoo slecht ge
had als andere krijgsgevangenen,
maar toch hadden zij er ook niet
direct een prettigen tijd gehad,
vooral tengevolge van kleine ge-
niepigheidjes en plagerijen. Die
vonden hun hoogtepunt in het
wegvoeren van èen twintigtal spe
ciale gevangenen vlak voor hun
bevrijding, aldus verhaalt de Ti
mes.
Deze „prominente" gevangenen
hadden voor een gedeelte jaren lang
onder zware bewaking gestaan, an
deren waren eerste de laatste dagen
Jn'het kamp gearriveerd. Zij waren
speciaal door de Nazis uitgezocht!
wegens hun relaties met invloed
rijke Engelsche of Amerikaansche
Hooge krijgsgevangenen
vertellen hun wedervaren
families of wegens hun nut, dat zij
aan de Nazi-regeering zouden kun
nen bezorgen. Tot de laatste groep
hoorden 13 Poolsche generaals en
hooge officieren met aan hun hoofd
Generaal Borkomorowski, de aan
voerder van het Poolsche onder-
grondsche leger. Generaal Pochinskï
de chef van zijn staf, en generaal
Chruciel, commandant van het gar
nizoen van Warschau, die alle drie
na den opstand te Warschau ge
vangen waren genomen en in Fe
bruari naar het slot waren ge
bracht.
Aanbod van gen, Bor
Deu lOen Aprii kwam er een amb-'
tenaar van de Wilhelmstrasse in 't
slot aan met een aanbod van de
Duitsche regeering, dat generaal
Bor met de officieren, die hij daar
toe uitkoos Duitschers zouden hel
pen bij het vormen van een onder-
grondsch leger om tegen de Russen
te vechten. Dit was de derde keer,
dat de Duitschers generaal Bor iets
dergelijks aanboden; hij weigerde
alle keeren. Op dienzelfden dag
kwam John Winant als gevangene
in het kamp aan. Hij is de zoon van
den Amerikaanschen ambassadeur
te Londen en viel als piloot den
Duitschers in handen.
Op den avond van den 42en April
toen het schieten van de Amerikaan
sche kanonnen reeds duidelijk hoor
baar was, kwam er een plotseling
bevel, dat Winant onmiddellijk
moest worden weggevoerd, waar
heen werd niet gemeld.
Toen de oudste Britsche offi-
sier hiertegen protesteerde, kwam
het bevel, dat alle speciale gevan
genen binnen het uur weggevoerd
zouden woeden. De kampcomman
dant, die den indruk gaf deze SS
orders liefst niet uit te voeren,
was toch te bang voor de SS-
mannen om het te weigeren.
Vóór de bevrijding
weggevoerd.
Vóór de bevrijding weggevoerd. 119
Men poogde nog de speciale ge
vangenen te verbergen, maar een
drievoudige wacht maakte dit prac-
tisch onmogelijk. Men voerde hen
weg, tot groote verbittering van.de
achterbiijvenden die iets later via
him geheime radio hoorden, dat de
Amerikanen nog slechts 30 km van
hen vandaan waren. Later verklaar
de de kampcommandant, dat de or
der, die ongeteekend was, van
Himmler afkomstig was, en dat hem
was gezegd, dat als een van de spe
ciale gevangenen zou ontsnappen,
dit hem het leven zou kosten.
Den 14en April 's morgens kreeg
de oudste Britsche officier het be
vel. dat de rest van het kamp in
Oostelijke richting moest vertrek
ken. Hij weigerde te gehoorzamen.
Toen de Duitsche kampcomman
dant deze mededeeling aan zijn
chef te Dresden overbracht, barstte
deze eerst in woede uit, maar toen
hij hoorde, dat ter volvoering van
zijn bevel geweld zou moeten wor
den gebruikt, gaf hij opdracht, dat
ai) moesten blijven. Kort daarop
naderden Amerikaansche tanks en
vielen de eerste granaten in het
dorp.
De Duitser commandant, die de
Britten ter wille, maar tegelijker
tijd niet ongehoorzaam wilde zijn
aan de S.S., droeg het bevel bin
nen het slot over aan den oud
sten Engelsehen officier. Hij pro
beerde van hem garanties te krij
gen, dat hij na de overgave van
het kasteel niet aan de Russen
zou worden uitgeleverd en scheen
uitermate bevreesd te zijn, dat
hü naar Siberië zou worden ge
zonden of als oorlogsmisdadiger
zou worden beschouwd.
De Britsche officier weigerde hem
echter die garanties. Daarom gaf
de commandant slechts het inte
rieur van het kasteel vrij en vroeg
hij den Engelschen officier of hij
geen vlaggen uit wilde hangen, an
ders zouden de andere Duitsche
troepen in de streek weten, dat hij
zich had overgegeven. Dit bracht
nog eenige gevaren mede voor het
slot, dat door de Amerikanen bij
na als een versterkt militair punt
werd aangezien.
Maar den 15en April kwam de
langverwachte bevrijding, luide
werden de Amerikaansche soldaten
vanuit de vensters toegejuicht. De
vreugde werd echter getemperd bij
de gedachten aan het lot van hen,
die slechts eenige dagen te voren
waren weggevoerd.
TLTUSSOLINI te Leggio aan
het Comomeer gevangen
genomen, meldt Radio Milaan.
Met hem werden Pavolini en
Farinacei gearresteerd. Maar
schalk Graziani werd in Co-
mo aan de Italiaansche pa
triotten overgegeven. (BBC)
DE Wieringermeer inundatie zou,
volgens geruchten, die de ron
de doen, een aantal slachtoffers
onder de bevolking hebben ge
maakt. Gezaghebbende kringen
verklaarden echter, dat het ender-
loopen van den polder geen slacht
offers heeft geëischt. (Radio Or» -
T\E DUITSCHE militaire radio-
commentator, generaal Ditt-
mar, werd in Duitschland door de
gealieerde legers gevangen geno
men. Hij stak met een witte vlag
gewapend, tie Elbe over. Op dit feit
leverde hij nog geen commentaar.
Een liefdewerk van verstrekkende
beteekenis.
Nog nooit van gehooid! Dat is goed.
te verklaren. Ofschoon het een inter
nationaal liefdewerk is en. reeds een
twintigtal jaren bestaat in Amster
dam en in Rotterdam, terwijl het in
het buitenland nog veel ouder is. In
Vlissingen werd het pas opgericht op
11 November 1936. Dus ongeveer tien
jaar geleden. In Rotterdam was het
Apostolaat reeds lang in het bezit van
een mooi en goed gelegen zeemans
huis. Maar de oorlog heeft daar he
laas grondige opruiming gehouden.
Alles is er verbrand. Alleen het beeld
van O. L. Vrouw, Sterre der Zee (een
mooie namaak van het echte in Maas
tricht) is door den havenaalmoezenier
nog gered» In Vlissingen was men al
blij te kunnen beschikken over een
zaaltje in de R. K. Militaire vereeni-
ging. Gratis! Want onze inkomsten lie
ten nog niet toe, dat er huur betaald
werd. De geheele meubileering had
den we ook cadeau gekregen; Hieruit
blijkt, dat er menschen zijn, die veel
voor dit liefdewerk over hebben. We
hebben nog nooit tevergeefs aange
klopt. Zelfs niet in Engeland. Het
liefdewerk begon hier al aardig wat
leden te krijgen. Maar door den oor-
Ig werd het werk onmgelijk. Min
stens de helft der leden verdween
spoorloos. Anderen zeiden: „Nu ge
toch niet kunt werken, moeten ook
de inkomsten maar stop gezet wor
den!" Mogen we, wat dit betreft, het
volgende opmerken. Deze menschen
hebben ook zich zelf te kolt gedaan.
Want het lidmaatschap van de Broe
derschap „O. L. Vrouw, Sterre der
Zee" doet deelen in de vruchten der
Maandelijksche H. Mis. Amsterdam en
Rotterdam hebben zelfs gedurende
den oorlog hard kunnen werken. In
1944 is de Federatie der havendistric
ten in Nederland tot stand gekomen.
Ook Vlissingen had daarbij een stem
in het Kapittel. Dat heeft ons haven
district een aardigduitje gekost. Want
de vergaderingen werden natuurlijk
in Amsterdam (2), waar het hoofdbe
stuur zetelt, en in Rotterdam (l) het
voor den oorlog verrfeweg voornaam
ste district, gehouden. Onze afgevaar
digde van het plaatselijk bestuur had
vanzelfsprekend recht op reis- en ver
blijfkosten.
En Vlissingen ligt nu eenmaal niet
onder de 'rook van Amsterdam en
Rotterdam. We hebben er bijna al on
ze inkomsten van dat jaar moeten
aan bsteden. Toch hebben we al een
klein sommetje op de Rijkspostspaar
bank. Het is evenwel te weinig om
goed voor den dag te kunnen komen,
als we over een paar jaar de inter
nationale zeelieden van de koopvaar
dij weer zullen gaan ontvangen. Het
liefdewerk is over de geheele wereld
verspreid. In de meeste havensteden
van eenige beteekenis is een R. K.
Zeemanstehuis. Er" worden geregeld
internationale congressen gehouden.
In één woord, het Apostolaat ter Zee
is een liefdewerk van verstrekkende
beteekenis.
Namens het bestuur van het haven
district Vlissingen,
J. M. RIJK,
Havenaalmoezenier.
Mevr. C. Br. uit Roosendaal
schrijft:
„Geheel als leek en onbekend met
bezwarende omstandigheden, wil ik
trachten het volgende onder de aan
dacht te brengen van bevoegde auto
riteiten.
U weet, wij allen brachten eenige
weken geleden pakketterf met levens
middelen bijeen, honderden, ja dui
zenden stuks werden bijeengebracht.
Deze nu liggen reeds eenigen tijd op
geslagen in magazijnen in afwachting
van hun bezorging in het bezette ge-
bied.
Is er nu geeft middel denkbaar, deze
levensmiddelen onmiddellijk door te
van
Moloiov wil
4 permanente voorzitters
AAOLOTOV stelde te San Fran-
cisco voor 4 permanente voor
zitters van de conferentie te
benoemen, gekozen uit ver
tegenwoordig ers van Erifeeland
Rusland, de Ver. Staten en China.
Volgens ^Reuter dreigde hy, d^t
Rusland zich als mede uitnoo-
digende mogendheid zou terug
trekken en de Russische delegatie
ter conferentie slechts zou blijven in
de hoedanigheid als waarin elk der
46 andere landende legaties aan
wezig zijn, als zijn voorstel niet
zou worden aangenomen.
Molotov verzekerde voorts, dat
Rusland ook een krachtig' voor
stander is van een internationale
veiligheidsorganisatie. Alles zal
worden gedaan om de Poolsche
kwestie tot een spoedige oplossing
te brengen op grondslag van de
besluiten van Jalta. (Herr. Ned. -
A. A.)
Later meldde Reuter, dat Molo
tov, Settinius, Eden en Soong-
Soong een spoedconferentie heb
ben gehouden ter oplossing van de
kwestie van het presidium. De
Britsche en Amerikaansche dele
gaties zouden besloten hebben heet
compromisvoorstel van Eden te
stemmen om de 4 voorzitters onj
beurten fce laten fungeeren.
TIET DUITSCHE Laplanöleger
werd door de Pinnen uit den
N.W. hoek van Finland verdreven
en teruggedrongen tot een punt
naar de Finsch-Zweedsch-Noor sche
grens elkaar raken. (A.A.)
geven aan ons lijdend volk in hel
Noorden? Kan geen doortocht via den
Bosch gevraagd wor.den door de auto
riteiten aan den bevelhebber van het
bezette gebied? En als deze toestem
ming is verkregen, dan onmiddellijk
de vrachtauto's vol geladen met de
levensmiddelen, bijeengebracht door
eigen landgenooten! Heusch houdt
vooraf nog een inzameling van voed
sel voor directe hulp en het resultaat
zal verrassend zijn. Dan kan b.v. één
colonner naar Rotterdam, een tweede
naar den Haag, een derde naar Am
sterdam gaan, daar worden de levens
middelen aan bevoegde personen over
gedaan en direct aan de lijdende be
volking uitgedeeld.
Ik weet zeker dat honderden eige
naars mét hun chauffeurs en leden
der Hulpactie direct bereid zijn te
helpen. Alles kan dan in enkele dagen
voltooid zijn.
Mijnheer de Redacteur, wat een
sterkte, een opbeuring, een innerlijke
vreugde moet het zijn voor de zwaar
beproefde menschen in het Noorden
te weten, dat wij, hun eigen landge
nooten hun de eerste hulp brengen.
Leden van den Radio Omroep „Her
rijzend Nederland", ik hoop dat dit
stukje ook door u gelezen mag wor
den en mede met U alle bevoegde
autoriteiten mee willen helpen voor
directe hulp zonder uitstel aan het
Noorden. Hierdoor wordt iets groots
verricht".
Geef ons een .geweer. Het moge
kinderlijk klinken, schrijft J. L. te
Ulvenhout namens alle noordelingen,
maar „geef ons een geweer en wij
zullen het noorden bevrijden. Duizen
den kerels, gerepatrieerden, onderdui
kers e.d., die boven de rivieren hun
vrouwen en kinderen, hun ouders,
verloofden of andere verwanten heb
ben, willen vechten om de hunnen
zoo spoedig mogelijk te redden. Met
een beetje medewerking hebben wij
in een minimum van tijd een vrijwil
ligerscorps opgericht, zooals er geen
tweede bestaat. Geef ons de kans en
de eer, wij willen niet met angstige
harten zitten wachten, wij willen ac
tie.*'
KERKELIJKE KALENDER
Zondag 29 April, 4de Zondag na
Paschen 2de geb. v. d. H. Petrus
Mart. Wit.
Maand. 30 Apr. H. Catharina v.
Siena. Wit.
Dins. 1 Mei. H. H. Phllippus en
Jacobus Ap. Credo en Praef. v. d.
Apost. Rood.
Woensd. 1 Mei, H. Aathanasius
Wit.
Donderd. 3 Mei, Vinding v. h H.
Kruis, 2de geb. v. d. H. H. Alexan
der en Gez. Praef, v. h. H. Kruis.
Rood.
Vrijdag 4 Mei, H. Monica. Wit,
Zaterd. 5 Mei, H. Pius V, Wit.
De haven van Philip
pine in haar oude V
glorie.
spijskaarten en niet weinig als
„Specialité de la maison". Philip
pine was een welvarend dorp. De
vischvangst schenk aan velen een
bestaan, aan voortvarenden een
rijk inkomen.
Doch de oorlog kwam met ai
zün verschrikkingen, onttakelde
de trotsche visscherstuigen en
legde den handel en mosselteelt
lam. Door het gebrek aan motor
brandstof kon aan de mossel-
pereeelcn, welke alle in de Oos-
ter-Schelde, Grevelingen en de
Zandkreek lagen, geen \oldoende
aandacht meer besteed worden.
En in deze wateren, het domein
van de mosselvisschers, die elk
hun perceel als boeren in cultuur
brachten, het schoon hielden en
op vasten tijd koers zetten naar
de Wadden-zee om het zaai-zaad
te halen, zag men de bekende
„Kor" nog zelden meer uitge
worpen worden.
Onvoldoende motorbrandstof
noopte de visschers tot schaarsche
uxvhten waar aieen de mossel
vangst als doel voorop stond en
geen zorg aan de perceelen besteed
kon worden.
De oorlog is aan Philippine voor
bijgetrokken en liet buiten een to
taal vernielde kerk een doode mos-
schelvisscherij achter. Want de
zaaibanken zijn vervuild. Deze
moeten gereinigd worden. Er moet
zaad gehaald worden en deze em
bryonale mosselen moeten tot vol
wassen dieren rijpen. En dit kost
tüd, veel tijd. Er zullen jaren over
heen gaan, voordat Philippine weer
iets van haar oude glorie zal her
wonnen hebben.
Doch er schuilen nog veel gevaren
boven de stoere visschershoofden.
Na verloop van tijd zal de haven
GEDOKEN m den schoot van
Z.-Vlaanderen, onder den
adem van den beruchten
liet stil in t ijle licht van
de voorjaarszon het vlsschersdorpje
Philippine te droomen. Rond iede-
ren meerpaal, aan welks touwen
nog maar enkele schuiten schom
melen. die eertijds de roem van
Philippine en haar mosselen tot
ver over de grenzen voerden, ne
velt vergane glorie. De mosselban
ketten uit de vooroorlogsche pe
riode doen herinneringen opwek
ken aan de typische sfeer, welke
toen over dit visschersplaatsje ge
varen was. Mosselen met diverse
soorten wijn voor goed gevulde
beurzen, met bier voor den bur
german; de dampende mosselketels,
het nijvere bedrijf aan de haven,
waar schip na schip zijn kostbare
lading kwam lossen, de vele hard
werkende menschen, die hier een-
rijken boterham verdienden. In
België en Frankrijk wist men den
mossel als een delicatesse te eeren.
In de chiqueste hotel prijkten de
Fhilippiensche mosselen op de
van Philippine ten doode opge
schreven zijn. Het vebzandings-
preces van den Braakman bedreigt
de haven en dan zal het voorgoed
gedaan zijn met de fameuse mos
selenvangst of de visschers zullen
moete'.i verhuizen naar Terneuzen.
Verouderde bepalingen
„Maar deze moeilijkheid zal door
ons wel overwonnen worden", ver
telt een door de jaren getaande
visscher. „Als de jonge visschers
maar een kans krijgen. Toen er.
jaren geleden een overproductie
was, hebben de visschers ieder een
bepaald kwantum toegewezen ge
kregen, waai' ze niet boven uit
mochten gaan. Dit was om den
aanvoer van mosselen op een be-
paiaid peil te houden en zoodoende
een redelijken prijs daarvoor te
kunnen bedingen. Doch de tijd van
De haven ten doode
opgeschreven.
overproductie is lang voorbij. En
nog steeds blijven die bepalingen
van kracht. Ik heb drie zonen.
Wanneer die ook mosselvisschers
worden, dan moet ik mijn kwan
tum in drie stukken verdeelen. Zij
kunnen echter met die kleine toe
wijzing hun kost niet meer ver
dienen. Alleen als je een kwantum
vasn een ander kunt koopen, dan
valt er voor een jongen hardwer
kender. visscher een toekomst te
verzekeren. Doch de visschers-
knechts, die vroeger evengoed een
kans hadden om rich tot zelfstan
dig visscher op te werken, zijn nu
ten eeuwigen dage gedoemd om
knecht te blijven. Het mosselbe-
drijf biedt hun geen perspectief
meer. De mosselvisscherij raakt zoo
m handen van kapitaalkrachtigen,
die in staat zijn kwan turns van
anderen op te koopen. De jongeren
krijgen noch door persoonlijk initial
tief, néch door veel arbeid de ge
legenheid een weekgeld te verdie
nen.
Het ziet er Voor de mosselvis
scherij niet erg rooskleurig uit,
wanneer deze bepalingen van
kracht blijven en er geen kwan
tumregeling wordt ingevoerd, die
ook rekening houdt met de belan
gen van het opkomende geslacht.
Toch leggen de visschers er het
bijltje niet bij neer.
..Het zijn altijd.de jongeren, die
winnen", merkt een andere vis
scher op. „Zij leeren van de oude
ren alleen de ervaring, doch de
vooruitziende blik in de toekomst
is aan hen. Zij bouwen, terwijl wij
bij het reeds bereikte blijven rus
ten. Zij zullen den strijd nooit op
geven".
Uit deze profetische woorden al
leen kan onmogelijk een goede
toekomst geboren worden, doch de
gedupeerde visschers kunnen er wel
kracht uit putten en ondanks alles
de handen uit de mouwen steken
en den strijd van den noesten ar
beid beginnen, opdat Philippine
binnen luttele jaren weer het cen
trum van de mosselvisscherij zal
zijn in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Terwijl de ondergaande zon in
de haven reeds tot een kleurenspel
van rood en bruin maakt, waar-
tusschen de typische geuren van
teer en touw naar den hemel stij
gen, verlaten wij Philippine, het
oude vertrouwde mosseladires, de
plaats van drukte, arbeid en ver
tier, nu reeds suf van wachten,
van altijd wachten
Doch binnen korten tijd zal het
wakker geschud worden. De vis
schers zullen op hun misthoorns
blazen en de bellen luiden, de lie
ren zullen gierend de „Korren" in
het blonde Zeeuwsche water laten
zakken om de mosselvangst weer op
gang te brengen.
Zoolang er Zeeuwen rijn, vangt
Philippine mosselen.