Russische Kerk en Sovjet-regime
Emigratie moet aangepakt worden
Stad
r
DE NIEUWE PRESIDENT DER
U.S.A.
„Bidt voor mij'
00RLÏ
Gebr.
Uit den tijd der
bezetting
Van Goes naar
Buchenwald
Groeiende verstandhoudingdoch
samen gekant tegen Rome
Onderlii
MolestV'
Expertis
GEM. T]
SINT J;
AGRARISCHE VRAAGSTUKKEN
ALS men nadenkt over land
bouwaangelegenheden, komt
men onvermijdelijk ook te
staan voor het vraagstuk van
emigratie. Want wat men ook doet
en men moet dat ook doen
aan rationalisatie en intensifee-
ring van den landbouw, aan ruil
verkaveling, ontginning en verdere
inpoldering, toch zal men steeds
bljiven staan, voor het ongelukkige
verschijnsel van een overmaat aan
plattelandsmenschen, die door het
boerenbedrijf niet kan worden op
genomen.
Het emlgratievraagstuk is geen
nieuw probleem. Al jaren vóór
tien oorlog had de Kath. Boeren
bond er een enquête over inge
steld. die zijn neerslag vond in
een rapport. Het gaat hier niet
over honderden jonge boeren die
er te veel zijn, maar over tiendui
zenden. Als men op de dorpen
rondkijkt, ziet men daar veel jonge
mensehen al van tegen de dertig,
die wel zouden willen trouwen,
maar die zich niet op een boerde
rij kunnen neerlaten. En nu kan
men wel zeggen; Dan maar naar
de stad, dan maar naar de fabriek,
doch dat beteekent een geestelijke
verarming voor een zeer gezond
deel van ons volk. een uit het even
wicht brengen van de bevolkings
structuur. Plattelanders, die naar
de stad afzakken, komen bijna
nooit in de categorie van vaklie
den terecht, doch in het leger der
proletariërs Verdere inpoldering van
de Zuiderzee, van den Biesboseh,
andere cultuurtechnische werken
kunnen verlichting brengen, maar
geen afdoende oplossing. Daarom
is een grootseheepsch en liefst op
korten termijn uit te voeren emi-
gratieplan noodzakelijk.
Welke mogelijkheden bestaan
daarvoor?
Men kan nu op de eerste plaats
denken aan de annexatie van
Duitseh grondgebied, van aangren
zende gedeelten van Hannover en
Wcstfalen, waar zeer veel land
bouwkundige mogelijkheden liggen.
Dan is er Noord-Frankrjjk, waar
heen vroeger reeds tal "an Ne-
derlandsche gezinnen zijn getrok
ken. Ook uit een oogpunt van al-
gemeene Europeesche politiek i< t
van belang, dat het bevolkingsmi
nimum tusschen Duitschland er. de
Atlantische kust wordt versterkt,
can nieuwe expansieneigingen tegen
te gaan. We moeten ook verder kij
ken, Naar Canada. Argentinië,
Australië
Doch individueele emigratie ligt
onze mensehen, speciaal dien uit
Zuidelijk Nederland niet. Men zou
groepsgewijze naar den vreemde
moeten trekken met eigen geeste-
lijke verzorgers, medici, ambachts
lieden Dan overwint men veel ge
makkelijker de eerste moeilijkhe
den, dan blijft ook van de oude
Nederlandsche gezindheid gemak
kelijker wat leven, al zal men zich
moeten realiseeren, dat deze Icolo
nisten in verdere generaties zich
zullen oplossen in het volk. waar
onder zij zich vestigen.
De groepsgewijze emigratie ont
moet gemakkelijk bedenkingen bij
de betrokken regeeringen, omdat
ze bang zijn voor het scheppen
van minderhedenkwesties. Duit-
schers en Japanners hebben in dit
opzicht cie markt bedorven. Zij
hebben in Argentinië en elders be
wust haarden van stokerij en
spionnage gevestigd. In dit op
zicht zullen wij geruststellende ver
zekeringen kunnen geven, ook aan
de Fransche regeering, die voor
den oorlog slechts individueele im
migratie toestond. De belangstel
ling voor het emigratievraagstuk
is in de betrokken kringen zeer
groot. Toen enkele jaren geleden
iets uitlekte van een plan der Pa
ters Norbertijnen in Heeswijk om
na den oorlog een abdij te stich
ten in Soissue onder leiding van
Pater v. d. Velden O. Praem. rond
welke stichting zich dan ook een
kolonie van Nederlanders zou ves
tigen. was er dadelijk ontzaglijk
animo "oor.
De groote rem op emigratie
plannen zijn de boerenmoeders, die
hun kinderen maar zeer "ongaarne
zien vertrekken. Doch als de gees
telijke en materieele welstand ver
zekerd is, mogen zulke gevoelens
niet de overhand hebben. Neder
land heeft in de wijde wereld al
tijd een gvootsche taak gezocht én
prachtig' werk verricht. Het mo
derne verkeer bewerkt trouwens,
dat het isolement niet zoo groot is
en de afstanden al kleiner worden.
De mogelijkheden van periodiek
weerzien zijn thans zeer groot en
«e zullen, zeker beter zijn dan eer
tijds voor hen, 'die naar Indië
gingen
Laten we dus bet vraagstuk der
emigratie uiet ontwijken, maar
grootsch aanpakken omwille van
de toekomst niet alleen van -onze
boeren maar ook van ons geheele
volk, dat zich de „weelde" van een
plat, n is-prclr; nu zeker
minder dan ooit kan veroorloven.
De eerste zeeuwsche
journalist en tevens de eer
ste Bevelander, die van zijn
vrijheid beroofd werd door den
Sicherheitsdienst, was de hoofd
redacteur van de Zeeuw, de heer
Zuidema.
In de jaren, welke dan 1940
voorafgingen, had de Zeeuwsche
pers, ten aaneien van het nat. so
cialisme over het algemeen geen
blad voor den mond genomen en
wederzijds was het vaak tot een
vrij heftige pennestrijd gekomen.
Bijzonder hadden de Goesche
N.S.B.-ers den pik gekregen op
den heer Zuidema, waaraan wel
licht ook liet feit niet vreemd was.
dat de leider der N.S.B. in Zeeland.
Jan Dekker, afkomstig was uit
hetzelfde kerkelijk milieu ais eerst
genoemde en zij elkaar dus per
soonlijk heel goed kenden.
Dreigementen
gebeurde het voor Mei 1940
herhaaldelijk, dat de heer Zui
dema door Dekker en andere N.S.
B.-ers te Goes opgebeld werd en
dan de plezierige boodschap kreeg
toegesnauwd dat hij hun eerste
slachtoffer zou zijn, zoodra ze
de touwtjes in handen hadden.
Hoewel ze zelfs na Mei 1940 nog
van die touwtjes afbleven, wisten
ze door oogendienerij zooveel in
vloed te bekomen^ dat ze gelegen
heid kregen wraak te nemen op
wie ze wilden. Begin October werd
de heer Zuidema inderdaad inge-
reken om na een fik'sche zwerf
tocht door gevangenissen en con
centratie-kampen terecht te komen
in dat van Buchenwald, waar sinds
kort barakken voor Nederlanders
waren gebouwd. Tot dan toe wa
ren de omstreken van die plaats, al
leen „bewoond" geweest door com
munisten, die na Hitiers optreden
van hun vrijheid waren beroofd.
Tot Mei 1941 hield men den heer
Zuidema gevangen; daarna kwam
hij meer dood dan levend in zijn
gezin terug. Terstond na zijn
thuiskomst zochten wij onzen col
lega op, die ons toen een en ander
meedeelde, waaruit ons nogmaals
duidelijk werd dat de Nazi's het
bovenal gemunt hadden op het
dooden van het godsdienstig leven.
Het kamp zonder God
£oo werden bijv. den gevangenen
bij het betreden van dit oord,
kerkboeken of bijbels ontnomen en
later vernamen de geïnterneerden
dat men in Duitschland Buchen
wald aanduidde als ,.het kamp zon
der God".
Hoe ver de Nazi's gingen op
dit gebied valt niet beter te il
lustreeren dan met het dramati
sch geval van oud-minister Go
teling. die eveneens naar Bu
chenwald was gesleept, nadat
zijn vijanden hem gevonden
hadden in het klooster der Be
nedictijnen te Egmond waar hij
een retraite hield.
Evenals zoovele andere Neder
landers in Buchenwald, met zijn
bar winterklimaat, was Goseling
overvallen door griep en longont
steking. Doodelijk ziek werd hij
naar een ander vertrek gebracht
waar men hem als een hond
heeft laten sterven. Zijn kamer
genoot, de Carmeliet pater v. d.
Wey smeekte de commandant om
te worden toegelaten tot hem,
doch deze met een totaal gemis
aan zedelijke grootheid of men-
schelijk gevoel, weigerde dit bot.
T?en andere katholieke gevangene,
jhr. Verheyen, Kamerheer der
Koningin, die eveneens zwaar ziek
werd, is het door éen gelukkig toe
val beter gegaan. Deze werd dank
zij tusschenkomst van den Zweed-
sche gezant, naar een ziekenhuis
te Jena overgebracht, waarvan de
directeur de risico op zich durfde
nemen een geestelijke te ontbieden.
Daardoor kon Jhr. Verheyen vóór
zijn afsterven de genade-middelen
der Kerk, wel bekomen.
De dood van Goseling
redde, zoo vertelde dhr. Zuidema
ons verder, vele andere Nederlan
ders het leven.
De Duitsche autoiteiten, die in
deze periode nog gaarne den
schijn ophielden van eenige bescha
ving, vreesden voor een minder
welwillende reactie in het buiten
land op dit sterfgeval, dat door zoo
veel andere was voorafgegaan en
gevolgd.
De later in Nederland zoo be
ruchte S.S. - aanvoerder Rauter,
kwam zich daarom persoonlijk in
Buchenwald op de hoogte stellen,
wat tot gevolg had, dat verschil
lende gevangenen werden ontslagen
en dat later de anderen in eigen
land geïnterneerd werden.
UET Duitsche vestzakslagschip
Lutzow werd in de haven van
Swinemuende, ten noorden van
Stettin door de RAF tot zinken' ge
bracht. (Herr. Ned.)
VTERSCHENEN Is een K.B., vol-
gens hetwelk er voor den bouw
vara noodwoningen met een levens
duur van ten hoogste tien jaar door
B. en W. afwijking van de voor
schriften der Bouw- en Woning
verordening kan worden toegestaan.
Door het Rijk kunnen ook voor
schotten en bijdragen ten-behoeve
van dien bouw worden toegekend.
IN EEN BESCHOUWING over
„Vaticaan en Kremlin" heb
ben we eenigen tijd geleden
aan de hand van een artikel in
het „Katholiek Cultureel Tijd
schrift" een en ander verteld
over het godsdienstprobleem in
Rusland. Een deskundige op dit
gebied verstrekte ons nu nieuwe
gegevens, speciaal ten aanzien
van de politiek der Russische
Kerk, welke ons een dieper In
zicht kunnen geven in de won
derlijke evolutie, welke zich vol
trekt.
Het patriarchaat
van Sergiua
Tn 1925 stierf de Patriarch der Rus
sische Kerk, Tychon, die sinds
1923 in het Donklooeter was geïn
terneerd. Voor de vele uitgeweken
Russen had hij twee „exarchen"
benoemd. De metropoliet Euiogius
zou de uitgewekenen in Europa be
sturen, de metropoliet Platon die in
Amerika. Onder de uitgeweken
Russische bisschoppen ontstond
echter weldra oneenigheid, zoodat
zich een splitsing voordeed. Tot
heden toe is dit schisma, waarin
ook anderé orthodoxe kerken be
trokken raakten, niet geheel bij
gelegd. Ook voor Rusland zelf wa
ren door patriarch Tychon plaats
vervangers benoemd, maai- deze
werden naar Siberië verbannen.
Toen trad de_metropoliet van Nizjny
Nowgorod, Sergius, als vice-plaats-
vervanger van den patriarch op.
In 1927 werd hij in die hoedanig
heid door de Sovjet-regeering er
kend, nadat hij een verklaring van
absolute loyaliteit tegenover de re
geering had afgelegd. Zijn eerste
daad was een dringende oproep tot
alle uitgewekenen, om zijn voor
beeld te volgen en eveneens hun
loyaliteit tegenover het regiem te
betuigen. Van veie zijden kwam
protest tegen dit compromis. Naar
mate de invloed van geestelijkheid
en godsdienst op de massa zwakker
werd, nam de hevigheid der kerk
vervolging af. De godsdienstige re
gelingen van 1929 en 1936 geven
aan de Kerk meer vrijheid maar
handhaven het verbod van gods
dienst-onderwijs en godsdienstige
propaganda.
Zooals in het vorig' artikel werd
uiteengezet, heeftn.de Sovjetregee-
ring bij haar oorlog tegen Duitsch
land ook steun gezocht en gevon
den bij de Russische Kerk. Sergius
spoorde aan tot krachtig verzet te
gen de vijanden veroordeelde bis
schoppen en priesters in de bezet
te gebieden, die zich aan samen
werking- met de Duitschers schul
dig maakten. In Sept. 1943 werd 'n
kerkvergadering toegestaan, die
Sergius tot Patriarch koor..
Ook als zoodanig heeft hij nauw
met de regeering samengewerkt; en
hl Zuid-Amerika gaat de Sovjet
propaganda zelfs haind-in-hand
met orthodex proselytisme.
Harry truman gaf zich
slechts enkele oogenblikken
over aan het verdriet, dat de
dood van President Roosevelt hem
bezorgde. Terstond daarop nam hij
het werk over, waar zijn voorgan
ger het had laten liggen, aldus de
Daily Express.
Tot een groep verslaggevers zei
hij: „Ik weet niet, of julhe wel eens
een pak stroo bovenop je gekregen
hebt. maar ik had gisteren het ge
voel. of de maan en de sterren op
me vielen. Ik krijg 'n enorme ver
antwoordelijkheid te torsen. Als
jullie ooit bidt, dan vraag ik je,
bidt voor mij. Dat meen ik".
Iemand sprak hem met zijn
nieuwe titel „President" aan.
Toen kwamen er tranen in zijn
oogen zoodat hij zijn bril schoon
moest maken.- „Ik wilde", zeide
hij, „dat jullie mij zoo niet hoef
den te noemen." Daarop ging de
deur dicht. En zijn werk begon.
De eerste dien hij ontbood, was
een oude vriend. Hugh Pulton, een
37-jarige New-Yorksche advocaat.
Dat was natuurlijk direct het onder
werp van het gesprek in Washing
ton. Wat Colonel House beteeken-
de voor Woodrow Wilson en Harry
Hopkins voor Roosevelt, zal Fulton
vermoedelijk voor Harry Truman
gaan beteekenen.
De volgende, met wien de nieu
we president een bespreking had,
was de man, die President wordt,
als Truman in de volgende 3 jaar
en 9 maanden iets zou overkomen;
Erward Stettinius. Daarop kwamen
de militaire adviseurs.
Persoonlijke impressies
Over den persoon van Truman
geeft Don Iddon in de Daily Mail
enkel persoonlijke impressies.
TK zat in het bekende Broadway
Restaurant van Toots Shor met
een paar sportjournalisten aan éen
tafeltje, toen de deur openging en
een man van middelmatige leegte,
binnenkwam, met 'n bril op met
stalen montuur, een vale grijze jas
aan en een deukhoud op. Toots
Shor ging naar hem toe, boog thea
traal. en verwelkomde hem met de
woorden: „Goedendag, mijnheer de
vice-president." Truman knipoogde:
„Hoe heb ik het nu met je, Toots?
Anders noem je me altijd Harry!"
En Toots had zijn antwoord al
klaar: „Wel, ik tracht een waardig
staatsman van je te maken." Tru
man glimlachte nogal droef
geestig vond ik en zei: „Dat aal
niemand ooit doen, hoop lk".
Aldus vangt Don Iddon zijn per
soonlijke indrukken s^n over den
nieuwen Amerikaanschen presi
dent.
Sinds Truman vice-president
werd, vertoefde hü meer in New-
Yorksche restaurants en nachtclubs,
dan in de woningen van politici,
aldus Iddon. Een van zijn dikste
vrienden is de bekende crooner
Frank Sinatra. Uren lang bracht
hij met hem door, terwijl rij koffie
dronken 10 kop de man en
praatten over boksmatches, shows,
het negerprobleem en af en toe
heel af en toe over politiek.
President Truman heeft armoede
en ontbering gekend. Zijn ouders
waren arm en zijn eerste geld ver
diende hij als boerenknechtje. Groo
te plannen hadden zijn, oudera niet
met hem, maai- dank zij het feit,
dat hij zelf uren lang doorbracht
met lezen liep hfj met groot succes
de school en het college af. Naar de
Universiteit kon hij niet, hoe graag
hij wilde, daar was geen geld voor.
Hij ging verdienen in 'n drogiste
rij, later als kranteninpakker. In
1917 ging hü in dienst, werd kapi
tein. trouwde bij zijn terugkeer,
ging zaken doen, failleerde en- gooi
de zich toen in de politiek, waar hij
geleidelijk opklom.
Truman is een zwoeger, meer ge
schikt om met anderen samen te
werken dan te leiden. Hij is een
hardwerkende, ijverige organisator
en bestuurder. Hij rookt niet en
drinkt zelden. Hij is een sluw kaart
spelen, maar riskeert er niet veel
geld bij. Met zijn vrouw en zijn 20-
jarige dochter Mary Jane woonde
hij de laatste jaren in een comfor
tabel huis met vijf vertrekken.
Zijn moeder leeft nog. Zo is 91
jaar en houdt een oogje op baai-
zoon. Toen hij tot vice-president
was gekozen, zei zij: „Nu, Harry,
laat het je niet overstag doen gaan.
Nu hij president is, zegt zij het
zelfde. Maar er is bij Truman geen
gevaar- voor. Hij is zoo beschroomd
en nerveus, dat hij, toen hij de eeds
formule moest nazeggen, dat korte
zinnetje niet kon onthouden, zon
der dat het op een stukje papier
geschreven stond.
Zoo is de Sovjet-ambassade in
Bogota het uitgangspunt gewor
den van een othodoxe missiecam-
pagne.
Met veel ophef kondigde een
communistisch blad in Columbia de
komst aan van een tachtig ge
loofsboden. Zij waren gezonden, zoo
heette het, door den grooten Ser
gius, den patriorch, die in rang
gelijk staat met den Paus van
'Rome. Ook de machtige Russische
Kerk zou in Z.-Amerika haai- deel
opeischen van het terrein, dat tot
dan toe alleen beheerscht werd
door Rome.
Sergius deed ook mee met de
actie tegen het Vatican, dat sinds
Januari van het vorig jaar telkens
opnieuw door de Russische pers en
radio van fascistische sympathieën
wordt bechuldigd.
Omtrent de plotseling reis van
Orlemanski, een Pool van afkomst
en parochie-geestelijke te Spring
field (U.S.A.), die met Stalin en
Molotov onderhandelde, kan nog
verteld worden, dat Stalin zich
vóór volledige godsdienst-vrijheid
der katholieken zou uitgesproken
hebben.
Toen Orlemanski in Amerika te
rugkeerde, werd hij door zijn bis
schop gesuspendeerd wegen» on
wettige afwezigheid uit zijn pa
rochie. Wel werd deze straf enkele
dagen later ingetrokken, maar
geenszins door tusschenkomst van
het Vaticaan. Dit heeft elk contact
met Orlemanski geweigerd, zoodat
diens reis zelfs niet als een semi-
officlccle zendng namens het Va
ticaan kan beschouwd worden.
15 Mei 1944 stierf Patriarch Ser
gius. De metropollet van Leningrad
en Nowgorod trad op als plaatsver
vangend patriarch.
Het patriarohaat
Aiexel
yoodra Alexci. zün ambt van.
plaatsvervangend patriarch had.
aanvaard, richtte hij zich ih een
hartelijk schrijven tot „onzen dier
baren, door 'God gegeven leider Jo
zef Stalin, die altijd zooveel belang
stelling toont voor alle uitingen
van liet Russische leven" en hij
sprak zijn dankbaarheid uit voor
a-lles wat de regeering deed voor de
Kerk.
De synode, welke Alexci tot pa
triarch koos, had op 2 Pebr. l i
plaats. De stemming geschiedde
mondeling en de geheele plechtig
heid werd door Sovjetreporters
verfilmd. Zooals te verwachten Was,
werd Alexci gekozen. Onder de of-
ficieele documenten welke van
deze kerkvergadering zijn uitge
gaan, verdient op de eerste plaats
onze aandacht het verslag van de
rede, welke de regeerkigsafgevaar-
digde hield. Daarin zet hij uiteen
welke verdienste de Kerk voor het
Russische volk heeft: hoe het Rus-
ische schrift in de klocsters ont
stond en hoe de muren van kerken
en kloosters meer dan eetis de aan
vallen der vijanden gestuit hebben.
In het biizonder prijst hij den over
leden patriarch Sergius die door
zijn preeken en geldinzamelingen
het vaderland zoo vurig gediend
heeft. Het tweede document is een
herderlijk schrijven waarin die bis
schoppen klagen over de verminde
ring van het aantal doopsels en een
achteruitgang van het kerkbe
zoek. Het regeeringsorgaan Isvestla
bracht deze klacht aan z'jn lezers
over.
In een derde document protes
teert de kerkvergadering in naam
der geheele Russische Kerk en in
naam van het geheele vooruitstre
vende menschdom tegen de pogin
gen van het Vaticaan om de Duit
sche oorlogsmisdadigers in be
scherming te nemen".
Uit het voorgaande blijkt hoe
nauw Kerk en Sovjet-regeering sa
menwerken, al hebben beiden na
tuurlijk verschillende bedoelingen.
Het volgende object voor hun on
derlinge samenwerking zal onge
twijfeld gelegen zijn in de Rutheen-
sche gebieden van Polen en Tsje-
cho-Slowakye. De Ruthenen in
deze gebieden zijn Roomsch Ka
tholieken van den Oosterscheti ri
tus. Een eeuw geleden telde ook de
Oekraïne nog meer dan tien mll-
lioer. katholieke Ruthenen, Ge
steund door het tsaristisch regiem
heeft de orthodoxe Kerk re met
geweld van Rome losgescheurd. Zal
nu de orthodoxe Kerk met behulp
van het Sovjet-regiem niet trach
ten om ook de laatste vier milUoen
Ruthenen, die nog- aan Rome ge
hoorzamen van de bJoederkerk los
te maken? Volgens niet bevestiede
berichten, zou deze actie al be
gonnen zijn; metropoliet Nicolaas
van Kiev zou al in Lemberg ge-
weert zijn om be«u-ekineen te voe
ren met den Rutheenschen aarts-
kischop en
de actie al
geleverd.
Wanneer
stellen wie
menwerkin
halen, de r
heeft de 1
sen.
De opvo
tijd uitslui
staat en
r,Klsdiensti
Toch meei
Russen,
derde houd
over de
omkeer be
lang gewac
meest beke
tuurphiloso
zijn landge
ning met
de orthodc
stuur voer
Russen in
tijd gekomi
terug te ke
schoppen v
tegen weigei
•contact me|
Volgens he
geering ha;
den godsdie
maar is ze
gekomen, d«
goede diens
haar politie
Deze min
vatting ove
omkeer" in
de feiten,
ben, bevest
EM. PA
Hiermede
van onze pi
in Charitas
leden de
Lodiere, gev
«teren. De
nitan S. Bai
hun verplicl
ledene .te vol
BI
Tot Genei
Dienst bij
Sluiskil is 8
paai te Ter
kundige behs
personen, vei
Vlaanderen,
M1DDELB
In vooroor
rijk voorzien
mentalre wa
N.V. Altorffi
album „Midd
gen."
Behalve tw
schetsen ove;
ontzet van de
bevat het all
bijdrage van
inundeerlng
bezoek der
vergeten.
Daar over
werk nog nie
Gev
Tijdelijk kan
Wilheli
Hiermede wo
Procincie Zee
jten zoo spoed
Uitsluitend ai
gen der Maa
671-0
Voor toelatin,
12 jomi en 8
hog geen 12 j
leggen, dat rij
vrucht doorloc
Spoedige aam
«6—o
Hebt
hebb
speel
ferev
op
U oil